Historisch Archief 1877-1940
No. 712
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
Louis XIV had het toppunt in den eeredienst
der etiquette bereikt, die de kleine potentaten
zochten te benadereo) aanhoudend hun gesprek
ken truffeeren, zijn met de tnee-te nauwkeurig
heid daarin gelascht. Voorts schijnt der schrijf
ster eene algemeene letterkundige kennis eigen
te zijn, die men slechts zelden bij
feuilletonschrijfsters ia den tegenwoordigen tijd aantreft.
In de Inleiding komt, behalve eene aanhaling
uit Groethe, een citaat uit... Kamphuyzen voor:
Hoe of 't u gaat en niet en gaat,
't Gaat wel als 't goed van binnen staat,
In het corps van het werk zelf treft men ein
delijk verscheidene fragmenten van Duitsche
liedjes aan.
In 't kort, men vindt in deze auteur een
vereeniging van eigenaardigheden, die een karakte
ristiek van haar arbeid als letterkundig voort
brengsel weliswaar volstrekt niet, maar die het
opsporen der oorzaken harer eigenschappen zoo
erg mogelijk bemoeilijkt. De inleiding, welke al
de allures eener autobiografische konfidentie
heeft, vermindert de bezwaren niet, integendeel.
Daarin verhaalt de schrijfster, hoe zij in haar
grootmoeders boudoir zit, zij als twaalfjarig
meisje, haar grootmoeder als deftige, bejaarde
dame. De grootmoeder zat dan vaak zaken te
bekijken, die in een verborgen hoekje van haar
bureau lagen. Eens, dat de aanblik dezer voor
werpen de oude dame bijzonder scheen aan te
doen, vermat zich het kleindochtertje, die anders
bij die gelegenheden nooit mocht komen kijken,
naderbij te treden en een blik te werpen op de
lang voor haar verborgen gehouden reliquiën.
Het bleken in hoofdzaak drie damesportretten
van omstieeks 1800 te zijn. Een dier portretten
stelde voor Laura von Stenwerck, of zoo, als zij
na haar huwelijk heette, Gravin von Sehnwitz.
Deze was een schoolvriendin der oude dame ge
weest, het was bij de herinnering aan dat meisje
dat hare oogen zfch met tranen hadden gevuld,
en de kleindochter kreeg de belofte, dat zij, als
ze eenmaal achttien jaar oud zou geworden zijn,
de treurige lotgevallen van deze ongelukkige
Laura zou vernemen. Later vernam zij die wer
kelijk, uit oude, door de grootmoeder expresselijk
aan haar nagelaten papitren, en het zijn de
me?dedeelingen, in deze papieren vervat, welke zij
nu wederom, op grooter schaal uitgewerkt, aan
het publiek overvrrtelr.
Wees dus de roman zelf niet geheel en al op
«en eerder plebejisch dan gedistingeerd getinte
voorstellingsvermogen en kunstopvatting, wij
zouden in den waan komen hier onder het ge
hoor eener jonkvrouw uit de oud-konservatieve
letterkundige garde geweest te zijn.
26 Jan. '91. A. J.
VARIA.
PLASTISCHE KUNST.
EEN BAZAR VAN KUNSTVOORWERPEN TEN
BATE VAN HET BURGERZIEKENHUIS.
Als geheel maakt zij den indruk van eene middel
matig goede najaarstentoonstelling, maar juist die
middelmaat is een gevolg van haar ontstaan. Op eene
:gewone expositie stuurt een ieder het beste wat
h\j heeft; hier kan dit niet het geval geweest
z\jn- Hoewel altijd goed, zijn de meeste onzer
groote meesters hier niet vertegenwoordigd, zooals
?dit had kunnen zijn. Het verschil tusschen deze
en eene uit zichzelf ontstane tentoonstelling moet
gevoeld worden.
De ongewone schilderij van Jacoh Maris, Molen
in de sneeuw", achten wij het beste der hier
aanwezige doeken. De forsch geschilderde lucht,
het onderstuk van de molen en de mooie matrooden
der daken zijn wel de beste gedeelten dezer schil
derij. Ook de schilderij van Willem Maris is den
meester waardig, 't Is een lap licht, teer en
fonSehaakspel.
-3de Jaargang. 15 Februari 1891.
Redacteur: RUD. LOMAN, te Londen.
-Adres : Mira Lodge, 49 Deronda Road, Herne Hill,
Londen (S. E.)
Probleem n°. 62 van L. Cimburek te Praag.
ZWART
7 stukken.
l
abcdefg K
WIT
7 stukken.
Wit geeft in 3 zetten mat.
"Wit K.c7, D.h6, L.c2, P.d7, pionnen a4, c6 en
g4. Zwart K.dö, P.h4, pionnen b4, d4, e7,
f3 en f7.
Oplossing van n°. GO (Shinkman)
l D.hl, T.e4 2 D.al £
K.e5 2 D d5 -j.
.e5 2 L.bG £
dc4: 2 P.cG %
Oplossing van n°. 61 (Lloyd)
l T.f7!!, L.hl 2 D.h8 f enz.
L.e4 2 D.e7 -f
L.d5 2 D.dSf
L.b8 2 D.al f
met meer varianten.
kelend, besloten door een gouden rand. Jozef
Israëls Gebed voor het eten" blijft altijd eene
schilderij vol wonderlijke, hem alleen
toebehoorende kwaliteiten. Evenzoo is er een goede Albert
Neuhuijs. Bg kalm weder" van Mesdag achten
wij verkieselijk boven zijn Een zware
donderbui." Rustende artillerie'' van Breitner was op
de laatste tentoonstelling te zien. Van Bosboom
en Rochussen zijn er aquarellen, van Professor Alleb
eene interessante lijst studies, 't Verheugt ons weer
eens iets onder de oogen te krijgen van W. Witsen.
Vooral zijn Theems bij avond'' is een mooi ge
kozen brok, het sluit goed en krachtig aan bij
het bruin ondergoud van de lijst. Jan Veth heeft
er een goed met zorg bewerkt portret. Een De
Bock, een Bauft'e, een Kever, twee schilderijen van
Bastert en een heel mooie Poggenbeek maken
verder een niet gering deel van deze tentoonstelling
uit. Het duinlandschap van Tholen heeft voor ons
veel charme. Zoo ook het steegje van Mej.
Robertson, en het goede studietje in den grijze van
Mej- Fles. Een flink stilleven van Oldewelt, hier
en daar heel goed, een Frankfort. Eene opmer
kelijke teekening van den jongen Israëls waarvan
een paar zoo mooi aangezette stadsgezichten op
het Itamrak te zien zijn. Violen van Voerman
en een krachtig Interieur van Jac, van Looy.
De bruid van Onnes was op de tentoonstelling
te Leiden te zien, evenals de groote schilderij
van Verster.
Misschien komen wij later met een enkel woord
op deze tentoonstelling terug.
E. v. 11 BESD.
De commissie van het Museum van Kunstnijver
heid te Haarlem heeft besloten in de lokalen van
het Museum aan de hier te lande gevestigde
industrieelen gelegenheid te geven de producten
van Kunstnijverheid op de verschillende werk
plaatsen vervaardigd, gratis tentoontestellen. Daar
genoemd Museum in het atgeloopen jaar door
14.321 personen werd bezocht, is dit voorzeker
een goede maatregel om het publiek met de in
Nederland vervaardigde kunstnijverheidsproducten
bekend te maken. Nadere inlichtingen worden
verstrekt door den conservator van het Museum
den heer E. von Saher.
Voor het oogenblik zijn in het trapportaal ten
toongesteld verschillende producten der Konink
lijke Deventer tapijtfabriek. Eenige groote tapijten
en verschillende stalen van diverse teekening en
kleur zijn langs de muren opgehangen, terwijl de
verzameling wordt aangevuld door een menigte
teekeningen en tapijtpatronen die op genoemde
fabriek worden uitgevoerd. Het geheel geeft ons
een overzicht van wat deze merkwaardige fabriek
kan tot stand brengen, welke onder de bekwame
leiding van haar ijverigen directeur, den heer
Kroonenberg, thans in zoo bloeienden toestand verkeert.
In de rotonde van het Museum zijn tevens de
werken der leerlingen van de aan het Museum
verbonden teekenschool tentoongesteld.
In de maand Januari l!, werd het Museum door
517 personen bezocht.
Gekleurde photographieën. In de laatste zitting
van de Parijsche Academie des sciences deelde
professor Lippman mede, dat het hem gelukt was,
bij de photographie, behalve den vorm, ook de
kleuren der voorwerpen -weer te geven, en toonde
tot bewijs eenige photographieön, die door reflectie
de natuurlijke en tegen het licht gehouden de
complementskleuren laten zien. Lippmann's pro
cédéis minder chemisch, dan pbysisch. De gevoe
lige vlakte moet volkomen gelijkmatig zijn. Do
gekozen plaat wordt in de camera obscura met
den niet-gevoeligen kant naar het te
photografeeren voorwerp gekeerd. Tegenover de
lichtontvangende zijde bevindt zicb een kwikzilveren spie
gel, die de lichtstralen tcrugkaatst en de eigen
lijke werking teweeg brengt. De verdere
bebanGoede oplossingen ontvangen van C. F. v. Ham
te Gorredijk en G. v. II. te Delft nos. 60 en 61;
F. A. Termoss te Rotterdam no. 61.
CORRESPONDENTIE.
II. Vink te Dordrecht. ',', D.hl f is niet mat
daar de koning het veld b8 open blijft. Do eerste
zet is niet zoo eenvoudig als u denkt,
Dr. G. te Amsterdam. Als zwart 2 L.dG f speelt,
in plaats van L.b7, is mat in 3 zetten onmoge
lijk. Dank voor briet'. Wij hopen dat u den moed
niet zult opgeven en dat wij spoedig meer oplos
singen van u mogen ontvangen.
J. Peet te Hilversum. Wij zien met verlangen
verdere berichten, de club betreffende, tegemoet.
H. Deelman te Groningen. Er is spoedig plaats
voor partijen, liefst ontvangen -wij deze met anno
taties voorzien.
BLTTENLAXDSCII NIEUWS.
Gunsberg ondernam, onmiddellijk na arioop van
zijn match met Steinitz, eon tournee door do
Vereenigde Staten. De vorige weck gaf hij mot
veel succes blindelings- en simultaanseances te
Baltimore. Hij speelde gedurende zijn bezoek
slechts ne partij met den heer Poilock, welk
spel hij verloor. Waarschijnlijk zal hij eene serie
ernstige partijen met Max Judd te St. Louis
spelen: ook spreekt men van een match tusschen
Gunsberg en Capt. Mackenzie, die, wanneer zij
tot stand komt, vermoedelijk in New Orleans zal
gespeeld worden. Zooveel is zeker dat de club te
New Orleans, (de grootste schaakclub der wereld)
druk bezig is, pogingen in het werk te stellen,
beide meesters te engageeren.
BINNENLANDSCII NIEUWS.
In de schaakclub in den Haag heeft een ver
andering van bestuursleden plaats gehad. De oud
voorzitter van de Ned. Schaakclub de heer J. G.
E. A. de Vogel trad wegens drukke bezigheden
als president af', de heer A. Polak Daniels was om
gezondheidsredenen verplicht zijn
secretarispenningmeesterschap neer te leggen. liet bestuur
is nu aldus samengesteld : mr. D. van Eek, voor
zitter, J. Andriessen, onder-voorzitter, J. F.
Heemskesk, secretaris, M. Edersheim, penning
meester en J. G. L. Eisen, bibliothecaris. De
bijeenkomsten hebben Maandag en Vrijdagavond
plaats in de leesinrichting, Oude Molstraat.
deling der plaat is dezelfde als bij de gewone
photographie. Becquerel merkte op, dat het ook
met behulp van onderchloorzuurzilver mogelijk is,
de kleuren mede te photografeeren; deze
verbleeken echter onder den invloed van het licht.
TOONEEL EN MUZIEK.
Het Théatre des Arts te Rouaan heeft deze
week Wagners Lohewgrin opgevoerd; de gansche
Parijsche muzikale pers is er heengegaan. De
groote provinciale theaters in Frankrijk, Bordeaux,
Toulouse, Marseille, Toulon, zullen, naar men
beweert, alle nog in dit saizoen de opera opvoeren.
De uitvoering te Rouaan was, wat de hoofdrol
len betreft, middelmatig; Lohengrin de heer
Raynaud, veel te corpulent en in den beginne zoo
zenuwachtig, dat bij den zwaan met eenige valsche
noten bedankte; Elsa Mlle. Jeanne Guy, lief'maar
zeer zwak; toch maakten beiden het tegen het
eind van den avond beter ; Ortrud, Mlle. de
Beridez, was wat klein en niet aangenaam om te
zien, maar daarentegen vol kracht en vuur. De
wapen heraut Montfort was zeer goed, ook koor
en orkest. De voorstelling liep zonder eenige ma
nifestatie af.
liet is voor den heer Taillefer, directeur, en den
heer Flon, onder-directeur der Rouaansche opera,
een groot succes.
LETTEREN EN WETENSCHAP.
Dezer dagen is te Parijs een banket gehouden,
door dertig jonge auteurs, om het verschijnen van
een nieuw boek te vieren, dat reeds jaren lang
in de tijdschriften met wellust was aangekondigd,
Le pélérin passionnévan Jean Moréas. Het is
maar een dun deeltje gedichten, maar bevat de
quintessence van hetgeen de school der symbo
listen zoekt. De gedeelten die er tot dusverre
van verschenen, waren niet verstaanbaar, maar
men hoopte ze later uit den samenhang te kunnen
verklaren; ook dit gelukt intusschen nog niet.
De verzen van Moréas hebben noch rijm, noch
maat,noch een gelijk aantal lettergrepen^noch afwis
seling van zware of lichte lettergrepen, noch iets
dat aan andere poëzie doet denken ; Moréas gelijkt
het meest op Ronsard, niet in de drie of vier be
koorlijke gedichten, welke de bloemlezingen van de
zen bewaard hebben, maar in al de bizarreriecn der
Pleïade", en in het smakeloos nabootsen van an
tieke vormen. Zelfs Moréas' antiquiteiten intusschen
zijn niet alle zuiver ; hij schrijft bv. niet, zooals
de Franschen Hercule", noch xooals Leconte de
Lisle" en de Grieken Iléraklès", noch zooals
de Romeinen Hercules", maar geheel afzonder
lijk: Herculus". Op het banket zelf bleek het
intusschen, dat de symbolisten en decadenten,
die er hem verheerlijkten, lang niet alle onvoor
waardelijk met hem dweepten; Paul Verlaine
noemde zijn ouderwetschen ballast antiquaille",
en Morice zeide dat Moréas den Franschen
geest en de natuurlijke wetten der poëzie" ver
onachtzaamd had.
Moréas is een Marscillaan, van Grieksche
afkomst, bij zegt onder anderen:
moi que la Noble athènc a nourri
moi l'Elu des nymphes de la seine
je ne suis Pas un ignorant dont les
Muses ont ri.
De heer Sijthoff heeft van de nieuwe uitgave
van Van Lennep's Romantische 11 'erken een eigen
aardige combinatie gemaakt. De uitgave is een
herdruk van de bekende blauwe bandjes", in 20
doelen, maar versierd met lichtdrukken naar de
teekeningen, waarmede Rochussen, ISles en de
Famars Tes-tas de groote geïllustreerde prachtuitgave
hebben geïllustreerd.Dit is voor 11.60 per deel gebon
den, of f 1.25 ingenaaid, in twintig maanden compleet
te krijgen; daarenboven ontvangen deinteekenaars
oen exemplaar van de Kunst-Kroniek, tijdschrift
Wit.
J. Gunsberg.
l c4
2 P.f3
P, L.cl
4 1)4
5 c3
6 o?o
7 dl
e5
P.cG
L.c5
Lb4:
L.afi
D 16
hG
1 zet bevalt
ig als ]>.e7
('n l'.hfi. L.'o*! is misschien
nog de veiligste zet in
deze positie.
8 L.b5 ! P.gcT
!) L.a3 cd-l:V
L.büverdient
de voorkeur.
10 e5
N;i a Hoop der partij
vcrwierp Gnnsl.erg dcz.'n zet ^M{.n m^
hij toomie tevens aan dat
10 cd l : zwart in zijn ont
wikkeling meer be hun merd
zou hebben.
K) D.eG
11 C(14: L.b4
. . . Het doel van dezen
zet is ons niet recht dui
delijk kunnen w-orden.
l L' L.1)2
Hier had w'it zijn pion
aldus terug kunnen win
nen : 12 L.c(i :, L.a3 : ! 13
L.d7 : v ot L.1)7 : r.ijn aan
val gaat echter op deze
wijze verloren.
. . . d5
o?o
val op den Koningsvleugel
hestookt zwart den vijand
op zijn beurt van Ueu an
deren kant.
21 T.gl 1)4
25 gf5 : L.f5 :
26 L ff): T.f5 :
27 T.gü: !
Prachtig g
12
l.'i l'e.'i
14 P.c2 P.g:;
15 D.l>3 L.a5
16 P.el P,ce7
17 ft D.liG
L.ltG /.ou //.v.
in staat gesteld hebben
later met efl'ect fG te spe.'
len, om zoodoende het
pionneneentmm te ver
breken.
18 L.a3!
Deze zet verijdelt op
/eer listige wijze zwart's
plan om met c(i
Kouinpecld !
27 ba3 :
Steinitz
houdt D.e-S voor meer doel
treffend.
28 T.c6 :
Deze zet getuigt volgens
Steinüz van groot door
zicht. Oppervlakkig be
schouwd schenen vele ge
varen aan l et nemen van
dezen pion verbonden, llij
het naspelen dei' partij
bewees (1. dat geen en
kele variant voor zwart
nadeelig uitvalt.
28 .... P.cG :
29 DI5: P.d4:
30 Pd4: L.d4:
31 D.eG-j- K.hS
32 T dl 1. c3
33 T.dó : D.b8
remise verklaard.
14de MATCH PARTIJ.
Evansgambiot.
Zwart.
W. Steinitz.
ginnen atVuil te forceeren.
18 f 5
c(i? 19 L.d3,
D.1>3 : 20 ab3 :, ad lib. 21
of 22 fó! met noodlottige
gevolgen voor zwart.
l i) Da4 cG
20 L.d3 D.d8
21 D.c'2 b5?
Deze zet
maakt vroeg of laat den
pion e'i tot een gesehikt
mikpunt voor vriendelijke
attaoucs.
22 K hl L.l>6
23 g4 a5
Het gevecht
wordt langzamerhand al
en. Terwijl wit
aantot een
aanaan Nederlandsche kunst en letteren gewijd, met
24 platen, photogravures, houtgravures, lichtdruk
ken, meest reproductiën van schilderijen van
Hollandsche meesters. Aan deze Kunst-Kroniek weer
is verbonden eene loterij, waarin een zilveren
koffie- en theeservies, een pianino, allerlei lepels
en vorken, en bovendien vijf-en-twintig schilderijen
van Nederlandsche meesters; ieder toegift-abon
nement geeft ook een lot in deze verloting.
Deze Kunst-Kroniek", ofschoon reeds in haar
acht-en-veertigsten jaargang,moet door den uitgever
niet hoog geschat worden, verdrongen als zij is
tusschen hare eigen premier, en dien Van Lennep,
waarop zij zelve met haar 24 platen weer toegege
ven wordt; de geheele bezending intusschen, Van
Lennep, Kunstkroniek, platen en lot, verdient onge
twijfeld koopers te vinden. De prijzen der Kunst
kroniek zijn te zien bij den heer Groesbeek, (firma
Scheltema en Holkema) Rokin 74.
EEN MEISSONIER,"
Meissonier laat een zoon na, die, als hij niet
zulk een beroemden vader had, zeker een schil
der van naam zou geworden zijn. Hij heeft veel
talent, maar schildert alleen voor zich zelven en
zijne vrienden.
Eenige jaren geleden had hij voor eene
liefdadigheidsloterij een schilderij gegeven, en dit
onderteekend met zijn naam, Charles Meissonier,
in groote letters. Het stuk werd geloot door een
braven Auvergnat, een kolendrager, die het op
zijn schouders laadde en er mee naar huis ging.
Hij had zeker liever een stuk laken of zelfs linnen
getrokken, maar tekende toch, daar het een mooie
lijst was, er wel meer dan een franc, dien hij
voor het lot betaald had, uit te halen.
Terwijl hij, uit het Palais de l'lndustrie komend,
de Cbamps-Elysées liep, bemerkte hij dat twee
heeren, fatsoenlijk gekleed, hem op den voet
volgden, al babbelend in eene hem onbekende
taal. Zij stapten onmiddellijk achter hem zijn
winkeltje binnen en boden hem vijftienhonderd
francs voor zijn prijs.
De Auvergnat was verbaasd, maar verloochende
zijn aangeboren slimheid niet. Het is te veel,"
dacht hij, of niet genoeg! Wat beteekent dit
voorstel'i"
Hij bekeek toen zelf het stuk, en het beviel
hem wel. Hij riep zijn vrouw, die het ook mooi
vond, noemde haar den geboden prijs niet, maar
zeide wel aan de heeren, dat het stuk niet te
koop was, daar hij het liever zelf' hield.
De heeren vertrokken zonder een woord meer
te spreken. Een paar uur later verschenen zij
weer. De Auvergnat was niet thuis, maar wel zijne
vrouw, en zij vroegen haar of zij tienduizend
francs voor het stuk wilde hebben. De vrouw viel
bijna om van schrik, en liet dadelijk haar man
roepen, die, geregeld krantenlezer, nu begreep
dat hij iets kostbaars in huis had, en besloot
ervan te maken al wat hij kon. Hij hield zich dus
eerst onomkoopbaar, liet loven en bieden, bleef
doof' bij 25,000 en gaf eindelijk toe, nadat de som
van 30,000 francs genoemd was. Een der Ame
rikanen baalde eene cheque voor den dag, vulde
haar in, en de koop was gesloten. De Auvergnat
had al spijt dat hij niet meer gevraagd had, en
kwam nog op een idee.
Dat papiertje lijkt mij niet," zeide hij, ik
moet de 30,000 francs in goud hebben."
Morgenochtend brengen we ze u."
De Auvergnat en zijne vrouw brachten den
i avond door met het bekijken van hun schilderij,
om te zien wat er wel voor bijzonders aan kon
zijn; maar den volgenden morgen verkeerde hunne
vreugde in schrik, toen de twee koopers niet
j kwamen opdagen.
Wij zijn beetgenomen," zeide de vrouw,
het is eene schildersgrap. Misschien heeft de een
van hen zelf het prul geteekend."
De twee volgende partijen werden Zaterdag
,'51 Jan. j. 1. rnet nog 4 andere partijen gelijk
tijdig blindelings in de City Club te Londen
gespeeld. De blindspeler won 3, verloor l en
maakte 2 partijen remise.
CEVrRI'M-OPENIXG.
Hord no. 4.
Zwart.
Mr. Russell.
er> l!) P.c5 a5
ed4: 20 L.c3 o-o
P.cfi 21 o?o T.e8
D.e7 ? 22 T.adl L.d.5
P.b4 2.'i P.f'3 L.f
dG 24 P.gó D.c7
L.d7 25 e6! L.c5:
P.hG 26 D.c5: P.e6 :
f5 27 P.e6: L.e6:
P.f7 28 D.d4! K.f'8
P.d.'i: 2Ï) D.h8f L.g8
cG 30 L.e5! T.e5;
g6 Xiv. heeft nie
(lef) : Wit dreigt L.dl
L.eG 31 i'e5;
L.g7 32 T.dG
P.d8 33 K.hl
D.f'7 34 T.fdl opge
CURIOSITEIT.
Looper gambiet.
Bord no. G.
Wit. Zwart.
R. J. Loman. Mr. Daily.
l e4 e5 l o L.e6: ' D. eG:
2 f4 ef4 : ! 11 T.el D.bGf
3 L.c4 D.c7 12 K.hl L.e7
4 P.c3 l'.iG 13 b3 o?o
5 d3 go 14 P.c4 D.di
6 P.f3 hG 15 T.e7: P.cG
7 o?o d6 16 L.b'2!'. P.e7 ?
8 e5 ! de5 : 17 P.e4 ! geelt op.
O P.e5: L.c6
^^rit.
II. J. Loman
(blindelings.)
e4
d4
D.d4
D.e.'
l'.c.'i
L.d3
f'4
P.f
h3
e5
a3
cd3 :
dl
L.d2
de5 :
P.d4
P.a4!
L.b4
ts beters.
T.eS
D.bGf
T.e7
geven.