Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
Na. 729
Kunst en Letteren.
TOONEEL TE AMSTEKDAM.
Kon. Vereeniging: Het Ned. Tooneel: Francesca's
Huwelijk. De Kanstbacil.
Grand Théatre: Van Meppel's avonturen te water
en te land. De Poppenfee.
Het drama Francesca's Huwelijk van den heer
Alb. J. J. Seidel, dat ik vertoonen zag door de
Kon. Vereeniging: het Ned. tooneel, heeft onge
twijfeld eenige letterkundige waarde.
Ik kan mij voorstellen dat de heer Saidel met
zekeren wellust aan het werk is geweest. Ia mijne
yerbeelding zag ik hem zitten schrijven, en met
genot de beelden, de woordschakeeringen, waarvan
hij bij onze Nederlandsche klassieken de voor
beelden had gezien, en die zich aan hem opdron
gen, opteckenen. Zio kwam er in zijne verzen
nu iets machtig wuivend als van zwaar begroeide
takken, en dan klinkt het weder kort en knap
pend als een vuurtje van bcukcnblokken.
Met liefde en zorg heef: de auteur zijn geestes
kind gekweekt en groot gebracht, daarvoor ver
dient . hij lof maar juist uit die wijze van
werken is een groote fout geboren.
De heer Seidel heeft zich door het geraak, waar
mede de vereen uit zijne pen vloeiden, laten ver
leiden dikwijls te veel te zeggen. Er zijn vele
oogenblikken in het drama, dat do wijdloopigheid
der sprekende personen hinderlijk wordt. l)e
kunstvaardigheid in het smeden der vsrzen speel
de den auteur parten, en dit wreekt zich op den
toeschouwer; deze, die de daad vooruit ziet, keurt
de beschouwingen van de handelende personen te
langdradig.
Dit is een bezwaar bij de vertooning, bij de
lezing zou zoo iets niet hinderen, en daarom
sprak ik van eene letterkundige waarde, aan
Franeesca's huwelijk niet te ontzeggen. Vooral wan
neer men een drama in verzen hoort, komt elke
?yalsch gedachte strofe uit, maar van het werk
ran den heer Seidel rnoet ik getuigen dat ik
geene regel opmerkte, die tot een lach wekte.
Het is met den ernstigen wil om goede taal neer
te schrijven behandeld; dat het hierdoor hier en
daar wat knutselwerk is geworden, is begrijpelijk.
Ik ben echter overtuigd, dat de heer Seidel oeue
proef heeft willen leveren, zonder te verwachten
dat men die dsidelijk als meesterwerk loven zou.
Wat de inelkaarzetting betreft, ik acht het
steeds onwenschelijk kinderen, hetzij in natura,
hetzij nagebootst, op het tooneel te brengen. De
stem van een kind harmonieert niet met de zware
klanken van een drama en liet is toch meestal
daarin dat kinderrollcn voorkomen, terwijl het
gesjouw mat een pakje handdoeken gewoon weg be
spottelijk is. Ik zo* het dus beter gevonden heb
ben als de auteur dat kind niet in de handeling
had gebracht.
Overigens is de geschiedenis niet nieuw. liet is
meer vertoond dat een jonge man, op het punt
staande te huwen, in zijn voornemen verhinderd
werd door een oud liefjn. Mnoi gedacht vond ik
de aanduiding van het verschil tusscb.cn hetgeen
Galesso gevoelde voor Francewi, en zijne liefde
Toor Emilia. Heel go-;d acht ik het slot gevonden.
De oplossing, dat na het gedwongen huwelijk
m«t de moeder van zijn kind, en de zelfmoord
dier vrouw, die herstel van eer verlangde, maar
begrijpt dat er van een samenleven gcan sprake
kan zijn da oplossing, dat nu de priester de
band op Ga'ezzo legt en eerst boete eischt, vóór
deze naar Emilia terugkeercn kan, is even een
voudig als juist.
De knntselverzen, hier en daar voorkomend,
maakten hot zeggen moeielijk voorde artisten, die
niet als de heer Schoonhoven in hot spreken in
gebonden taal uitmunten; de gorektbeid der
be
aan te willen. Je rnoogt zeggen wat je wilt,
maar 't is een dwaasheid voor een man en
een vrouw om te trouwen, tenminste als ze
zoo arm zijn als hier."
Regerl was overeind gaan zitten en met
haar dorre hand driftig op het grove linnen
slaande, zei ze : »Vraag je me daarom
om hier te blijven, om me dat alles te
zeggen ?''
»O, er is' geen grendel op mijn deur, je
kunt heengaan wanneer je wilt," antwoordde
de houthakker vroolijk, toen, een bank bij
het bed trekkend, begon hij : »Luister eens
goed, Ilegerl. De wereld en wij hebben niets
meer met mekaar te maken. Onze tijd is
voorbij. Maar ik heb er dikwijls over gedacht,
hier in mijn eenzaamheid, aan al die
menEchen, die trouwen, om het einde van deze
duivelsche wereld tegen te houden. Ze
krijgen een hoop kinderen, die ze moeten
verzorgen en den mond open houden. En
?waarmee! Dan worden de kleinen groot en
de grooten worden oud, en de kinderen be
ginnen te vinden, dat er geen plaats meer
is tusschen hen voor de ouden en ze zetten
ze aan den weg. Je hebt aan ja zelf'gezien,
hoe spoedig het daartoe komt. Ik heb er
niets geen spijt van, dat ik niet gedaan heb
als iedereen. In der tijd, zie je, heb ik meer
dan eens liet plan gehad o.1» het samen maar
te probeeren en misschien was het dan net
geëindigd als uu, voor n van ons beiden.
Toen je getrouwd waart, heb ik me dikwijls
verbeeld, hoe het leven zou zijn als ik je
man was geworden. En op het oogenblik
dat ik je hier zoo zie, nu is het, of dat wer
kelijk het geval is geweest, alsof je nooit
een man en kinderen hadt gehad, maar we
hier altijd gewoond hadden, alleen met ons
beidjes. Het lijkt of mijn leven een droom
is geweest en dat, wat ik dikwijls droomde,
mijn werkelijk leven was."
Hij nam de hand der oude vrouw, geel
als perkament, in zijn groote, bccnige hand
en drukte haar teeder, als in den tijd van
hun vervlogen jeugd, terwijl hij voortging:
lk wed dat de ellende en al het ver
schouwingen belemmerde de handeling. De rollen
waren overigens mooi bezet; de dames
FrenkelBouwmeester en l'auwels-v. Biene toch speelden
samen met de heeren Schoonhoven en de Jong.
Zelden heb ik zoo gelachen als bij de vertooning
van het laffe kluchtspel du Ku-nstbacil van Rudolt
Kneisel. Hierin loopt de zotheid zoo dwaas toe
getakeld rond, dat men er benauwd van wordt.
De schrijver koos tot hoofdsujet een rentenier,
die bezeten is door de kunstbacil en de voor
stellingen leidt van een liefhebberij-gezelschap.
Zijne ijdelheid als dilettant-tooneel-directeur zou
hem er toe brengen, zijne dochter ongelukkig te
maken, door haar op de planken te dringen, ter
wijl zij hare roeping voor huis- en kinderkamer
gevoelt; dezelfde kwaal doet hem bijna zijne
spaarpenningen verliezen, en den haat zijner me
deburgers winnen. Gelukkig wordt hij met schade
en schande wijs.
Do heer Kneisel is klaarblijkelijk zeer achter
de schermen te huis, vreemd klonken echter som
mige grappen op dit tooneel.
De amatenr-tooncel directeur zegt ergens, dat
in zeker gezelschap geen goode regie is, daar
speelt iedereen voor zich zelt, zouder op de
anderen te letten." Is dit niet een g'.'iol, die
menigeen tegen de Kon. Vereeniging heeft'r1
Eenige oogenblikken later komt ceu der artisten
zijne rol terugbrengen omdat hij weigert mede
te doen. Hij werpt ten slotte zijne rol voor do
voeten van den rentenier. Wat" roept deze
uit, durf j; dat te doen dan ben je eengroot
acteur!"
Vermakelijk, ofschoon van bijzonder laag allooi,
is de grap van het nieuw uitgevonden schmink, dat
na tien mimiten zwart wordt, zoodat alle
gegrimeerden in negers veranderen; nog vermakelijker in
hetzelfde genre, het uitwerpen van de drie
Keupers uit het hotel- Vielick, maar het neusje
van den zalm is ia de Kunstbaat het
tooneeltjo waarin mevr. v. OHcfen zulk een succes
heeft. Deze geestige actrice, tot veler groot
gonoegen overgeplant bij het Ned. tooneel, stelt
een jong meisje voor, dat voor het eerst de plan
ken zal betreden. Natuurlijk is zij zenuwachtig
en nu geeft ieder haar als couragewater een glas
port te drinken, zoodat zij weldra ie lustig wordt.
Zij voelt de woordon van bare rol ontsnappen,
eerst een voor een, dan bij regels, bij bladzijden,
eindelijk bij geheele bedrijven. Dan zal zij haar
rol nog eens overlezen en het eerste bewijs van
de u'twerking van do port geeft haar uitroep: U,
die domme kopiist, hij heelt de geheeie rol on
derste boven geschreven!" De lachbuien, die haar
nu overvallen, worden meesterlijk door mevr. van
Ollcfen vertoond. Dit tooneclrjo heeft voor goed
mevr. v. O'lefen's positie bij IK t Ned. luonccl ge
vestigd, liet was even uitmuntend in het
vroolijke als haar optreden in lleddn Gab'cr als 'l/ten
icxtvd ia het tragische.
Kaast mevr. v. Ouden trok de heer Spoor hot
mees' de aandacht. Ik had in lang niet het ge
noegen dezen heer met zooveel animo te zien spe
len. IH het bijzonder is ray bijyebieveri de wijze
waarop hij gekheid maakt tegen zijn vermeenden
schoonzoon, en zijn heengaan als hij togen d.ni
a-nateiir-tooneeldirecteur heeft gezegd, dat diens
kiuistbacil nu een volwassen nijlpaard is ge
worden".
De hoer Schulze, die de zwo hoofdrol vemiUe,
is m. i. altijd te veel zichzelf. Hij mag een
mooien kop maken, hij mag onbetaalbaar grappig
zijp, maar bij is en blijft altijd Schulze. Xiji.e
handbewegingen, zijne intonaties, zijn gang, nim
mer brengt hij er verandering in e:i daaroia staat
hij op da derde plaats, waar hij, volgerij, zijn titel,
vooraan moest komen.
De heer Smith, van den Salon naar Lier
ovcrdriet, dat je eerst van je man en nu door
je kinderen hebt, je den tijd heeft doen ver
geten, waarin we zoo vrij en vroolijk door
de bosschen liepen. Weel je nog die plek,
waar we altijd weerkeerden, die opening ia
het bosch, waarin men de vlakte zag liggen
met zijn dorpen en wijngaarden en de
uer<ren, zoo blauw in de verte. Wan neer de
zon dan zoo helder scheen en de wind door
onze haren woei, wat waren we dan ge
lukkig en wat leek de wereld mooi en rijk.'1
De oude houthakker zweeg met een zucht,
starend in de veile, de rimpelige hand van
de lief-te uit zijn jeugd nog altijd in de
zijne. En voor de oude vrouw op hel bed
scheen het, alsof de naakte planken der
hut verdwenen in een nevel, alsof ze plotse
ling de opening in het bosch weerzag, te
midden der geurige dennen. In de heldere
zon schitterde de vlakte mee haar wille
huisjes en gouden korenvelden, met haav
wijnheuvels en bergen op den achlergrond.
In (Ie takken zongen de vogels en daaronder.
op het gras, zaien twee kinderen. De stevige
jongen, met zijn isreede .Behouders, had zijn
umi om het mollige halsje van het meisje
geslagen en met z^n vr.je hand trachtte Jnj
haar rond kinnetje te vatten en zijn lippen
op de hare te drukken.
/ij zag hem schalksch aan met haar
groote, zwarte oogen en sprak : >:.'?? bent.
nooit tevreden. Wat blijft, er dan over voor
morgen ?" En niet haar beide handen weerde
ze hem af en vatte toen zijn hand in de
hare
De oude Ilegerl hield Uissehcn haar ver
geelde vingers de knokkelige hand van den
houthakker. En zacht mompelde ze: ;;Wat
is dat lang voorbij '."
Dezelfde droefgeestige glimlach vloog over
het gelaat der (wee oudjes en lang nog hie
ven ze zoo ziilen staren naar het vensier,
waar de donkere dennenlukken langhaam
op en neer bewogen.
En oj) de scherpe, zwarte denneiinaalden
vielen de zachte, blanke sneeuwvlokken «eer
als leedere, witte bloemen.
gegaan, zag ik ook voor het eerst in dit gezel
schap optreden. Ik zou diun heer een stijven nek
toe kunnen wensche.;i om hem af te ieeren bij
elk woord met het hoofd te knikken. Dat is en
blijft altijd de grief, die ik tegen hem heb.
De heer v. Xuij'en speelde heel aardig zijne zwij
gende rol. Verder traden in dit kJuc.iiti.pel op
mevr. Stoetz, mej. Lorjé, mej. de Vries en mevr.
Verenet, en de hceren Tournraire, Smits, v. Dom
melen j r., Verener, v. d. lliist Kombaeu en v.
Ast. Van dezen werd alleen nog moer in het bij
zonder de aandacht getrokken door mrj. de Vries
en wel orn baar lief uiterlijk on leehjke uitspraak.
Van M'.'.ppel's ai'Oi'liiren ie lantei' en Ie land
worden d >or het teruggekeerde ib.illaiulsc'ie
tooiieelgezelschap van de liii. v. Lier in het
(li'andt/tc'ttre vertoont1.. D,t toor.eekstuk ine-t zang en
dans is een echt k<Tmi.s,stnk. liet spoelt te
AmKterda.m. gedeehelijk aan den Amsle! bij ;-jciiolIebru-.;
?zoo binnen- ais buitenshuis, naar het schijnt OOK
in den tuin van Cnj'u JLt</K, en \eruor op een >
huwelijksbureau. Xiut mindev dan vier paren |
worden in den loop \an het stuk door lief-Ie i
aaneengesmeed, in het eerste bedrijf Joopt r. Jltjyei !
reeds gevaar h; de bruine golven \ai> iien Am-.it.-l
zijn strooien hoed en zijn leven te vcriie^en, ceu
papegaai en een hond komen door een noodlottig
toeval om emoties genoeg, ter.vijl liet oog nog
onthaald wor.lt ou een gemaskerd hal lu liet i
laatste bedrijf, waarb.j mevr. A'idró als k.-e en i
r.iej. Adu'Cgt als marketentster een heel aardig
iieuur maken.
Ken komiek drietal wordt gevormd door de hh.
Manta van Xieuwlatid, Juiyens tri Havema^te;
een allerliefst Zeeuwtcli dienstniei-je is nuj Cohen,
de heer Lagoiuan spee.it met ijver voor den huwe- j
lijksmakelaar, maar liuven aJiüii en voor allen gaat '
inavr. Albregt-Engeknan als trouvvlustigo zestig
jarige maagd. Dader do vele coupletten, die ge
zongen worden, trekken ook die door haar voor- ;
gedragen het mees; d« aa-ndac'at. JS'atuurlijk kwam i
TJkimarck er bij te pa>, m-iar tie vej-kie/;irigssi.nj-i i
on Surii'.amocoiipk'ile:! vonden dei; i.ieestcn hijval.
Veel attkch zont is bij tic bereidi ig van dit ;
tooneelspcl ook ai niet gebezigd, maar ter ver
goeding heef1 men ook geen misbruik gemaakt van !
Fransche ii-.'pcr. /o ,ais vroeger de
pi;ppei,ka,steuvertooüer zei: K" ivurd! geen ciivei-;ogen woord ;
gesproken, en dat is vooral een voordeel met bet
oog op d-; vertooriing var, de JJuj>i».i:/<:e na die
van Van Alrjipei enz.
Feu gro.it deel van het publiek loc!i bestaat uit
ons jonge volkj', da', mot he\vo;,derende ougen het
mooie poppen eatiet ;ia;iscijoiiï'--t. Ik lieh dit t u reeds -1
meermalen gezien, maar nog i.cei;, het niets van
zijne bekoorlijkheid voor mij verloren.
Ais ik ee-jigo aanmerking wikl<: maken op de
wijze, waarop net nu vertoond wordt, zon het zijn
dat sommige der artisten niet ernstig genoeg zijn.
De Ciiineesche pop p TrfiKU'enh; zied tie weeMe
hare parasol te verplaatsen, een der bedienden i
kittekio don -,itixnr. ir,et zijn phimc.-.u, de (iiyt:ri
ii listeitlen met cika-.ir, toen zij ..cluer de
i'opp-'i.kM stolden (.'«it zijn alle kleinigheden, me
. inet, voor inou;en komen.
\\'il ta- l'ii/ijirii/ie goed slagen d:ia moeten a'ie
modc-verkers ti<-f"ig Zuil als Turken.
F<;. [
MUZIKALK KR] ITFKKX i
'
De <:<>;.cerU-n begi.-:-i:e;.i oindol-jk op 'e houden
en d u.s ben ik 1:11 in de gelegenhci t de werken
i.:' bespreken die ik iee.;s s-tiert l.ii'g u r aan
kondiging oritvHegen her, doch wairvoor iu den
winti1:- g- \voor.hjk geon plaaUntimte beschik
baar i^.
Voor ditmaal begin i1-: rret d.': --Koningin
\Vilhelnrin.'i-vVals" van \\'. J. l'.i;r.,s. voor i'iauo '?).
? Onze Ki/ra:iiboeke:, : de mclooieea der l>.-ahr,."n,
Dof en lïcdezaog-'ii (-'ervo'g en sint) ve-or orgel
niet (-f /.oveh-r peiaal. lea-iiioninrti (.,(' piano door
.iaii Y\'. F. Bran.i.s Siuys -j cu de: ..'\iarclie tie
C.':iravar.e" p.'iur pi-uio par I>e;i-'i'a\onx, opus j
Xaar a-ir.Ieiüiiig vfin de 'vVals eene eptnerkh;;:
VeoriT.
iiet ver.v inderL mij daf, dit stukje, erenais. zoo
vele geiegenh id-sUikkvu, Ier recensie wurdt ait
;geb :.lon. \\':it is loc;! het gevai ? i
\'o->r wals--.:, i'i-L'^eiien, pol i<our-i's (hoe slec'it
ook van inhoud) is spoediger een uitgever U
vinden dan voor degelijke '.verken.
T'h is eene treurige beke.-.tenis, doc'i het is
helaas waar.
Komt er dan eok een gdegonbeidssluk y;ltl
dii gehalte mei (en \\-rbiük(-ii-ien titel in het
ln'.ïii, d.111 staa- loe'i verbaasd over nel, grootïi ;
debiet. Ten b(-\vi;ze hiervan ka;i dienen dat voor
cenije jaren een niar-eh voor j'-iarui <>p liet nio- ]
tief: Schuieren nuiel j-; rji-:ar." niM het trio:
.Haag-ene I/vn", u'tg geven en bij dir;zendt ilL'n
veriiiK-iu vrt-rd. Ik weet niet hjeveei lierdrukkeu |
! er toen wel iModig \v,i.reu. j
De iii\gev;-r \veel dus vooruit dat bij b'j
derg? lijke werken Zjiie ko, lo-i mini goed maakt,
i.'i.ia* wa.triiin nu i;en ;ifkiiii'o;id tioi-ieel
iii-ire! l ;kt, lie'.g-'e.i die tiau-n toch vr^èr Hvijl'elac.ijii.'
roa-skt ?
De uitgcv'r verzoek l, tn vonnoVlen, dat een c\. ?
;i;U! II M. d.' Koningin- U-geiilrs i-; aan :el»o'.len
en dat h. t sciirijveii van (iank'oetui.niig van II.M.
v-jor irij liij hem ter iiv,a.re ligt. i
J k ve.-üi -1-1 dit Jiileen om ie ver);i;rerj da' iïi
votntiaij v-,rs^hiie-n i we, st-h te blijven van hot ,
verzoek o;u ir.ed" Ie werke,] t-.it liet m.ik-.-n van [
Rclame-, 'l::ar dit a!l rnu ,st (>p o: z,?n w -g ligt. i
AIijM oordtc-1 over deze wals is, dal ik' h.-t
or-geji.-i"t en oneerb:ed g v::.'i den heef 1'aaiH
vin i, 11.il. MM met deze plaue cu ooiiaielig !
gesehreveii wals lastig Ie vallen. |
Jiij e nnp jneere liever L iel, ;ds hij het niet
bet-r kan. '
\Verkcn vau dit gelul e stel ik mij clan ook
voor. in het verv..':g inet de \voor de;i a m te
tiuid;-:i : .Niet geschikt voor ksprtking.' :
* * ':'
Viin O 'ze Ko,ra:tl'o...i:-koii var. Jan W. F. lïrandts >
lï'.iys heb ik reeds de vorige ailev't ring iu het b
'gin van tien fgel > >p.?n wi ,t.cr aan jek-mtiig-l. De
goido cigtüschappen die ik toen heb opgemerkt
e:i ve:-iiield, vii.d ik o >k in dit ge leelte terug.
Ik had g.'h)(ipt tie voor- e;i na-sp?leu,
beneverg de harmonisatie van de Dorische Psalmen
wat serieuzer behandeld te vinden dan bij de
vorige afleveringen; terneer d>:ar de componist
iu zijn voorwoord zegt zoo weinig mogelijk te
zu'len afwijken van de oude kerktoobsoorteu,.
waardoor het geheel een eigenaardiger karakter
behoudt.
M-1 recht bad men dus kier pene zooveel mo
gelijk c-)!.spqri"nte liirinonisatie mogen verwach
ten, betgopii voistr'-kt rdet het geval is.
Fr worit te veel gemoduleerd in de dorische
voorspel.-n, terwijl bij de dorische koralen in de
rnid-lensteiriiiien te ve?l de v-Thooufde zaveride
toon wordt aar gerond.
IV'j de b werkingen vaü<!P (Ircsror'aa'-.schp ge
zangen ten dienste van den Katholieken eeredienst
(vooral die i-i Dui'schlan-! verscheiifn ziiii) kan
reen ccr.p ?c-er coiiserjiiente en strenge r
armonis;:tie \an die l-ifj.-scortPii opöiprken. 7ij zijn
dus, iu dit cpzïeht, als m-odel
aanbevelens
H'.=l. komt mij voor, dat de lieor Brandts Utiijs,
zplf-1, inet bei'.on.l van de door hem gekozen
motieve <.} bij de voorspelen, gemakkelijk op
conse(eieiite wjze de harmoiiisaue had kimr/en be
werken.
Overi;>-ons valt er, wat s t-'m voering en bewer
king ranga'tt, van ir--t geheel veel g-ieds te zeg
gen, ler.vijt de rrtgave niet z 'rg is tavrezieo,
(laar ik bijna gf'3"o rukAuit' n gevonden heb.
Il'r-'ivel dn- dit werk 1,'iet get.-ee! v-ddost aan,
de t-isc'ipn de de coinpooi^t zich zei,-en (zozeer
te-cceit') gestel l h - cf--, gel jof ik toch dat deze
be\ver!iiiig d-oor tiik.ttani-oigani^ten niet nut en
ge;.oegeu hij de gtidsdienhtoefjiiiiigen zal kunnen
gebruikt worden.
De lez:r zal wel v-rbaasd zijn over de gril
lige opvoigir.g waarin ik de toegezondene
compositien be-pret-k ; doe!) ik hou l mij aan de volg
orde wnanii a ij in-j zijn toegezonden. Ik kan
'diter i.iet o;jtkennc'U dat de sprong van Onze
Kor.'i.iib'.'ckou v;n JJra.vdt.s liüijs op de Marche
de t'ar.tvai'e1' wel wal h-jel groot is.
Is Kn-Tayonx w-.-rk -üjk een zoon van de
woe-liJH of we' een IIag!-na:ir pur sa'.:'j;V Ik
w eet hel niet. Hoe het zij, kei tornt, mij voor
dat bij (ais hij ten inins'e een beeld van de
wiestij/i heeft willen gei-e,i) zeer goed geslaagd
is. \\jirit ik heb in zijne compositie niets gevorj,
den dan eeue woestijn, m. a. w. volslagen
gemis iiau ge-lachte, vorm en i'.koud. Ds b^ide
motieven in C mineur en U majeur zijn onbelang
rijk e-i volslri-kt niet verwerkt, bovendien wordt
iedere ira-e \:.-i olit rnaiL-ri overal op dezelfde
eeiitoni/:e \vij-;e uerhaakl.
De l,-;'.riiui'iisatie i< betpr dm die vnn den heer
l'aav.s, dech dit is dan ook het eeiiige wal er v in
te zo;-geii valt.
De uilgevers moesten werkelijk in bun n'gen
bela.'-g een de-!;(i;nli..' oordee! ioroejieii vóór zij
tot ce uitgave, beslui'ii van we!'U/:-n van i'iibe
k; nde c'i!]j!onisteii, tioch nog b-.te- zou het zijn
indoen <!.? jorge c^nip.-iüist-'n niets ter ni'.gave
.'Lanlioden, aivoiens zij do-ir hrrneu keruiee-ler
of wi'l t! Kir < en erkend bekwaam componist
ore.Jte.'il; <;e iva-irde van het uittegeven werkje,
\v:ntri iügeliclit.
D.;i:r tie heer Ken Tavoux zijn ma,rsc';i reeds
a's opus i O ! ! verniel 1;, vrees ik we! dat bij zich
te ou-1 of te rijp zal voelen om nog raad ia te
wi enen.
VA.Y .Jfn.i.H,;-::*-.
1) L"i:i:ave: I5.-ix vin Wa'dberg, Arnst-'rdam.
'-) '. lg;i,ve: 'l'aie.ïie's J! .ek- en -Muziekbal,del,
YM\\ bon."
:;i i'i g'ive: F J. \\'eygand en C..). (J. F. A.
i
MI;/;II;;C, TOONKKL KX c;i-:/:AXt; DEK
CHINHX.EN.
l^iui-t're;,de wi .-den, rui clier.de heken
Vullen mij u oor jncl betoov'rende klanken!
^\''i:'ii-n wij niet oez-: luiten su-unneii
X-ciiang het sani :'i:i;:iju bi-r ons geaund is,
Ilior in bet huis van geluk en genot'/'
D.-.-ze verzen zijn u't Let C linc-e-eh vertaald.
T eb, o;i;l nik-; ?,u\te geestdrift vorjr lljisterende
?.vi::';e;i tn hel ni-'k» :;sch niiscep,) der bese-D,
ondanks zijne ii -t :? voor tie v.exende, klagi n Ie
tonen tier .-uil, is de C'uir.ees (ie onniuzikaalste
n:e:.seh d-r we."el 1. ilij h uidi van muziek,
zooais bij van eten en drinken houdt, als pene
r.ood/.ikoüjkheid, «Is tot het leven behoorende,
uis;>r z.-.iuier onderscheid, of /.e goed <>?' slecht
is. Muziek is lifri liet ayonipitgrieinent bij
l-iehi-n, ablie'en ea vr.x)bjkh'"iitl, en hij komt
(.iaurvoor uit io ef-u zijner >choo:i-lc sonetten :
«D.'c'n zonder muziek zijn we. met vroolijk."
M-uir zijne r,i'jzika,(e begaaflh°ivïis gelijk nul.
Of de luit, zijn lieveluig-.iusirumeiil, geklemd of
onirestenid is, daarvour tieetk hij geen oor,
wauritu' sleck.'is het verivarde g.-klank-, d.it bij muziek
i.ocmt to z'jo gehoor tïriogt. Conceiten, zooals
wij z°.eiiben, waar wij oplettend naar
deinelodi-c'ae of orinieiodisclie reeksen luisioren, kent
i ;j r iel ; hij kent en waardeert muziek siechts
;Js bij-, i-i"t a's ho'il'izaak.
J iei sjipk-n t>p de luit z >oa's dat. de
Ch'ueesnbe vrouwen dot o, is gernakkehjk eueeavotilig
te keien. /:jer zee'ujtuni zijn ds luit
kuustenares-en vvaar.'a'i tU dieht-er L/.-ui-pe iaeeazijuer
ballad 01 ziegt :
Iv. toen zij i n de s-iaren greej>,
K jise'aen de diejie ,"Js de diepe vloed,
l',o tie hotii'c l!uister len zacht."
Veelvuldig wordt in C.rineesc'.ie ji'iezieën de
luit vei'Sn-'e'']jkt en tie vrouw, wier teere ha-jrlen
lü'ür ZüchiP KviC'! oülokken. Ivr zeker is liet
een irez'ic'U vil poë.iiv', eune mooie l'.iae-'seue
vromr en haar luit. Maar de vrou'-ve:r, die deze
kiü'St i:; 't opeubau' uitoefeneii, zijn rueesc altijd
b'.'kb'.-.:tiif,wiirirtlig, zij zij-i verlatene, gescheiden of
be-!r.,I'-eii fciiigoiiooten e:i veislijteu Jiiin leveiiin
s:-ki terende diende.
Op de b'oemv'TtscTepoii van de rivier van
Ka'.ton of den Yang-t-e-Kiar'g aanschouwt men
dikwijl) tks iivonds "bij maneschijn deze
kunstoi,are>seu, iti li int?, glinsterende ?.ijde gehuld,
naast huone luit leunend. \Verpt men haar da
kleine munt, ,Casy" toe, dan grijpen ze naar