De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1891 28 juni pagina 6

28 juni 1891 – pagina 6

Dit is een ingescande tekst.

DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 731 tbeyfear?death. Gobackand bethe hap pier for having seen us, for having added a little hope to your struggle. Go on living while you may, striving, with what«oever pain and labour needs must be, to build up little by little the new day of fellowship, and rest, and happiness." Yes, surely! and if others can see it as I have seen it then it may be called a vision rather than a dream. Als een vizioen, zoo dun kt mij moet men het boekje van William Morris beoordeelen. Een vizioen van de heerlijkheid van het leven; een hartstochtelijke uiting van blijdschap over het *#w; maar het zijn, het leven zooals de menschheid het zich in zyn stoutste illusiën wenscht, niet zooals het in werkelijkheid is of kan zijn. Als het vizioen van een dichter, die medelijdt met z\jn ongelukkige natuurgenooten, werpt News f r om Nowhere een vriendelijken straal van hoop op ons aller levensstrijd. HENK. v. D. MEIJ. VOOR DAMES. De vrouw als matroos - Pioenen. Ken trousseau. De di ners op het Elysée. Grafkransen. In een Engelsch blad wordt serieus de vraag besproken, of vrouwen geschikt zijn voor den icedienst. Als motto zou de schrijver het oude rijmpje kunnen nemen: Daar was eens een meisje loos, Die wou gaan varen! die wou gaan varen! Daar was eens een meisje loos, Die wou gaan varen als n matroos. De schrijver noemt zich een ervaren zeeman", en haalt allerlei voorbeelden aan, hoe kapiteins vrouwen, bij ziekte of overlijden van haar man, het kommando hebben overgenomen, de orde be waard, bevelen gegeven, en door stormen en ge?»ren heen, het schip in veilige haven hebben gebracht. Maar de bedoeling is niet, de vrouw als kapitein, maar als gewoon matroos te hebben, en hiervoor acht de ervaren zeeman" haar speciaal geschikt. Het werk aan boord, zegt hij, is volstrekt niet oo afmattend; er is veel meer behendigheid dan kracht voor noodig, vooral in onze dagen van patentblokken, zelf revende zeilen, stoommachines Wer hyschen en trekken, en allerlei andere ver beteringen tot het sparen van spierkracht. Sturen ett de wacht houden, touw splitsen en knoopen, zeilen opmaken, reven, buigen en verstellen, wasichen, schrobben, teren, schilderen, schuren, die het grootste gedeelte van het scheepswerk uitma ten, vereischen niet zooveel meer lichaamskracht, dan nu van de vrouwen in sommige fabrieken gevorderd wordt. Zwaar werk is het laden en lossen, maar dit wordt nu reeds meestal niet door de matrozen gedaan. Wat het in den mast klim men betreft, zijn de jonge meisjes van de gyruna fctiekscholen b\j vele knapen niet ten achter, en daar vele zeelieden niets verkiezen boven het ruime sop, is er ook geen reden waarom vrouwen het leven met aangename gezellen, behoorlijke huisvesting, goed voedsel, licht werk en behoorlijk toezicht, ook niet aangenaam zouden vinden. Engeland heeft een millioen vrouwen meer dan mannen; dat vele van haar meenen, weinig ener gie, koelbloedigheid, moed te hebben, is waar; maar ook vele bezitten deze eigenschappen in niet mindere mate dan de man, en bij vele an deren ontstaan zij uit de gewoonte van bescher ming en afhankelijkheid. Een dapper soldaat, die de takelage van een schip niet kent, zou ook beven, als hij in den storm de topzeilen moest inhalen; men zou natuurlijk voor de vrouwen ook afzonderlijke opleidingsschepen moeten hebben, waar ze alles leerden wat de jonge matrozen leeren; ze zouden het dan op zee licht aangena mer vinden dan in de nonnenkloosters, waar ze ook onder elkander en van de buitenwereld af gesloten zijn. Daarenboven zou de zee hen niet, zooals het klooster, voor altijd behoeven te hou den; nadat zij er een jaar of wat gezonde zee lucht en regelmatigen arbeid genoten hadden, zouden zij er niet minder aantrekkelijke en krach tige vrouwen en moeders om zijn. Dit zijn echter bjjconsideraties; de hoofdsom is, dat de ervaren zeeman" de vrouw geschikt acht voor den scheepsdienst, dat de marine niet altoos voldoende lief hebbers vindt, en dat er in Engeland zooveel vrouwen over zijn, die voor haar werkkracht geen behoorlijk emplooi kunnen vinden. # Als modebloem heeft ieder hare beurt, naar het schijnt; men kan zich nu nauwelijks voorstel len, dat Alfred de Musset over eene dahlia als poëtische bloem sprak, terwijl thans weer zonnebloe men en chrysanthemums speciaal bij japonisme en modernisme behooren. In dezelfde categorie, meer decoratief dan tot het hart sprekend, past de nieuwe modebloem, de pioenroos. De pioen is de rage" in Engeland, zoowel de purperroode als de witte en de rose, zoowel de Aziatische geparfumeerde, die een weinig later bloeit, als de eenvoudige, reukelooze, Europeesche. De pioen wordt nu zoo wel voor het eenvoudig grasperk als voor de plantenmassa's in den salon gevraagd, zoo wel voor de groote decoratieve bouquettcn in hooge vazen, als liggend in schotels. De groote bloemkweekers in Engeland telen er op dit oogenblik velden vol van ; te meer om lat z\j zeer gemakkelijk te kweeken is, en legen alle weer kan. De pioen wordt eenvoudig in het na jaar geplant, liefst op een schaduwrijk plekje en in een vochtige streek, en bloeit tot in het on eindige. Men beweert dat de pioen inheemsck is in alle landen van Europa, toch wordt zij op dit oogenblik nergens, behalve in Spanje en Enge land, en dan nog zeldzaam, in het wild gevon den. Men vindt in eene Engelscho botanie uit het begin dezer eeuw de pioen beschreven ; en er zijn er een paar in Castiliëgevonden ; op dit oogenblik is alleen eene variëteit, de paconia corallina, nog op de glooiingen aan den Severn in het wild te zien, en eene andere, de paeonia Boteri, is uit Portugal aangevoerd. Do beste en dankbaarste soorten intusschen komen uit de daJen van den Ilimalaya, waaruit zoovele onzer bloemen afkomstig zijn. Deze Ilimalaya-pioen is de stamplant van de dertig Fransche en even zoovele Engelsche variëteiten, die op dit oogenblik in den handel zijn en telkens vermeerderd worden. * Engelsche bladen hebben de beschrijving van den trousseau van prinses Louis van SleeswijkHolstein, die thans zijne voltooiing nadert. De bruidsjapon is van het orthodoxe wit satijn, min of meer crème; het devant is bedekt met twee strooken historische Ilonitoukant; zij is namelijk door den prins-gemaal voor koningin Victoria geteekend, en versierde later de bruid^-japon van prinses Christiaan. Lange sleep, van achteren afgerond en sabot; alles omzoomd niet oranjebloesem, waarover van voren de kant heenvalt. Op het corsage kant, in hetzelfde bloemdessin erbij gemaakt, van de taille schuin naar den eenen schouder loopend ; voorts een slinger van oranjebloesein om e taille ; in twee einden van ongelijke lengte op den rok vallend. De mou wen van enkel kant en mousseline de soie, zoodat men den arm er door .ziet. De sluier, van dezelfde kant, is ook die van prinses Christaau. Het toilet ooi mee te vertrekken, na het huwe lijk, is ook wit: sicilienne met een rand van witte struisveeren en een beetje witte kant. Daarbij een hoedje van witte kant met witte veeren en witte graspluimen. Ook de parasol is wit; al dit wit is traditie voor de koninklijke bruiden in Engeland, er behoort ook een witte reisinantel met veeren rand bij De prinses zal in haar nieuw tehuis in Duitschland haar intrede doen in vieil-or cacheinire. Hok heel eenvoudig, alleen met een rand van vieil-or zijden borduursel, a jour op bleek rose zijde. Hetzelfde borduursel bedekt den kraag en het bovenste deel van het corsage; de rug is geheel glad, maar een artistieke plooi van het cachemire vormt het front en bet ceintuur. Verder zijn er tallooze japonnen: een van gele lersche popeliae, met aangezetten sleep en twee corsages, het eene meer gedecolleteerd dan het ander. Een van wit veloutine (zwaar geribde zijde) met koffiekleurige kant in guirlandes en groote bundels boterbloemen; op den rok een pnntpatroon van de kant met een bouquet boter bloemen in iedere punt. Een dinercostuum van oud brokaat en oud point-de Venise, beide stoffen uit de garderobe van de koningin afkomstig. Ook de moeder van de prinses gaf haar een japon, van vuurrood brokaat en Brusselsche kant. Een geheele reeks volgt nog: Zwart grenadine met gitten, rose engoud;Chincesche zijde, veelkleurig op witten grond, met bleekblauw satijn aangevuld; blauw pongee, appelgroen, enz. Prinses Christiaan heeft voor hare dochter een manteau de cour geteekend, drie takken witte leliën, met bleek rose en lichtblauwe strikken, op het wit satijn van den sleep te borduren. De grootste tak ligt dwars over het benedeneind van den sleep, de tweede, iets kleiner, daarboven ; de derde, een heel kleine groep, naar beneden ge richt, dicht bij de taille. * * Onlangs spraken wij over madame Lion, dia de tafel arrangeert voor de diners, welke de president der Fransche Republiek geeft. De heer Carnot heeft ook een uitstekend chef de cuisine, Louis Tabernat, die vroeger tien jaar lang ook bij den hertog van Manchester was, en een Dictionnaire de cuisine et d'hygiene heeft uitgegeven. Louis Tabernat, chef de bouche" van den president, heeft onder zijne orders vier koks, en oordeelt zelf over alle aankoopen, visch, vleescb, gevogelte; bij heeit voor dit alles, zoowel als voor kruidenierswaren, banketbakkerswerk, melk en brood, de beste huizen van Parijs tot leveran ciers; dit is terstond eene conditie van madame Carnot geweest, die in eens en voor goed met de zuinige gewoonten der familie Grévy wilde breken. Als er officieele diners zijn, neemt Louis nog voor twee dagen een vijt en twintig of dertig helpers aan ; en deze staf van witte officiers de bouche zorgt voor het uitvoeren van het menu, dat Tabernat den vorigen morgen aan de goed keuring van de présidente heeft onderworpen. De prijs per couvert komt op 35 a 40 francs. Voor een diner met receptie er na, en dan met buffet, rekent men o > 10,000 francs ; een bal met 4000 invites komt op ruim 30,OüO francs. Hier onder vindt men : 1000 rlesschen champagne a 10 francs 10,000 fr. 200 punch 6 1,200 200 Bordeaux G 1,200 50 likeuren en cognac a 10 fr. 500 400 bier a 0.60 fr. 240 150 kapoenen voor chaufroid a 6 fr. 900 50 kilo getrufi'eerde galactine de j volaille a 50 fr. 2.500 j 50 kilo gebakjes a 7 fr. 350 Us en geglaceerde vruchten 2,000 Dit is voor de gewone bals; niet voor die in Januari en Februari, welke 7000 en 8000 genoodigdeu telden. I)it alles houdt met den zomer op, en de pre sident kan, ten gunste van beurs en rnaag, zijn gewone menu weer genieten: visch, eieren, schapencoteletten. wild of' gevogelte (Ie poulct Carnot is eene vinding van Tabernat) en eens iu de week den schotel der Frasische burgertafel.s. gekookt rundvlee.sch, waarvan hij heel veel houdt. De aartsbisschop van Keulen hoeft cenige we ken geleden een decreet uitgevaardigd, tegen het hand over hand toenemend misbruik der graf- ' kransen. Met name in de kerk wenschto do aarts bisschop in bet vervolg geen andere bloenicnversiering te zien aangebracht, d in door du kerke lijke bepalingen zou' wordt voorgeschreven, l'e opmerking was er aan vastgeknoopt, dat hot volo geld, voor deze versiering van (''t'-n dag gebruikt, beter kon besteed worden aan aalmoezen, waai- ' voor men vroeger bij iijkid'jdiughede-n meer over had dan tegenwoordig. Tegen dat decreet is ne Verconiging van kunst- en handeisbloemk\veekors, at lecling Nederrboin, zeventien bieden omvattende, eerbiedig ? maar ernstig opgekomen. Zij varen liet er over eens, dat de aartsbisschop, toen hij zijn decreet uitvaardigde, zich er geen rekenschap van had gegeven, wat daarvan de oevulgen zouden zijn. Het is toch de ruïne voor duizenden en nogmaals duizenden. Aan de bloementeelt ontneemt men de helft van haar klandisie; als eerste hulpindustrieën be nadeelt men de zijde-industrie, de ijzerdraad- en touwfabrieken; maar vooral : in armoedige boschen bergstreken zijn duizende gezinnen, die geen ander bestaan hebben, dan het zoeken van mos, varens, klimop, denneniakken, ilexbladen, water lelies, enz. voor de bloemenwinkels der groote steden. De tuinbouw en de behoefte aan bloemen zijn in de laatste jaren enorm toegenomen; al deze gezinnen zullen door het decreet van den aartsbisschop benadeeld worden. Dit alles heeft men den aartsbisschop onder de oogen gebracht, en aan de uitvoering van het de creet zal wel wat verzacht worden. Toch heeft de prelaat in den grond niet geheel ongelijk. Het misbruik van grafkransen is werkelijk zeer toege nomen ; dagelijks hangen voor honderde guldens op de kerkhoven van iedere groote stad bloemen te verrotten ; en mag men het ook eene weelde belasting noemen en aanvoeren dat wie deelne ming en mederouw gevoelt, gaarne de gelegen heid aangrijpt om er op deze wijze aan de fainile van den doode getuigenis van te geven, het is ook waar dat voor velen, wie het volstrekt niet convenieert, het een gedwongen belasting wordt, en men van evenveel bloemen bij een andere ge legenheid veel meer genot heeft, dan gedurende de paar uren dat ze de lijkbaar versieren. E?e. Allerlei. Ze.s' duizend guinjes rerbruiid. Uit Londen wordt van 20 dezer geschreven. Voor eenige dagen werd, zooals bekend is, het stoffelijk overschot van den onderzoekingsreiziger, lüchard Burton, die in het vorige jaar als Engelsch Consul te Triest gestorven is, in een prachtig mauioleum, dat op het Katholiek keikhof te Rocbampton bij Londen gebouwd is, definitief ter aarde besteld. Burton had, behalve zijne onderzoekingsreizen, die ten deele zeer avontuurlijk waren, een aan zienlijken naam als grondig kenner van de Arabische litteratuur en verwekte eenige jaren geleden veel opzien door eene woordelijk getrouwe vertaling van de Duizend en n nacht", in het Engelsch, eene vertaling, waarvan noch de tekst noch de bijgevoegde zeer interessante ophelderingen over Oostersche zeden zoo geheel tot het gebruik voor hoogere burgerscholen voor meisjes geschikt waren, als men van dezen aantrekkelijken schat van vertellingen wel gaarne zou willen gelooven. Den vertaler, die bij zijn werk enkel een weten schappelijk doel nastreefde, werden zware verwij tingen gedaan ; toch achtte men het een verzach tende omstandigheid, dat de prijs van het werk hoog genoeg f\as, om het alleen voor openbare boekverzamelingen en rijke particulieren bereikbaar te maken. Juist een dag vóór zijn dood had hij het manuscript voor een andere vertaling uit het Arabisch gereed gemaakt, waarbij, volgens zijne eigene verklaring, het vroegere werk slechts een vertelling voor kinderen was. De opbrengst van dit nieuwe boek De welriekende tuin" (Scented Garden), moest als erfenis voor zijne vrouw dienen. Er werden haar ook spoedig na den dood van Burton door een uitgever GOOO guinjes voor het manuscript geboden; hij wilde het voor den prijs van 4 guinjes uitgeven en schatte zijn waarschijn lijke winst op 20.000 pond sterling. Lady Burton, die het manuscript gelezen had, aarzelde lang, wat zij doen zou. Wat haar ten slotte deed be sluiten, was een gebed, dat door de Arabische schrijvers van den welriekenden tuin" bij het boek gevoegd was, waarin zij God om vergeving smeekten en hem baden, hen daarvoor niet ter helle te doemen. Weemoedig, eerbiedig en in vrees en sidderen," zooals zij verklaart, verbrandde zij blad voor blad van het manuscript, totdat het geheele boek vernietigd was. Kun gevnnrïijl; meer. Uit Graz meldt men aan de 'Neue Frcie Fresse: De professor in de aard rijkskunde aan de universiteit albier/lr.Ed. Richter, is door den gouverneur van Tyrol per telegraaf naar Meran ontboden, als deskundige, daar de pas ontstane Stausee, achter den Zufall-Ferner, voortdurend aan het wassen is. De spiegel van de Stausee stijgt dagelijks ongeveer een meter, zoodat men ieder oogeiiblik het opkomen van een ver woestende uitbarsting verwacht. Jüen litterair plaatuje. Er is in Frankrijk een stadje La Rochefoucauld, waaraan de bekende familie en ook de prins de Marsillac, die de be kende Mn.rhne-i schreef, hun naam ontleenen. Zondag werden daar vijf leden van den gemeente raad gekozen, namelijk: Dumas (Alexandre), lakenkooper, Rousseau (Jean-Jacques) veearts, Piemié(Francais), gewezen opzichter van bruggen en wegen. Desmoulins (Camille), houtkooper. De vijfde heet Arnand, maar is niet de l'Ariège, an ders was het stel compleet. De f!nccker Courant neemt het artikel Menschen aan de Markt" in ons vorig nummer ver schenen, over en voegt er de volgende opmer kingen aan toe: We geven dit artikeltje uit 't Wbl. De Amst.'' in zijn geheel en laten 't aan den lezer overeen of andere kleine onnauwkeurigheid te verbeteren. Alleen wilden we vragen, wat bijzonders er nu is aan dit toenee-1. dat Jiing in herinnering blijft". Is 't mot fiiizr; eigene werklieden béter'.' Wordt ook niet niet hei; de loonstandaard beiioer.scht door \rii.'Vg en aanbod':1 Werkt ook bij ons niet nit-i.i'j- arheidur voor '10 cent per uur en zijn er niet zeer vele onder on/e boerenarbeider;-, die 't lang niet op i:) et. j'i.r uur brengen: l Uit' \ele zijn er niet in onzen groidiiuek, die builen den kost, dien de maaier !<,ei. </uk oi.tvangt, vii;-!', v ij i' of ze.i gulden ontvangen, v, a^inice de W'uu'-v uKtet n>!;üM'jiarreie;i. :i (ic.zjYht uin de moderne slavenmarkt i-s sluitjnd. 'l Is waar. Mij.ar 't verschil zit alleen in do slruisvogcljx,''i:iok van de inë'gerk'ashev:. j>len ziel die ellen den di i' lagere U-volkirg niet tn co; ciudvort daar uit, dat ze uic't l>es'aa,:;. K:> do infia:ei:.;aarkt ziet ir,e:i v ei. Die wekt 't menschelijk medegevoel op van ons, medelijdende zielen, die de oogen maar behoefden te openen, om denzelfden handel dagelijks tebemerken. Kan men geen maatregelen nemen, om dat stuitende tooneel plaats te doen hebbon op een afgelegen stuk land, dat wij ons gevoel van menschelijkheid niet telkens zoo brutaal voelen beleedigenV" Prijsvraag van de Fransche Vereeniging tegen het misbruik van taltal;. De volgende prijsvraag, aan den Progrèi médical ontleend, is door de Fransche Vereeniging tegen het misbruik van tabak uitgeschreven. 1. Over den invloed van tabak en nicotine op de werking der verte ringorganen. De prijs bestaat in een boeken verzameling ter waarde van 2500 francs en een bronzen medaille. 2. Een prijs van 400 francs is. door den heer Decroix aan een Franschen of buitenlandschen arts uitgeloofd, die het grootste getal maar minstens vier nicotineziekten met be hulp van hypnotisme en suggestie zoo heeft genezen, dat hij den zieke voorschreef, de tabak te laten varen. Bij iedere waarneming moet de ouderdom van den persoon opgegeven worden, de tijd, sedert wanneer hij rookte, ongeveer de hoeveelheid van de dagelijks verbruikte tabak, symptomen, zooals angina, maagkramp, verteringsbeletselen, asthma, zwakte van gezicht, het veri liezen van het geheugen enz., verder het getal van de hypnotische zittingen, die noodig waren, om de genezing te verkrijgen. De mededingende werken voor de beide genoemde prijzen kunnen in de Fransche, Duitsche, Italiaansche of Spaansche taal worden opgesteld. De uitvoerige be palingen worden een ieder, die het wenscht, door de Vereeniging, 38 rue Jacob, Parijs, verschaft. Verleden Donderdag bemerkte een der kassiers van den pari mutuel in het Bois de Boulogne, dat hij zich bij het uitbetalen 4000 francs vergist had in zijn nadeel. Men oordcele over zijne ontsteltenis. Hij ging de groote sommen na die hij betaald had, en kwam tot de conclusie dat een heer, dien hij niet kende, 36,000 francs in plaats van 32,000moest ontvangen hebben. Zondags daaraanvolgende kwam een der wedders aan hetzelfde bureau en vroeg aan den kassier of hij niet den vorigen Donderdag te veel geld had uitgegeven. De kassier vertelde terstond wat hjm gebeurd was. Juist zoo is het,;' zeide de wedder; hier hebt ge de 4000 francs, die ik te veel ontvanj gen heb." i De wedder wiide zijn naam niet zeggen, maar j de kassier wist dezen later te weten to komen, j omdat die mijnheer een zeer karakteristiek gezicht heeft; het was de ex koning Milan van Servië. Ingezonden. Aan de Redactie van Itet Weekblad e Amsterdammer. Weledele lieer ! Uw tooneelverslaggever, de heer Fr., was in een booze bui, toen hij zijn critiek schreef over de opvoering van De Strikken van liet Noodlot. \Yrevel is de grondtoon van die critiek Geen mensch zal beweren dat de opvoering vlekkeloos was, maar dat zij iemands wrevel kon opwekken, daartoe moet een bijzondere oorzaak meegewerkt hebben. Ik waag de onderstelling dat de heer Fr. het stuk vóór de opvoering gelezen heeft en zich van de karakter en de tooneelen een heel ander beeld heeft gevormd, dan de artisten van het Ned. Tooneel vertoond hebben. Dit heeft iets van een teleurstelling. Maar moest hij daarom, kon hij daarom het goede in hun voorstelling niet waar deeren ? Waarom wordt de altijd sympathieke Mevrouw Holtrop met haar sobere kunst in het heele ver slag niet genoemd 'i Waarom over den altijd nauwgezetten Clous geen woord ? Wraarom het korte maar voortreffelijke duet niet herdacht, dat in het laatste bedrijf door onze twee groote kun stenaressen Mevr. Frenkel en Mevr. Holtrop met gelijke kracht en zuiverheid werd gespeeld? Waarom ten slotte van Mevr. Frenkels aileerispel in het laatste bedrijf geen woord, geen i-yllabe ? Het herinnerde mij aan l'ossart in zijn machtigste oogenblikken. De opvatting der artisten te verdedigen daar toe acht ik mij niet in staat : maar moest in elk geval het werk van serieuze kunstenaars, het werk bovendien van een directie, die, behalve een krachtige concurrentie, de stijgende antipathie van menigen kunstzinnige heeft te overwinnen moest dit werk niet met meer consideratie be sproken worden V Niemand kan van een criticus eischen, dat hij iets anders zegt, dan zijn werkelijke indruk was; niemand kan vergen, dat hij zijn meening ver bergt of verbloemt; maar wel kan men ci.schen. dat hij, de fouten vermeldende, het goode niet verzwijgt. Of vergis ik mij en was het goede, dat ik aanstipte, niet goed ''. Met c!e meeste hoogachting IwKd'.v Dienaar A. V,. D.uihs. Reclames 40 cents p e .r r e g o!. Speciale inrichting voor Schoenen naar maat., in gips afdniksai voor gevoelige, pijn lijke, gebrekkige voetea, knobbels, etc. etc. "AKTOI'i HUF J r., Kidwxlraai ','00. De meest uitgebreide en niee^t pnjsw-iardüjc sorteering zwarte e" gekleurde Zij cl 2 w o r CubTUAiKS en tl AUNEJüllAvjiLN' vi:iut ine:i in liüi Maqazij :i Kaizerslaof ", firma H C H A i) K, i O L D E X K O T T. Ait'(((ft'f(('yi 1:>(I, ..!;;/-e;;/-, /.u,;. Dr. JAWJL'U's Orig. Norm. Vi\!j;irlilieluJi, K. F. tüSGHLt-SE.HScR, Kuh-crttïatil 157, Ai>t--t<.rduin. E<;ir!gt specialiteit in deze artikelen in Nodorland

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl