Ko. 730 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. digerj, jjverigen directeur en de artistieke leeraren, tS» gedurende het zeverjarig bestaan van het conservatorium reeds zulke treffende resultaten hebben -weten te verkrijgen. VAN MILLIGEN. P.S. In m\jne vorige muzikale kritieken staat aan het slot: C mineur en C majeur, dit moet «jjn: C mineur en F majeur. AANTEEKENINGEN SCHILDERKUNST. BEMBRANDT OP DE SEYMOUR HADEN-AUCTIE. Deze week wordt mj deLondensche firma Sotbeby, Wilkinaon en Hodge, de verzameling oude etsen' enteekeningen geveild van Francis Seymour Haden, den bekenden etser en verzamelaar. Seymonr Haden, de amateur-etser noemde de N. Rott. Ct. hem onlangs bij een aankondiging van deze auctiê. Amateur-etser, de term is niet zoo incorrect, «Is men maar weet wat er bedoeld wordt. Kunst verzamelaars worden wel liefhebbers of amateurs KSnoemd. Maar amateur beteekent ook dilettant. En juist omdat Seymour Haden een maatschappeHjk beroep uitoefent, zou amateur-etser hier als dilettant-etser misverstaan kunnen worden. En van «en dilettant heeft de- Londensche geneesheer Seymour Haden in zijn etsen zeer weinig. Hy is dilettant-etser ongeveer even weinig als Hobbema, Jan Steen, Terburs en Cuyp die bui ten hun schildtren, een bedrijf uitoefenden, dilet tant-schilders kunnen genoemd worden. De president van de Royal Society of PointerEtchers is een meester in zijn kunst, die behalve in het groot aantal zijner bekende waardige land«etappen, ook door geschrift nog getoond heeft, ?sich van het wezen der etskunst ten ernstigste .rekenschap te hebben gegeven. Het dilettant zijn en blijven ligt, geloof ik, niet in het noz iets anders doen, maar in het onvermogen om te apppofondeeren. Seymour Haden nu is on de din gen die hu deed zeer diep ingegaan. Hij en zijn zwager James Whistler, hun beider werk kón men op de laatste tentoonstelling van de Etsclub in Arti zien, zijn onbetwist Engelands groot ste etsers. Ook als verzamelaar heeft Seymour Haden zich alles behalve een dilettant getoond. De 605 oude prenten van den catalogus vormen een keurver zameling. En vooral de Re.mbrandt-collectie is er eene zooals er zelden werd saamgebranht. het z\jn bijna alleen pracht-drukken van Rembrandts mooiste etsen. Zooals _ zij op de kijkdagen in het zaaltje van Sotheby in eenvoudige lysten zich aan den wand vertoonden, was het een verzameling, het beste Museum waard. Natuurlijk dat de anctie zeer de aandacht moest trekken.*Al deze etsen zullen het etiket: collectieSeymour-Haden behouden. Van daar ook de ver hooging van hunne waarde. De voornaamste prentkoopers waren op de verkooping aanwezig. Ik noem Gutekunst 'uit Stuttgait, Amsler en Ruthardt uit Berlijn, Danlos uit Parijs en Bouillon uit Parijs, Deprez en Gutekunst en Lauser uit Londen, Frederik Muller uit Amsterdam, Kennedy van het huis Wunderlich uit New-York en Keppel uit New-York. Verder Dr. Silvy voor Edmond de Rothschild te Parijs, de Berlijnsche verzame laar Davidson en de Londensche Salting. Ook Middleton, de schrijver van een groot boek over Bembrandt. Het kan niet gezegd worden dat, de blague van Lwitner met zijn Wer ist Rembrandt, alsnog «enige depressie heeft kunnen geven op de waarde van Rembrandts etsen. Zooals te verwachten was "werden er hooge prijzen besteed. Het honderd tweePnzestigtal van zijn prenten werd, als ik wel geteld heb voor ongeveer zes en vijftigduizend gulden verkocht. De voornaamste prijzen waren: Het portret van Eembrandt met de baret pd. st. 91. Rembrandts molen, de mooiste druk, zegt men, die van deze plaat bekend i", pd. st. 69. Het landschap met de drie boomen, in een schitterenden druk pd. st. 148. Op de auctiêder doubletten van het Berlijnsch prentenkabinet gold deze prent 2250 M. Het portret van Sylvius pd. st. 1G8, aan Deprcz. Een wondere druk van het portret van Jan Six pd. st. 390 aan Keppel. Deze ets werd in dezelfde zaal van Sotheby eenmaal voor pd. st. 1500 verkocht. Een portret van Ephraïm Bonus pd. st. 87 aan Gutekunst. Een prachtig fluweelige druk van de Honderdguldensprent, aan Deprez voor pd. st. 170. De drie hutten voor pd. st. 65 -a.au denzelfden. Het landschap met den toren, zeldzame eerste staat, aan Danlos voorpd. st. 182. De nachtelijke Voorstelling in den Tempel die een paar jaar geleden op de auctiêBuccleugb, even mooi zegt men, voor pi. st. 40 ging, voor pd. st. 82, aan Deprez. De hoogste prijs werd besteed voor den Ecce Homo, die voor het Berlijnsch prentenkabinet voor pd. st. 1000 werd gekocht. Op do verkooping Buccleugh gold zij nog meer, pd. st. 1150. Een niet geheel gaaf exemplaar van. de grool.e Kruisi ging eerste staat, ging nog voor pd. st. 170. En aan Gutekunst de biddende II. Franciscus voor pd. st. 70. ^ Vooral c'e gewone veel voorkomende prenten gingen duur om het bizondere geval: meest door de Amerikanen werden enkelen ver boven do waarde gekocht. De firma Deprez en Gutekunst bij welke d3 verzameling eenigen tijd in printte view geweest was, kocht wel het grootste gedeelte, in last van Engelsehe liefhebbers. Belangrijke nummers echter ook, o. a. de Pre dikende Christus en een groote Kruisiging gaan naar Holland. De prijzen van de zeldzame prenten dezer aucti zullen nog lang een maatstaf blijven. Do eenentwintig teekeningen van Rcmbrandt uit de Haden-collectie worden morgen geveild. jonden, 17 Juni '91. V. DE CHIiVEESCHE PERS. De Ottasiatisehe Lloyd vau Sharjghai be spreekt in een zijner laatste nummers iu een interessant artikel deutegfnwoordi.i-eu toestand van de Chineesche pers, maar merkt als inleiding op, dat er tegenwoordig geen beschaafd land is, dat in de dagblad-litteratuur zulk een lage plaats inneemt, als China. Als oorzaak van 't verschijnsel wordt gemeld, dat het getal der zonen uit het Hemelsche rijk, die lezen kunnen, op hoogstens twaalf millioen kan worden geschat. Tot de zaak zelf overgaand mei H het opstel het volgende: De bewering, dat het Ptkinger Staatsblad reeds zijn duizendsten verjaardag het ft gevierd, is onjuist. Men kan met zekerheid constateeren, dat het blad uit den tijd der Ming-Dynastie, dus niet ouder dan 500 jaar is zeker een zeer fatsoenlijke ouderdom. Dat het Peking er Staats blad het curieusste blad is, waarop de cou rant-litteratuur der wereld ooit heeft kunnen wijzen en ook nu nog wijst, kan niet tegenge sproken worden. Het biedt een volledig beeld van het uiterlijk Chineesche beambtenwezen. Wij vinden daarin de memories van de bestuurders der provincies tot de kroon gericht, diednarin b,v. de huiselijke df ugden van eene onbekende weduwe of dochter uiteenzetten en om de keizerlijke erkenning daarvan smeeken; aanklachten, die het college van censoren te Peking tegen een omkoopbaren of nalatigeu beambte voert, om zijne straf te verkrijgen, ingezonden .'tukken waarin den keizer zelf raad gegeven wordt en di« hiVhetdj allcrgenadigst belieft a»n te nemen of met eene Fcherpe afkeuring weigert; korte be richten, dat »de keizer morgen vlee^-ch zal eten", of dat ergens een ambtenaar »gebeden met luide en hoorbare stem uitgesproken l eeft", eu ten gevolge daarvan met de pauweuveder beloond is geworden en vele andere bijzonderheden van ge lijk belang en gelijke waarde. Al deze entrefilets' worden zonder commentaar, zonder hoofdartikel enz. geplaatst; het feit wordt eenvoudig opgetekend, de memories en edikten woordelijk gecopiëerd, met de karige opmerking »het is genoteerd" of ,.ueem dit in acht !" een soort kei erlijke stempel, zoodat geen speelruimte voor de kritiek of overweging overblijft. De »moniteur" vau China vereenigt de beknoptheid vaneen geresumeerd wit of blauwboek met de cor rectheid en schijnbare waardigheid van een court-circuiar. De post van chef-redacteur van het Peldnqer Staatt-blad is dus noch een moeielijke, noch een ver antwoordelijke. Het blad is ten slotte ook nog in dit opzicht ten curieus blad, dat bet geene advertentiën bevat, een feit, dat vooial wel vermeld mag wo'den ornaat het wel kon gebeuren, dat de een of ander van de Europeesche fabrikanten lust ge voelde, zich tot den uitgever van h?t Pekinger blad met het bescheiden verzoek te wenden, hoe veel de regel ia de aclvertentiënafdeeling van het blad kost. De ChineeÉcbe naam van het blad is Tathing-Pau en de jaarlijksche abonnements prijs bedraagt 4 dollars. Het verschijnt dagelijks behalve op de groote feestdagen. Wij gaan nu tot de couranten over, die op f1 e manier vau onze bladen iri het Westen worden behandeld, en dan moet allereerst van de Sfiun Pau (d. i. het »b!ad van Shangai") melding ge maakt worden, omdat dit niet enkel het oudste blad voor de inheemsche pers is, maar ook verre weg bet degelijkste en meest gelezen blad van Chiug; de pori'ie die bet inneemt, ksn men ver gelijken met die, welke de groote Londensche Times ongeveer vijf en twintig jaar geleden in nam. De Shnn-Pau werd in het jaar 1870 te Shanghai door een Eneelschman, genaamd E. Major (wien het blad tegenwoordig nog toebe hoort) opgericht, en bracht bij zijn verschijnen in ziju tijd groot opden teweeg onder de ge?taarte ambtenaarswereld. Het succes was reusachtig. De oplage steeg binren de eerste vijf jaren tot bijna 10,000 exemplaren dagelijks. Toch heeft de Kiiun-Puu, ofschoon zij gedert dien tijd, wat haren inhoud betreft, wel vooruit gegaan is, zich slechts uiterst langzaam kun nen uitbreiden. De &hun-Pau heeft ia alle steden van beteekecis vau China hare betaalde speciale correspondenten, die hunne brieven in regelmatige tusschenpoozen afzegden. Wij moeten ook niet vergf-ten te vermelden dat dit blad het eeuige is, dat zijn weg naar liet keizerlijke hof te Peking gevo, den beeft, en dat zelfs nu en dan door de keizerin-weduwe gelezen wordt, zoo als men dat uit een ediit, da» het vorige jaar werd afgekondigd, kon zien. Het blad, dat daarna het meest gelezen wordt is de Hu Pau. (d i. Shangbai-couraut). Deze h in het jaar 1881 gesticht en heeft haar ontstaan aan een der gewezen Chineesche redacteurs van de Shun-Pan te danken, die met zijn collega in geschil geraikte, en dientengevolge een oppositie blad vestigde. Tot uu toe intussclen heeft dit bltsd bijna geen voordeel gebracht. Het derde biad, dat te Xikawei, ongeveer een Duit-che mijl hier vandaan, verschijnt, heet YéWen Luk (d. i. »je verbcleraar van do litteratuur''). Dit d-^gteekeiit uit het. jaar i87!), het werd door de Jesu teri, die te Zikawcïwonen, gesticht eu staat ook thans no/ onder hur,iie leiding. De orde bezit in do geuomde plaats eene groote boekdrukken], v .-ui waar ook liet blad uit gaat, liet verschijnt tweemaal per weck, heeft een debiet van juim !_'(>';(J exemplaren. Het eeiïige volledige blad, dat in htt noorden van Cliica ver,-.ch'. nt, is d<< Sliik-Pau (d. i. »de tijd"), dat iu htt- jaar IS-":7 door een Engelschmao. eeu zekeren heer Miehie (agent te Tientsin voor het groote handelshuis Jardine, Matht-son en Conip.) te Tiei.tsiri g.viicht werd. De SkihPau behoort, evenals de Knge:lsche cour/ir.t C/iincse Tiwts. diy ook te Tientsin uitk< int, aan eeu consortium van Engtlr'che kooplied;r, en werd enkel en alleen daartoe gfsücht om de handelsbelangen van die kooplieden in China te bevorderen. Daarom betat de Kliili l'au evenals haar Engelhdie tweeling dikwijls en vooral als er aanleiding toe U, artikelen, die de Engelsche fabrikaten, vooral oorlogK-chejieii eii geschut vau Armstrong, ten koste van dergelijke artikelen van Duitschen of anderen omsprong p1 ijzen. De dagflijksche verspre i iing der HÜt-Pau bedraagt nauwelijks lUüO exemplaren. Het reus achtig groote gebied van het Chineesehe rijk, dat tus.,-ch?ii 31 en '2'.> graden N Br. ligt, bezit geen eigenlijk nationale courari', en bet eei-ige blad, dut iu China gevonden wordt, behalve de reeds genoemden, js de Quang Pau (»Cantoncourant'1), die in het jaar 1886, naar Let schijnt door Chineezen gesticht werd, maar die voor de bladen, welke in het noorden vau het land veri ebenen, in vele opzichten onder doet. Hare dagelijksche oplage moet niet over de 500 exem plaren bedragen. * * Hiermede zouden al de inlandeche couranten in China in het kort geschetst ZIJD, zes of beter gezegd vij'f bladen, met een dagslijksch debiet van niet eens 20.000 exemplaren, en dit getal voldoet aan een natie, die ongeveer een vierde van de geteele bevolking der aarde 400.000.000, uitmaakt! Toch is bij de optelling dezer bladen onze lijst nog niet compleet, want op het eiland flonykong, dat slechts op weiu'ge duizend schreden van het Chineesche vasteland gelegen i?, en dat sedert 1841, zooals men weet, eeue Engelsche bezitting i?, schijnt sedert de laatste ritn jaren de Chi neesche couranten-litteratuur te bloeien: dit zoogenaamde Malta van het verre Oosten, met eeue nationale bevolking, die niet eens 200.000 zielen bevat, kan op niet minier dan vijf Cnineetchen couranten rot men. Vier daarvan, namelijk: lo. Tsehung-WaiSehiny-l'au (Chineesche en buitenlandsche nieuwtj-s); 2o. H/ïa-Tize-Juh-Pau (H-1 Chkeesch ddgelijksch blad); 3o. Hïny-Buan-Juh-Pau (Het rad van de dagelijksche nieuwstijdingen); 4o. Wci-SItït'g-Juh P<iu (Dagelijksche courant) werdeu allen door Europeanen, ongeveer in het jaar 1880 gesticht, ea verheugen zich schijnbaar allen in even groote populariteit, hare dagelijksche verbreiding bedraagt ruim 500 exemplaren ieder. De vijfde, in Hongkong verschijnende courant, de Yue Pau (Cauton-courant), werd voor ongevter drie jaren door Chineezen gesticht. De laatste van allen is de Lat l 'au (Singapore courant), die te Singapore verschijnt, bet orgaan van de Chineesche bevolking te Sïraits Settlemenis, die van jaar tot jaar toeneemt. Wij m tenen nog te moeten vermelden, dat te Shacghai vele geïllustreerde tijdt-.chrijfLen, als men het zoo mogen noemer,tverse'"ijuen. Aan het hoofd, alle a'dereri \er overtreflei d, staat de Tien- ehihTschai-Rwa-Pau (Het Tien Scliih-Tscbai- geïl lustreerde blad) dat io het jaar 1885 te Shanghai het levenslicht /ag. De bezitters daarvan zijn Cbiuee/.en. Htt verschijnt driemaal per maand, heeft telkens een debi< t van or;geveer 7000 exem plaren, en kost 5 dollar-cents per nummer. De illustraties die dit blad bevat, stellen dee's Chinietche, deels bui'euhndsche tooneelen voor, en ook de tekst handelt zoowel over Chineesche als bui tenlandscbe belangen. Eene uitvoeriger bespreking van den stijl van deze illustratie z >u wellicht de moeite waard zijn, in elk geval mag vermeld worden, dat de moderiie Ohineescae ttijl met den onzen uit den tijd der middeleeuwer] opmerkelijk overeenkomt. Daar heeft men de komitch idiote uitdrukking van het gelaat, dezelfde onmogelijkheid der houdimr, gebrek aan per.-pectief en juiste verhouding tussclieri voorwerpen op verschillende plans. Daar heeft men de houterig uitziende dames met onnoozrle gezichten, die in den tuin rondhuppelep, waarin de bloemen veel groot'r zijn clau hare hoofden; ei n ruiter, welke eeu hond naloopt, die in vergelijking met het paard een vtule.i daarvan schijnt-, euz. Men moet aan den anderen kant ook toe geven, dat in de laatste jareu de Chineesciie stijl ciet weinig verbeterd is, en hiertoe hebben zon der twijfel een aantal gtillustreerde bbideu bij gedragen, die door eerlijke aendelingeD, te Shaughai gevestigd, al iaat uitgegeten wer iea. Eene schildering van de Chiriees'he pers zou onvolledig zijn, als er geen melding gemaakt werd over de af Iteling advertei'tiön. Wanneer toch al de bewering, dat men uit de adverteutien, die eeu blad krijgt, tot het karakter vau een volk kan besluiten, met geheel opgaat, meii moet toch toegeven dat de annoncen ecuig licht werpen op .de zeden en gebruiken en vooral op de neigin gen van een volk. ze zegsman daar ter plaatse analyseerde onlangs de afdaling advertent'ëu v»n een Chiueesch blad aldaar, en gaf de vol gende percentage op: medicijnen ui dokters 30 pet. ; loterijen uit Jlani la en Macao 10 pet.; algemeene handelsberichten 15 pet. ; nieuwe boeken en uitgaven l!! put.; vei'ingen pet.; sc'ueepiberichteu 3 pet. ; huiz- n te verkoopen of te verhuriü2 pet.; Chioeesch theater '_' pet.; voorwerpen, die verloreu of gestolen zijn '2 pet.; verschillende berichten 11 pet. De veilingen eu scheepsadvu-tentiën zijn bijna zonder uitzonde ring bui enluudsche berichten, eu eveneens de algerne.ntó handelsannoi.ces en verkoopiugni en verhuur gen van huizen. Van de overigen wjtrcn circa 90 pet. uitsluitend Chineescheadverientiën. Moet men hieruit iets opmaken omtrent de neigingen en ce gezindheid vau de ChinecFche bevolking, d.'in i-i het, dat zij veel nau kwalen en kwakzalvers dot t. O,/k hetgeen de Eugelschman zoo treffend de agony cohrïiii" noemt, vihdt men i;i de Chinee.>-che bladen. Hier /oekt een man ziju wegg--loop,-ne betere lulu" eu het suiiutelijk vtrhaal wortit vergezi-lil van een i-auvvkeurig signalement di r ani:u.dcloirigo tclioone; daar r.codigt eeu gestaarte caUilki'o eeue liem onbekeiide leluivootige1' donnii, die Lij in een the,;i restaurant op Oicn en dien il-g oi:tmot-t heeft, tot een rcndez-voiix, tri) bewijze, dat o:;ritr alle hemelttrektu de nuia de maii, 111 Je vioiiv; de vrouw i-J. tILDERDIJK. Toen de redactie van uit weekblad mij ultnoodigde hot boek van den heer Koliewiju over Bilder.iijk (1) aan te kor.uigcn, ajir/.elde ik ecu oozenblik die vereereulf uitnoodiging :u\n t<? cemep. De ps ivooulijkheid toe'u van de/f-n dich ter luid mij htetds af^cstooteri, zijue dichtwerken luidden n.ij in den regel i iet meer siangetrukkei', 2ijiu- «(iescliiedenis des Vaderhuid.s" had menigu aal mijn wetrzin oj>gcwekt. Ttn slotte evenwel meende ik dtve gesc^ikt-i gelegenheid om mijne nieeimig log tens te toetsen aan die vau iemand, die jaren aan de studie vuu lülderJijk had gewijd, niet te mogen verzui:-iiti). Eu z>,'0 begon ik dau het botk te lezen, eeue uitnemende bioaralie, waarin ongeveer alles, wat Bilderdijk heeft geschreveo, chronologisch gerangschikt zijne plaats voed, zooveel mogelijk mtt aanwijzing der om standigheden, waaronder ieder geschrift is ge boren. De slotsom mijner overwegingen is. dat ik mijne meening omtrent Bilderdijk niet behoef te wijzigen. Bilderdijk was ook naar de conchisie van zijn jongsten biograaf een zeer begaafd man, wiens sterke dichterlijke inspiratie zich dikwijls in zeer schooneu vorm uitte, wiens veelomvattende kennis de verbazing wekt, wiens levenslot diep treurig mag heeten. Het is onbetwistbaar, dat hij zijne begaafdheid rjiet onder de korenmaat verborg; dat zijne inspiratie in verreweg de meeste zijner dichterlijke gewrochten tekort geschoten is en zelfs iu menig meester stukje zeer ongelijk van gehalte blijkt te zijn; dat zijn kennis geringer omvang heeft dan hij zelf wilde doen gelooven en men op den eersten blik geneigd is aan te nemen ; dat zijn treurig levens lot minder aan de omstandigheden dan aan zijn e gen karakter moet worden geweten. Is dat alles het gevolg van zijne «neurasthenie"? Heeft mijn vriend Te Winkel volkomen gelijk, als hij hilderdijk en Multatuli lotgenooten" noemt f De auteur van deee bi grafie meent van ja; her haaldelijk noemt hij onzen dichter een »zenuwlijder" ; herhaaldelijk tracht hij op het voetspoor van Dr. Snart A'orahamsz ook in Bilderdijk's leven de momenten van het zenuwlijden aan te wijzen, van die »droeve tweelingzuster van het genie". Alles wel overwogen, wil het mij toe schijnen, dat het praedicaat »zenuwlijder" op Bilderdijk nog meer past dan op Multatuli. »Mens sana iu corpore sano" beeft men bij Bilderdijk allerminst te zoeken, het ongezonde lichaam heeft op den oorspronkelijk rijk begaafden geest zeer zeker een krachtigen invloed geoefend ten kwade en menige blad7,ijde dezer levensbeschrijving levert daarvan overtuigende bewijzen. Wat bij Bilderdijk bijzonder sterk op den voorgrond treedt, is zijn gemis aan karakter, de oiiw-iarheid van zijn leven, van zijn geheelezijn. Herhaaldelijk betrapt men hem op verregaande karakterloosheid. Wie zou bet wagen hem te verde'igen in zijne handelwijze tegenover njne eerste vrouw, die bij met vriendelijke brie ven en beloften voor de toekomst paa'de, terwijl hij reeds lang met eene andere de in tiemste betrekkingen had aangeknoopt ? Pat die eerste vrouw een »haneveer" was, pkit Bilder dijk tiet vrij evenmin als de vrijwillige slavernij van zijne tweede echtgenoot, de speelbal zijner lui men zoowel als ds ir^uwe wachtster van zijn ouderdom. Wie zal zijn gedrag durven veront schuldigen tegenover zijne »geliefde"' Anna Luzac, die hij openlijk bedroog ? Wie voelt geen ver ontwaardiging opkomen, wanneer hij d"u schijn baar vurigeu Orang'st (op dat Orangimie valt ook wel wat af te dirgen !) in het stof ziet krui pen voor Koning Lodewijk en Napoleon, zijne verzen ziet wijzigen, naarmate de politieke wind waait, de hem bewezen weldaden met sroven ondank, vuile scheldwoorden en laster z!et beloonen, zoodra de weldoener van het tooneel is getreden of verder onbruikbaar blijkt. Deze biografie is een doorloopend vonnis over Bilder dijk's karakter. Zij is het ook over zijne wetensctlflppe!ijke verdiensten. Wanneer het waar is en wie twijfelt er aan ? dat de wetenschap zich ten doel moet stellen de waarheid, de reins waarheid te ont dekken, dan moet men aan Bilderdijk wetenschappelijken zin ontzeggen. Veel tu velerlei kenrjii heeft deze geboren leugenaar bezeten, maar dat men hem geen gelegenheid heeft gege ven te Leiden of elders in ruimen kring de we tenschap te verbreiden, is ten volle te verdedigen. Leest zijre taalkundige geschriften. Herhaalde lijk wordt- gij getroffen door geniale opmerkin gen, door van pc'ierpen blik en groote taalkennis, fijn taalgevoel zelfs, getuigende beweringen, maar om dat alles te steunen veroorlooft dezelfde man zich ta-tb'ire leugens omtrent door bem gebruikte handschriften, door hem gelezen boe ken, door hem bestudeerde talen. Grimm. heeft van hem geleerd, ja, maar ppoedig doorzien, hoe gebrekkig zijne kennis iu deze richtrjg kon heeten. Leest zijne studiën ovrr de Geschiedenis des Vaderlands. Met deu heer Fruin roem ik gaarne »dat zij (ik zou ev v.'oms" willen bijvoren!) ia ce goede richting wijzen, waarheen ors onder zoek zich moet uitstrekken ', maar ik wijs er tevens op, dat zij volkomen onbetrouwbaar zijn. Niet alleen speelt zijn (niet onschul lig !) sollen rntt zijne eigene potsierlijke «familie-overleverin gen" hem den Gruaf van Teisterbarjt", den »h*er van Heusden" de dwaaste ]>:-rte ' maar zijne geschiedbcschouwing is door en door oneerlijk, bewust oneerlijk. Dat hij uitrrst par tijdig is, veel partijdiger dnn de xoo door hem ge.-iinade Wagenaar, is niet vreemd bij zijn htftig karakter en grenzenlooze zelfgenoegzaam heid maar Wagfnaar is een eerlijk mur, Bilder dijk een leugenaar, die ons ook hieromtrent zijne bronneu1' fdler.lti omvaars op de mouw spelt. Hen vergelijke Bilderdijk en Multatuli als miu^lijdeis", het zij zoo, mr>ar men onder;-c':,eide dan toch altijd den zich zijner ziekte niet bewusten Douwes Dekker van den in den iiiim-'UU zin dts v.oords un;.cdclij';en Bilderdijk. ilrt woord klinkt hard, maar het is verdif-nd: iJilderJijk was u:-ct alleen door eene soort vari ta!yii.i.-H bezeiep. waarvan yijce eerste zoowel a's -iji.e tweede vrouw t-dlooze maleu de scbrcnu-lijk'e gevolgen ondervonden^ waarvan zijne verzen soms een wa'gelijk getuigenis u!l?!-'gèn; h ij schimnid^ zich bovendien niet voortdurend de waarheid te vcrwriutcn en te verelraaien, liMzij tut eigen onmid'U'llijk profijt, hetzij om interessant te schiji.eo. Geniaal dichter goed! m ar dan toch o k eeu slecht mecseh. De heer Koilewijn heti't zijne taak met groote nauwgezetheid volvoerd. Met grootebelezeniieid teiegeru-t, heeft hij gelegenheid gevonden om de wordii.g vy.n llilderdijk's werken van alle zijden toe te lichten, de verkkrirg te geven van vee!, wat duister of onveik'aarbaar scheen. Van Htbjectic' e'' kritiek ovtr l'ilderdijk's kun-t wil hij i;iet- weter; hij acht alleen «subjectieve" kritiek in dat opzicht mogelijk, eeu standpunt, dat in