No. 711 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. is, z^jn ]icnt te laten schÜ11611 voor de menschen. Doet hu dat, dan zal hij vrucht in onsen Heere Maken ende daer comen of Conste, prijs, eere ende lof. Om prijs, eer en !of zal het den grijzen geleerde van wien hier sprake is, wel niet te doen zijn .geweest. Maar indien het een aangenaam besef is, ook voor een man van jaren, een nuttig werk wel volbracht te hebben, dan zeker mag de uit gever van die Bouc van Seden" die voldoening smaken. G. KALFF. VARIA. PLASTISCHE KUNST. De heer J. L. Schouten, civiel ingenieur en architect, heeft te Delft een atelier voor het in kleuren beschilderen en daarna inbranden van glas opgericht. Behalve de vervaardiging van kleinere ruiten, met voorstellingen naar schil derijen, heraldieke wapens, enz. zal het voorna melijk ingericht zijn op het uitvoeren van venster decoraties in verschillende stijlen en naar teekening van den architect. Eenige der eerste proefstukken uit de jonge fabriek 't Prinsenhof" zijn ter gelegenheid van het 35-jarig bestaan van het genootschap Architecturae et Amicitiae", van 1?15 Februari 1891 in het tijdelijk tentoonstellingsgebouw op het Damrak geëxposeerd. Na afloop dier tentoonstel ling zullen er in het gebouw van de Maatschappij tot Bevordering der Bouwkunst" Marnixstraat 402, steeds eenige specimens ter bezichtiging voorhan den zijn, terwijl de producten tevens verkrijgbaar gesteld zullen worden in het depot der Delftsche Aardewerkfabriek, Muntgebouw Sophiaplein. De elegante Fransche portretschilder Chaplin is overleden. Hij was in Frankrijk van Engelsche ouders geboren en had zich laten naturaliseeren. Onder zijne beroemdste portretten zeer gelijkend en toch altoos kiesche, gedistingeerde kunstwer ken behooren die van de hertogin de Chaulnes, de gravin de La Rochefoucauld, Mme Priestley, Mme Musard, Mlle de Seyne, en eenige in my thologisch travesti, VAurore, Le lever, l'üiseau, La Poésie, JJiane endormie; in het Elysée deco reerde hij de badkamer der keizerin en den salon -de l'Hémicycle. Chaplin wilde, toen hij eenmaal naam had, alleen die typen schilderen, waarvan hij zich een succes in zijn genre, bekoorlijk en eenigszins mystiek, voorstelde. TOONEEL EN MUZIEK. Kosegger ah dramaticus. Uit Weenen wordt geschreven: Onlangs zijn we in het Duitsche volkstheater getuigen geweest van de poging van losegger om zich ook als dramatisch dichter te doen ?waardeeren. Als vrucht van deze poging hebben wij het volksstuk in vier bedrijven Am Tage des Gerichts leeren kennen. Het stuk heeft reeds te Graz de vuurproef eervol doorstaan en ook giste ren een krachtigen indruk gemaakt, een diepe, duurzame werking verkregen. Wie in het bezit van den aesthetischen canon" is, zal op het stuk veel aan te merken hebben, misschien beweren, dat Rosegger beter had gedaan, de stof tot een novelle dichterlijk te vervormen, en zal er ook wel op wijzen, dat twee van de vier bedrijven absoluut niets dramatisch bevatten en met de ?handeling van het stuk slechts in zeer los ver band staan. Toch is Am Tage des Gerichts" een zeer poëtisch en aangrijpend stuk. Een strooper, Strassler-Toni, is de passieve held van het drama. Ellende en de on barmhartigheid des anderen je gens hem hebben hem tot strooper gemaakt; maar de opperhoutvester heeft hem daarbij betrapt en Toni moet naar de gevangenis. Maar eerst als hij ?de straf ondergaan heeft, bemerkt hij hoe vergeefsch zijn zoeken naar werk is. De grootste vage bond, die zijne dieverijen handiger uitvoert dan Schaakspel. 34e Jaargang. 8 Februari 1891. Redacteur: RUD. LOMAN, te Londen. Adres : Mira Lodge, 49 Deronda Road, Herne Hill, Londen (S. E.) Probleem No. 61 van Sam Lloyd te New York. ZWART 5 stukken. abcdefg k WIT 4 stukken. Wit geeft in S zetten mat. Wit: K.b4, D.fö, T.g7, pion b.'3. Zwart: K.a8, L.a7 en g2, pionnen böen bG. In probleem n". 60 is een zwarte pion op h5 vergeten. Den heer G. den Tex te Amsterdam komt veel lof toe dat hij. niettegenstaande deze weglating, ons reeds Maandagmorgen een goede oplossing deed toekomen, terwijl hij ons tevens op de fout attent maakte. De oplossing deelen wij in ons volgend num mer mede, Wij raden alle probleemliefhebbers aan, het bovenstaande probleem niet onopgemerkt te laten voorbijgaan. Het behoort tot de geniaalste en Toni het stroopen, doet hem gevoelen, dat hij reeds gezeten heeft, en de opperhoutvester vooral heeft een tegenzin tegen den wilddief en weigert hem het gevraagde werk. Dan blijft Toni niets anders over, dan \ eer naar de buks te grijpen; op een strooptocht doodt hij den opperhoutvester, die met zijne vrouw door het bosch gaat. Het is een daad van zelfverdediging, want de jager, die de buks van Toni van achter den boom ziet te voorschijn komen, legt aan en de kogel gaat Toni vlak langs het hoofd. De tweede kogel, die de jager in den loop heeft, zal het doel beter treffen ; dat vet Toni, hij komt daarom den jager voor en in weinige minuten is deze een lijk. De houthak kers en kolenbranders, die in de nabijheid arbei den, loopen bijeen; voor hen is er geen twijfel aan, of Toni is de moordenaar van den houtves ter, omdat deze anders geen vijand had. Na eenigen tijd komt ook Toni op de plaats, hij wil alleen vernemen, wat er voorgevallen is, en als men hem steeds onbewimpelder van de daad beschuldigt, wordt hij driftig en dreigt met de rechtbank. Dit is de handeling van het eerste bedryf. In het tweede bedryf zit Toni in de ge vangenis. Hij deelt zijn cel met twee geroutineerde booswichten van groote crimineele ondervinding, en een socialist. Voor den voortgang der hande ling i< dit bedrijf van geen bete'kenK Ook het derde bedrijf geldt meer voor de zedenschildering, dan voor den loop van het drama. Rosegger heelt hier de ruwheid en grove knor righeid van een boer, die de vrouw en kinderen van Toni uit de hem toebehoorende hut verdrij ven wil, tegenover de zachte barmhartigheid van de houtvestersweduwe gesteld, die hun goede engel wordt. En als zij in het vierde bedrijf voor de rechters van Toni staat, wiens lot in haar hand geplaatst is, dan luidt haar getuigenis, bij de gpdachte aan de ellende der schuldelooze vrouw en hare onschuldige kinderen, zoo weinig bezwarend voor den strooper, dat de rechters Toni hadden moeten vrijspreken, als hij niet nu juist zijn eigen aanklager geworden was. De boosheid der men schen had zijn hart verhard, de zachtheid van deze vrouw, aan wie hij het dierbaarste ontroofd had, brak zijn trots. liet is een oogenblik van aangrijpende kracht als Toni voor de vrouw van zijn slachtoffer nederknielt en uitroept: Wiezijt ge dan, gij heilige V Ik heb u het liefste ontno men en gij zijt barmhartig jegens mij!" Nu ver haalde hij den rechters, hoe de ongelukkige daad zich toegedragen heeft, de houtvestersweduwe be looft voor de zijnen te zorgen en het stuk eindigt met deze woorden van den president: Barmhar tigheid is hun gegeven, nu moet de gerechtigheid spreken!" 'Wat Rosegger met zijn dramatische proeve bedoelde, heelt hij in poëtische woorden uitgedrukt in den proloog, waarmede de voorstel ling te Graz ingeleid werd. Hij wilde in dit een voudige beeld uit het ernstig leven'', in dit raenschennoodlot", zooals het lederen dag bij ons volk rijpt, den kommervollen toonen", dat de weg der zonde is ook een weg der genade, en liefde de doode harten opwekt", hun echter, die zon der erbarmen de zonde voorbijgaan, herinnert hij, dat voor ons iedere dag een dag der zonde en iedere dag een dag ook van het oordeel'' is. Op de eerstvolgende soiree voor kamermuziek, door de Maatsch. tot liev. v. Toonkunst te geven op 14 Februari, zal een pianokwartet van cenc jonge Ilollandsche componiste, Mcj. Cornélie van Oosterzee, worden uitgevoerd; de 1111. Kontgen. Cramer en Bosmans zullen medewerken. Hot kwar tet werd reeds op cone openbare l'iufung" van het Sternsche conservatorium te Berlijn, waar Mej. Cornélie van Oostcrzee, die eerst ceno leer linge van Nicolai was, hare studiën voltooide, door drie leeraren en de componiste zelve uitgevoerd; op do aanstaande soiree zal zij alleen als toe hoorster tegenwoordig zijn. Te München is Mascagni's Carallcria rii*tiectn<i 1 gegeven. Na de hooggespannen verwachting vici meest oorspronkelijke composities vau Lloyd en wij stellen dit probleem, wat vindingrijkheid aan gaat, nog hooger dan de onlangs gepubliceerde opgave in 4 zetten van Cheney Goede oplossingen ontvingen wij van no. 58 (DobruskyJ en van no. 59 (Drtina) van C. T. van Ham te Gorredijk. CORRESPONDENTIE. C. T. v. II. te G. Zeer verplicht voor uw aan moedigend schrijven, dat wij deze weck eerst ontvingen. De correspondentie-wedstrijd tusschen Steinitz (New Vork) en Tschigorin (Petersburg) is thans weer hervat. Tschii'orin's 18e zet in het Evansgambiet is L.a.'i. Onze verwachting is dus bewaar heid geworden. Steinitz antwoordde met c5. In de andere partij geschiedde 19 L.b2. Uit het zooeven verschenen jaarvers-lag van het schaakgezelschap Staunton" te Groningen blijkt dat deze club in zeer bloeienden staat verkeert. Wij ontlcenen aan dit verslag het volgende: Op l Jan. '90 bedroog het ledental 18 gewone, l buitengewoon, U bnitenledon en l eerelid (de redacteur der schaakrubriek van het Weekblad). l;i Maart leed de club een zwaar verlies duur het overlijden van een harer ijverigste en oudste leden, de heer Xijhotl'. Er openbaarde zich gedurende het afgeloopen jaar groote belangstelling onder de leden, zoowel in de beoefening van liet edele spel als in het aanbrengen van verbeteringen. De jaarlijksehe wedstrijd, in Oct. 'ri9 begonnen, werd den 14 April geëindigd en de uitslag was : Ie prijs Deelman, "2e Onnes. .'ie Meijer, -Ie Boeker, 5e Schellens. De heer Deelman won 12 van de 14 partijen, die ieder te spelen had. Zaterdag H Mei had een feestelijke bijeenkomst plaats, bij welke gelegenheid schaak-, biljart-* en kaartwedstrijden werden gehouden. Als bizonderheid kan vermeld worden dat de matador der club, de heer Deelman, behalve op den schaak wedstrijd ook in het biljart- en kaartspel den eersten prijs behaalde. Do wedstrijden werden eerst 's morgens te 4 uur beslist. De zomervergaderingen, die nu aanbraken, het kleine stuk, van n bedrijf, velen eenigszins tegen; maar de frischheid en stoutmoedigheid van den jongen componist imponeerden toch. Er komt een intermezzo voor orkest in voor, dat men gaarne had willen doen herhalen. Bij de korte opera wordt Grisar's Gute Nacht, Herr Pantalon"ge geven, die zeer in den sinaak valt. Pergolese's Serva Padrona heeft men, na eenige repetitiën, als ondankbaar afgedankt. De Koninklijke Engelsche Opera", in haar nieuw gebouw, is verleden Zaterdag door den heer D'Oyly Carte ingewijd met een oorspronke lijke Engelsche historisch-romantische Opera, loanhoe. De tekst is naar Walter Scott's roman be werkt. De muziek is van Sir Arthur Sullivan, den componist van T/ie Mikado, 'Jhe [Gondoliers, H. Ms. Pinalore en zoovele andere frissche operetten, maar ook van ernstige oratoriën, als Tlte Mai'tyr of Antioch en 'I'lie Golden Tjegend. Er was van deze opening veel plechtigheid ge maakt ; de prins en prinses van Wales, de hertog en hertogin van Edinburgh, ministers en andere autoriteiten waren tegenwoordig. De opera werd zeer toegejuicht en schijnt zeer verdienstelijk te zijn, zoowel wat indeeling, bewerking der stof, als muziek betreft. Zonder de nieuwe veroverin gen der muzikale wetenschap te verachten, beeft Sir Arthur Sullivan gezorgd dat zijn publiek over vloed van melodicn vond, en er het een en an der van kon medenemen. Het decoratief was prachtig; de tooneelen stelden voor: I. de ruwe sombere hal bij Cedric ! van Rothcrwood; het tournooi te Ashby-do-laZouch; II de hut van broeder Tuck te Copmanshurst te midden van een zonnig landschap ; eene galerij op de tinnen van het kasteel Torquilstone ; III. een kamer in bet kasteel; de brand en ver woesting van bet kasteel; IV. het boscb; de brandstapel te Templestowe en Rebecca's redding door Ivanhoe. LETTEREN EN WETENSCHAP. De Amerikuansche Copyright-Bül. De In ternational Copyright-Bill" is thans in bet representantenhuis te Washington aangenomen, Hoewel het wetsontwerp er nog ver van verwij derd is, buitenlandsche geestprodueten in de Vereenigde Staten in ieder opzicht volkomen bescherming te verleenen, is het toch tegen over den tegenwoordigen toestand van roof, reeds een vooruitgang, die waard is niet dankbaarheid vermeld te worden," schrijft de l<'riuikforter. Volgens de New Yurker 8t«(ttsseilnnij bevat bet wetsontwerp hoofdzakelijk de volgende bepa lingen: de schrijver, uitvinder, teekenaar of eigenaar van een bock, een kaart, een dramatische of mu| zikale compositie, een ets, houtsncde, een pliotographie of haar negatief, eene schilderij of eene teekening, een chromu, product van beeldhouw kunst of een model voor standbeelden, enz , en de erven of rechtmatige vertegenwoordigers van zulk een persoon, zullen, wanneer zij aan de volgende bepalingen voldoen, liet uitsluitend recht hebben, om de voortbrengselen te reproducccren. te verbeteren, te voltooien of te verkoopen. Bij i dramatische werken hebben de schrijvers of'hunne vertegenwoordigers bet uitsluitende opvoeringsrecht, terwijl vreemde schrijvers, die een Anierikaausch copyright" verkregen hebben, zich daardoor het uitsluitende recht kunnen ver zekeren, hunne werken te dramatiseercn en te vertalen, of te doen dramatiseeren en te doen vertalen No 2 bepaalt, dat alle vreemdelingen l het volle recht zullen hebben, hun copy right'1 in de volgende jaren te vernieuwen, l wanneer zij zes maanden voor 't einde vau den eersten termijn er de noodige stappen toe doen en binr.cn de eerste twee maanden na verkrijging van bet nieuwe copyright'1 bet verlangde certificaat in eene courant in de Vereenigde Staten doen verschijnen. Urn eeu copyright" te verkrijgen is bet noodig, dat de adressant den bibliothecaris van het congres een gedrukt exemplaar van den titel kenmerkten zich door een bizonder talrijke op komst zooals nooit te voren. Door Staunton" werd bet initiatief genomen tot bet houden van samenkomsten met naburige schaakclubs in de provincie. De eerste dezer bijeenkomsten bad te Delfzijl plaats Zondag 29 Juni. Er werd een wedstrijd gehouden waar '2,'2, personen aan deelnamen en die Zondag 3 Ang te Groningen werd voortgezet. Door dit aanvan kelijk succes aangemoedigd werd kort daarop een tweede wedstrijd gebonden, waarbij een dertigtal schakers tegenwoordig waren. Den Ssten September werd een onderlinge wed strijd begonnen, die wegens het groote aantal spelers in twee atdeelingen gesplitst werd. De beer Deelman behaalde wederom den eersten prijs. lu de tweede aideeling, voor zwakkere spelers, won de heer Xabringb ileu eersten prijs. Oj) l Januari 1891 telde de club .'! gewone, '2 buitengewone, 4 buitenleden en l eerelid. De linantieele toestand was gunstig en bet bedrag der belegde kasgelden ongeveer de helft meer dan het vorige jaar." Voor wij ter perse gaan ontvangen wij van den beer Rur.sink te Groningen het bericht dat Staunton" twee correspondentie-wedstrijden ( l partij met Winschoten en "2. partijen gelijktijdig met Hoogczand l heelt aangegaan. Zoodra de/e partijen een belangrijk stadium zijn ingetreden, hopen wij onze lezers er mede in kennis te stellen. DERT1KXDK MATCH PARTIJ. Zukertort's Opening. Wit. Zwart. W. Steinitz. I. Gnnsberg. i r.f3 v.fti 7 c. i bn ?l dl ( i; H !'..-:) I..1,7 :( e3 L.bit il ,-d5: . :... Wanneer men de JDe/e afruil wil ons niet onregelmatige partijen in reeht behagen, wij gelooden match vergelijkt /al ven dat £\v door de opeu men zien dat (innsberg e lijn een klein voordeel in elk de/er openingen krijgt. een andeie verdediging !' ed."r. koos. in 1>.(,5 i>.i,j7 4 (J.3 l.t>7 11 f-1 l'.e.-, 5 L.e2 d-0 12 fe3: r(i U 0-0 .15 13 L,d2 L.aC van het boek, de kaart, de dramatische of muzikale compositie of een beschrijving van het kunstwerk doet toekomen, waarvoor hij het uit sluitende bezitsrecht wil verkrijgen, of dit do cument vóór de verschijning van zijn werk op een postkantoor der Vereenigde Staten aan den bibliothecaris adresseert. Bovendien moet vóór den dag der verschijning iedere schrijver twee exemplaren van het bewuste boek of de kaart enz. en in geval van een kunst werk twee photographieën daarvan den bibliothe caris doen toekomen. Bij boeken moeten de beide aan den bibliothecaris afgegeven exemplaren in let ters gedrukt zijn, die binnen de Vereenigde Staten gezet zijn geworden, of stereotypplaten, die uit zulke letters vervaardigd zijn. Deze bepaling, die er in gebracht werd, om de ondersteuning van verscheidene Trade-Unions voor het wets ontwerp te verkrijgen, beperkt de waarde van de nieuwe wet voor boeken in vreemde talen waar van de verkoop het vervaardigen van eene afzon derlijke Amerikaansche uitgaaf niet rechtvaardigt, l aanzienlijk. Dit geschiedt nog verder door de j bepaling, dat boeken waarvan alleen vertalingen j beschermd worden, in de origineele taal inge! voerd; verkocht en nagedrukt mogen worden, terwijl de invoer van boeken enz. waarop een Amerikaansch copyright" verkregen werd, ver boden is. Alleen zullen personen het recht heb ben, voor hunne eigen behoefte twee copieën van de origineele-uitgaat met toestemming van den bezitter van het copyright" in te voeren, terwijl de uitgevers van de bladen en tijd schriften zonder zulk eene toestemming twee exemplaren van een in het buitenland verschenen tijdschrift op ieder tijdstip kunnen invoeren. De vol gende paragrafen hebben betrekking op de te betalen rechten, die dczeltde als voor rnlandsche boeken zijn. No. 9 bepaalt, dat allo personen, die het manuscript van een schrijver onbevoegd doen ! verschijnen . tot schadevergoeding verplicht zijn. En ten slotte wordt verklaard, dat de wet ! slechts op de burgers van zulke landen betrekj kingen hebben zal, die den Amerikaanschen schry1 vers gelijke of dergelijke rechten verleenen. Het wetsontwerp gaat thans naar den senaat, waar j niets het aannemen ervan in den weg zal staan. De boekbandelaar C. L. van Langerhuysen, 4.'il Singel Amsterdam, beeft het tweede deel doeu verschijnen vau den catalogus der Biblioj tbeek van Mgr. O. A. Spitzen, kanunnik, oud! hoogleeraar, schrijver van een aantal werken over i Thomas a Kempis enz., te Zwolle overleden. In dezen catalogus wordt de hoogstmerkwaardige Thomas ;i Kempis-litteratuur vervolgd, Latijnsche, Italiaansdic. oud-Uollandsche, Duitsche en Fran sche edities, sommige in verzen, gezamenlijk nu nog 84 stuks. Voorts is de verzameling rijk aan theologie, kerkgeschiedenis, litteratuur (Vondel), | linguïstiek (Oostcrsch en Europeesch) enz. Alles is tot de aangegeven prijzen te koop, een procéd dat veel voorheeft boven de risico's eener veiling bij opbod. Van Wtiraiflui'/j's Koretlenliiljliotlieeli, is No.ll, De Zilver, naar het Xoorsch van Magdalena Thorcsen, verschenen. De bewerking is van den bekenden vertaler C. Eykman. HET NIEUWSTE LIKD. (Schets uit het zingende Berlijn.) Het nieuwste lied, hoeren, het allernieuwste lied dat er is!'' roept de vliegende muziekhandelaar, die zich rnet zijne boekhandel op vier wielen op den boek der Dresdnerstrasze gepos teerd beeft. sHet lied van de Mandoline, dat ie.Ier mensch zonder noten kan zingen, als hij bet, vau buiten kent. ('onipleet met al de acht verzen voor tien penning, en daarbij no<i drie beroemde liederen: Alma, wo mag det Ma'chen spin?'' »het Krokodillen-lied'' eu >Bebiit dich (iott1', alle vier voor n nickel. En daarbij nog een prachtige keizer-map met postpapier ea couverten. Wie kan het goedkooper geven? Om L.d3 te verhin deren. 1-1 L.iili: l'.aC: 15 D.:il IMS .... /AY. hoeft op handige wij/e een aanval op zijn konings vleugel ontweken, maar iie ontwikkeling van zijn stukken is daardoor aanmerkelijk vertraagd. l G T. a c l f 17 el'G: L fö: 18 I>.e2 T.e8 .... /w. heeft door 71111 vier verbonden pionnen. tegenover de eenigszins verstrooide witte pionnen. de betere posiiie voor het eim^pel. Zijn 16e enlijo zetten geven wit gelegen heid preparaties tot een aanval te maken. 18.... a"), gevolgd door Ii5 liail meer voordeel aange bracht. l!) T.f3 ]).n7 20 T.cfl T.rS '21 L.U1 l>.eO .... Op D.e-t zou /ijii ge volgd: -2-2 r.g3 en' later l'.i'f) en l'.dü! ?2-2 l'.('4 D.e-i ?2;ïl'.hij l'.dT ?2i D.all ! De manier \vaarop wit niet xijn positievoordeel \vinst weet to doen, ver dient de volle aandacht van den lever. U ____ D.eS 25 T.h3 L.g5 2« K.hl ! Wit dieigt nu liet paard op g7 op te ol't'eren. 2ii ____ l'. «i? 27 l\f(i:r gf«: ____ ' L.fi: 28T.f6:! 28 D 1)7 D.gO 211 D.d7 K.hX 30 L c7! Ditdoet de laatste hoop van zwart verdwijnen. 'M ____ T.g8 : T.acS T.g7 IU13 T.r2 .e7 trekt wederom partij van zijn M L.b-i :-U D.fij 35 I..<;3 'M el! Wit pruehti stelling. 3(1 ____ D. el: 37 d 5 D.gij 38 T.g3 T.f7 :','.) «K1,: h(i ?II) h±! en /wart gaf op, daar de volgende zet een i-tuk wint met een overweldigende attaque. .