687 DE AMSTERDAMMEB, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. tooneelg«zelgchiip voortaan niet meer op de tot dusverre gebruikelijke wijze gaatvoorstelliufsen te laten geven, en wenscht aan diegenen der leden, welke meenen zich onder de veranderde omstan digheden (zoowel wat betreft de met de reizen vervallende dubbele gaye, alsook het toekomstig repertoire) aan het hertogflijk hoftheater niet meer op hun plaats te zullen gevoelen, gelegenheid te gefCB, Toor hen meer passende engagementen te zoeken. Met dit doel zal het ieder lid vrijstaan, tot 15 November van dit jaar zich van het her togelijk hoftheater los te maken. Hun, die geen gebruik willen maken van deze ontbinding van hun contract, wordt verzocht zoo spoedig moge]gk aan de inteiidance kennis te geven van hun plan tot blijven, terwijl voor de heengaanden, gelijk vanzelf spreekt, ook tot het sluiteu van een nieuw contract de foroieele definitieve ont binding van dat met de hertogelijke Inteudanee gesloten, noodzakelijk is. De vacantie wordt tot 15 October verlengd. Hertogelijke Hoftheater-Intendance (w. g.) ClIBOXEGK Ge'teim hofraad. Het valt niet te ontkennen, dat in de geschie denis van het tooneel onzer eeuw het Meininger hoftheater een bfiteekenisvolle rol gespeeld heeft, en dat zelfs na zijn verdwijnen de iavloed daar van op de Duit-ehe tooceelspeelkunst in 't bij zonder, zoowel als op die van andere landen zich nog zal doen gevoelen. »Alle vrienden van het Duitsch tooneel," schrijft Paul Liodau, «zullen levendig het verdwijnen der Meiningers betreuren; het meest wel de hertog zelf en zijne artistieke levensgezellin en medewerkster, Freifrau von Heldbnrg,die te zanien met ongeëven aarden artistieken ernst, intelligentie en toewijding bijna het vierde eener eeuw er aan gearbeid hebben" hét een vaste organisatie, en eea karakteristieken' stempel gegoven, en het tot schitterende over winningen geleid hebben, onder leiding var) den degel ijken <Ludwig Chronegk, die inden Mei. ninger troep van de onderste rangen af gediend heeft, en het van eenvoudig acteur eerst tot regisseur, toen tot directeur en opperrfigis&eur, en eindelijk tot intendant met alle uiterlijke eerbewijzingen gebracht heeft. 'Niet afgemat van het strijden en niet over wonnen ruimen de Meiningers het veld. Het kunsteuaarssucctss ia hun veeleer tot het laatste uur getrouw gebleven eu ongetwijfeld zijn het alleen materieele reienen, die het op treden van een ia zijn soort eeiiig en ia zekeren zift baanbrekend kunsteuaaragezelschap tengevolge gehad hebben. Iedereen weet, dat het theater een vraatzuch tig monster ia, dat voor zijn levensonderhoud kolos sale sommen verslindt. Eenklein stadje als Meiningon, waar de tooneel bezoeker gewoon is nog ouierwetscbe idyllische prijzen te betalen, kan er uit den aard der zaak nauwelijks aanspraak op maken, er met zjjn elf a twaalfduizend zielen, een eigen. theater, hoe klein ook, op na te houden. In elk geval had het zich, wanneer het zijn schouwburg alleen, uit eigen middelen, had moeten bestrijden, met het allermatigste wat de provinciale kunst biedt, moeten vergenoegen, .zelfs aangenomen dat door stad en hertog aan dezen schouwburg allerlei begunstigingen eu gemakkelijke eonditiëu verleend waren. Zulk een bescheiden hoftheatertje, zooals er zooveel zijn, die op hunne geringe wijze dikwijls nog heel veel verdienstelijk* leveren, was den hertog echter geenszins voldoeu de. Voor hem was het tooneel niet de liefhebberij, of zooals men pleegt te zeggen, de passie van een kuastlievend aanzienlijk heer; zijn ernstige liefdevoor het tooneel ontstond veeleer uit een onmisken bare en buitengewoon artistieke begaafdheid. De hertog had voor het tooneel niet' de vrije uren van een kunstlievend leek over, hij was veeleer man van het vak in den waren zin des woords, een regisseur vp.n den eersten rang, be gaafd met een" tooneelfantazie, een zin voor liet schilderachtige, een smaak, intelligentie en kennis, zooals ze, vereenigd, niet zoo gemakkelijk eeu tweede maal zullen gevonden worden. Zeer sprredig na het aanvaarden der regeering betoonde hertog George reeds aan zijn kleinen schouwburg de grootste belangstelling. Tot dus verre was de hof.naarschalk ook mat het oppertoezicht over het hoftooneel belast. Reedsiai8l>7 benoemde de hertog een zelfstandig intendant, eu de keuze der persoonlijkheid, aan welke het ar tistiek toezicht over de instelling zou worden toevertrouwd, liet terstond inzien, dat de hertog aan zijn tooueel een hooge letterkundige beteekenis wilde geven. Het was Friedrich von odenstedt, die ongeveer tien jaar intendant van het Meininger hoftheater bleef Deze verandering eu dit ernstig streven vertoonde zich vooral iu het repertoire, dat reeds in de eerste jaren van het nieuwe régime stukken bracht a1 s de tragediëa. Koliinc/ Oi'dinus, Ocdijius te Kolonos en Anttyme van Sophoc'es, een aantal klassieke meesterwer ken uit de Duitschc, Frausche en Eagelsche lit t-sratuur, en eenige tot dusverre i u 't geheel niet of weinig bekende moderne dichtwerken, zooals het drama Zwlschen den Sehlacktcn van den toenmaals, ISüT, n o* geheel onbekenden Bjürus'jerne Björnson. I'abst Ssxtus V vau Ju'ius Miudicg, en Die Blul'iochwit van A'bert Liuduer. De hertog was, toen hij in den schouwburg belang begon te stellen, met zijti eigen denkbeel den op het tooneel g»,tred«!n. De destijds nog algemeen op groote theaters heerscliende sleur, de onverschilligheid der regie omtrent jui.-thnd ea beuazelijkheid van het tableau, de houterige strakheid der figuranten, halden altoos zijn kunstenaarsoog gehinderd ; en hij stelde zich tot taak, voor zoover mogelijk, op zijn theater deze mis bruiken tegen te gaan. Terstond ging hij dan ook aan het werk, spaarde moeite noch offers, en koos een klassiek werk, naar ik meen den Julitts (Jacisar, om daarop zijn theorieën iu tospassing te brengen. Na veel moeite en steels vernieuwde inspanning slaagde de proef op de gelukkigste wij/.e. Ea nu was het duidelijk, dat men het bij de terste proef niet kon laten, tn dat deze een e en enkele karakteristieke glana voorstelling te midden der ou ierwetschs routina-toonee'-monteeri ig eeu eigen aardig figuur maakte en esrst, recht het gebrek kige der omgeving deed uitkomen. En zoo werd dan in doa eersten tijd in alle stilte, inaar met denzelfden artistieken zin, aan de geheele vervorming van het destijds nog onopge merkt gebleven kleine kunst instituut voortgewerkt Spoedig vertoonden zich nu echter groote bezwaren, omdat de verandering zoo volkomen moest zijn.Hetin dezen zinreorganiseeren en ouderhouden van een hoftheater, zoo als de hertog het wenscbte, en zoo als het alleen aan zijn arigtiek streven voldoen kou, eischte zulke reusachtige uitgaven, dat de daartoe benoodigde geldeu uit de hertogelijke privaatkas niet meer te beatrijden waren. Eu het kleine, bescheidene, spaarzame Heiningen kon er ook niets aan doen. * * Intusechen hadden onderscheidene kunstenaars van beteekenis der grootere hofschouwburgcn op uttnoodiging van den hertog iu zijn schouwburg meegewerkt. Onder de/e gastvoorstelliugen was er vooral n van beteekenis voor de geschiedenis der sMeiningers." In bet begin van het jaar 1870 traden met Hermann Hendrichs, die van het Ber'ijusch hoftheater kwam, de hoeren Dessoir, Friedmann en Krau-e, van het Berlijner >Sehauspielhaus, in Jalius Caesar te Meiningenop. Deze drie, zoowel als andere kunstenaars vau de groote hoftheat.ers. vertelden nu bij hun terug keer wonderbare dingen van heteeen zij op Let kleine tooneeltje gfzien hadden. O >k eenige be voegde kuiistrechters haddea toevallig gele?enheid gehad, om de voorstellingen aldaar bij te wonen. En onder deze was Karl Freu zei de eerste die de opmerkzaamheid van verdere kunsterjaarskringen in Duitschland op het kleine theater iu het vriendelijke le^dentie^tadje aan de Werna vestigde.en het zelf", - men glimlachte destijds over dat buitensporig enthousiasme, aan de ernstige oplettendheid van do voornaamste Duitschfi tooneelen aanbeval. De Meiningers hadden dus reeds in hun begin, al was het dan nog maar in beperkten kring, »getooud wat zij konden," en daar de opvatting van den hertog, dat hij op den rechten weg was, door alle bevoegden gndeell werd, betreur Ie hij het zelf, en betreurden zijne vrienden het met hem, dat hij alleen wegens het ongelukkige geld halverwege zou moeten blijven steken. Men beraadslaagde en overlegde, of er dan in 't geheel geen mogelijkheid zou zijn, om het theater de tot zijn voortbestaan noodzakelijke middelen te verschaffen. Aan eene verurndering der uitgaven was niet te denken. Want juist het p'ïucipe, met het geld niet karig te zijn, had het bijzondere van deze voorstel!i igt>n mogelijk gemaakt. Er kon dus alleen aan ver hooging der inkomsten gedacht worden. En bet resultaat van deze overleggingen was : wat de kleine onbemiddelde stad niet doen kon, zou wellicht de welvarende groote stad, die voor kunstgenot bereid'viHig aanzienlijke sommen betaalt, kunnen opbrengen. En zoo ontstond uil de financieele behoefte de gedachte a;m de gastvoorstellincen. Dat daarmede tegelijk de bedoeling verbonien wa*, in de tooneelspeelkunst eene hervorming te brengen, of laat ons bescheidener zeggen, het denkbeeld van hervormingen ter sprikete bren gen, mogen wij geruit aannemen. Maar het was de quaestie van voortbestaan, die de naaste aan leiding g*f. Zoo kwamen dan in het eind van April 1874 de Meining-ers nuar Berlijn en voer den er op l Mei Jidiu-ss Giesar op. En ook op de planken der Meiningers mocht de over winnaar van Zfla met trotsch laconisme uitroe p;-n: »Veni, vidi, vici l" Vau dien avond dateert het '>Meiniagerthum" als een bijzondere factor in de Duitsciie tooueel speelkunst Uit de vreedzame duisternis va a bun bescheiden lokalen werkkring waren de Meiuingers nu naar buiten getreden in het volle licht van de ook i;i kunstzaken beslissende hoofd stad. Werd ook het nieuwe en ongewone niet geheel zonder tegenspraak aangenomen, ontspon nen zich ook ernstige woordenwisselingen over het gerechtvaardigde dezer nieuwe tooaeelopvattiiig. vonden ook zekere eenzijdigheden en over drijvingen berisping, het belangrijke d -r ver-chij| ni.ig werd toch a'gemeen erkend ; en in alle.i i gevalle was liet succes uit het oogpunt van j kunst zeer groot en materieel buitengewoon gunstig. De oogst van deze e -rste reek-t gastvoorsteliingen mankte verder voortbestaan, voor een tij J althans, mogelijk, en wel opdemolerue basis, \vslke de hertog aan de inrichting had gegeven. Voor een tijd althans, want de buiten alle evenredigheid hooge kosten gingen voort; de ontvangsten in Meiuingeo zelf kwamen hiertegen over nauwelijks noemeuswaard in aanmerking, eu het overschot van Ji^t gastsp-d te Berlijn was dan ook spoedig opgebruikt. M'n moost dus op de waarschijnlijke inkomsten vau regel matig-j reeksen ga--tvoorstellingen a!s voornaamste bron van inkomstea in het vervolg gaan rekenen, eu de Meiaiager.s waren genoodzaakt, ieder jaar groote kutistreizcn te ondernemen. Zeer dikwijls, zoo vaak da plaatselijke toestanden het toelie ten, kwamen zy ua:ir Berlijn. Zij brachten er, na Juliun Caesar, de c miediën van Molière Dor ciiujebildcte Kranke en Die (/''lcliri"n Frau°Mt zij voerden er in, van de Skaudinavi-"rs, Bj rnsoii's /j-oischen den tii'ldaehtcii en Ib-,eri's Die Kïuiijiri'deiulcn'cii; zij brachten tut dus/ene wei nig opgevoerde dichtwerken van Minding, Lindrer, Fitter (ili". Jla.cc), later Byron's Marino Fidicra, door Fiiger O'.njWAv.i'kt, (Trillparzt'.r's fragment AV'/'/e/- en DM A/tn/rau, Klei.-t's Hi'rniaiiiisi-'ilaciii, Kiif'/r-li/'H.rvn Hrilliroftn en Priin run ILtiiibnrij. Suhiller's \Val.l'Milidn-\.-f\\^\^, Ficsco, Wil'idm Tf.il, Muriu, ltiart, en eindelijk bij huu laatste groots gastspel iu 1SS7 Die Jun/jfriin von Orl'-ans. Zij s]>('e!den iu alle groote steden van Duitsclilaud, Ojstenrijk en Zwitser land. In 187',) tr.ul-'ii zij te Weeneu op. O,ik ia bet buitenland speelden zij, te Amsterdam, te Londen (:.wee nriauden la:.\g in Drurylaaetheatre ia 1HM), in Kasl.-iud (te St. Fetersburg, Moskou en War-ciiau in 18S8), weder iu Hol land, te Rotterdam, vandaar over Antwerpen en Brussel terug, iu l SS'.) in ijandinavie (Ivopanhagen en Stockholm) en eindelijk in 18)0 weer in Rusland, huune laa'ste reis. O ,reral wekte hua optredea de levendigste belangstelling en overal hadden zij succes iu artistiek opzicht, niet altijd iu materieel. De twee voornaamste steden voor het Duitsch tooneel, Berlijn eti Weenen, hadden van de Mei ningers veel geleerd, en zich veel van hen toege igend. Wat eerst als een monopolie van huuue artisticiteit bad gegolden, werd mettertijd het algemeen eigendom vau alle meer aanzienlijke en ernstige tooneeleu. iu de groote steden. Hoe nueer de Mekdugers in werkelijkheid door hun voor beeld eu opwekking de anderen bevoordeeld had den, des te minder werd materieel hua eigen voordeel er bij, Daarentegen hadden de steden vau den tweeden rang eu de steden in het buiten land geen toi-gewij l publiek genoeg, om lang achtereen de schouwburgen te vullen. (Men herinnert zich dat Amsterdam zelden eene M.t;iniaaml beleefde, zoo smoorheet als toc-u de Meiningersin den Stadsschouwburg speelden). Daaren boven waren de verre reizen zeer kostbaar. Het transport van decoratiëii, rfquisiteu en costumes, het eaga.:eeren van eenige uitstekende kunste naars, Wolke voor deze buitengewone voorstellingen expres.selijk aangenomen moesten worden, de ver dubbelde gage der vaste leden, vaa kunstenaars, figuranten en het, talrijk: tochnisch personeel, de huur der schouwburgen, dit alles noodzaakte aan zienlijke uitgaven, zoodat voor deze voorstellingen prijzen moesten gevraagd worden, die voor steden vaa den tweeden rang buitengewoon k ouden hecten. Daarbij kwam nog, dat de Meiningers hua voorstel lingen gewoonlijk in een tijd moesten geven, die voor het bezoeken der schouwburgen niet gunstig is, vóór het eigenlijk begin of na afloop van het speelseizoen, daar zij gedurende het speebeizoen geen schouwburg konden vinden. Ook vorderden deze gastvoorstelliugen van de werkkracht vau den organisator en directeur Chronegk vooreerst, en vau die van alle andere medewerkers, door de noodzakelijkheid van dageiijksche repetitiëa en voortdurend afgewisselde voorstellingen , de grootste inspanning. Eu met al die moeite, in spanning en kosten, werd ten slotte toch het doel, d.it innn mat de gustvoorstelliugen beoogde, de kas ten behoeve vaa een verder voortdreven op deu »M-;ini>jgscheu" weg, te vullen, niet be reikt; eenige der gastreizen sloten met een aan zienlijk tekort. * * a; Daar waren zestien jaren overheen gegaan. Zestien j -na hadden de hertog eu zijn gemalin aan het theater gewerkt. Cbrouegk was, eeaigen tijd geleden, zA-aar ziek geworden ; en of,-choon hij na zijne genezing zich niet menageeren wilde, de hertog kou tocu niet van hem vorderen, dat hij deu zwaren last die op hem rustte, nog jaren lang verder zou torsen. D«i gezondheidstoestand vaa den hertog zelf ei^chte met de jaren eer.ige oplettendheid ; de offers eindelijk, die de hertog aan zijn kuastinstituut bracht, dis door de op brengst der voordetlige gastvoor«tellingeu wel verminderd, maar nooit gehoel ontbeerlijk waren geworden, ea die na ongelukkige tochten de grenzen vau het mogelijke of verstandige dreig den te overschrijden het samenwerken van al deze f iten bracht deu hertog tot het moeielijk te nem?,ii besluit, zijn eigen schepping, die he> toch aan het hart gegroei l was, te vernietigen. Het werk van den hertog is gevallen ais Bruius, »hij bezweek door zich zelf en aan meiwand oveligei.s komt do roem toe van zijn dood". Het heeft den vorstelijken kunstenaar met veel moeiten eu ergernissen ook oogenb'ikkeu van het reinste genot geschonken. Het heeft hem de. voldoening bereid, zijne opvatting vaa mi-<e en-sceie aan de geheele Uuissche tooueelwereld intepreaten, als voorbeeld te werken en feitelijk een nieuw tijd perk in de voorstellingen op h°t Duit^che tooneel intevoeKii. DJ Meiningers hebben inderdaad in onze tooaeelspeelkuust een belangrijke zending vervuld. Met verminderde middelen echter en met de vroegere pretenties een slechter theater hulpbe hoevend te lat'./n voor-.gaan, daartoe heeft de hertog niet kunnen besluiten. Het Meiniuger ILiflheater, zooals het onder hertog George ge worden en geweest is, b>-sttat niet m >er; iu zijn plaat-is eeu nieuw, of veeleer iu de plaats van het nieuwe is het ou Ie woer gekomen ; het theater voor de kleine residentie, dat met subsidie uit de hertog«l:jko cassette zoo g.-ied en zoo kwaad a's het gaat, meestal zoo kwaad, iu den win ter een reeks vaa voorstellingen geeft, welke bin nen de rechtmatige eisc'ien van pen bescheiden publiek iu hunne soort voortreffelijk kuanen x.iju, maar om welke men zich, als mea niet in Meiniugen woont of er toevallig komt, geen moeite b"lr>eft te geven. M-'iaingea z.il voortaan zijn klein hoftheater hebb-ti, z >oils andere residenties. H?t echte theater der »Meiuiiigers" trekt zijn fonkelend sta:itsieïdeed uit, waarin het geschitterd heeft ea bewonderd i< geworden, eu AsschejwKH'er zit nu w-eer ia h.iar eenvoudig daag*i-he jurkje aau den haard, droomt vaa da verganke lijkheid van al wat schoon is, eu staart peinzend iu d»; stuivende vonk«n." Dit is de geschiedenis der Meiuingers; om trent de arti-tieke waarde van hetgeen hunne eigenaardigheid vormde geeft P.iul Liadau ook eenige beschouwingen, waarvan \vij liet voor naamste willen aanstippen. (Slot roJyt). AVXTEEKEXIXGEN. SCHILDERKUNST. I;v het laatst vaa de volgende maand zal ein delijk voltooid en geinaugureenl worden het mo nument, ter cere van Eugiüie Dulacroix, opgericht iu dea tuin van het Luxerubourg. Een begin met dit monument is reeds gemaakt in 1887. Het schoen alles heel goed te gaan, de schacht van de zuii, waarop de bronzen buste van don kunstenaar moest geplaatst worden, stond reeds, toen men bemerkte dat het marnier voor dezen bouw gebruikt, van een slechte kwaliteit was. I>e ondernemer staakte zij a werk. Dit ging in andere handen over ea werd in 1888 v,-eer een eind verder gebracht. Sedert begin 1889 was het weder gestaakt maar nu. sedert een dag of veer tien, is hot weer hervat. Er rest niets te doen dan liet plaatsen der buste en dnr beide decora tieve stukken, voorstellende: de Tijd en de Hoem, den kunstenaar bekransend. welk werk is uitge voerd door Lalou. Tegelijkertijd zal men de plaatsing 011 inrichting voltooien der hydraulische toestellen, wier fonteinen het geheel der deco ratie zullen voltooien. Het monumsnt is geplaatst op den rand van de laan dor oranjerie, niet ver van het museum en. de kleine kapel van den Senaat. Paus Leo XIII heeft zijn voornemen te kennen geguven, om do afdeeling Borgia, ecne der rijkste van het Vaticaan, wader open te stellen. Zy is reeds sedert zeer lang gesloten eu de toegang er too was slechts onder zaer cxceptionoele omstan digheden mogelijk. Deze afdoo.ling, gedecoreerd door Ponturicchio, en gelegen buvcu de stanze vaa Raphaal, bestaat uit zes rijk gestofï-;erde zalen, waarin l'ius VII de schiiderijon-galerij liet inrichten ea een keur uit de allermerkwaardigste beelden. De stad Brussel heeft van den heer Evenepoel voor haar museuw, een schilderij van Martyn de Vos gekregen, voorstellende de overheden en ge zworenen van het Siut-Joiïs gild, waaronder twee oude burgemeesters der stad. De verknoping der Griekscho medailles van de coüec'-ie-Phuiiiailes-l'acha is afgeloopen. Deze hoogst interessante veiling, gehouden onder het bestuur van de heercn Delestre ea Hoffjiau, heeft opgebracht lü.Sói) francs. Ziehier cer.ige prijzen. Eeu gelauwerde Zeus-kop, in den stijl der munten van l'uilippua van Macedonië1450 francs; Apollo-kop eu face. op do achterzijila Zaus zit tende op eea rots, met het bovenlichaam naakt tiUO frs. ; Lamia, eon vrouwenkop, versierd met teaia ea oorringen, GOU frs. IC>p vaa Domel'T, gesluierd en met koornarcn gekransd, 1.901) frs. Adelaar, iu do vlucht, worstelend met een- slang, oiüo stijl, 7^0 frs. Eon vi ouwen kop inet kliraop bekraasd, zeer mooi relief, 1,505 frs. Ptccus, grootu leeaweiikop, met een lansschacht in den muil, frs. 1,115. Ak'X-wdiir vaa Pnerao, groote Artemiskop, frs. l 700. G. T. EEN SPANJAARD OVER ONS NOORDZli E-KAN AAL. Naar aanleiding van het in ons nummer vaa 10 Augustus voorkomend artikel E -n Franschj man over Neder'iind'', waarin het dwaze en op[ })ervlakkig« boekje van Adrieu Chabot »PromeI n:ide ea Holl:tnd«" is besproken, zendt ous een landgenoot uit Madrid een nummer vaa het SpaauHche dagblad El Liberal, ter. bewijze, dat Spanjaarden, die iu oiis land reizen, de kunst van zien en hooren beter verstaan dan de zeer onbeduidende en zeer aanmatigende Franschman. Dat dit in ierdaad het geval is. zal onzen lezers blijken uit de volgende bi'schiijving van eeii tochtje vaa Amsterdam naar IJuiuiden, door den beer J. il. Alonso de Beraza aan El Liberal gezonden en iu het, nummer van 12 Augustus ! gepubüceer-.l. auk zij mijn goeden vriend, den heer P. Keer, een iu geheel Amsterdam welbekend koopj maa, had de directeur der havtiuiitir.Et een stoom boot te oiiïer beschikking gesteld om ten uit stapje te maken tot aan zee, i-n met prachtig weder. zoo:Js h,t in rut gedeelte vau Holland niet dikwijls voorkomt, kwamen da lifter en meviouw Ki-er, m juffrouw Eyler, mevrouw d-3 Be raza en ik, die bet kUaue reisaezelschup uitI maakten, bij elkander ia de k«juit van destoom| boot IJ mui dan Weldra zag<«üwij aaji onze rechI terhand Zaaadam, waar men nog steeds het j houten huisje bewaart, dat door Peter den Groote l van Rusland wer i bewoond toen bij het vak van ? sch«op»timmerinau leerde. Het Iniibje vordtdoor vele touri.-tün bezocht, of-choon de cz i.r eigenlijk slechts weinige dagen te Zaandam is gebleven eu spoedig v>ek>r najir Amsterdam is terugge keerd. Achter Zaandam teekende ?.ieh een gausch woud vau !uo!v-ir,\ieken scherp af ttveu den horiioat ; links re/,iu in de verte de torens van Haarlem omhoog, achter ons lag de haven van Amsterdam ui-.-t zijn honderden schepen, tot aan de siuizeu van bclieilingwoiide. Een kostelijk paaorauia. »Het kanaal, dat L' 5 kilometer lang en van 80 tot loO nieter breed is, werd voortdurend door sneden door talrijke pr-issagiersboote!i, vol reizi gers, ea door e.:- na menigte groote vrachtschepen, vier g.v,e-.rdn zeilen als scherp omlijn Is vlekken uitkwamen tegen de blauwe lucht Enkele van deze BC'iept'üwar;>ii (JO tot 70 ineters lang en droegen aan dea jfduersteveti eeu vrij hoog, groen geverfd vertrek, met twee of drie vensters, waarachter bloeaipotten prijkten. Daar huisden de schipper eu zij .-i gezin ; daar was hun keukeu en hun woi.ii:<g te gelijk. Iu een vaa deze vertrekken keek eea mei.'j:; met ros.-ig haar nieuwsgierio' naar on/e stoomboot, van welker achtersteven een groote Hoiland.sclie vlag woei; in een ander , wind heen en krachtsinspanning . ner hi-lptn tvvee mei.-j"S de moeder cene streng wol opwinden, terwijl aan tiea voorsteven de schipper niet zijn knecht b;-zig waren, om het schip, welks z.i'en naar de iuhueu vaa weer klapperden, met all 3 langzaam vooruit te, brengen. Een eind voorbij Zaandam kruiste onze weg zich. met dien vau CHUC met vlaggen versierde stoomboot, waarvan het dek bezet was door meer dan honderd meisjes, die luide juichten en , ons met hare zakdoeken toewuifden, toen zij ons voorbij voeren. Het was een geheel" school, die van een uitstapje terugkwam, li Engeland heb ik zulke gezelschappen dikwijls ia den spoorweg gezien : hier maken de stoombooten en d? groote kanalen zulke uitstapjes wel zoo aangenaam. »Toeu \vij vi-n taful opstonden, na een lunch met krachtig^n Steinbtrger besproeid, waren wij reeds iu IJuiuideu, de voornaamste haven van het kanaal; wij voeren door de sluizen en be vonden ons ia eeue omvangrijke voorhaven ; ge vormd door een golfbreker van 1100 meter lengte en '2'2 miter breedte en een havenhoofd van dezelfde lengte en 11 meter breedte. Vastgemeerd aan de dtifjiics-tlj-Alba, (ducdalven), dat v; i l zeggen aan houten palen, welke dien naam dragen, lag daar een talrijke vloot van