DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 729 T i: ItAnge, Ie rationalisme: Homo. Lu Lumière, ce qui n'a pas encore de nom: Deus. De dichter voert dan de godsdiensten sprekende in; z|jne grootsche visioenen doen aan Ezechiël en de Openbaring denken. Hij schildert het on eindige, en soms ook, als door den mond van het materialisme, de wereld, hare wording, het ontstaan h*rer verschijnselen. Een zijner onderstellingen bijvoorbeeld, van het ontstaan van de streek, bekend als Ie cirque de Gavarnie", is vervat in de volgende verzen : Aas. temps oü, rien n'étant complètément construit, Du chaos encor proche on sentait Ie mélange, Quand la montagne tait encore un tas de fange, Quelque trange géant, flls de Cbam ou de Bel, A-t-il pris brusquement et retournéBabel, Et l'a-t-il appuyée a ce mont, comme on scelle n cachet sur la eire ardente qui ruisselle; De sorte que, léguant, dans Ie mont aft'aissé, Sa forme renversée au trou qu'elle a laiss La tour s'est dans Ie roe imprimée en citerne, Avec sa rampe oül'ombre après Ie jour alterne, Et ses escaliers noirs et ses tages ronds, Et ses portails s'ouvrant en bouches de clairons; Si bien que n.aintenant l'oeil voit ce moule horrible Et Ie creux dont Babel tut Ie relief terrible. Deze e isode trouwens zou men bijna geheel willen aanhalen. Het begin luidt: avarnie!?Unmiracle! Unrêve! Architectures Sans constructeurs connus,sansnoms,8anssignatures, Qui dans l'obscuritégardez votre secret, Arches, temples qu' Aaron ou Moïse sacrait, O cbamp clos de Tarquin oütrois cent mille têtes Fourmillaient, oül'Atias hideux vidait ses bêtes, Casbahs, at-meïdans, tours, kremlins, rhamseïons, Oünous, spectres, venons, oünous nous asseyons, Pantheons, parthénons, cathédrales qu'ont faites Be pauvres charpentiers aux ames de prophètes, Monts creusés en pagode oüvivent des airains, Aux plafonds monstrueux, sombres ciels souterrains, Oirques, stades, Elis, Thèbe, arène de Nimes, ISoirs monuments, géants, témoins, grands anonymes, Vous n'êtes rien, palais, dömcs, temples, tombeaux, Devant ce colisée inouïdu chaos! Vois; l'homme fait ici Ie bruit de l'éphémère. C'est l'apparition, l'énigme, la chimère Taillée a pans coupes et tirée au cordeau. L'aube est sur Ie fronton comme un saw c bandeau, Et cette normitésonge, augusto et tranqmlle. Morceau d'Olympe ; reste trange d'une vdle De l'infini, qu'un tre inconnu déinembra; Cour des lions d'un vague et sinistre Alhambra, ageure de Délale et de Titan; démence Du compas ivre et roi dans la montagne immense; Stupeur du voyageur qui suspend son chemin ; Exagération du monument humain Jusqu'a la vision, jmqu'a l'apothéose ; Monde quiii'estpasl'hoinmeetquin'estpluslachose; Enttéj inexprimable et sombre du granit Dans Ie rêve, oüla pierre en prodige tinit; Problètne ; précipice .litice ; sculpture Du mystère; cr.uvre d'art de la tauve nature; Construction que nie et que voit la raison, Et qu'achève, au dela du terrestre horizon, Sur Ie mur de la nuit, la fresque de l'abirae. C'est Vignole a la base et l'éclair sur la cime; C'est Ie spectre de tout ce que l'homme batit, Terrible, raillant l'homme, et Ie faisant petit... Tout est cyclopéen, vaste, stupéiiant,; Le bord fait reculer Ie chamois défiant; L'édifice, tageant ses marches que l'dul compte, Blanchit de plus en plus a mesure qu'il monte, Et, de tous les reflets de l'heure s'empourprant, Passédu ree calcaire au marbre pur, et prend, Comme pour consacrer sa forme solennelle, Sa dernière coraiehe a la neige ternelle. Combien a t il de haut? demande au ciel profond, Au vent, a l'avalanche, aux vols d'oiseaux qui vont, Aux douze chutes d'eau que l'ombre entend se plaindre Dans eet pouvantable et tournoyant cylindre, Aux gaves puisés d'écume et de combats Qui s'écroulent, torrent en haut, fumée en bas! Piranèse effaré, ma(;on d'apocalypses, Seul comprendrait ce noeud d'angles, d'orbes, d'elh'pses. Pourtant l'oeil peut encore en mesurer, Ie jour, La forme inexprimable et l'effrayant contour; Mais, sitöt qu'etfacant Ie bord, Ie fond, Ie centre, Le soir dans l'édifice ainsi qu'un brouillard entre, La forme disparait. C'est sous Ie firmament Une espèce d'étrange et morne entassement De brèches, de frontons, de cavernes, de porches, Oüles astres hagards tremblent comme des torches, Et, dans on ne sait quel cintre dómesuré, De l'étoiléqui flotte avec de l'azuré. Entre encor plus avant dans la chose géante. Ce cirque, ce bassin, embouchure béante, Imprime un mouvement de roue a Faquilon Et fait de tout Ie vent qui passéun tourbillon: La bise habite Ia, traitre et battant de l'aile, Et la trombe y tournoie en spirale ternelle, Embüche formidable a prendre l'ouragan; Le précipice s'ouvre en gueule de volcan, Et malheur au nuage errant qui se hasarde A venir regarder par quelque pre lézarde! Sitot qu'il y pénètre, il ne peut plus sortir; II a beau reculer, trembler, se rcpcntir, Le tourbillon Ie tient. O'cst iini. Le image Lutte et bat Ie courant comme un liomme qui nagc; II roule. II est saisi! Vois, entends Ie gronder. Il fait de vains eiforts, il cherche a s'évader; On dirait que Ie goutt're implacable lo raillo; II monte, il redescend; Ie long de ia muraille, Fauve, il quêtc une issue, un soupirail, un trou; Etreint par la rafale, garé, i'uyant, f on, II vomit ses grêlons, crache sa pluic et crible D'aveugles coups d'éclair l'escarpement terrible. Et Ie vieux mont s'émcut; car les roes convulsifs Tremblent quand, s'accrochant auxpitons,auxrécifs, Du haut de l'azur vaste oütoujours ello róile, Libre et sans soup<;onner l'immensitéde fraude. A ce sombre entonnoir trébuchant bmquement Et de son pouvante et de son hiirloment Ebranlant la paroi, les tours, la plate-forme, La tempfite, ce loup, tombe en ce piègo enorme. Voisinage effrayant pour les arbres, tordus Par Ie vent ou roulés dans l'abime, perdus! Du brin d'herbe au rocher, du chêne a la broussaille. Tout l'horizon autour du cirque noir tressailJe; Le gave a peur; Ie pic, par l'orage mouillé, A Ie frisson dans l'ombre, et Ie patre veillé, Pale, coute, parmi les sapins centenaires, Rugir, toute la nuit, cette fosse aux tonnerres. Het hoofdstuk L'Ange" bevat ook prachtige gedeelten. De engel wendt zich tot den mensen: Ah! tes ccuvres, vraiment, parlons-en. Meur[tre, envie, Sang! Tu construis la mort quand Dieu sèrne [la vie ! Et, pendant que Dieu fait les chènes sur les monts, Les baobabs pareus a des pieds de mammons, L'arbre a pain, Ie palmier splendide, les mélèzes D'oüsort un chant pareu au flot sous les falaises, L'olivier, Ie figuier, Ie cèdre, Ie nopal, Tu fais l'arbre gibet, l'arbrs croix, l'arbre pal, L'affreux arbre supplice, enorme, vaste, infame, Cyprès dont les rameaux, faisant la nuit sur 1'ame, Sonnent lugubrement comme des eDchainés, Dont chaque branche, hélas! porto deux con[damnés, Et penche en frissonnant deux spectres sur [ l'abime : Au soleil, du cótéde l'homme, la victime, Et du cötéde Dieu, dans l'ombre, Ie bourreau! Dit is wel de Victor Hugo van de Legende des Siècle» en de Contemplations. De ontknooping is de volgende: De engel, die een witten en een zwarten vleugel uitspreidt, brengt den zoeker nader tot God, maar toont hem God niet. Eeu schaterlach klinkt in de onbegrensde ruimte, waarin hij nog steeds omhoog sfijgt; een wit lijkkleed bre:dt zich over zijn hoofd uit, en de laatste stem zegt: Veux tu, flèche tremblante, atteindre enfin ta cible? Veux-tu toucher Ie but, regarder l'invisible, L'innommé, l'idéal, Ie réel, l'inouï? Comprendre, déchiiïrer, lire? tre un bloui? Veux-tu planer plus haut que la sombre nature? Veux-tu dans la lumière inconcevable et pure Ouvrir tes yeux par l'ombre affreuse appesantis? Le veuxtu? Répond s. ??Oui! criai-je. Et je sentis Que la création tremblait comme une toile. Alors, levant un bras, et d'un pan de son voile, Couvrant tous les objets terrostres disparus, II me toucha Ie front du doigt. Et je mourus. Waarom dit boek niet verschenen is, nadat het voltooid was, en waarom Victor llugo in zijn latere uitgaven het niet heeft opgenomen, zal nog moeten Wijken. VARIA. PLASTISCHE KUNST. Een nieuw Fotografisch Maandblad, orgaan der Nederlandsche Fotografen verecniging, hoofd redacteur Meynard van Os, is verschenen; hot bureau der redactie is Damstraat 2, Amsterdam. Het fotografisch maandblad Lux houdt hier mede op, orgaan der vereeniging te zijn. liet nieuwe blad bevat veel; opstellen over het iixecren van afdrukken, Cristallos, Primuline-druk, Porselein-fotografieën, do Nederlandscho fotografen-vereeniging, KJison's kinetograaf, een lees tafel, correspondentie en advertentiën. Er zijn nu drie Xederlandsche tijdschrif ten voor amateur- fotografen; het Fototjrulisch Maandblad, redacteur Meynard van Os; JM.?, redacteur C. J. Schuver, en Helios, redacteur G. C. Schlencker, te Bussum. TOONEEL EN MUZIEK. Door een Parijsch correspondent wordt ge schreven: De heeren Ritt en Gaillard, de direc teuren vau de Groote Opera, willen ons bepaald het scheiden zwaar doen vallen. Niet. alleen dat zij ons den Loliengrin brengen, maar zij komen nu voor het Meyerbeerfeest op den 5 September met een programma voor den dag, dat, als hut tot opvoering komt, eenig in zijn soort zal zijn, en waarvan de mededeeling daarom interesseeren zal: 1. Le Prophï-te, kerkscéne, tusschen Jean de Reszkéen mevrouw Viardot. 2. Hul>ertl klooslerscène. Dans van mejutt'rouw Subra en valse infer nale van Kdouard de Roszké. .'i. 4 Ie Bedrijf van Les Huguenots in den oorspronkelijken tekst, waarin weer de rol van Catbarine do Medicis zal worden opgenomen, en de beroemde Kaure in de rol van Nevers in la bónédiction des poignards". 4. liet 5de bedrijf van de Afriuidne met mad. Krauss. Daarop 5. de bekransing van het borstbeeld van den componist. Uitvoering van eene cantate, die voor dat feest geschreren wordt. Om het borstbeeld zullen, zoo ver als dit moge lijk is, alle kunstenaars verzameld worden, die in de Parijsche opera rollen in de werken van den beroemden meester gecreëerd of vervuld hebben. G. Koor uit den Orocinto, door al de leerlingen van het conservatorium en de zangklasse der opera gezongen. 7. De wals uit Le Pardon de l'locrincl (de schirnmenwals'') door mevrouw Melba. liet feest wordt geopend met de ouverture Strnenxce. Volgens deze berichten schijnt het, dat de leesten voor den lü-jarigen geboortedag van den onsterfelijken meester voor de lijkplcchtigheid, die in 18(i4 werd gearrangeerd, in niets zal onder doen. Spontini zal zich in zijn graf omkeeren. Verdi is op zijn villa te Busseto ijverig bezig aan het voltooien zijner opéra-comique Fid^tajj, die in het eerstvolgende carnavalseizoen in de Scala te Milaan zal worden opgevoerd. De tekst is van Arrigo Boïto, de componist van M^jiatojcle, die ook den (Mello van Verdi bewerkte. De 78-jarige meester werkt met ijver aan zijn eerste opéra-comique. In den dom van Orvieto werd ter gelegenheid i van een feest Verdi's Requiem uitgevoerd en met onbeschrijfelijke geestdrift begroet. liet drama van Car men Syha n-ifgc/Iolen. Bij de derde voorstelling van het drama Mcsser Manole", geschreven door de koningin van Roe menië(Carrnen Sylva) in het Burgtheater te Weenen, de eerste voorstelling waartoe het alge meen publiek werd toegelaten en die niet door het bof werd bijgewoond, kreeg het publiek, zoo meldt een telegram van Dalziel, spoedig genoeg van de opgeschroefde taal en het stuitend onder werp, en gaf op verschillende wijzen zijn onge noegen te kennen. In het tooneel, waar de vrouw van Manole in den muur wordt gemetseld, ont stond er aan alle kanten van het gebouw gefluit en gesis, eene handelwijze die te voren nooit in het Burgtheater beleefd was. Toen de muziek begon te spelen om het gedruisch te smoren, stond de helft van het publiek op en liep met veel ge raas den schouwburg uit. Het Theatre Libre van Antoine heeft ditmaal een groot succes gehad. Gegeven werden, een huiselijk drama van Maurice de Gorbeiller, mede werker aan de Débats, getiteld Les /'ourches caudincs, in n bedrijf; en een stuk in twee bedrij ven, Ijeurs filles, van Pierre Wolfï. Dit laatste was het succes. Leur s //'/fes- speelt in de wereld der hooge ga lanterie, liet is eene krasse en juiste studie van het leven van weelde en schaamteloosheid Valentine d'Alency, een der heldinnen van la vie facile" heeft eene dochter, die nu zeventien jaar is, en die zij gaarne tot eene fatsoenlijke vrouw zou willen opvoeden. Zij zendt haar daartoe in een klooster, en vraagt haren tegenwoordigen be schermer, den heer Georges de Verfuge, raad om trent de opleiding die zij het meisje wil laten geven, en de plannon voor hare toekomst. De heer Georges kent Louisette niet, en moedigt het besluit aan. In het tweede bedrijf blijkt het, dat Louisette in het klooster, in de slaapzaal der oudste pen- j sionnaires, vernomen heeft, hetgeen zij bij Valentine zelfs niet geraden had, en toen uit het huis is weggeloopen om liever op straat hare opvoe ding te voltooien. Zij komt dit alles aan hare moeder vertellen, die woedend is en baar eene scène maakt. George de Verfuge komt, en het blijkt dat dit juist de mijnheer is dien Louisette zoo even tot leidsman op het kwade pad heeft gehad. De moeder moet dus hare plannen op geven en verklaart zicti overwonnen door de wet der erfelijkheid. liet stuk was uiterst amusant, vol geestige mots en kenschetsende bijzonderheden. LETTEREN EN WETENSCHAP. Turgenjew en Leo 'lolita/. Kort geledon zijn te Petersburg Herinneringen van A. Fet Schenschin, een bekend Russisch lyrisch dichter verschenen, die met den overleden Turgerjow, evenals met den nog levenden graaf Leo Tolstoi, den schrijver van het realistisch drama ,I)c wacht der duisternis", in vriendschappelijke betrek king en geregelde briefwisseling heelt gestaan. Hij deelt in zijne Herinneringen eene menigte brieven van hen mede, waarin veel belang rijks voorkomt. Ook de verhouding tusschen de twee beroemdste moderne Russische dichters wordt daarin zeer karakteristiek toegelicht. Zoo zijn de volgende uitingen van Turgenjew over Tolstoi, opmerkenswaardig: Tolstoïgaat voort, wonderlijke dingen te doen. Dat schijnt r.u een maal zijn lot te zijn. Wanneer zal hij zijn laatste buiteling maken, en op zijne voeten terecht komen ? De eenige persoon wien ik het met mijne werken nooit naar den zin zal kunnen maken, is Leo Tolstoï. Dat is zeker mijn noodlot. Hier ver spreidt het gerucht zich, dat hij weder begint te arbeiden, en dat heeft ons allen verheugd". Onze gesternten bewegen zich bepaald vijan delijk in het hemelruim, en daarom is het voor ons het beste, zooals hij zelf voorstelt, eene ont moeting te vermijden. Maar gij kunt hcrn schrij ven of zeggen dat ik («onder omhaal of dubbel zinnigheid) hem op een afstand zeer liefheb, acht, en met deelneming zijn lot naga, maar dat van dichtbij alles verandert. Wij moeten leven als woonden wij op verschillende planeten of in ver schillende eeuwen". Ik verheug mij dat Tolstoi mij niet haat, en verheug mij nog meer dat hij een grooten roman voltooid heeft (Anna Karenina is hier bedoeld). Geve God maar dat er geen philosophie in staat." Leo Tolstoïschrijft van zijn kant bv. over Tiingeiijew's verhaal. Rooi;: Mijn meening over Kook is, dat de kracht der poëzie ook in de liefde rust; de richting van deze kracht hangt af van het karakter. Zonder liefdeskracht bestaat er geen poëzie; de valsch gebruikte kracht is onaange naam, het zwakke karakter van den dichter staat tegen. In Rook is geen liefde tot iets voorhanden en bijna in het geheel geen poëzie. Fr is slechts liefde in den vorm van coquctteeren met het onbe duidende in, en daarom stuit de poëzie dezer ver telling mij tegen de borst. Ik kan niet onpartijdig over den vervaardiger spreken, van wiens persoon lijkheid ik niet houd; maar dit schijnt mij de algerneene indruk.'" Turgenjew oordeelt toch vee! vrijer over Tolstoï, zooals de vorige uitingen tooncn. Dat die twee niet met elkander har monieerden is overigens wel begrijpelijk; zij waren te verschillend in bun wezen, hun ont wikkelingsgang en bun gansche levensbeschouwing, hun ethische en politieke idealen. Van Tur genjew dient nog de volgende karakteristieke uiting aangehaald: Ik heb in mijn leven slechts n man gebaat hij is reeds dood. God zij dank, i' laar zon keizer Xicolaas mee bedoeld kunnen zijn) maar veracht heb ik driemenschcn: (iirardin, Bulgarin (die onder keizer Xicolaas mijn werken heeft doen veroordeelcn) en Katkoif.'' Uit Tolstoï's brieven is de volgende passage vol beteekenis uit een briefin October ll-iGO, na den dood van zijn zeergeliefden broeder \icolaas: Wees nuttig, wees goed, wees gelukkig, zoo lang gij leeft,?zegden de menschon tot elkander. Het ge luk, h-?t goede en het nuttige bestaan echter in de waarheid. .Maar de waarheid, die ik uit een dertigjarig leven heb opgedaan, is deze, dat de toestand waarin wij ons bevinden, vrecselijk is. Neem het leven zooals het is. (lij hebt u zelven in dezen toestand gebracht.1' Nu ja, ik neem bet leven zooals het is. Zoodra de mensch de hoogste trap van ontwikkeling heeft bereikt, ziet hij dui delijk dat alles onzin, bedrog is, en dat de waar heid die hij toch boven alles liefheeft, vreeselijk is. Wanneer men ze goed en duidelrk ziet, keert men zich met schrik ai'en roept als van den dood: Wat is dat dan?'' Maar natuurlijk, zoolang men nog wenscht de waarheid te kennen, beproeft men ze te kennen. Dat is het eenige wat mij uit de wereld der moraal is overgebleven; het eenige wat ik zal doen, maar natuurlijk niet in den vorm uwer kunst. De kunst is een leugen en van schoone leugens kan ik nut meer houden." Een troost vond Tolstcïtoch in Schopenhauer. Een onveranderlijke verrukking over Schopen hauer en een reeks geestelijke genietingen heb ben mij omvangen, zooals ik het tot nog toe nooit heb ondervonden. Ik weet niet of ik van meening ooit zal veranderen, maar tegenwoordig vind ik dat Schopenhauer de geniaalste aller menschen is. Het is een geheele wereld in een ongeloofelijk klein en schoon spiegelbeeld../' De heer Riko, hakend hier te lande als de onvermoeide onderzoeker van spiritistische ver schijnselen, heeft weder van zich doen hooren. Wij hebben 't oog op zijn onlangs uitgegeven Handboek van het Magnetisme. J)o inhoud van het werk bestaat uit eene be knopte geschiedenis van het magnetisme, eene volledige beschrijving van de manipulatiën van den magnetiseur, tal van voorschriften voor proe ven en mededeelingen betreffende het Hypnotisme, de aanverwante doch meer zeldzame verschijn selen van Clairvoyaisce, overbrenging van gedach ten, enz. enz. Ernstig waarschuwt de schrijver tegen de kwak zalverij op dit gebied. Met zelfvoldoening wijst de heer Riko er op, dat hot niet de wetenschappelijke mannen, maar de zoogenaamde leeken zijn geweest die tot nog toe op dit, voor de kennis van den mensch zoo belangrijke gebied, het meeste licht ontstoken hebben. Om verder aan te toonen dat de geneeskundige faculteit in haar plicht is te k/jrt geschoten, voegt de schrijver aan zijn werk toe eene vertaling van de verhandeling van dr Carl du Prel, getiteld : Wie sicli die Medisin mit fremden Federn schmüclct. Wijselijk heeft de schrijver zich onthouden van wat men zou mogen noemen eene verklaring" der verschijnselen. Niet van hem en evenmin van de Mediziner", inaar van do wijsbegeerte zullen wij deze moeten verwachten. Vergissen wij ons niet, dan is dit handboek het eenige, hetwelk over dit onderwerp in onze taal thans in den handel voorkomt. Belangstellenden zullen er zeker gaarne mede kennis maken. 1)2 firma C. L. van Laugenhuysen, Singel 454 te Amsterdam, heeft vau haren catalogus v in oude en nieuwe boeken, tegen aangegeven prij zen verkrijgbaar, het 3Gsto nummer doen ver schijnen, liet boekje bevat enkel historiewerken; algemeene geschiedenis, verschillende landen, Azië, Palestina, Xeerlandsch-Itid.ë, en eindelijk eene uitgebreide verzameling Nederland en België. Fr zijn kostbare en zeldzame werken onder, Gachard, correspondentie van Philips II, PonlletPiot, correspondentie van Granvelle, ook eenige diplomatieke en historische handschriften, plaat werken, atlassen, costuumboeken. enz. Wetenschap. KLIMAAT FN KLEUR. Tot de meest op den voorgrond tredende ken merken van het Arische ras behoort naast de hooge gestalte, den krachtigon lichaamsbouw, den langwerpigen schedel en het lange gelaat, de blanke buidklcur, soms gepaard roet blond haar en blauwe j oogen. Vooral door die laatste is de Ariër onder scheiden van alle andere menschenrassen. Dikwijls is in de volkenkunde de vraag gesteld: Vanwaar die verschilt n Ie hir'dkleur?' en de oudste meest verspreide meei.ing daaromtrent schreef de compk-xic toe aan de werking der uiteenloopcnde klimaten op aarde. En inderdaad, l niets ligt meer voor de band, aangezien slechts in tropische streken de betlist zwarte kleur voor komt, terwijl de lichtere kleuren in de gematigde luchtstreek thuis behooren en de subtropische ge westen donkere nuancen te zien geven. Wel be merkte men al spoedig, dat binnen dezelide groep van taalkundig bij elkaar behoorendo volken sterke verschillen in de kleur van huid, oogen en haren j voorkwamen, zooals bij Hindoes en Scandinaviërs bijv. het geval is, maar men leidde daaruit slechts af, dat de kleur geen beslist en onveranderlijk kenmerk van bet ras kon heeten. Linnaeus uitie het bekende woord: j\e nimitnn crede cotori en nog wordt dit door allen geciteerd, die aan de kleur een zeer ondergeschikte beteekenis toeken nen ter keKscliett-ing van rass(n. Fr zijn echter onder de nieuwere etbnologen er.kele, die den invloed van het klimaat op de j kleur ontkennen en de kleur van huid. haar en oogen voor een onveranderlijk raskenmerk hou| den. Zoo de Fngelschman Crawfonl, die de dwa! ling van zijne voorgangers toeschrijft aan de bei perkte ervaring onzer vooivadeien. Het staat, wel waar, va>t, dat de volken van Zuid-Europa don kerder gekleurd zijn dan die van Middel- en NoordEiiropa, maar, zegt hij, al ber,;.kt du blankheid iu Scandinaviëeen groote hc.ogte, naar de polen toe wordt de kleur weer donkenier. De Finnen hebben een donkerder huid dan de Noren, de Lappen donkerder dan de Finnen, terwijl de Es kimo's in kleur overeenkomen met de Maluiers aan den acquator. Op denzelfden breedtegraad vindt men in Europa do blanke Scandinaviërs, in Azi de gele Cbincezen, in Amerika de roodc Indianen. Op bet zuidelijk halfrond hetzelfde verschijnsel: de zwarte Aiistralicrs declen dezelfde breedte met de lichtbruine Nieuw-Zeelanders en de roode In dianen. De gele llottentotten daarei,tegen weer leven in de onmiddellijke nabijheid der zwarte Negers. Fn dat ook de tijd gccne verandering brengt, blijkt uit de bijbelsche voorstellingen der Egypieraren bijv., <!ie vierduizend jaar geleden dezelfde kleuren hadden als nu de Kopten en de Xubiërs. De miHiocnon Afrikaansche Xegers, die drie eeuwen lang naar de nieuwe wereld zijn overgcvoenl, verschillen niet van klem1 met de tegen woordige bewoners van het vaderland huMicr \ oorouders. Wat antwoordt nu ('rawford op de vraag, waar aan het versrlii! dan moet worden toegeschreven, als het klimaat buiten rekening blijft? Hij zegt