Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No. 720
:'derde plaats ontmoeten, zon ik het geiteele
TUI nujne zending in gevaar brengen. Maar,
hij er bjj, deze afgeslotenheid maakt juist
uit! B\j ons bekommert ieder zich
om «l het overige en ten laatste pas om
speciale taak hier is het juist
omgent LwcoWs moordenaar. Een Chicagosch
W«d geeft het volgende sensatieverhaal
John Wilkes Booth, den moordenaar van
"^president Abraham Lincoln. De bewoners van
gelooven algemeen, dat de geestelijke
'. <ï. Armstrong, die kort geleden daar gestorven
geen andere was dan J. Wilkes Booth, de
Moordenaar van Abraham Lincoln. Twee oudeen
|i' jped onderrichte burgers van Georgië, die in Grand
|y' feeific Hotel verblijf houden, verzekeren
tenrtellig* «to, dat de zaak zich zoo toedraagt Een burger
tto Atlanta zegt: De gelijkenis tusschen Armstrong
fv, *B J. W. Booth was treffend. Men herinnert zich
",-«flt, dat, toen Edwin Booth, de broeder van den
ij"1 Moordenaar van den president, voor de laatste maal,
l Tuit hoofd van een tooneelgezelscbap naar Atlanta
en in Kimball Hou-e logeerde, hij eens een
Jen dsg in een afgesloten kamer van het hotel
Armstrong alleen doorbracht en dat de laatste,
de deze geheele speelweek, de kamer van
Booth druk bezocht. Alle navorschingen,
gedaan werden, om het verleden van
Arm«>g te onderzoeken, waren te vergeefs. Alles
men te weten kon komen was, dat hij eens
kant te Wbeeling moest zijn geweest. Het
p' farkbestnnr wilde echter Armttrong's verleden
n, maar dat gelukte niet. Armstrong
weiiedere verdere opgave omtrent zicbzelven
n dwong hem zijne predikantsplaats
teverJ»ten. Van Wheeling ging hij naar Atlanta.
Ann, (^ronjr was een hartstochtelijk bezoeker van de
fWmedie. Overal waar hij zich in het openbaar ver
toonde, viel zijne groote gelijkenis met Booth
'tilt bet oog, en gaf stof tot praatjes; hij had even
Booth ook eene schotwonde aan het been en \
litteeken aan den nek. (J. W. Booth werd
eiyk, toen hij op de vlucht was, en in een
''tf' Scköur een toevlucht had gezocht, door sergeant
."*? Boston Corbett in den nek geschoten.) Sedert
i\ ? Awstrong dood is, heeft zich het gerucht
verj', «preid, dat hij zelfmoord heeft begaan.
Baar',",r «mtrent meldt de New- YorJcer Sfaatszeituwg: Deze
'?<. i sensatie" van het Chicagosch blad zal bezwaarlijk
". " iemand kunnen overtuigen dat John Wilkes Hoo'th
l)qg voor korten tijd heeft geleefd; zulke
sensatieT«rb*len over den moordenaar van den president,
<ie sedert nieer dan 15 jaren dood is, zijn reeds
vroeger verspreid, maar zijn alle bewezen verzinsels
te zyn. Ongeveer tien jaren na Booth's dood,
hadden verscheidene bladen lange berichten over het
weder opduiken van Booth in Australië, maar er
was geen woord van waar.
, Hoe men m Japan kiezen trekt. Het tijdschrift
Zw' fiuten Stunde vertelt het volgende: Bij
aenuwachtige menschen veroorzaakt het woord
kiezen trekken" reeds een pijnlijke aandoening,
of ten minste een zeer onaangenaam gevoel. Maar
de wijze, waaron bii ons kiezen worden getrokken
is dan ook schrikwekkend. Gewoonlijk worden zelfs
sterke, krachtige mannen door een zekeren angst
OTervallen, wanneer zij de vreesplijke instrumenten
van. den tandarts zien. Wat dat betreft zijn de
^apanschc tandartsen en ook de patiënten er
Veter aan toe. Een Japansch tandarts trekt
narneV, Ityk de kiezen uit zonder een enkel instrument,
/ alleen met de vingers. Dit schijnt misschien
ongelooflyk, maar de lezer zal toch waarschijnlijk wel
aan de mogelijkheid ervan gelooven, wanneer bij
verneemt, op welke wijze de Japansche tand
artsen voor hun kunst worden opgeleid.
In een plank van zacht hout worden g-aten
geboord en daarin worden losse pennen gestuken.
Deze plank wordt op den grond gelegd, en de
aspirant-kiezentrekker moet de eene pen na de
andere met duim- en wijsvinger der rechter hand
aanvatten en loodrecht in de hoogte trekken,
zonder dat de plank beweegt. Heelt hij deze
oefening lang genoeg ingestudeerd, dan worden
de pinnen vaster in het plankje geslagen, en de
oefening begint opnieuw, waarbij natuurlijk ook
duim- en wijsvinger van den tookomstigcn tand
arts aan kracht en handigheid winnen.
Is de leerling klaar met de plank van
dennenhout, dan krijgt hij er een van eikenhout, waarin
eikenhouten pennen zeer vast zijn ingeslagen en
oefent zich hierop weken en maanden lang, totdat
ook de eikenhouten pennen niet langer weerstand i
kunnen bieden aan de kracht on de behendigheid
vao zijnen duim en wijsvinger. In den derden t
cursus oefent hij zich op eene ahorn-plank, waarin
pennen van ahorn-hout zijn ingeslagen, en als hij j
ook hiermede klaar is, kan hij inet kiezentrekken
beginnen en geen tand kan dan weerstand bieden
aan de handigheid zijner vingers.
Met de linkerhand grijpt de Japansche arts
behendig in den hoek van de kaken van zijn pa
tiënt, zoodat deze den mord moet openhouden;
dan pakt hij met duim en wijsvinger der rech- l
terhand den tand en, als het noodig is. trekt hij
binnen een minuut den patiënt vijf a zes tanden '
uit, zonder dat deze den mond ook maar een
enkele maal kan dichtdoen. |
Hen aoede buurman Ken aardige trek die in rui
mer kring verdient bekend gemaakt te worden,
schrijft men uit Sidney, geeft hier op het oogen- !
blik stof tot gesprek. Een reeks van jaren geleden
staken twee Duitschers hun zuur verdiende
spaarjienningen in een stuk grond, in <ïe nabijheid der j
beide steden Illchmond en l'enrith gelegen, llnn
bezitting, die ongeveer twintig acres omvatte, werd
onder hunne verstandige bearbeiding dagelijks meer
waard, en zij legden ten slot te ook no^ eon boom
gaard aan, on bouwden er een villa. Xoo verliepen
er jaren, toen op een dag slechts eeiu'ge weken
geleden, de bezitter van het aangrenzende land,
de heer Gibson, op de gedachte kwam, oen nauw
keurige landmeting te Utcu doen, on, ziedaar, [
Ivet bleek dat de Duitschers een aanzienlijk stuk j
van den grond des buurmans ongeveer tieu
acres in beslag hadden genomen, en daarop ;
juist hunne belangrijkste verbouwingen hadden
gedaan. Te gelijkertijd echter bh.ek nog dat het ,
«en vergissing was geweest, en dat deze on ge- i
rechtigheid niet opzettelijk was geschied, liet |
verdriet van de beklagenswaardige lieden was
niettegenstaande groot, want zij zagen reeds in
hun verbeelding hun belangrijkste bezitting,
zonder een penning schadevergoeding (waarop
zij volgens Romeinsch en Napoleontisch recht
wel aanspraak hadden mogen maken) in de
handen van den buurman overgaan, die nog
bovendien voor een zeer barbaarsch man gold.
Wie beschrijft echter hunne vreugde en verbazing,
toen dezer dagen de advokaat van den heer Gib
son bij hen kwam, en hun, met de mededeeling
dat zijn cliënt, nadat hij het geheele geval ver
nomen had, overtuigd was dat er een onschuldige
vergissing plaats had gehad, het document der
schenking, volgens alle rechterlijke vormen op
gesteld, van het bewuste perceel overreikte.
Van de leden van het Engelsche Hoogerhuis
zijn er 172 eigenaars van 1539 koliiehuizen,
brouwerijen en herbergen: 19 hertogen bezitten
er 321, 12 markiezen staan aan het hoofd van
106 public-houses, 74 graven deelen de winsten
van het kleine aantal van 645 wine and beer
shops, 7 viscounts zijn de patroons van 45 pu
blic-houses, 69 baronets genieten de inkomsten
van 420 brouwerijen.
De graaf van Derby staat boven aan op de
lijst, met 72 kroegjes onder zijne orders. De
nieuwe hertog van Bedford heeft er 48, d£ hertog
van Devonshire 47, graaf Cawdor 3!>, de hertog
van Butland 37. de graven Dudley en Fitzwilliam
ieder 35, de graat van Northumberland is eige
naar van 34 tapperijen, de hertog van Portland
bezit 32 herbergen, viscount Perman 28
De hertog van Westminster was eigenaar van
50 koffiehuizen in Londen, maar door wroeging
gekweld, heeft hij er 37 afgeschaft. Tegenwoor
dig heeft hij er nog slechts 13 over.
Lady Henry Somerset, presidente der Engelsche
dame^maatschappij voor afschaffing, bezit twee
tapperijen
Om deze lijst, die reeds lang genoeg is, te
sluiten, zijn er 128 baronets in het Parlement
die ieder eigenaar zijn van 2 of 3 gin, whiskey
and beer shops.
De Amsterdamsche Kcgelbond, (secretariaat
Singel 110. 236) zal op Zaterdag, Zondag en Maan
dag den 11, 12 en 13 Juli een groot Xationaal
Kegelconcours orgam'seeren. Er zullen voor den
Korpswed.strijd minstens acht Medailles uitgelooid
worden en ne gouden Medaille voor dengene,
die in den Korpswedstrijd het hoogst aantal punten
werpt. Er zal gekegeld worden op 2 banen;
iedere deelnemende club vaardigt vijf harer leden
af, die op iedere baan vijf ballen werpen.
Arnsterdamsche Kejelclubs. geen lid van den Bond
zijnde, mogen niet mededingen; voor toetreding
tot den Bond bestaat echter gelegenheid zich aan
te melden. De toetreding is opengesteld tot en
met 15 Juni.
Aan het Siamoescho hof is het haarknippcn geen
kleine operatie. De O Jus. L/aj/'ïbevat het verhaal
van de plechtigheden ter gelegenheid van het
haarknippen van dé"n dertionjarigon kroonprins.
Deze duurden zes dagen, c n begonnen op 19 Ja
nuari met aansteken der heilige waskaarsen en
het houden van godsdienstoefeningen: 's middags
groote processie: den Osten en '..'(sten weer pro
cessies; den L_!2sten 's morgens kwam de prins
onder de handen van den kapper; 's middags was
er weer processie, den volgenden dag
godsdienstplechtigheid, den 25sten wegwerpen van de haren
in de heilige rivier.
Ingezonden.
EEN MORKKLK fsTKLLING.
KJynl/rer de ftedne/e/n-.'
Och! zoudt u mij gelegenheid willen ge-en
mijn gemoed uit te storten ; ik heb gisterennacht
al hoelemaal niet kunnen slapen, en wis ik van
avond het pak, dat nje op bot hart ligt, er niet
afgooi, vrees ik dat \vl van nacht weer even
slecht zal wezen. U m OP t dan weten, dat ik eeti
paar maanden geleden de stelligheid gehad bob
van te beweren, (Uit in de sociaal democratie voor
inii noeli het beginsel noch het eiude van iilN
wijsheid te zien i-. Dat ik hierover van de
soc'a.-ildemocraten bet een en a r, der zou moeten h 'toren,
daarop was ik iiatuurlïjk verdacht; en tuen <!e
projectielen van dien kant mij dan ook o-n de
ooren (loten, bel) ik ze maar Uistiuj'-'.s laten iluiteii
E»n van Je kogeltjes, waarmede ik werd gebom
bardeerd., heb ik eeu oogenblik in mijn hand
gehad, om er mee terug tj fooien en zeker zou
ik aan die eerste opwelling hebben vold-uui. indien
het moordtuigje niet a m mijn vingers WHS blijven
kleven; lift b'eek namelijk een niet kunstige
hand op de allernieuwste vois vervaardigd IMS e
schuimpjp te wezen. Natuurlijk vond ik bet toen
zoude om het weg te smijten en ik heb bet daarom
maar heel kalmpjes verorberd. Tol nog toe heb
ik er geen indigestie van gekregen.
Ik dacht dan ook al, dat de bui wa«
overgadreven, maar... roep geeu : hei.' vóór het, schaap
over den dam i-. Daar legt me nu-n viiend
Jeigersma een paascliei, dat krek als een pois>on
d'avril 'i riekt. en. ziet u mijnheer de redac
teur zn'he geurige eieren kun ik niet door
mijn keel kiijtren.
Dat de socialisten oen niet socialist dom vin
den, nu dut in nu eenmaal zoo, maar om door
je eigen vrienden zoo maar pardoes van de kleine
steentjes te worden g'-Joopen. dat is j.iel prettig.
Vooral niet als je daarbij zou'n stevige por ia
je ribben krijgt.
Dr. Jci^er.Mna onderwerpt mijne beschouwingen
aan eene scherpe critiek en begint daarbij '1e
verzpVejing t^ g't-A'cn, da: bij //:cb a's niet socialist
verplicht, acht tegen mijne -ongegronde on
«ppen'iakkige critiek" van het soci .lisme op te
komen, omdat die i:riti-'k deze ver JPi'frlijko lich
ting slechts kan iicve>tig"n rn vrstorlve \ To. n
ik dit lus, M"et'<k' ik !iU een. iu-1, dat. kin,t
u begrijpen. Ku toen ik voider lezende een p;iar
malen het verwijl ruit ojiver.v.a'id moest s;Ui.i-ii,
om p--r slot vuu rekening gewaar te n-ordcn,
dat ik geschreven bad, 'onder nadenken en
cri'ii'k'1, toen kreeg ik bijna ivu «i'pe!llni.M'u'.
Op liet ojgi-nbllk ben ik ten m'.nste *io\vr
hersteld, dat ik weer kalm ovi-r d<- zaak d u r i'
nadenken (v-oor zoover dit mij gt-g-evcn is\ en
die over-ler.kiiig Leeft mij mot deze troostrijke
gedachte vervuld, dat ik mij ten DninMe in gofd
gezelschap bevind. Mijn vriend Jelgersma vindt
namelijk ongeveer iedereen, die, over welk
011ouderwerp ook, iets geschreven heeft of schrijft
met uitzondering van de N'euwe Gidsen
een pauvre sire. Dit komt, omdat dr Jflgersma
behalve een streng criticus, ook
Universal-sp>-cialitiit is. Dit nu heeft zonder twijfel een gopde
zijde, maar ook eeu gevaarlijke^ want: cjui trop
embra'se, mal 'reint; of op z'n hollandsch
«??-<zetrd : iemand die overal verband van wil heb
ben, schiet licht een bok. En in dit speciale j
geval is de heer Jelgersma zelfs 200 gelukkig l
geweest, een bok te schieten zoo groot als eeu j
olifant. !
Voor hij mij op de hoofdzaak aan alt, bit telt
dr. Jelgersma mij evpn. door mij voor de moei- ;
lijke vraag te stellen, oi'ik een doctrinair-anti-doe- !
trinair, dan wel een anti doctrinair-anti doctrinair
ben. Ik moet daarover nog eens peinzen. j
Maar dezp tierlautijntjes rlurpn niet lang. Al
spoedig komt onze philosooph in volle wapen- l
rusting op mij aan.
;>De mept waard-'-theorie bestaat (volgens mij)
in deze enkplu stellirg: ele arbeiler of de firbei- j
ders, die, epu wei k verrichten, hebhen rerlit op l
de volle opbrengst van bun arbeid, d. i op de
volle ircieirde. rnn het <]ppre>du>'eerde, verminderd \
met Int bij de productie verbruikte, (waaronder
dr. J verstaat zoowel alle slijtage als alle pro
ductiekosten met uitzondering van het loon) en
w f t niet* ii'i.derf. ') Voor-de juistheid van deze
ste-lline' doet het er niets to°. of Man; de bp- ]
grippen gpbruiks- en ruilwaarde al of i.iet heeft
bepaald in ovpreenstemming met de werkelijk- j
beid of met de door hem vooropgezette
begiusplpn. De Melling zplve blijft daardoor ongedeerd, j
/j/j ?',*; t n blijft eene moreele stelling -} die inpl
handelt ovpr dp dirgp-i, zooals ze in
werkelijkbeid "i/'ii, maar o er de dingen zona's ze u>i ;pns
Marx en de socialisten lioortn te wezen: en zij
beni--t bp hetzelt'dp moreele gevoel, als bet door j
de Katholiekf- berk zoolang verdedigde morpele
beginsel, dat het niet gpoorloofl was interest te
out ai gen van uitgele-r,d kapitaal, i
» \\'il nien %'tdk ten viorefle. x'elli'i-et he^Si ij
den dien Dioft men dit d'xn ir/et 'tnora/e eiroii- j
mentai,'' .. M'inifn er d" lieer 7V idi tl i/t/indellik
liad iinie'.ifn. ',on liij niet iiiirtilil li/-l'l' 11 de
'inore Ie itrl'infl ootie-lotin nt (ie 'i'neci'i:'(inrde
theorie /<? ieeefli'i/</e// iliior te l/eie/.r.i/i dn il e
dani'ï'ii bedoelde i'nil/i'iia'-i!/ iets ar-dern in dn u de
leeri-eioL'e riril iraorile "' -j
Nu is de beer ,)e]gei>ma ontegenzeggelijk eeu
j knap mun en h>t is dus ook niet te
ver; wonderen dat ik bij het lezen d zer wooiden
wat raar opkeek, en noir eens nasloeg o|' ik: mis
schien een stuk van den penen of' andereii grap
penniaker onder mijne oogen had : maar neen.
het w-as, en blijft een stuk vau mijn vi ei.d i
l Jei"er:-nia. '
1 Dat een arbeider het rollr pro.lnct van zijn
arbeid l)elio(>rt loe te komen, ot' anders gezc-ird,
dal liet kapitaal treene rente behoo t 1^' diageii,
een ii.nrc'le *li !'i,:i/.' ' Ja IIP: /oo al- bet -vn ,
murei-lr t/e/'infi is, dat de philosophie, ais ze .
[ iemand zulke dolle dingen doet zeggen, n nar de ;
maan behoort te loopen. i
Laat ons ma«r pers zien, bof bet n ef oio
lieere-üJelgersnia's miireele stelbie.;- ue>(eld i .
Dat af'ge/.i-n van o ?!toestanden kapitaal
noo,liL>- is on; te | re,duceei'en. ueett dr. Jelgersma
i lüituurliil: <je-ieeHeliik loe. <)o!c o tkcnt hij niet,
dat i:i:aneate de prc,duelie intcn-ie'(-r wordt, (-r
rnee'r IcMpita.-!1, toe vereiscbt A\'ordt. omdat bij
inten>ie\'ere prodneti,' een langete tijd \'erii:<»p!. (
i tu-i-eben bet begin van iiet p oduetieproe:s (het.
verzamelen van de u-rondstot' en Let vervaarde
! gen van (Ie noodige maehiiipriëii en g/-re<-dsc;h:ip- ;
pen) en lift o-^-e-.bliic. waarop liet tot b"t
verIn nik L'Psehikte produkl verkregen is. Evenmin
i zal hij !)?? t» istf-n, dat iie bevolk'iiL: tofii'eiiit, en
dat zij dit in de soei-TiUti.-che maiitscliapiiij o.'k
2;-J do,-u i'i' althans z-.'.l moeten l;oi,'nen doen
-Xeeni'. de bevo|ici-g toe, dan zal d<'productie.
opdat men niet in < en sle-ehteren toestand k-'ine,
iMii.stens e\en stM.) m,)i jen t'eMniei'. en e.|,ilat
dit kiinie geseliit-d. n. zal d f l;;<pit-uilvovii-rjiad
inonen asii'groeien. (),ik dn zal en kan il' lieer
Jeiger-ma l ie! onikei.nen, M:iar wat «il dit
auren zullen leveren, v.elke dan r.oodig z.;ji r KM
wel in die mate za! de/.o protltieji*' \-'in
kapitaalgoedere;) ne>ete;i gex-hieilen, dat l.iet alleen de
^lijlaire dt-r bestaande kapitaal-goeileren ilaardi or
wordt g-edek:, i::a.-ir di-! <1^ k;i;iila;ilvooria «\ '
daardooi- ten minste even s'.ejk aaugrjt.il :;!.-. de
bevolking.
Kn stel nu eens, dat dr. Jelg-ersma's t//'/rf !/?
i-ii l i»// weid toegepast. De aibeidt-rs. die
vcrbiuiksu'ocderou vervaardigen, ontvangen het
'/"iifil v 'tl hei door hm geproduceerde, na
:iitrek van de bii d.e productie n>-',ri<i!;te
kaj'itaalLoeileien. Het ovei blijvende deel komt
:i;;u h-'n. die <l< ?/.<? r< rl i'iiil 'e kapi a .Igoeden-ii
i'iiKjf andere heblxn ,YV e.in'ii i/. Kn daarmee is
de koek op-. 7X\ die ^eaib.-M hebben a-,n de
i'i'ruici r(lr,-//ff! vaii de i.aj)itaalgoed'vrr!). iioeien
maar op, bun ieenen kluiven-. ziedaar b-t (trnte
\erras~eniie rc.su'itaat va:i de iii'::',il" r,l,l/nnj.
7.1] die iioi; itl c/i' ni( : ;ueer ivcr;,en kunuij:. !
moe.' n die zich v o1, gin- de m.ireili' ^ .'?///..</ met
<!'?/??!;'!« znic- of Kil.! l' ipe-i'ntie tevreden steih.':.:
'/????i,} neen. moeien zij dan !evc u vai. de r^\i-'", '?
iii,> hu", door tk1 volle (?pbreng-t ailseidcrs
\voriles ; iege'A'virj^j;], ot 7'ir; hit no---'-'..]:';-; rok >;o'
o
voor d-ze"i;iet :)n.e-i,!ers\void! »v.-p,ri-vel rd V ' i
jvi lam tb- in r <i' ,-li!U».i ook iot-, da' eeu
|'io.it;.'!i'proe-s \-, e! ee;.- uj-lukl, ui'! '?(".
::;e?».'iT. da', niet n!!i ?.-?-. ;: 'jn pro>!;u; ve; !;regf u.
inaar \>ov( udieM ook kap'nai! ve -birc-u vorll, -, t
?,'. ,ct]i <:if :.!s ii?mi ,-, a' bui-c;i v-(-,-l;i;:<T :.'!'s.:< ld '.'
Van bet maatschappelii'ke product zoo>.
pchrijft Marx te recht in ?ijn brief, die
onlangs.in die A'ene Zeit, no. 18, werd opgenomen
moet afgetrokken worden:
»Erstens; D^ckung zum Ersatz der verbrauchten,
Produklionsmifel.
»Zweitens: Zusiilzlicher Theil für Ausdehnung
der Produklion.
»Diese Abzüge vom unvrkürzten Arbeitsertrag
find eirie (jkonomisclie Knlhwendiqlieit '-) und
ilire (itö-ize ist 7.11 bestimmpn rach vorbanden
Mitteln und Kr;iften, zum Tbcil durch
Wahrscheinlichkeitsrcchnung, aber sie fiiid in keiner
We-ine, aus der Geirchtigkcit kalkulirbar." -)
Pat den arbeider bel volle producl van zijn
arbeid behoort toe te komen, is dau ook niet
een moreele maar een onzinnige stelling Doch
het is tevens een stelling, die niettegenstaande
Laar onzinniirheid verleidelijk en gevaarlijk is.
Vci'lriddyk is zij, lo. wegens den moreelen glans
die er overheen ligt en waardoor ?plfs een
philosooph als de heer Jelgersma zich liet ver
blinden en L'O wrgpns de schijnbare-
onomstootelijkheid die baar. bij oppervlakkige
brschouwing. (igfu is. Gerna-il/ik is zij, juist wegens
hare verleidelijk? eigenschappen, uls wapen inde
handen vau hen die de uipt-bezittend n trgpn
»het kapitaal'' willen opruien. En dat. deze vsn
die stelli g een druk gebruik maken, is ook aan
dr. Jelgersma niet onbekend.
Daarom zal ook hij wel topgpvpn. dat zij die
overtuigd zijn van dp onhoudbaarheid ziiiipr.
gehepl buiten het gebied der moraal liggende,
moreele steeling. de/e stelling niet allpen 'rangen,
maar brlmorrti te weerleggen, op gronden die aan
de wprkelrikbeid zijn ontleend.
Over In t srrootp gewicht van den invloed van den
tr'd op kapitaalrente kan ik bi-r niet uitweiden.
alleen 7Jj het mij vergund deu hper Jelgprsma
de onbescheiden vraag te doen onder vrienden
mag nun wel een beetje onbescheiden z'.in of
hel hem evenveel genoegen doet, wanneer hem,
tegen vandaag over ppn jaar als wanneer hem
tegen morgen een lekker diner wordt aangeboden.
Verder verwijs ik hem naar het werk v.m pro!.
E v. llöhrn Bowerck, Keirii/rtl ni'/l Knpital'.ii/s
deel II. Ook voor p'-n philoso'ipb bevat dil werk
veel. d:it der overdenking wel waard is. Ik
twijfel dan Ook niet, of dr. Jelgersma zul, na
de lezing ervan volmondig erkennen, dat luj zr'ne
innrci Ie ffi'llitir/ evei,gopd aldus had kunnen
i'ormuleeren : in de socinli-tische niaatscliappij
!>ehooit bet tijd>vpr-chil geen eb-ment vau on e
ajiiirrr-iatiën uit te maken.
Niet of het kapitaal rente behoort tp dragen
maar of de rei ie, <!'?? het kapitaal diaagt, m a.
w. of het deel van het product dal niet aan den
arbeider komi. geheel n s u de gemeenschap, of.
ge'ijk tha; s bet geval is - vo ir een deel
anu bij'.onderc personc-n bo-hoovt te komen, is
een moreele k\ve>lie. Manr behalve een moreele
is her ook een in hooge mate praktische kwestie,
omdat daarin dp vraag liirt opgesloten, of vooi
ik- noodzakelijke iu-taridlmudiiijr en uitbreiding
v.:n den kap't;':dvn< rraad ilc ijvhe>'-le
cpn-.censcbappelijke jq-odiictie wel voldoenden wr.arburg
lieven zou.
P>ij de bes-preVingf-ii van deze kwe.-tie in
mijr.cin C,>»stnnft^i nehou len re levoerin^-. sletinde jk
<bin ook op moivf-le en pvacti-cho e,ver\\-et'ins_ren.
llij de br-liMuli li;:«r der meerwaarde-theorie vau
Mnrx had ik (hiarentr-gen rnet .ie iiiorM-il niet
te maken, l H> beer Jelger-ma leze er M irx zeil
maar eens op r.n
Juist was ik mei dit uu'woord C'ereed. tien ik
van _>oed laireliehte zijde' vernam. d*t niiju
vriend Jpl<rPr-iina niet zijne moreele steüingeuai
\vst bij d.-iüi1 iit verder alb--ih. ni'-t raiders be
doeld heeft dan een a'in-ehoii'.ve[pl: vu trbeeld te
seve'i v:ri let do"i- bem oniaiii-"- ; angewp/Pt.
gevaar, dat er schuilt in de meer en mee)- vehl ?
winnende ge>voo-;ie. om zonder voMr-ifj-aanii
oiideiy.cek. over alle-, een oonb el uit te spreken.
DPZP me'ïe leeiiiii; Ix-c!'' mijn bekb-in l L'emoe.
reed- dadeiiik n-innierkelijk vet!i\'bi: dc.ch
aanirexii-n il; vrees, dat tb-- dif pz; -idgebe-b,-ÜUL'van
den lieer Je-1,^--i'snia o >k a'nt ande-re hv.'-rs VHU
zijn stuk niet 700 tersto' (i dni le'nk- zd /ifn
gevoel ik mij verplicht, liet licht dat mij m
sc:)onl:eu \\erd o ik aan hen U dien deeïaehtig
wi-rdc'i.
In d<> hoon dat u - -- niijiiheer de
rpdacfur-mij hiertoe de '/e-bgenheid wilt <r=ven. blij l' ik
h()0i.'ac!.tïinl,
l'w DVV.
M. V>'. F. 'i'iiin,.
) i\!r. TI-PU') i!-L'Pi;over de So-.-ia.'d
I>etn'H-raten. door Hr. i). (_i. Jelgprsma, -.Xietuv" 01-1^,'
l April IX'!.
'? l Ik ent>i\ver
Reclames
40 c e u t s per regel.
Speciale iririi Jiring voor Schoenen naar
maat, in {tips ft'druksel voor gevoeüge. pijn
lijke. gebrekkige voeten, knobbels,
etc etc. ANTON HUF J r.,
Ki:l>\rïtra<it 200.
l)e mee.it uiti_febrüide en incest
prijswaardigcsortcerin!: zwarte en gc'kletirde Zijde voor
COSTl'MKS e:i GA.KNT.KIÜNM-'.N vindt men inhei
Kaqazi'pi Keizershaf",
iii-ma S C 11 A D!-; .v O L 1) E N K" (! T T.
A .-'i inretid'jl; 1:>!}. A nixteriliiin.
IK » >^-|>l)i!.',lJt>"A" vun
Dr. JAF.iiKU's Oriu'. Xnrm. Wohirüia-lwn,
K. F DEUSCHLE-BENGER.
K<i!>T,--'ii-n.!t 1.-,7. Ai»'<fn-,l!ni.
Eeüi^c specialiteit in deze artikelen in Nederland.
CH1NE TEA-WHITE TIPS (Witte
l'u;!ti"s-'i"!ice| wordt door geen ander e,vertrolVen
In ori^'Hieele pal<l\in^ \\ / l .ö'i uitsiniteiul
verkr:]'_>;baar bii \Ved. .l (i KI! HF, l! A: /.( *l )N, llolliverai-eier^.
A L'ISKMORTELLE.
Leidschestraat 1O
Ontvangen de nieuws! e JA(\U'KTS en STOI-'KE>.
voor het aat'-sfaande Seizoen, ('miin' (juïniit >e.
KITTKX VlNCOT.