De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1891 6 september pagina 3

6 september 1891 – pagina 3

Dit is een ingescande tekst.

No. 741 DïAMSTERDAMMER, WEEKBLAD TO'OR NEDERLAND. In te zien hoe men het woord van Frederik II, dat ieder a sa fc<Qon kan zalig worden, ook op ?de bouwkunst begint aan te passen, en dat verachillonde bestemming eens gebouws, verschillende normen doet ontstaan, al naar dat de fai;on, d. i. ide Individueele geest des stichters zulks verlangt. lEenige monumenten en privaat huizen doen 't denken, jsooals de kerk van 't heil (j Kruis, des bouwmeesters Johannes Otzen, de nieuwe kerk in Charlotteuburg, de plannen van Ludwig Klingenberg voor het stadhuis te Leer (Gat. no. 1940) ?wa*rb,Üwij aan Nederlandsche renaissance" zouden kunnen dei.ken; verder het ster.denhuis van fiostock, van bouwmeester Möckel en beeldhouwer Urasch, ofschoon bij eerstgenoemd werk de toren ,te .lang is en laatstgenoemd werk slechts eenen vóórgevel heeft, al is het ook bestemd voor eene opene plaats. Wij noemen verder het plan tot den nieuwen keizersdom (van Aug. Klingenberg), die eene groote eenheid en harmonie vertoont in zijn opstrevende vormen, en vaststaat zeker van zijne macht." Men «iet dan ook duidelijk dat den beide Klingenbergen .geene motieven rp de Berliji;sche academie zijn .gaan zoeken, maar frisch uit het noorden geko men, eigen natuur laten spreken. Want, o wee, wat zal ik van al die Projccte en Plane zeggen, voor het Kaiser- Willielm- Llenl;man uitgedacht? Wanneer het genoeg is in een porte-feuille met bouwfragment voorstellingen eene onbehendige hand te steken om zulk een gedeukteeken te -scheppen, dan hebben vele kunstenaars .hunnen plicht gedaan. Ver, ver, zeer ver is eene grondgedachte, de nieuwheid van opvatting te vinden. De bouwmeesters Ende en Boekman ?spotten niet slechts met gedachte, volkssmaak, behoefte, opvatting, zij stellen aan de bewoners van Tokio monumenten voor, te bouwen opzijn griekseb, op zijn chineesch en op zijn 17e eeuwsch. Kan men grooter bewijs van wanbegrip der ei-chea van de bouwkunst geren ? Zou verder de schepper van 't toorieelgebouw te Bayreuth niet schamper lachen, om de opgedonderde" Hamburgsche concertzaal van Carl fiükse (No. 1934)? Moet het gebouw dienen om de toonkunst te doen vergeten'? Dat schijnt hier het doel te wezen! Er is geen ieiimotief in het bouwmotief. Stemmen doet het ons niet anders dan voor eene verwaterde weelde, waarbij Wagner uit zijn vel BOU springen. Zuilenrijen zonder doel noch samenhang en koepels zijn in het algemeen de onvermijdelijke bestanddeelcn van de Berlijnsche bouwplannei ! V-an het laatste heeft Paul Martin Otto,in zijn Denk mal voor Keizer Wilh. I, afgezien, maar de zuileiiryen en galerijen zijn des te overvloediger; daartusschen staan Willem te paard, Moltke te paard, Bismarck te paard .... dat is de hoofdgedachte van het werk, dat genoemd wordt: Kaiser Wil helm I. nimmt die Huldigung der Künste entge.gen". natuurlijk niet de onvermijdelijke pikhelm op 't hoofd. De concurrentie voor zulke Denk maler is zeer groot' 't Is de blik op het zich steeds uitbreidend Berlijn wat ons allereerst bij de bouwmeesters op de tentoonstelling deed stilstaan. Nu, men heeft de bouwplannen niet verstop'; zij zijn geplaatst in de voorzalen van het klein ste der twee tentoonstellingsgebouwen, en men kan er uit Iceren, hetgeen keizer Willem II on langs bij zijn bezoek te Amsterdam heeft gezegd: dat Berlijn geen gebouw bezit dat zoozeor aan de eigenaardigheid van het Pruisische of Berlijnsche volk beantwoordt, als het Rijksmiueum te Amsterdam beantwoordt aan den geest van het Nederlandsche volk en aan de Ilollandsche kuns>t." II. Gelijk nu de architectuur zoo geplaatst is dat zy eiken bezoeker van de tentoonstelling in 't oog springt, breiden de vruchten der beeldhouw kunst zich uit in de eerste zalen van hot hoofd gebouw, opdat zij niet slechts met vermoeide oogen mogen worden aangezien, gelijk zulks bij Vele tentoonstellingen het geval is. Schitterend of overweldigend zijn echter die beeldwerken niet. Natuurlijk zijn die der Duitsche afJeeling het grootst in getal, maar weinige uitverkorenen, hebben wij er onder te melden. Tot diegenen waaraan het meest eene gedachte te gronde ligt, kan Max Kruse's Grafmonument gerekend worden, wat door den schepper Das Ende, betiteld wordt: eene ziftende vrouw, zwaar als eene Wallküre, houdt het Hjk eens mans op den schoot, gelijk eene l'utü. Maar uit de geheele voorstelling spreken u do woorden toi ; Waakt en strijdt". (No. 1814). Keu dergelijk werk is dat van Miebel Lock (Xo. 183.'i), Afne ming Kan It-ct kruis. Doch 't is niet duidelijk of daarmede Christus wordt bedoeld; ever.zoo als het eerste werk niet aan een leven na dit leven doet denken, en derhalve het christelijk karakter mist. Zoekt men eon ander haii'-godsdienstig beelilwerk, van uitmuntende uitvoering, zoo wijzen we op Erstes Gebet van Josef KalFs/Jck, waarvan het kind voor de wieg wel wat groot en de engel wat ordinair, wat terre i ter re behandeld z ,p, maar dat toch tot de beste zaken in het gei;re behoort. Liever dan bij enkele nymf'en en naakte lichtdraagsters stil te staan, wijzen wij n r,g op het al gemeen bewonderde model van 11 reide! en De Knninck, van den Belgischen beeldhouwer Paul de Vigr.e, te Brussel. In 't algemeen is Belgif' voor het groot getal beeldhouwers wel bekend. Zij zijn volstrekt hier niet voltallig, (iuülaume Charlicr, Pickeiy en andere hebben slechts gip?iaodell«n ingezonden. Juliaaii Dille],s leverde geen groot weik; en zoo kunnen wij dan naar het hier tentoon gestelde niet over de Belgische beeldhouwkunst oordeelen. ('ie Nederland was de oog-t r.og ge ringer en bestond alleen in medaillon van Antlionie Begeer, te ("trocLt. In 't schilderwerk munt ten deze beide lauden beter uil; waarover hier onder een paar woorden zullen gezegd worden. Ook Italië, waarvan eono zaal met schoonc schil derwerken prijkt; bleet' in het beeldwerk achter. Noch Lueca, noch Monzini, Pisan', en xo» vele anderen, waren hier te vinden. Slechts een kleine groep met kleine werken is voorhanden. Het groote Oostenrijk zond hoofdzakelijk slechts medail!e.n en kleine figuren van gelukken aarde. Hongarije zond twee beeld werker, en he-t i, bekend dat slechts etüiige vreemdelingen uit Parijs kunstwerken inzonden, daaronder eene damp, Nat balie de Taruovoska-Andrioli, mogelijk eene Polin. Hare natie blonk uit door eene gchee'e rij van beeldhouwwerken van elf verschil lende kunstenaars, waaronder Teodor Rygier be paald uitmunt, met het vrouwelijke marmerborst beeld, vol zielenadel, en treffenden ernst, eene kleine kroon op het hoofd, met groote fijnheid van lijnen in zuivere teekening uitgevoerd. De kunstenaar betitelde het Madonna. Getroffen door de voortreffelijkheid van het werk, was het ons bijna eene teleurstelling den titel te lezen, dewijl het denkbeeld der II. Maagd aan iets nog verheveners doet denken dan hier werd uitgedrukt. Rusland leverde geen beeldhouwwerk, zoo ook Amerika niet. (Slut volgt.} HET CONGRES TE GENT. II. Men behoeft waarlijk ge<ne bijzondere opmer kingsgave te bezitten, om bij een tochtje naar Belgiëtot de gevolgtrekking te komen, dat de grenzm tus^chen No >rd en Zuid-Nederland nog iets meer zijn dan llrnietpalen en douane kant ren op de hoofdwegen. \W1 zal men in het zuidelijk deel van ons Brabant plekjes kunnen aanwijzen, die aan het noordelijk deel van Belgi doen denken, zooals men in ee provincie Ant werpen gedeelten aat.treft die aan ons Brabant herinneren, maar over het ge! eel toont NooHBelgie e<n ander karakter dau hit zuidelijk d el van ons land. Zien uu sommigen in het Belgische volk slechts een meng-el van Gallen en Germanen, in de meest engere beteekenis, en in de Vlamin^en een mittitm eo-mposi urn van Fransch en Nederlandsen bloed; noemen anderen de Belgen slechts een natie bij de gratie der groote mogendheden, een toevals-natie, die naar den wil van een ijzeren rijliskauselier of' van een gt kroond veroveraar uit de rij der volken zal word»n ge schrapt, zonder eenig spoor van haar bestaan chjer te laten, naar mijne meeijing staan de Vlamii-gtn hooger eii zuilen zij het alleen aan zichzelve te wijten hebbe", wam eer zij ten slotte opgaan in het Fransche e emeut. Zijn zij door de taal ten nau^ ste aan de Nederlanden verbonden, zij hebben ten eigen geschiedenis, zij wijzen op een v« rieden iu de middeleeuwen als geen der andere na'iën van West-Europa kun aanwijzen, en wat misschien nog meer zegt, zij kunnen bogen op een eigen Vlaamscbe kui st, weike alleen voldoende is om een vo'k als zoodan g te stempelen, 't Is dan ook >.eenszii,s een toevallige omstandigheid iu.t l wtste'ijk deel van Belgiëeen strijd te zien aan binden tegen de neiging van bet oostelijke deel, waar dit h; t Fransen tot de offi.ietle taal van de Belgen wil pronuoveerei ; de Vlaamsche be weging heeft verder met den godsdieu.-t niets te j maker; doch ondai.ks dit alles zal zij gedoemd ! zijn ten slotie in een Folk ore- vererniging op te gaan, waumer de Vlaniirgeii zelve i iet beter hunne posiiie begrijpen. De »raag Vlaamsen < t' Ntderhuidpch'!" is bij de groote quaestie «Vlaams h of Frai.sch V" in vele opzichten van geen de minste beteekeni<; eu wie geen v r. emdeliug is in de Vlaarnsche litteratuur van bedeu en van gi.-teren, weet hoeze w reeds iai cle taal der meest begaafde auteurs aan ger e /ijile der Schelde het Hollandsen na dert, flet eigen belang alleen van schrijver en j uitgever zou reeds voldoende zijn om in de j letterkunde het specifiek Vlaümsch los te latei', zooals de Friezen hun. taal hebben prijs gege ven. Naast de letterkundige congre-sen hebben de boekhandelaren en uitgevers, verleden jaar te Antwerpen, bet volgende jaar te Amsterdam op een boekwezenlag broederlijk vereerd, vooreen detl de nauwere aansluiting vau het V.'a.-unsch itau het Nederland: eh in hauJen, e<\ zeer zeker valt bet te bt tri uren dat de NeJerliiiidsche boekhandel nog geen middelen v\i.-t iu praktijk te brengen om de HollanJscLe botkeu op de Belgi-che markt grage koopers te doen viu-len, doch in de eerste plaats dienen de Vlan iugeii zelve mede te werken. De eijfe.s spreken, eu ! wat de beer rvjbbors in de 11 Ie afleelinj; me dedeelde over den geringeu aiïrek van Nederlandsebe romans en tijdschriften in Belgiësteunt dau ook tot nadenken. Zullen nu leeskabi: etten i in enkele groote s:e!en van Zuid-Nederland, of gemeentelijke boekerijen btt C"iigns in /ilc/io verklaarde viu.irem bet <en zot wei a's l et «mier womehelijk daarin verbetering brengen'.' Ik wil het hopen, doch herhual het nogmaals, dat de Vlamingt n het ten slotte aan zich zei ven zullen te wijten Iu bbei', waunei r de \Ta=-.msche ' beweging op i i> ts uit'oopt. Zt-1!'-! <le vurigste strijders V0"i' bet behoud van de Vlaam.-.che taal zoeken bu:i heil wat al i te veel b "j i'ougivsst n en aoiuuiissirn, -ragen '? iedereu d «g naar wetten on besluiten, en versrot'11 ! wat voor <];> hitiii' ligt. Hoogst ojiiiierke/ijk nas j dan o-ik bel debat bij een der s t- -llinge:i het i'uii res voorircieg'l, waarbij de v. ensch> lijkhoid werd uitge-jjri-keii om allenvege iu de \'ia. mscbe landen ? ir/j.t-kscl-riAeu te doen c'.reul-t erei', ton einde te vi';krijgen dat de wet hel grbrwik dor Nt der!:i»d>i-be taal VOD f ('f' Viii.iiiistihe rcciit.bai.km ri'.gel(?. Lati-ii de Vhtaiuscke a Ivocaten in bet Vlaainscii pleiter!'' riep .Mr. Olilon Peiiir uil; ».Ie grondwet waarborgt ons d::t reci:t. Als de a-lwcaicii slecuts liet voiü-beelil STCVI-M, mot t'-u (.e re-'li!^' s w<-l vol^ei, ! ' ( UT-U oj-merki; g kon m. i. juister zijn. Ue l eer l'i rier, die als reditsgc'iet-T.lo zi'lf'hut vonrbe 11 gief't, wees bier np de we.vdep'ek in de Vlaamsclie sa.me;.leviug. Vt-io van (lic brceders uit, bot Zuiileji, die dapper iiie-.le.sti-ijiïi.'n voor de Nedi rlai'.il.-cho taal, spn kc-ii ki gi",voi;e ouirttaii'l'-glie'.leu l-'ra; seli eu lati n hit Vbiaiiisch ovi r aan het vo'l,-. Zij dulileu hiel al'i-vn die tulloo/.e ojv-i-hril'ten in !u-t Fra:i,-ch. v,p( ll;e wij nog in Vlaaniicien aaiitrt il'in, zij gi'iJiMigi'ii i-i: t alleen dat de kel'liii'r.s eu win keliers zich van de Fr.'iiisehe taal bedie-i.en, maar zij sj.rekeu dozen ook in ket Frans-ch to>'. In vele o\:xi(.v.teii is ;ucn ile westzijde van de Si-helJe i lediu en gestreden .voor de Vlaamsche zaak, en ik geloof tiet ten onrechte. De vervolgingen waa aan de drukkers en medewerk rs van De Schrobber en De Roskam blaai'jes die meen veertig jaar geleden te Antwerpen het licht za gen tn die dan in een kelder diln op een zolder gedrukt moesten worden hebben b'ootgestaan, zouden leerrijke illustraties .zijn bij mijn beweren, doch ergeten de Vlamingen niet eiken dag, dat de vijand in stilte biunen de veste veld wint, terwijl zij op de wallen de krijgsklaroenen doen schetter n en met grof geschut den aanvaller dmken te bestoken ? Wil men van de congressen in hoofdzaak nog 'ets meer dan gezdlige bijeenkomsten, dan wacbte men zich voor het commissoriaal maken van allerlei voorstellen eece commissie die de hand aan den ploeg kan flaan, uitstekerd, edoch al die wensclielijkheids-verklariiigen zijn Lutteloo.e verslag^ uliingen. De letterkundige congressen hebben zfer zeker bun nut, zij ik deed het een vorige rnaal ge noeg uitkomen brachten reeds veel goeds tot stand, en de.-alniettemin zouden zij vrucbtdrager;dir kunnen zijn. Op bistorischen grond-lag heefc men ook d tinaal de verdeeling in secties voor geschreven en de algemeene vergaderingen min of meer herleid tot gezellige bijeenkomsten. Alberdingk Thijm heeft reeds vó'ór het congres te Amsterdam tegen die secties gestreden, te ver geefs evenwel. Nu e ken ik gaarne, dat eeue splitsing in afdeelingen eigenaardige voordeelen heeft,, dat zij de gelegenheid opent om aan vak mannen men begrijpe wat ik bier bedoel de gelegenheid te given van gedathttn te wisse len over verschillende details(|iiaesties < f vraag stukken van bijzonder belarjg, doch men beperke dan ook die quaesties of vraagstukken tot die welke geschikt zijn voi r dtbat, en plaatse niet op htt programma allerlei onderwei pen, welke iu een tijdschr ft op bun plaats 'ijn. Die sect'es zijn niet bestemd voor verhandelingen of loutere mededeelingfn, hoe bel-ngrijk z'rj o'/eng ns ki.nLen leeten. Op die w ij-e verflauwt ie bilancstelling in den sectie arbeid en gaat tevei.s de belangstelling in de algemeene vergadering al te ras verloren. Ik noemde die ; Igemeene vergadering een ge zellige bijeenkomst en iu trouwe, zij deed daar aan m. i. te veel denken. De discu-sie o er het i oor Belgiëhoogst belangrijke vraagstuk : bet onderwijs van twee talen gelijktijdig op de la gere school een vraagstuk, hetwelk i u iiog door de Belgis, hèpers diuk wotdt besproken werd letterlijk gesmoord : den tegenstanders van MKX Roose's stel ing we:d eenvoudig het spreken onmogelijk temaakt. terwijl er tijd te over scheen om Dr. Latirillard in de ge'egenheid te stellen een berijmd» n toast op bet \VoonJei.b ek voor te dragen eu wat later om Dr. De Vos ten prozast.uk te doen voorlezen, dat hoe fra. i wellicht., alle iriiu^t tut iju n-cbt k>vam. De taHlquaestie iu Zuiil-Afrika door p'of Sproyt wat te bretd opgezet is voor ons Nederlanders van ingrij pend belang, doch Dr. Lnirillaril's wrs moest tatuurlijk den voorrang hebben en p r. f', ripiuyt zag :>lzou door bet late uur alle lust t/t discus ie verilwtnen. Ik sprak daar straks > an cmniiissifv : zoo..Is men weit bestaat er ten besten, i^e uniiiniis.s'p, die ook dit jaar weder veruieuvvd is, en aan wie thans de behartiging vau allerlei oi.ilanverpen is tcK-ver rouwil. Aan Zuid-Afrika is in dit opzicht uit-t gedacht-, misschien kan het gelukkig heeten. want?eerlijk gezegd van eene dergelijke jiliremeene commis ie vtr*acbt ik niet veel. Zij kan hier en daar het pa4 effent n, nu en dan eei.e. beweging fcteuiun, m-uir de drang moet ui'gaan van het volk ztlve, in de tiii'ii" moet bet beivust/ijn Ie vendig worden, dat, wij voor een goeil deel met de taal staan of vallen. En daartoe dienen de edelen in den lande liet voorbeeld te geven, vau ben dient meer ilan tot nog toe liet geval ivas - de bewsaiim uit te gaan, y,ij moeten door leerr gen wi kkt'n. door daden <le tleinmoe.ligen uit d n domme! houden, en zullen :/ij op ita congressen telkens weer voedsel vinden voor lun.fl eu hart, zij kiiMien buuue tiak r.iinmt-r ovcnlragen aan commis-ie's, /.ij moeten blij.en strijden, ieJer in eigen kring, F. A. Bi';-." In het eerste artikel gelie-.-e de lezer voor kibdsle.-t1' te lezen ..kind.-korf". V A R I A. PLASTISCHE KUNST. Volgens de Xntionnl Z-:itm-i/ heeft het Kon. Preucenkahinc't te Bri-lijn oiilan«s iu Kngelaii'l een ,M:hcts:iock van Maarlo-üvan I[ecni4:i-rk uit Haarlem aangekocht, van wieil het reeds een deel tet'koningi.'n uit zijn studietijd te Rome ( lf>:!J 1.~>;;.S> bezat. Even ais deze tc-i keningen heeft ook bet nieuw aai'gekocble sclietsbock door Iu t wd-rgeveu van u Miicin^clio oiulneilen en bouwwerken een groote waarde als ant'i|uitcit. In du derde a:li!-,ering \ai het ilii'n'lni.:-:' dar J\i"nii//. I'riii:<-i<c!u_u, hmi.-'i.iiiiitiiï/itii/jcii onderzoekt J 11:1 Sjiriüg;"'-. Je zuiver a!'c!;aiH)!ogische waarde buiten bc-ii'ekii ?_' huend, l:lio waarnchijiili,k door Adoif Mlcha.-Ks to Straatsburg x;ll wiü-.len nagegaai.) in-t beb,"g van Ju'ciu-kcrks teekeninge.1] voor ik1 '_'eschit-do;.is der arc!iitcctuur on topographio van Itome in du zestiei.de eeuw. Do bouw der St. l'ieti;i>«o;'I; en bet vor>:!cuv.-e:i van het Pantheon worilen ^r in toegelichr. ')??'; i> /oer belangrijk oen groot PauoiMiria van 11 .ni'1, güdutcord l.r),'iii, wa,:ir lle.'ui^kea-k blijkla'.ii- iu allerlei bijzonderheden zo.i getrouw iiic-gt'üjk g:wcest is. Jiinyo. gewoonlijk beken-.l als Zeshin. Iv.jn gniiiter lakwerkcr heelt niis^chiiMi nooit gi'k:ef,l dau dc;;u kunstenaar. A' wat uit zijn handen k'.vani was schouii en ifedistiiiïitert!: sedert tien jaren boeit Zeshin 'icrliaaUiolijk lii'.v.-oy.en, dat liet modc-vi'.e .li-.pii'isi hs !;ik'.rcrk iu niets bi'hocH .'icbter tf> staan l'irj iu-r !iO-^('j wat do oicle in-.-i.'i-te: s li!\eriicn, Zeshin \vas ecu dor tien kunstenaars, die :uet de speciale bescherming van het keizerlijk,huis houden" werden vereeid; hij had ook een .menigte .medailles. In ieder der onderdeelen van.zijne kunst was .hij ervaren, en zijn decoratief, uit :de schoot van Kijo, leverde steeds nieuwe en uitmun tende producten. TOONEEL EN MU2IEK. In het Crystal Palace ie Londen wordt eene nieuwe groote opera van een Engelsch compo nist ingestudeerd, de Nydia van George Fox. Het is een groote opera, in vijf acten, gegroni op Bulwer's Lust days of Pompeji. De hoofdper sonen zijn Glaucus, tenor, Arbaces, bas, Olmttms, baryton, lone en NyJia, sopranen; voorts is er koor, jongenskoor en groot ballet. George Fox heeft reeds vier opera's geschreven, The Captain of the Gnard, Macaire, The Corsica* lirothers en Zorayda; de laatste is nog niet op gevoerd. In de koninklijke Engelfiche opera van d'Oy'y Carte wordt La Basoche van Messager ingestu deerd; dan volgt een nieuwe Engelsche opera, Elaine en eene Cleopatra van den heer Hamisfe Mc Cunn. Het groote Birmingham Festisal zal als yoornaamste nieuwe werken een Requiem van Dvorak en een oratorium van Villiers Stanford, Eden, ten gehoore brengen. Mascagni's Cacalleria Rusticana zal eerst ia dit najaar te Londen worden opgevoerd. Voor het recht van opvoering in Amerika heeft Mascagni 100,000 francs van den directeur Aronsoa te 'New-York ontvangen. De sterren der Italiaansche opera van Londea zullen elkaar in Amerika den toeloop van tet publiek betwisten. Adelina Patti heeft met de hecren Stern en Mayer geaccordeerd voor !)00 pond (l0,800 gulden) per avond, maar men vermoedt dat dit niet enkel voor concerten, maar 0( k voor eeiiige opera-voor stellingen is. Diiruutegei mnkt de impresario Abbry, Patti's vroegere cornac, met de dames Albani, Eames en Giulia liavogli, een bepaalde: opera toun.ée. Kubinstein zal zijn nieuw deel herinneringen. onder den titel Apropos de musiqut. tegelijk ia bet Duitf-ch en Fransch doen verschijnen. Men beweert, 'lat de vurige bewonderaars van Liszt en Wagner er niet mee ingenomen zullen zijn. Bij bet Theater Tivoli (Nederlandsche Tooneelisten onder de directie van Charles de la Mar), zijn met l Sejit. geëngageerd: M. j. Meltzi r vau der Lucht, en de heeren Marie Ternooy Apèl en van der ilorst. allo drie van bet gezelschap van de heeren de Vos en Korlaar te llotterdam, en ivn'j. .Marie Faaste-n, van Legras eu Ha-pels, te Rotterdam. liet 'Rn wclie roll;xlie<l. Bij de grooie rol, welke het Kassiscliu volkslied tegenwoordig in Frai.krijk speelr, is de gcscbiedeiiis vau het oiitstaau vgn dit mtuiekstuk niet onbulangrijk. De hymne is nog geen (ju jaar ou,l en ouder de regeering van keizer Nicolaas ontstaan. Toen deze in 1S33, ver gezeld van den violist, componist, generaal en a-ijudant Alexi-i Feodorowitsch Lwow, ee.ne reis naar Pruisen eu Oostenrijk maakte, zagen de militaire kapellen te Berlijn zoowel als te VVeeneti zich genoo.lzaakt den czaar met hun eigen volksliederen te begroeten; daar het bleek dat het groote Xoordscho keizerrijk er nog geen bezat. Nicolaas vond dit hinderlijk en gaf bij zijn aankomst te Petersburg Lwow bevel de leemte aan te vullen. Deze had de bymi.o Gott sei des Zareu Schutz'', waartoe Schukowsl-y den tekst leverde, spoedig gereed. Den 2;{st"n Novem ber 10').'! VA-H! d:.-ze voor de eerste maal door de zangers der keizerlijke kapel opgevoeid en vond zulk ecu bijval bij dun c/:aar, dat hij haar door een ukase op deii -l.le.n l >'.!t-ombcr tot de nationale hymne verhief. Lwow ontving van keizt-r Nicolaas ais erkenning eene i;iet dia.'nanlen bez-etten gou den sniiitibios en verlof om de et.'rste woorden valt het volkslied: Gott s--ïdes Zaren Scbutz", als zinspreuk in zi,n familiowapen te voeren. LETTF.HEX E;\ WETENSCHAP. De l''m tn!</lttli/ IterictK be\at een interessant artikel van prul', 'l'ydall over do vnoi-tplanting der tering. l*e guleei'ile bestrijdt de meeidng als bracUt de adttiii van ec;n toringlij.b r de besi.ietiing oveu ook lu'cht bij zeer v,cinig wKiirde ;.an de eii'elijkbeid ervan. Daar nt' gen l.e-chon\vt hij als de vare dritger der inlVctic In t ojigedioogdu spuium. In du huizen der a:ni'.'U spint de patiint op dcil \locr: het :-p:itiii:i dn." ;t np, wordt tot stof gcwivvü'i. en do bactciia, i;i \ ,-cb igen ioosiand ur.scbadelijk, ver.-prcidi:;! zich en dot n hun doodend werk. Prul. 'i\!;d.:ill raadt aan, in de/e richting; do (üuii.'!'zoi kingen te vorvulgcn. Uit LoMïe-n wordt vau -J|i Ang. ben'cbf-. liet Iuii'i'xa/t'tii'ffr! f,1. H.;,/,y/,'s/'.,> '</.';/j'r,s i,pc;.t dez weuk in (ie gruote h<.;l \:\:i uo La w Society in ( iiaicOiV L:ii:e xiji-o .'.it;ii i'.-n. .Mr-andogavonU koudt du lofd-kaiir-eüi i', ihe pr. side;.t vau de orgai.;-a:k-coi!:ini--K- is, ,J;: ve; t;'gcnvvi;(.,ri]ig<u- van do "i-y.il Ssicie y ol Liter r' ni'i', eene receptie in l!anovi-r S,jii..;r". j'ii.sd.'ig houdt de Ma'ijuis of I'i;!i'-ri;; de '.-igi'iiïfilvi' i-pci.ing.-.-edc en begroet ds :,i'di.\cg''ci-,!i.'n in de ;:a;ii van den !;ii:er Teinj.li> i a.f'iai.s w<-i!ineer hij dan in staat' zal zijn het ziekb'.;d te. verhitc". D-i.'-.ri a z;;l prot'cs'-or l-',, Montet er;i "\i-r/!i iit over do ge-t-chii denis dei-Oostcrscbe studiën se,';-ct ISMi gi'-,c!'. \rc-/volgei.s vangt het congres in L'l o:,ii'-;-aldoclingeu het werk aar\ ] \\:it niet geuia!;k'-ii?!c zal /ij'1, daar er over de l;"nJ j versi-a-jiju tot viio-.-l y.li.g zijn aangekomen. Het j congres /.al i.ege-u di'^en diuxn en gedelegeerden int alif! l.ind;."! van Eiirnpa eu het Oosten zijn ilaartoc als veriegi-niVO'jrdigcr.s gezonden.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl