Historisch Archief 1877-1940
No. 741
DïAMSTERDAMMER, WEEKBLAD TO'OR NEDERLAND.
In te zien hoe men het woord van Frederik II,
dat ieder a sa fc<Qon kan zalig worden, ook op
?de bouwkunst begint aan te passen, en dat
verachillonde bestemming eens gebouws, verschillende
normen doet ontstaan, al naar dat de fai;on, d. i.
ide Individueele geest des stichters zulks verlangt.
lEenige monumenten en privaat huizen doen 't
denken, jsooals de kerk van 't heil (j Kruis, des
bouwmeesters Johannes Otzen, de nieuwe kerk in
Charlotteuburg, de plannen van Ludwig
Klingenberg voor het stadhuis te Leer (Gat. no. 1940)
?wa*rb,Üwij aan Nederlandsche renaissance" zouden
kunnen dei.ken; verder het ster.denhuis van
fiostock, van bouwmeester Möckel en beeldhouwer
Urasch, ofschoon bij eerstgenoemd werk de toren
,te .lang is en laatstgenoemd werk slechts eenen
vóórgevel heeft, al is het ook bestemd voor eene
opene plaats.
Wij noemen verder het plan tot den nieuwen
keizersdom (van Aug. Klingenberg), die eene groote
eenheid en harmonie vertoont in zijn opstrevende
vormen, en vaststaat zeker van zijne macht." Men
«iet dan ook duidelijk dat den beide Klingenbergen
.geene motieven rp de Berliji;sche academie zijn
.gaan zoeken, maar frisch uit het noorden geko
men, eigen natuur laten spreken.
Want, o wee, wat zal ik van al die Projccte
en Plane zeggen, voor het Kaiser- Willielm-
Llenl;man uitgedacht? Wanneer het genoeg is in een
porte-feuille met bouwfragment voorstellingen eene
onbehendige hand te steken om zulk een
gedeukteeken te -scheppen, dan hebben vele kunstenaars
.hunnen plicht gedaan. Ver, ver, zeer ver is eene
grondgedachte, de nieuwheid van opvatting te
vinden. De bouwmeesters Ende en Boekman
?spotten niet slechts met gedachte, volkssmaak,
behoefte, opvatting, zij stellen aan de bewoners
van Tokio monumenten voor, te bouwen opzijn
griekseb, op zijn chineesch en op zijn 17e eeuwsch.
Kan men grooter bewijs van wanbegrip der ei-chea
van de bouwkunst geren ?
Zou verder de schepper van 't toorieelgebouw
te Bayreuth niet schamper lachen, om de
opgedonderde" Hamburgsche concertzaal van Carl
fiükse (No. 1934)?
Moet het gebouw dienen om de toonkunst te
doen vergeten'? Dat schijnt hier het doel te
wezen! Er is geen ieiimotief in het bouwmotief.
Stemmen doet het ons niet anders dan voor eene
verwaterde weelde, waarbij Wagner uit zijn vel
BOU springen.
Zuilenrijen zonder doel noch samenhang en
koepels zijn in het algemeen de onvermijdelijke
bestanddeelcn van de Berlijnsche bouwplannei !
V-an het laatste heeft Paul Martin Otto,in zijn Denk
mal voor Keizer Wilh. I, afgezien, maar de
zuileiiryen en galerijen zijn des te overvloediger;
daartusschen staan Willem te paard, Moltke te paard,
Bismarck te paard .... dat is de hoofdgedachte
van het werk, dat genoemd wordt: Kaiser Wil
helm I. nimmt die Huldigung der Künste
entge.gen". natuurlijk niet de onvermijdelijke pikhelm
op 't hoofd. De concurrentie voor zulke Denk
maler is zeer groot'
't Is de blik op het zich steeds uitbreidend
Berlijn wat ons allereerst bij de bouwmeesters
op de tentoonstelling deed stilstaan.
Nu, men heeft de bouwplannen niet verstop';
zij zijn geplaatst in de voorzalen van het klein
ste der twee tentoonstellingsgebouwen, en men
kan er uit Iceren, hetgeen keizer Willem II on
langs bij zijn bezoek te Amsterdam heeft gezegd:
dat Berlijn geen gebouw bezit dat zoozeor aan
de eigenaardigheid van het Pruisische of
Berlijnsche volk beantwoordt, als het Rijksmiueum
te Amsterdam beantwoordt aan den geest van het
Nederlandsche volk en aan de Ilollandsche kuns>t."
II.
Gelijk nu de architectuur zoo geplaatst is dat
zy eiken bezoeker van de tentoonstelling in 't
oog springt, breiden de vruchten der beeldhouw
kunst zich uit in de eerste zalen van hot hoofd
gebouw, opdat zij niet slechts met vermoeide
oogen mogen worden aangezien, gelijk zulks bij
Vele tentoonstellingen het geval is.
Schitterend of overweldigend zijn echter die
beeldwerken niet. Natuurlijk zijn die der
Duitsche afJeeling het grootst in getal, maar weinige
uitverkorenen, hebben wij er onder te melden.
Tot diegenen waaraan het meest eene gedachte
te gronde ligt, kan Max Kruse's Grafmonument
gerekend worden, wat door den schepper Das
Ende, betiteld wordt: eene ziftende vrouw, zwaar
als eene Wallküre, houdt het Hjk eens mans op
den schoot, gelijk eene l'utü. Maar uit de
geheele voorstelling spreken u do woorden toi ;
Waakt en strijdt". (No. 1814). Keu dergelijk
werk is dat van Miebel Lock (Xo. 183.'i), Afne
ming Kan It-ct kruis. Doch 't is niet duidelijk of
daarmede Christus wordt bedoeld; ever.zoo als het
eerste werk niet aan een leven na dit leven doet
denken, en derhalve het christelijk karakter mist.
Zoekt men eon ander haii'-godsdienstig
beelilwerk, van uitmuntende uitvoering, zoo wijzen we
op Erstes Gebet van Josef KalFs/Jck, waarvan het
kind voor de wieg wel wat groot en de engel wat
ordinair, wat terre i ter re behandeld z ,p, maar dat
toch tot de beste zaken in het gei;re behoort.
Liever dan bij enkele nymf'en en naakte
lichtdraagsters stil te staan, wijzen wij n r,g op het al
gemeen bewonderde model van 11 reide! en De
Knninck, van den Belgischen beeldhouwer Paul de
Vigr.e, te Brussel. In 't algemeen is Belgif' voor
het groot getal beeldhouwers wel bekend. Zij zijn
volstrekt hier niet voltallig, (iuülaume Charlicr,
Pickeiy en andere hebben slechts gip?iaodell«n
ingezonden. Juliaaii Dille],s leverde geen groot
weik; en zoo kunnen wij dan naar het hier tentoon
gestelde niet over de Belgische beeldhouwkunst
oordeelen. ('ie Nederland was de oog-t r.og ge
ringer en bestond alleen in medaillon van
Antlionie Begeer, te ("trocLt. In 't schilderwerk munt
ten deze beide lauden beter uil; waarover hier
onder een paar woorden zullen gezegd worden.
Ook Italië, waarvan eono zaal met schoonc schil
derwerken prijkt; bleet' in het beeldwerk achter.
Noch Lueca, noch Monzini, Pisan', en xo» vele
anderen, waren hier te vinden. Slechts een kleine
groep met kleine werken is voorhanden. Het
groote Oostenrijk zond hoofdzakelijk slechts
medail!e.n en kleine figuren van gelukken aarde.
Hongarije zond twee beeld werker, en he-t i,
bekend dat slechts etüiige vreemdelingen uit
Parijs kunstwerken inzonden, daaronder eene
damp, Nat balie de Taruovoska-Andrioli, mogelijk
eene Polin. Hare natie blonk uit door eene
gchee'e rij van beeldhouwwerken van elf verschil
lende kunstenaars, waaronder Teodor Rygier be
paald uitmunt, met het vrouwelijke marmerborst
beeld, vol zielenadel, en treffenden ernst, eene
kleine kroon op het hoofd, met groote fijnheid
van lijnen in zuivere teekening uitgevoerd. De
kunstenaar betitelde het Madonna. Getroffen door
de voortreffelijkheid van het werk, was het ons
bijna eene teleurstelling den titel te lezen, dewijl
het denkbeeld der II. Maagd aan iets nog
verheveners doet denken dan hier werd uitgedrukt.
Rusland leverde geen beeldhouwwerk, zoo ook
Amerika niet.
(Slut volgt.}
HET CONGRES TE GENT.
II.
Men behoeft waarlijk ge<ne bijzondere opmer
kingsgave te bezitten, om bij een tochtje naar
Belgiëtot de gevolgtrekking te komen, dat de
grenzm tus^chen No >rd en Zuid-Nederland nog
iets meer zijn dan llrnietpalen en douane
kant ren op de hoofdwegen. \W1 zal men in het
zuidelijk deel van ons Brabant plekjes kunnen
aanwijzen, die aan het noordelijk deel van Belgi
doen denken, zooals men in ee provincie Ant
werpen gedeelten aat.treft die aan ons Brabant
herinneren, maar over het ge! eel toont
NooHBelgie e<n ander karakter dau hit zuidelijk d el
van ons land.
Zien uu sommigen in het Belgische volk
slechts een meng-el van Gallen en Germanen,
in de meest engere beteekenis, en in de
Vlamin^en een mittitm eo-mposi urn van Fransch
en Nederlandsen bloed; noemen anderen de
Belgen slechts een natie bij de gratie der groote
mogendheden, een toevals-natie, die naar den wil
van een ijzeren rijliskauselier of' van een gt kroond
veroveraar uit de rij der volken zal word»n ge
schrapt, zonder eenig spoor van haar bestaan
chjer te laten, naar mijne meeijing staan de
Vlamii-gtn hooger eii zuilen zij het alleen aan
zichzelve te wijten hebbe", wam eer zij ten slotte
opgaan in het Fransche e emeut.
Zijn zij door de taal ten nau^ ste aan de
Nederlanden verbonden, zij hebben ten eigen
geschiedenis, zij wijzen op een v« rieden iu de
middeleeuwen als geen der andere na'iën van
West-Europa kun aanwijzen, en wat misschien
nog meer zegt, zij kunnen bogen op een eigen
Vlaamscbe kui st, weike alleen voldoende is om
een vo'k als zoodan g te stempelen, 't Is dan
ook >.eenszii,s een toevallige omstandigheid iu.t l
wtste'ijk deel van Belgiëeen strijd te zien aan
binden tegen de neiging van bet oostelijke deel,
waar dit h; t Fransen tot de offi.ietle taal van
de Belgen wil pronuoveerei ; de Vlaamsche be
weging heeft verder met den godsdieu.-t niets te j
maker; doch ondai.ks dit alles zal zij gedoemd !
zijn ten slotie in een Folk ore- vererniging op te
gaan, waumer de Vlaniirgeii zelve i iet beter
hunne posiiie begrijpen.
De »raag Vlaamsen < t' Ntderhuidpch'!" is bij
de groote quaestie «Vlaams h of Frai.sch V" in
vele opzichten van geen de minste beteekeni<;
eu wie geen v r. emdeliug is in de Vlaarnsche
litteratuur van bedeu en van gi.-teren, weet
hoeze w reeds iai cle taal der meest begaafde auteurs
aan ger e /ijile der Schelde het Hollandsen na
dert, flet eigen belang alleen van schrijver en
j uitgever zou reeds voldoende zijn om in de j
letterkunde het specifiek Vlaümsch los te latei',
zooals de Friezen hun. taal hebben prijs gege
ven. Naast de letterkundige congre-sen hebben
de boekhandelaren en uitgevers, verleden jaar te
Antwerpen, bet volgende jaar te Amsterdam op
een boekwezenlag broederlijk vereerd, vooreen
detl de nauwere aansluiting vau het V.'a.-unsch
itau het Nederland: eh in hauJen, e<\ zeer zeker
valt bet te bt tri uren dat de NeJerliiiidsche
boekhandel nog geen middelen v\i.-t iu praktijk
te brengen om de HollanJscLe botkeu op de
Belgi-che markt grage koopers te doen viu-len,
doch in de eerste plaats dienen de Vlan iugeii
zelve mede te werken. De eijfe.s spreken, eu
! wat de beer rvjbbors in de 11 Ie afleelinj; me
dedeelde over den geringeu aiïrek van
Nederlandsebe romans en tijdschriften in Belgiësteunt
dau ook tot nadenken. Zullen nu leeskabi: etten i
in enkele groote s:e!en van Zuid-Nederland, of
gemeentelijke boekerijen btt C"iigns in /ilc/io
verklaarde viu.irem bet <en zot wei a's l et «mier
womehelijk daarin verbetering brengen'.' Ik
wil het hopen, doch herhual het nogmaals, dat
de Vlamingt n het ten slotte aan zich zei ven
zullen te wijten Iu bbei', waunei r de \Ta=-.msche '
beweging op i i> ts uit'oopt.
Zt-1!'-! <le vurigste strijders V0"i' bet behoud
van de Vlaam.-.che taal zoeken bu:i heil wat al i
te veel b "j i'ougivsst n en aoiuuiissirn, -ragen '?
iedereu d «g naar wetten on besluiten, en versrot'11
! wat voor <];> hitiii' ligt. Hoogst ojiiiierke/ijk nas
j dan o-ik bel debat bij een der s t- -llinge:i het
i'uii res voorircieg'l, waarbij de v. ensch> lijkhoid
werd uitge-jjri-keii om allenvege iu de \'ia. mscbe
landen ? ir/j.t-kscl-riAeu te doen c'.reul-t erei', ton
einde te vi';krijgen dat de wet hel grbrwik dor
Nt der!:i»d>i-be taal VOD f ('f' Viii.iiiistihe
rcciit.bai.km ri'.gel(?. Lati-ii de Vhtaiuscke a Ivocaten
in bet Vlaainscii pleiter!'' riep .Mr. Olilon
Peiiir uil; ».Ie grondwet waarborgt ons d::t reci:t.
Als de a-lwcaicii slecuts liet voiü-beelil STCVI-M,
mot t'-u (.e re-'li!^' s w<-l vol^ei, ! ' ( UT-U
oj-merki; g kon m. i. juister zijn. Ue l eer l'i rier, die
als reditsgc'iet-T.lo zi'lf'hut vonrbe 11 gief't, wees
bier np de we.vdep'ek in de Vlaamsclie
sa.me;.leviug. Vt-io van (lic brceders uit, bot Zuiileji,
die dapper iiie-.le.sti-ijiïi.'n voor de Nedi rlai'.il.-cho
taal, spn kc-ii ki gi",voi;e ouirttaii'l'-glie'.leu l-'ra; seli
eu lati n hit Vbiaiiisch ovi r aan het vo'l,-. Zij
dulileu hiel al'i-vn die tulloo/.e ojv-i-hril'ten in !u-t
Fra:i,-ch. v,p( ll;e wij nog in Vlaaniicien aaiitrt il'in,
zij gi'iJiMigi'ii i-i: t alleen dat de kel'liii'r.s eu win
keliers zich van de Fr.'iiisehe taal bedie-i.en, maar
zij sj.rekeu dozen ook in ket Frans-ch to>'. In
vele o\:xi(.v.teii is ;ucn ile westzijde van de Si-helJe i
lediu en gestreden .voor de Vlaamsche zaak, en
ik geloof tiet ten onrechte. De vervolgingen
waa aan de drukkers en medewerk rs van De
Schrobber en De Roskam blaai'jes die meen
veertig jaar geleden te Antwerpen het licht za
gen tn die dan in een kelder diln op een zolder
gedrukt moesten worden hebben b'ootgestaan,
zouden leerrijke illustraties .zijn bij mijn beweren,
doch ergeten de Vlamingen niet eiken dag, dat
de vijand in stilte biunen de veste veld wint,
terwijl zij op de wallen de krijgsklaroenen doen
schetter n en met grof geschut den aanvaller
dmken te bestoken ?
Wil men van de congressen in hoofdzaak nog
'ets meer dan gezdlige bijeenkomsten, dan wacbte
men zich voor het commissoriaal maken van
allerlei voorstellen eece commissie die de hand
aan den ploeg kan flaan, uitstekerd, edoch al
die wensclielijkheids-verklariiigen zijn Lutteloo.e
verslag^ uliingen.
De letterkundige congressen hebben zfer zeker
bun nut, zij ik deed het een vorige rnaal ge
noeg uitkomen brachten reeds veel goeds tot
stand, en de.-alniettemin zouden zij
vrucbtdrager;dir kunnen zijn. Op bistorischen grond-lag heefc
men ook d tinaal de verdeeling in secties voor
geschreven en de algemeene vergaderingen min
of meer herleid tot gezellige bijeenkomsten.
Alberdingk Thijm heeft reeds vó'ór het congres
te Amsterdam tegen die secties gestreden, te ver
geefs evenwel. Nu e ken ik gaarne, dat eeue
splitsing in afdeelingen eigenaardige voordeelen
heeft,, dat zij de gelegenheid opent om aan vak
mannen men begrijpe wat ik bier bedoel
de gelegenheid te given van gedathttn te wisse
len over verschillende details(|iiaesties < f vraag
stukken van bijzonder belarjg, doch men beperke
dan ook die quaesties of vraagstukken tot die
welke geschikt zijn voi r dtbat, en plaatse niet
op htt programma allerlei onderwei pen, welke iu
een tijdschr ft op bun plaats 'ijn. Die sect'es
zijn niet bestemd voor verhandelingen of loutere
mededeelingfn, hoe bel-ngrijk z'rj o'/eng ns
ki.nLen leeten. Op die w ij-e verflauwt ie
bilancstelling in den sectie arbeid en gaat tevei.s de
belangstelling in de algemeene vergadering al te
ras verloren.
Ik noemde die ; Igemeene vergadering een ge
zellige bijeenkomst en iu trouwe, zij deed daar
aan m. i. te veel denken. De discu-sie o er het
i oor Belgiëhoogst belangrijke vraagstuk : bet
onderwijs van twee talen gelijktijdig op de la
gere school een vraagstuk, hetwelk i u iiog
door de Belgis, hèpers diuk wotdt besproken
werd letterlijk gesmoord : den tegenstanders van
MKX Roose's stel ing we:d eenvoudig het spreken
onmogelijk temaakt. terwijl er tijd te over scheen
om Dr. Latirillard in de ge'egenheid te stellen
een berijmd» n toast op bet \VoonJei.b ek voor te
dragen eu wat later om Dr. De Vos ten
prozast.uk te doen voorlezen, dat hoe fra. i wellicht.,
alle iriiu^t tut iju n-cbt k>vam. De taHlquaestie
iu Zuiil-Afrika door p'of Sproyt wat te bretd
opgezet is voor ons Nederlanders van ingrij
pend belang, doch Dr. Lnirillaril's wrs moest
tatuurlijk den voorrang hebben en p r. f', ripiuyt
zag :>lzou door bet late uur alle lust t/t discus ie
verilwtnen.
Ik sprak daar straks > an cmniiissifv : zoo..Is
men weit bestaat er ten besten, i^e uniiiniis.s'p,
die ook dit jaar weder veruieuvvd is, en aan wie
thans de behartiging vau allerlei oi.ilanverpen
is tcK-ver rouwil.
Aan Zuid-Afrika is in dit opzicht uit-t gedacht-,
misschien kan het gelukkig heeten. want?eerlijk
gezegd van eene dergelijke jiliremeene
commis ie vtr*acbt ik niet veel. Zij kan hier en
daar het pa4 effent n, nu en dan eei.e. beweging
fcteuiun, m-uir de drang moet ui'gaan van het
volk ztlve, in de tiii'ii" moet bet beivust/ijn Ie
vendig worden, dat, wij voor een goeil deel met
de taal staan of vallen.
En daartoe dienen de edelen in den lande liet
voorbeeld te geven, vau ben dient meer ilan
tot nog toe liet geval ivas - de bewsaiim uit te
gaan, y,ij moeten door leerr gen wi kkt'n. door
daden <le tleinmoe.ligen uit d n domme! houden,
en zullen :/ij op ita congressen telkens weer
voedsel vinden voor lun.fl eu hart, zij kiiMien
buuue tiak r.iinmt-r ovcnlragen aan commis-ie's,
/.ij moeten blij.en strijden, ieJer in eigen kring,
F. A. Bi';-."
In het eerste artikel gelie-.-e de lezer voor
kibdsle.-t1' te lezen ..kind.-korf".
V A R I A.
PLASTISCHE KUNST.
Volgens de Xntionnl Z-:itm-i/ heeft het Kon.
Preucenkahinc't te Bri-lijn oiilan«s iu Kngelaii'l
een ,M:hcts:iock van Maarlo-üvan I[ecni4:i-rk uit
Haarlem aangekocht, van wieil het reeds een deel
tet'koningi.'n uit zijn studietijd te Rome ( lf>:!J 1.~>;;.S>
bezat. Even ais deze tc-i keningen heeft ook bet
nieuw aai'gekocble sclietsbock door Iu t wd-rgeveu
van u Miicin^clio oiulneilen en bouwwerken een
groote waarde als ant'i|uitcit. In du derde
a:li!-,ering \ai het ilii'n'lni.:-:' dar J\i"nii//. I'riii:<-i<c!u_u,
hmi.-'i.iiiiitiiï/itii/jcii onderzoekt J 11:1 Sjiriüg;"'-. Je
zuiver a!'c!;aiH)!ogische waarde buiten bc-ii'ekii ?_'
huend, l:lio waarnchijiili,k door Adoif Mlcha.-Ks
to Straatsburg x;ll wiü-.len nagegaai.) in-t beb,"g
van Ju'ciu-kcrks teekeninge.1] voor ik1 '_'eschit-do;.is
der arc!iitcctuur on topographio van Itome in du
zestiei.de eeuw.
Do bouw der St. l'ieti;i>«o;'I; en bet vor>:!cuv.-e:i
van het Pantheon worilen ^r in toegelichr. ')??';
i> /oer belangrijk oen groot PauoiMiria van 11 .ni'1,
güdutcord l.r),'iii, wa,:ir lle.'ui^kea-k blijkla'.ii- iu
allerlei bijzonderheden zo.i getrouw iiic-gt'üjk
g:wcest is.
Jiinyo. gewoonlijk beken-.l als Zeshin. Iv.jn gniiiter
lakwerkcr heelt niis^chiiMi nooit gi'k:ef,l dau dc;;u
kunstenaar. A' wat uit zijn handen k'.vani was
schouii en ifedistiiiïitert!: sedert tien jaren boeit
Zeshin 'icrliaaUiolijk lii'.v.-oy.en, dat liet modc-vi'.e
.li-.pii'isi hs !;ik'.rcrk iu niets bi'hocH .'icbter tf> staan
l'irj iu-r !iO-^('j wat do oicle in-.-i.'i-te: s li!\eriicn,
Zeshin \vas ecu dor tien kunstenaars, die :uet
de speciale bescherming van het keizerlijk,huis
houden" werden vereeid; hij had ook een .menigte
.medailles. In ieder der onderdeelen van.zijne kunst
was .hij ervaren, en zijn decoratief, uit :de schoot
van Kijo, leverde steeds nieuwe en uitmun
tende producten.
TOONEEL EN MU2IEK.
In het Crystal Palace ie Londen wordt eene
nieuwe groote opera van een Engelsch compo
nist ingestudeerd, de Nydia van George Fox.
Het is een groote opera, in vijf acten, gegroni
op Bulwer's Lust days of Pompeji. De hoofdper
sonen zijn Glaucus, tenor, Arbaces, bas, Olmttms,
baryton, lone en NyJia, sopranen; voorts is er
koor, jongenskoor en groot ballet.
George Fox heeft reeds vier opera's geschreven,
The Captain of the Gnard, Macaire, The Corsica*
lirothers en Zorayda; de laatste is nog niet op
gevoerd.
In de koninklijke Engelfiche opera van d'Oy'y
Carte wordt La Basoche van Messager ingestu
deerd; dan volgt een nieuwe Engelsche opera,
Elaine en eene Cleopatra van den heer Hamisfe
Mc Cunn.
Het groote Birmingham Festisal zal als
yoornaamste nieuwe werken een Requiem van Dvorak
en een oratorium van Villiers Stanford, Eden,
ten gehoore brengen.
Mascagni's Cacalleria Rusticana zal eerst ia
dit najaar te Londen worden opgevoerd. Voor
het recht van opvoering in Amerika heeft
Mascagni 100,000 francs van den directeur Aronsoa
te 'New-York ontvangen.
De sterren der Italiaansche opera van Londea
zullen elkaar in Amerika den toeloop van tet
publiek betwisten.
Adelina Patti heeft met de hecren Stern en
Mayer geaccordeerd voor !)00 pond (l0,800 gulden)
per avond, maar men vermoedt dat dit niet enkel
voor concerten, maar 0( k voor eeiiige opera-voor
stellingen is. Diiruutegei mnkt de impresario
Abbry, Patti's vroegere cornac, met de dames
Albani, Eames en Giulia liavogli, een bepaalde:
opera toun.ée.
Kubinstein zal zijn nieuw deel herinneringen.
onder den titel Apropos de musiqut. tegelijk ia
bet Duitf-ch en Fransch doen verschijnen. Men
beweert, 'lat de vurige bewonderaars van Liszt
en Wagner er niet mee ingenomen zullen zijn.
Bij bet Theater Tivoli (Nederlandsche
Tooneelisten onder de directie van Charles de la Mar),
zijn met l Sejit. geëngageerd: M. j. Meltzi r vau
der Lucht, en de heeren Marie Ternooy Apèl en
van der ilorst. allo drie van bet gezelschap van
de heeren de Vos en Korlaar te llotterdam, en
ivn'j. .Marie Faaste-n, van Legras eu Ha-pels, te
Rotterdam.
liet 'Rn wclie roll;xlie<l. Bij de grooie rol, welke
het Kassiscliu volkslied tegenwoordig in Frai.krijk
speelr, is de gcscbiedeiiis vau het oiitstaau vgn
dit mtuiekstuk niet onbulangrijk. De hymne is
nog geen (ju jaar ou,l en ouder de regeering van
keizer Nicolaas ontstaan. Toen deze in 1S33, ver
gezeld van den violist, componist, generaal en
a-ijudant Alexi-i Feodorowitsch Lwow, ee.ne reis
naar Pruisen eu Oostenrijk maakte, zagen de
militaire kapellen te Berlijn zoowel als te VVeeneti
zich genoo.lzaakt den czaar met hun eigen
volksliederen te begroeten; daar het bleek
dat het groote Xoordscho keizerrijk er nog
geen bezat. Nicolaas vond dit hinderlijk en gaf
bij zijn aankomst te Petersburg Lwow bevel de
leemte aan te vullen. Deze had de bymi.o Gott
sei des Zareu Schutz'', waartoe Schukowsl-y den
tekst leverde, spoedig gereed. Den 2;{st"n Novem
ber 10').'! VA-H! d:.-ze voor de eerste maal door de
zangers der keizerlijke kapel opgevoeid en vond
zulk ecu bijval bij dun c/:aar, dat hij haar door
een ukase op deii -l.le.n l >'.!t-ombcr tot de nationale
hymne verhief. Lwow ontving van keizt-r Nicolaas
ais erkenning eene i;iet dia.'nanlen bez-etten gou
den sniiitibios en verlof om de et.'rste woorden valt
het volkslied: Gott s--ïdes Zaren Scbutz", als
zinspreuk in zi,n familiowapen te voeren.
LETTF.HEX E;\ WETENSCHAP.
De l''m tn!</lttli/ IterictK be\at een interessant
artikel van prul', 'l'ydall over do vnoi-tplanting der
tering. l*e guleei'ile bestrijdt de meeidng als bracUt
de adttiii van ec;n toringlij.b r de besi.ietiing oveu
ook lu'cht bij zeer v,cinig wKiirde ;.an de
eii'elijkbeid ervan. Daar nt' gen l.e-chon\vt hij als de vare
dritger der inlVctic In t ojigedioogdu spuium. In
du huizen der a:ni'.'U spint de patiint op dcil
\locr: het :-p:itiii:i dn." ;t np, wordt tot stof
gcwivvü'i. en do bactciia, i;i \ ,-cb igen ioosiand
ur.scbadelijk, ver.-prcidi:;! zich en dot n hun doodend
werk. Prul. 'i\!;d.:ill raadt aan, in de/e richting;
do (üuii.'!'zoi kingen te vorvulgcn.
Uit LoMïe-n wordt vau -J|i Ang. ben'cbf-. liet
Iuii'i'xa/t'tii'ffr! f,1. H.;,/,y/,'s/'.,> '</.';/j'r,s i,pc;.t dez
weuk in (ie gruote h<.;l \:\:i uo La w Society in
( iiaicOiV L:ii:e xiji-o .'.it;ii i'.-n. .Mr-andogavonU
koudt du lofd-kaiir-eüi i', ihe pr. side;.t vau de
orgai.;-a:k-coi!:ini--K- is, ,J;: ve; t;'gcnvvi;(.,ri]ig<u- van
do "i-y.il Ssicie y ol Liter r' ni'i', eene receptie in
l!anovi-r S,jii..;r". j'ii.sd.'ig houdt de Ma'ijuis of
I'i;!i'-ri;; de '.-igi'iiïfilvi' i-pci.ing.-.-edc en begroet ds
:,i'di.\cg''ci-,!i.'n in de ;:a;ii van den !;ii:er Teinj.li>
i a.f'iai.s w<-i!ineer hij dan in staat' zal zijn het
ziekb'.;d te. verhitc". D-i.'-.ri a z;;l prot'cs'-or l-',, Montet
er;i "\i-r/!i iit over do ge-t-chii denis dei-Oostcrscbe
studiën se,';-ct ISMi gi'-,c!'. \rc-/volgei.s vangt het
congres in L'l o:,ii'-;-aldoclingeu het werk aar\
] \\:it niet geuia!;k'-ii?!c zal /ij'1, daar er over de l;"nJ
j versi-a-jiju tot viio-.-l y.li.g zijn aangekomen. Het
j congres /.al i.ege-u di'^en diuxn en gedelegeerden
int alif! l.ind;."! van Eiirnpa eu het Oosten zijn
ilaartoc als veriegi-niVO'jrdigcr.s gezonden.