Historisch Archief 1877-1940
Ieder aottmer bevat een Plaat.
Onder Redactie van J. DE KOO en JÜSTÜS VAN MAÜRIK Jr.
lis.
Het auteursrecht voor den inhoud van dit Blad wordt verzekerd overeenkomstig de wet van 28 Juni 1881 (Staatsblad No. 124).
Verschijnt eiken Zaterdagavond
Tj. VAN HOLKEMA, te Amsterdam,
Keizersgracht 436.
Zondag 9 November.
Abonnement per 3 maanden ?1.125, fr. p. post f
Voor Indiëper jaar mail 10.
Afzonderlijke Nummers aan de Kiosken verkrijgbaar . . . , 0.40
Advertentiën van 1?5 regels ?1.10, elke regel meer . . . , 0.80
Reclames per regel 0.4ft
I H H O IT D t
VAN VERRE EN VAN NABIJ; FEUILLE
TON : Eeno Absage" I, door Jacobns de Vos.
tFit het Haagje, door Z. - KUNST EN LET
TEREN: Tooneel te Amsterdam, door Fr.
léopatre, (Slot). Muziek in de hoofdstad, door
?van Milligen. De Tentoonstelling in Arti et
Amicitiae. Aanteekeningen Schilderkunst, door
?G. T. Half-en-half, Sphinx óoor Josephine
CHese, beoordeeld door A. J. VARIA.
SCHAAKSPEL. Allerzielendag te Brussel, door
Herman Bogaerd. De nieuwe mama. Voor
Dames, door E-e. ALLERLEI. RECLAMES.
BEURSOVERZICHT. ADVERTENTIËN.
Van verre en van nabij.
In een groot gedeelte v-an de Vereenigde
Staten van Noor d-Amerika hebben in deze
week verkiezingen plaats gehad, die in de
gegeven omstandigheden eene bijzondere
beteekenis hebben, omdat zij de bevolking
in staat stelden een oordeel uit te spreken
over het tegenwoordig régime, over het be
stuur van president Harrison, en vooral
over de zeer ingrijpende nieuwe tariefwet
van Mac Kinley. Het zij hierbij dadelijk
opgemerkt, dat de republikeinsche president
nog twee jaren aan het roer blijft, en dat
er voorloopig niet de m/inste kans bestaat,
de republikelasche meerderheid in den Senaat
door eene democratische te vervangen. Met
liet Huis der represententen is het echter
anders gesteld. Toen het tegenwoordige
51ste congres bijeenkwam, bestond het Huis
der representanten uit 1G9 republikeinen en
161 democraten; de kleine meerderheid voor
de regeering is op de bekende wijze, name
lijk door het ongeldig verklaren van eenige
verkiezingen van democraten in de Zuide
lijke Staten, nog versterkt, en,-daar het
nieuwe representantenhuis door de toetre
ding van Idaho en Wyorning 332 in plaats
van 330 leden zal tellen, zouden de demo
craten een twintigtal zetels moeten winnen,
om eene meerderheid te verkrijgen.
Aanvankelijk liet zich alles voor de repu
blikeinen gunstig aanzien. De staten
Vermont, Oregon, Maine, Wyoming en Idaho
Feuilleton.
Eene Absage".
(Een schets uit de Tooneelwereld)
DOOR
JACOBUS DE VOS.
»Binnen!"
»Wel, Willem, wat is er?"
«Mijnheer, 't is vandaag Zondag, ik wou
wel vragen of ik naar huis kon gaan''.
»Drie uur! Wel zeker, ga maar! Hap 'ns
frissche lucht, 't is goed weer".
»Dat is mijn plan ook, mijnheer. Ik ga
'ns met moeder de vrouw en de kinders 'n
straatje om".
»Voor van avond alles in orde ?"
«Alles mijnheer. Meubelen omlaag gehaald,
rekwisiten klaar gezet, figuratie besteld en
den zwaan een soppie wit gegeven.''
Willem, de rekwisiteur. de bagagemeester,
de bezorger van kamers met en zonder kost
voor de heeren alleen, Willem, de Page
d'Amour van zoovelen, de vraagbaak van een
ieder, de vertrouweling van het geheele
operapersoneel, toefde nog een oogenblik in het
bureau van de Eegie, draaide aan zijn
artistieken knevel en half lachend vervolgde
hij : »Menheer, 't blijft toch van avond bij de
Lohengrin?"
»Kerel! 't is drie uur, nu komt er geen
absage meer."
»Ja, maar de prima donna kon wel
weer 'ns een kippenkuur krijgen, want u
weet dat ze laatst geen blommen gekregen
heeft en de andere wél."
«Wees maar gerust, ze zingt''.
«Dan. ga ik maar."
Met een edelen zwier drukte Willem de
flambard op z'n Zondags op zijn lokkig
hoofd en verliet het bureau.
De regisseur haalde de hand door de
weiverkozen republikeinen, en in Maine ver
kreeg de eigenlijke leider (om niet te zeg
gen dictator) der regeeringspartij, de hee:
Thomas Reed, eene grootere meerderhek
dan ooit te voren. Doch de vreugde bleek
van korten duur te zijn. In Vermont en
Oregon was de republikeinsche meerderhe
veel geringer dan vroeger. Het heftigs
woedde de strijd in Ohio, dat tot nu to<
was vertegenwoordigd door 5 democraten en
1<» republikeinen, onder welke laatsten zich
ook de bekende Mac Kinley bevond. Gis
teren bracht de telegraaf de tijding, dai
Mac Kinley door de democraten met een
meerderheid van ongeveer 300 stemmen was
verslagen. En hierbij bleef het natuurlijk
niet. De tot dusver ontvangen telegrammer
laten in enkele opzichten onzekerheid over
maar zooveel staat vast, dat de meerder
heid in het Congres zal worden verplaatst
De laatste berichten melden, dat de demo
craten 85 zetels winnen, hetgeen hun in het
'Congres eene reusachtige meerderheid zou
bezorgen.
Scherper veroordeeling van de nauwelijks
ne maand in kracht zijnde tariefwetten is
nauwelijks denkbaar. De republikeinen zijn
in hun ijver om zich te kwijten van hunne
«verplichtingen" jegens de vrienden, die hen
op het kussen hebben geholpen, wel wat al te
ver gegaan, toen zij een ultra-protectionis
tisch tarief doordreven, dat enkelen ten
goede kwam, maar voor de groote menigte
den prijs der eerste levensbehoeften op hoogst
bedenkelijke wijze vermeerderde. De laatste
stemming is als het ware een referendum
geweest over de Mac Kinley-ft/'//, en nu de
uitslag daarvan zoo onbetwistbaar is, moet
men het dubbel betreuren, dat de Senaat en
de president te zamen nog twee jaren lang
de macht zullen hebben om te regeeren in
rechtstreeksche tegenspraak met den zoo dui
delijk uitgedrukten wil der natie. Ware de
door de democraten in het Congres verkre
gen meerderheid eene kleinere geweest, dan
zou men kunnen hopen, dat de regeerings
partij uit zelfbehoud hare taktiek langza
merhand wijzigde. Thans echter is het te
vreezen, dat zij, het einde harer heerschappij
onfeilbaar ziende naderen, zal trachten in
den tijd, die haar nog rest, zooveel mogelijk
haar voordeel te doen met eene even on
billijke als impopulaire wetgeving
nige haren die zijn hoofd dekten. (Een
regisseur met veel haren is moeilijk denk
baar). Hij keek een wijle naar de blauwe
lucht en 't schitterend winterzonnetje, terwijl
in z'n gedachten de voorstelling van heden
avond de revue passeerde.
»Alles in orde, ik ga heen," sprak hij
halfluid. Hij zou heden middag bij de uit
verkorene zijns harten dineeren, en als het
even ging nog eene kleine wandeling met
haar maken. Hij opende de directiekamer.
Herr Director zat in gepeins verzonken over
het repertoire. Er moest wat nieuws komen,
een »cassenstitck", maar de tijd, de tijd ! Daar
gaat hem een licht op, hij noteert, maar
de binnenkomende doet dat licht eensklaps
verduisteren en angstig vroeg hij: «Toch
geen absage ?"
De regisseur lachte. «Neen, Herr Direc
tor, alles in orde."
»Hebt u nog iets ?"
»Neen, we kunnen van avond nog wel
over 't repertoire spreken."
«Wat nieuws, wat nieuws, Herr Wulf!
We moeten geld maken, de kosten zijn te
groot."
Herr Wulf had niet veel zin over deze
;eere punten nu een gesprek aan te
knoo:>en. Zijn liefste, het diner en eene
wandeing bekoorden hem ditmaal te veel.
Droogweg zei hij dan ook: »'t Is van avond mooi
bezet, Herr Director. De oude opera's
trekken nog altijd. Nu, ik ga."
Met een wederzijdsch »mahlzeit" verliet
Herr Wulf de directiekamer. Vlug ruimde
hij z'n papieren op, bekeek zich even in den
spiegel on verheugde zich in de
genoegelijke uurtjes die hem te wachten stonden.
»Binnen ! Wat is er nu weer ?"
>Menheir, heit u Wullum soms gezien ?"
»Ja, kind van Israël. Wat wou je ? Wil
lem is aan 't wandelen, ik ga ook wandelen,
wandel jij m'n kamer uit."
«Menheir, 't blijft er van avond toch bij ?'
>Ja, kerel."
>Ziet u, ik weet niet of Wullum aan den
Onwillekeurig doet z'ch bij deze scherpe
veroordeeling van het protectionisme aan
gene zijde van den Oceaan de vraag voor,
welke de uitslag zou zijn eener stemming in
Europa over hetzelfde onderwerp. Het dezer
dagen doof de Fransche regeering ingediende
ontwerp-tarief, dat bestemd is om na 1891
de bestaande handelstractaten te vervangen,
is ook al sterk protectionistisch gekleurd en
de regeering plaatst zich in de aan het ont
werp toegevoegde memorie van toelichting
wel niet principieel op het standpunt der
bescherming door sterke verhooging van in
voerrechten, maar zij wijst op het bestaan
eener protectionistische strooming, welke zij
niet bij machte is tegen te houden, en aan
welke tot nu toe alleen Engeland en Neder
land zich hebben onttrokken. Dit laatste
geeft reeds stof tot nadenken. Indien de
beide laatstgenoemde staten bij het
vrijhandelsstelsel nog steeds baat hebben gevonden
kan dit stelsel voor eene handeldrijvende
natie toch niet uit den aard der zaal
noodlottig zijn, vooral niet voor die natiën
welker natuurlijke hulpbronnen niet zot
overvloedig zijn, dat zij, al is het dan
ook met moeite, in eigen behoeften ge
heel kunnen voorzien en welke dus tot con
cessiën aan landen, die het ontbrekende pro
duceeren, genoodzaakt zijn. De Franschi
regeering beroept zich niet slechts op di
bovenvermelde strooming, maar ook op d<
resultaten van een door haar ingesteld on
derzoek, waarbij niet slechts de Kamers van
Koophandel, maar ook tal van arbeiders
syndicaten zijn geraadpleegd. Doch men mag
niet uit, het oog verliezen, dat deze enquête
zich niet veel verder heeft uitgestrekt dan
het departement der Seine, en dat zij ook
daar nog zeer onvolledig is geweest. Daaren
boven zijn de Fransche kiezers niet zooals
de Amerikaausche in de gelegenheid gewees
om hun oordeel uit te spreken onmiddellijk na
de invoering eener wet, waarvan het dadelijk
en onmiskenbaar gevolg is geweest, dat de
prijzen der eerste levensbehoeften aanmerke
lijk zijn verhoogd. Eindelijk mag men er op
wijzen, dat in Duitschland de oppositie tegen
de beschermende graanrechten steeds scher
per wordt; dat in Zweden de laatste ver
kiezingen eene meerderheid van freetraders
hebben opgeleverd, en dat in Italiëbij de
aanstaande verkiezingen, de sedert eenige
zwaan gedacht heeft.1'
»J<i, ja, ja, de zwaan is gewit. Je koffers
in orde? Van do juffrouw ook?" De juffrouw
was mijnheer Wulf's liefste.
»Die vergeet ik nooit, meheir. Daar is ze
veul te lief voor. 'n Best mensch, uwe heb
massel."
De hulp-rekwisiteur had de gevoelige
snaar aangeraakt. Hij kende 't gevolg : twee
sigaren.
Haastig verliet Wulf zijn bureau. Naar
gewoonte ging hij even in de portiers
kamer.
»Kees, nog brieven gekomen?"
«Neen, mijnheer."
«Niemand geweest ?"
»Neen, meheer, ja toch de harpist, of 't er
van avond bij bleef, ziet u, vanwege 't
temmen,"
«Natuurlijk blijft 't er bij."
»Dag Kees."
»Dag, menheer. Compliment aan de juf
frouw, menheer!''
Wulf keerde zich om. »IIier Kees, een
sigaar."
»Dank je, menheer. Ik zal ze op de ge
zondheid van de juffrouw oprooken.''
»Pak er dan twee.''
Eindelijk verliet Wulf den schouwburg.
«Mijnheer, pst! hé! mijnheer," hoorde hij,
nauwelijks een twintig passen gegaan zijnde,
achter zich. Hij bleef staan en keerde zich
om. De bibliothecaris kwam aangerend.
»Ik kan de Lolioit/rin toch opleggen,
mijnheer. Soms geen absage?"
»Alles is gezond, houd me toch niet op/'
Hij verhaastte zijn tred. Goddank, einde
lijk uit het gezicht, van alles wat naar het
tooneel zweemde. Weldra was hij bij »haar".
De hospita opende de voordeur, toen
de kamerdeur, en was getuige eener hartelijke
omhelzing.
»Heerlijk dat je zoo vroeg komt! Nu gaan
we zeker nog wat wandelen ?"
«Heel gaarne Ella, als je ten minste tijd
hebt," en hij keek even naar de hospita die
jaren tusschen deze mogendheid en Frant
gevoerde tarievenoorlog als een d^r krach
tigste argumenten tegen het kabinet Crkpl
zal worden gebruikt.
Het is waarlijk te betreuren, dat in der
gelijke zuiver economische questiën de bf£
slissing niet kan worden overgelaten aan h*t
gezond verstand der natie. In dat gevfjt*
zou zeker in Amerika nooit de tariefw«fc
zijn ingevoerd, die alleen moet dienen.
enkele groote fabrikanten schadeloos tej
Jen, of liever ruim te beloonen, voor déj
delijke opofferingen welke zij zich ^
den verkiezingsstrijd hebben getroost.
De verkiezingen voor de Italiaansche
mer zijn vastgesteld op 23 November. D«
economische quaestie. zal bij die gelegenheid
geen geringer rol spelen dan de politiek?,
dat wil zeggen, de internationale verhoudin
gen van Italië, die door de triple alliantie
zulk een eigenaardig karakter hebben ver*)
kregen. Doch het eigenlijke wachtwoord
bij de verkiezingen zal zijn: vóór of tegen
Crispi? En dat is zeer verklaarbaar. Criapi
is Si licet parva componere mag
nis de man der persoonlijke po
litiek bij uitnemendheid. Even als vorst
Bismarck, dien hij op een afstand!
navolgt, offert hij zijne collega's zonder eenige
aarzeling op, wanneer zij niet onvoorwaar
delijk naar zijn pijpen dansen. Even als -de
groote Duitsche staatsman, acht ook zija
Italiaansche discipel zich gerechtigd en in
staat, om een aantal betrekkingen in zija
persoon te vereenigen. Hij is niet slechts
minister-president, maar ook minister van
buitenlandsche en minister van binnenlandsche
zaken. Had hij niet van tijd tot tijd een zon
debok noodig, dan zou hij er zeker nog mi
nister van financiën bij zijn.
Het bezoek, door den Duitschen
rijkskanselier Von Caprivi in deze week aan dea
heer Crispi gebracht, verkrijgt onder deze
omstandigheden eene eigenaardige beteeke
nis. Het is eene rechtstreeksche onder
steuning van Crispi's personeele politiek.
Als zoodanig althans wordt het beschouwd
door de oppositie, in welke zoowel conserva
tieven als radicalen vereenigd zijn. Gelukkig
hebben de radicalen geen gevolg gegeven
aan hun plan, om de komst van den
Duit
op den drempel der kamer met welgevallen.
'tjonge paar aanschouwde.
»Ga maar gerust juffrouw, ik zorg wJel
voor 't overige. De frissche lucht zal mijn
heer Edmond goed doen."
Vergenoegd ti og 't paartje arm in arm
naar buiten. Zij drukte zich vast tegen hem
aan. Hij hield haar poezel handje in <le
zijne. Zij hief het met weelderig gitzwart
haar getooide kopje even naar hem .op. Hij
verslond haar met zijn blikken, zich verlus
tigend in die groote zwarte kijkers, spiegels
van een oprecht hart, in dat fijn besneden
gelaat, met den half geopenden mond, die hem
de zoetste woorden toelispelde, waarop hij
zoo gaarne een kus van trouw en liefde
drukte. Zij hadden reeds veel geleden, een
zwaren strijd gestreden in 't tournooi der
liefde; eindelijk hadden zij gezegevierd en
konden elkander toebehooren. Zij waren ge
lukkig in en door wederzijdsche trouw en
liefde.
Koutend wandelde het paartje verder.
Het goênacht kussend winterzonnelje wierp
zijne goudblonde stralen op de met rijp en
ijzel bedekte boomen.
Zij spraken over het op handen zijnde
huwelijk, over de inrichting van 't huishou
den, over de toekomst.
»Ella, verbeeld je, dat ik nog voor ons
trouwen ...." Ja, toen kwam de verbeelding,
'llusiën werden geschapen en luchtkasteelen
Bebouwd...
't Zonnetje daalde meer en meer.
«Edmond, dwalen wij niet te ver af. Je
sunt 't niet weten, daar moest 'ns eene
>absage" komen."
?>Ella, spreekt je maag, of is dat weer een
nieuw bewijs van je zorgzaam hart?" ?
«Van beide.''
«Nu, van een »absage" kan geen sprake zijn,
en voor we terugkeeren,wippen we hier eventjes
n om een glas bier te drinken, ten minste
ij, ik neem een hollandsch bittertje."
«Bier is veel gezonder. Die hollandsche
mannen moeten altijd bitter drinken."