Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER
A°. 189 L
WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
Onder Redactie van J. DE KOO en JUSTÜS VAN MAURIK Jr.
Ieder nommer bevat een Plaat.
Het auteursrecht voor den inhoud van dit Blad wordt verzekerd overeenkomstig de wet van 28 Juni 1881 (Staatsblad No. 124).
Verschijnt «Iken Zaterdagavond.
Uitgever: Tj. VAN HOLKEMA, te Amsterdam,
Keizersgracht 436.
Zondag 15 Februari.
Abonnement per 3 maanden ?1.50, fr. p. post/ 1.65
Voor Indiëper jaar mail 12.
Ai'zonderlyke Nummers aan de Kiosken verkrijgbaar . . . 0.12"
Advertentiën van 1?5 regels ?1.10, elke regel meer . . . 0.20
Reclames per regel 0.40
I N H O U I>:
VAN VERRE EN VAN NABIJ. FKU
L.;LErON: In veilige haven, naar het Noorsch, 'I.
KUNST EN LETTEREN: Tooneel te
Amsterdam, door Fr. Muziek in de hoofdstad,
door Van Milligen. De atdeeling schilderijen op
?de tentoonstelling van Apchitectura et AtnicitiV,
?door ''Willem du Tour. Aanteekeningen
Schil?derkunst, door G. T. De mémoires van
Talleyrand, T. In hofkringen, door A. J. VA
RIA. SCHAAKSPEL. Een Meissonnier".
Voor Dames, door E-e. ALLERLEI.
RECLAMES INGEZONDEN. PE
J-ENJPOTLOODKRASSEN. ADVERTENTIËN.
Van verre en van naby.
Het is dus geblefeen dat Crispi werkelijk
<npg wel gemist kon worden.Na een korte
ministerieele crisis is in .Italiëeen nieuw-kabinet
?opgetreden, dat de sympathie van een groot
?deel der ^bevolking heeft en dat samenge
steld is uit mannen van wie verwacht kan
worden, dat zij vooreerst alles zullen doen
wat in hun vermogen is, om den treurigen
financieelen toestand van Italiëte verbete
ren. En bovendien heeft koning Umberto
? den man gevonden,-die blijkens zijn verleden
.zeer veel opheeft reet het drievoudig
verboud en _ die dus niet veel verandering zal
brengen in Italië's buitenlandsche politiek.
_Die man is de marchese di Rudini,
oudminister van binnenlaiidsche zaken in het
kabinet-Meuabrea en bekend door zijn held
haftig gedrag bij den opstand in Palenno in
: September 1866.
Het was voor den iheer di Rudini geen
gemakkelijke taak een ministerie bijeen te
brengen. Geen der rpartijen kan alleen
regeeren en er was een reeks onderhandelingen
noodig.om de verschillende personen te vin
den, die in hoofdzaak di Rudini's programma
wilden aannemen. Boch de aangewende
pogingen hebben ten slotte;tot een goed.einde
geleid en ihet coalitie-ministerie, >dat naarde
beide groote mannen die er in optreden wel
het kabinet di Rudini-Jiicotera zal worden
.genoemd, iheeft thans het ;bewind aanvaard.
Het optreden van dit ministerie is een
Feuilleton.
IN VEILIGE HAVEN.
Sfaar het Noareeh.
iKopenhageia'-s .hartader, 4e Gosterstraat,
ilag in het duister, nog meer dan anders in
ihet duister, niet wijl de straatverlichting
.dien avond slechter was d*n gewoonlijk,
maar omdat naen de winkels niet «verlicht
'had, want het was de avond van den eersten
JKerstdag.
Ofs/ïhoon het tter nauwernood acht uur
kon zijn, zag nion niet veel menschen bij
den weg. Een paar .deftige families op weg
naar ,een partijtje, 4e dames zorgvuldig toe
gestopt en met capuchons over het hoofd,;
een enkele winkelbediende, in zijn Zondagsefa
pakje, slenterde met «en air van voornaam
heid de etraat op ea neer, en eenige
geblankette schoonheden, wier middelen niet
toelieten, .evenals de winkeliers, des Zondags
de zaken te laten rusten.
Onder de wandelaars was een jonge man,
wiens regelmatige, bleek« trekken een uit
drukking van vermoeidheid droegen, even
als de donkere oogen met de diepe, blauwe
kringen er onder, van veelvuldig nachtwaken
getuigden. Hij had een rossigen knevel en
lange, golvende bakkebaarden, die afhingen
tot op den bonten kraag vaii zijn pelsjas,
en telkens wanneer hij zijn sigaar uit den
mond nam, kon men opmerken hoe fijn en
wit de met een fonkelenden diamanten ring
versierde hand was, die uit het zachte
beverbont te voorschijn kwam.
Hij slenterde traag en onverschillig voort,
toen op eens een daverend »halt!'' in zijne
nabijheid hem verwonderd deed opzien.
Hij stond tegenover een grooten,
breedgeschouderden man met levendige bruine
oogen en een donkerbruinen ringbaard. Aan
het frisch, door wind en weer gebronsd ge
laat, herkende men den zeeman, te meer
merkwaardig feit in de geschiedenis van
Italië. Ongeveer vijftien jaren lang was de
rechterzijde die bij de oprichting en de
organisatie van het koninkrijk zulk een groote
rol had gespeeld van de regeering uitgeslo
ten. Sedert Minghettidoor een kabinet
DepretisNicotera werd vervangen, zijn de liberalen
steeds aan het bestuur gebleven. Wel was
hun macht niet altoos even groot, en waren
er tijden, waarin crisis op crisis volgde maar
de trasformismv-poYitiek van Depretis heeft
in die jaren uitstekende diensten bewezen.
Door op een meerderheid te steunen, die uit
de verschillende partijen was samengesteld,
konden de liberalen blijven regeeren, ook al
was hunne partij niet de talrijkste in de
Kamer. Crispi heeft die tra-fifermismo- staat
kunde van Depretis nagevolgd, doch wat aan
la- i'olf/e di StradcUa gelukte, ging den
warmbloedigen Crispi dien men in tegenstel
ling met Depretis wel eens den wolf heeft
genoemd minder goed af.
Thans is aan zijn bestuur 'een einde ge
komen ; de rechterzijde hee'f'c de regeering
weder overgenomen, en het volk dat steeds
vreezen moest voor een staatsbankroet, be
groet deze verandering met vreugde, als een
begin van betere tijden.
Het is niet te verwachten, dat in de be
ginselen der regeering vele veranderingen
zullen gebracht worden. In den loop der
tijden zijn de scherpe kanten van het staat
kundig verschil tusschen rechter- en linker
zijde heel wat afgeslepen. . Het onderscheid
tusschen de partijen ligt, clan ook meer in
de methode van regeeren, -dan in do begin
selen. De traxformiswo-palitlek heeft het
hare er toe bijgedragen om 'de grenzen ineen
te doen loopcn en het is daarom volstrekt
zoo vreemd niet als het wel schijnt, een
deioude vrienden van Crispi, .een minister uit
het kabinet Depretis van 18,70, uit de han
den van Rudini de portefeuille van binnen
landsche zaken te zien aannemen. Dooi'
deze concessie aan de linkerzijde heeft de
samensteller zelfs aan zijn kabinet een groote
kracht geschonken.
De pentarchie wordt daardoor geheel ont
wapend: Cairoli en Baocarini zijn dood,
Crispi en Zanardelli zijn vooreerst machteloos
en Nicotera ontving een portefeuille!
'daar hij een donkerblauwe marinepet droeg
met drie vergulde biezen en een zilveren
ster aan de voorzijde, hetgeen hem aan
duidde als de kapitein van een der groote
stoom vaartinaatschappijen.
>vKen je me nog, ouwe jongen?"
»0rn u de waarheid te zeggen "
»Geen wonder ook, we hebben onder anderen
beiden nogal wat baard gekregen, sedert we
naast elkaar op de schoolbanken zaten. Ik
ben Kristian Freijbert, je herinnert je nog
l i \ . * t v ** JO
wel, hè.-'
»Qf ik ! Je was immers de grootste deug
niet nan de heele school!"
»En jij een bleek, tenger ventje, zooals je
trouwens gebleven bent. Maar tock zou ik
je niet .herkend hebben, had ik gisteren niet
toevallig je naam hooreu noemen. Jij kwam
de Breedstraat afrijden in een drommclsch
chic karretje met een span IJslandsche paar
den er voor en een knaap in liverei naast
je, ??ik zat boven op een tramwagen."
»Jongen, wat een bram !" zeg ik zoo tegen
rnijn buurman. »Ja, een rijke Noor, 'die
al zoowat een jaar hier woont/' zegt de an
der. »Zijn naam is Belskov."
:>Henrik Belskov, mijn oude schoolkame
raad ! Nu, als die het is, heb ik hem menig
maal met een epeld geprikt, zeg, je weet
zeker nog wel waar ze meestal aankwamen,
niet waar, Henrik ?"
;.Ja, ik heb wat moeten lijden ! En weet
jij nog wel, hoe pedant je was, omdat je de
eerste rol mocht spelen bij de opvoering van
«Caprieiosa ?"
>-En dan dat Chineesche lied, dat we zon
gen telkens wanneer er teekenles was, en de
meester twee klassen tegelijk had. Herinner
je je hoe ik het altijd was die vóórzong, met
den wijsvinger in de hoogte en hoe dan de
geheele boel achter elkander voorthuppelde,
onder het geschreeuw van: »Piat-chang!
Piat-chang!"
»Ja, en het eind ervan was dat we alle
maal moesten schoolblijven."
»En dan, hoe we de kachels vol wilde
kastanjes stopten, zoodat de meester telkens
Doch nog vaster dan door deze daad van
verstandige staatkunde, zal het kabinet di
Rudini zijn door zijn programma. Bij de
laatste verkiezingen stelden de Italiaansche
kiezers slechts n eisch aan de candidaten:
dat zij voor bezuiniging en tegen elke nieuwe
belasting zouden zijn. Met dien eisch zeide
ook Crispi rekening te zullen houden, en
een groote meerderheid in de Kamer ver
klaarde zich te zijnen gunste. Maar Crispi
werd aan het bezuinigings-programma on
trouw en de meerderheid onttrok hem haar
steun.
De nieuwe regeering moet thans voor al
les den eiseh der kiezers uitvoeren; zij moet
het financieel evenwicht herstellen zonder
nieuwe belastingen uit te schrijven. En
voor het overige kan zij de staatkunde van
Crispi bijna onveranderd overnemen. Bezui
nigt /ij, dan kan zij rekenen op den steun
der Kamer en op dien der bevolking, en
zelfs op dien der uiterste linkerzijde.
De Scf-olo zegt: »Een ministerie-Rudini
is niet het ideaal der Italiaansche demo
cratie. Maar alle partijen moeten zwijgen
en hun belang ondergeschikt maken aan het
belang der natie.'' Het blad stelt dan in
hot licht hoe het ministerie zich verdienste
lijk kan maken door geen politiek-kabinet,
maar een bezuinigings-kabinet te willen zijn.
Daarvoor heeft het echter tijd noodig en
dien tijd moet men het laten. »Aan welke
zijde der Kamer gij ook plaats neemt, gij
die geroepen zij t om Italiëte besturen,"
zegt het Milaneesche blad, »hef het land op
uit de ellende, waarin het verkeert, en wij
zullen u als de redders van het vaderland
begroeten."
Uit deze woorden van den Krcolo is af te
leiden hoe welwillend alle partijen voorne
mens zijn het nieuwe kabinet tegemoet te
komen. Het buitenland is gerustgesteld; de
herhaalde verklaringen van den marchese di
Rudini laten geen twijfel over zijn
zienswijzc omtrent het drievoudig verbond
het kabinet kan zich met allen ernst wij
den aan de i'nige taak die het heeft: be
zuiniging, om te verhoeden, dat Italiëmet
een staatsbankroet wordt bedreigd.
Tot de mannen, die geroepen zijn om met
den markies di Rudini deze taak ten
uitmet een ruk opschrikte ?''
»Ik had altijd gedacht dat jij bij het
tooneel zoudt gaan, evenals je ouders ?"
»Neen, ik wou liever naar zee ; daar stond
mijn hart meer naar. Nu ben ik kapitein
van een flinke boot, en hier zie je den
stamhouder van mijn geslacht kom hier,
jongen, en laat je eens kijken aan een oud
vriend van je vader,"
Eenc kleine, zwart-oogige miniatuur-zee
man, in een matrozenpakje, kwam naderen
groette op militaire wijze.
»Zoo, je bent dus getrouwd ?"
»Dat zou ik meenen! Ik ben man en
vader, nog drie, behalve dezen kleuter.
En hoe sta jij er mee ?"
>;Ik ben ongetrouwd gebleven.''
Wat voer je hier eigenlijk uit?"
>Ik ben hier voor mijn genoegen, zooals
men wel eens zegt. Maar, och, wat is het
op den duur verschrikkelijk vervelend, zoo
voor zijn genoegen te leven !"
Zijn gelaat, dat bij het terugroepen van
die beelden uit de kinderjaren cenigszins
verlevendigd was, verviel weder tot de ge
wone uitdrukking van dofte onverschillig
heid.
»Aha! Je bent mooi op weg een men
sen en hater te worden, naar ik hoor. Nu, als
je daar zin in hebt, ga dan gerust je gang,
hoor. Maar we kunnen moeilijk langer zoo
straat blijven spreken. Toe, ga even race
naar de Bodega ?"
;Tk heb geen lust om iets te gebruiken,
want ik kom juist van een groot diner;
zoodra het dessert was afgeloopen heb ik
mij ongemerkt uit de voeten gemaakt. Ik
verveelde me door en door. In de laatste
veertien dagen ben ik dag aan dag uit
dineeren geweest, en ik had behoefte aan
frissche lucht altijd dat wijndrinken, altijd
die zelfde onbeduidende praatjes."
»Een glas spuitwater zal je goed doen,
kom maar mee !"
En weldra zaten ze tegenover elkander in
het gezellig lokaal, met zijn sierlijke planten
en zijn tropische hitte.
voer te brengen, behoort in de eerste plaats'
de minister van binnenlandsche zaken, baron
Giovanni Nicotcra. Hij was afgevaardigde
voor Salerno en behoorde in het parlement
tot de linkerzijde. In het kabinet-Depretis
was hij van Maart 1870 tot 1877 eveneens
met de portefeuille van binnenlandsche za
ken belast. Zijn heftig optreden tegen de
rechterzijde berokkende hem een votum van
wantrouwen, dat hem tot aftreden noopte.
Later behoorde hij met Crispi en Zanardelli
tot de oppositie, doch toen Crispi tot het
bewind werd geroepen, kwam Nicotera niet
in aanmerking voor een portefeuille. En
thans treedt hij als minister op, in een ka
binet dat hoofdzakelijk is gevormd uit die
rechterzijde, die hij steeds zoo vurig heeft
bestreden. Dat hij het volkomen eens is
met het bezuinigingsprogramma van di
Rudini is al aanstonds gebleken : zijn eerste
regeeringsdaad was het verminderen van de
geheime fondsen aan zijn departement met
een half millioen lire.
In de bezuinig!ngs-taktiek zal de nieuwe
premier vooral steun moeten zoeken bij de
ministers van financiën en van de schatkist.
De eerste is de ingenieur Giuseppe Co
lombo, hoogleeraar aan de polytechnische
school te Milaan ; de andere is de professor
in de staal huishoudkunde en het staatsrecht
aan de hoogeschool te l'adua, Luigi Luzzatti.
Deze heeft zich vooral bekend gemaakt
door zijne studiën over het spaarbank
wezen en door de oprichting van volksspaar
banken. Hij is de eerste Jood, die in het
Italiaansche parlement op de regceringsbank
plaats neemt. Als minister van landbouw
en koophandel treedt de advocaat Bruno
Chimizzi op, die een goeden naam heeft als
jurist. Hij behoort tot de warme vrienden
van Duitschland en is een voorstander van
de verzoening met het Vaticaan, waarvoor
hij in de Kamer meermaler; heeft gepleit. De
portefeuille van openbare werken is toege
wezen aan Ascanio Branca, een bekend finan
cier; ad Interim zal hij tevens als minister
van posterijen en telegrafie fungeeren. Het
openbaar onderwijs is toevertrouwd aan de
zorgen van professor Pasquale Yillari, een
geschiedkundige van naam, van wiens studie
over tiarowirola in verschillende landen ver
liet was er tamelijk leeg en de bedienden
stonden in een groepje bij het buffet te
lachen en te gekscheren. In het dames
salon zag men slechts een heer, die geen
tabaksrook kon verdragen, bezig met het
schrijven van een brief, en een dame met
een lorgnet op, die een broodje met een
glas beiersch gebruikte. In het andere, groo
tere lokaal bevonden zich eenige bejaarde
heeren, verdiept in courant of illustraties, en
een paar luitenants met een glas absinth
voor zich.
Belskov vond het niet der moeite waard,
zijn pels af te leggen; zij namen plaats aan
een der tafeltjes en bestelden spuitwater;
ze waren niet voornemens lang te blijven,
het was er zoo warm, en Belskov gevoelde
zich zoo vermoeid.
De kapitein stond er op dat ze een enkel
scheutje cognac in het water zouden nemen,
en nadat ze een sigaar hadden aangestoken,
kwam het gesprek eerst recht aan den gang,
en de beide groote kinderen vermaakten zich
te kijken in de kaleidoskoop der herinne
ringen, waarbij zich de veelkleurige stukjes
glas tot schoone, fraai getinte beelden
vormden.
Het knaapje, de kleine Kristian, die zich
intusschen aan taartjes en een glas wijn met
water te goed deed', zat vol verrukking te
luisteren naar hun vertrouwelijk gekeuvel,
dat al levendiger werd, zoo zelfs dat
Belskov's bleeke wangen begonnen te kleuren,
en zijn oogen hun ouden glans herkregen.
Hij stond op. rFoei, wat is het hier warm!
Ik zal toch maar even mijn jas uitdoen!"
»Neen, houd hem nu maar aan ; we gaan
toch dadelijk heen,1' zeide de kapitein.
»Nu reeds! Ik begon juist zin te krijgen.
nog een poosje te blijven."
»Neen, ik moet naar huis," was het ant
woord. »Mijn vrouw wacht mij met het
avondeten, maar ik weet zeker, dat ze het
heel aardig zal vinden wanneer je mee
komt.'1
»Waar denk ie aan ? Ik zou 's avonds
om negen uur je vrouw nog komen
over