Historisch Archief 1877-1940
No. 744
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
roest; de goelen waggelen kwakkens t
tdendampenden poel; kirrend vliegen de duiven naar 't hok,
na vooreerst de vier windstreken te hebben on
derzocht; in de stallen bereide het welverzorgde
vee zich ter rust; de paarden, de dappere, schud
den de manen en stampen met de pooten; de
?kleine koeier zingt het aardige Hala-hi!-hala-ho,
terwjjl hij de djakke 1) doet kletsen....
En boer Gernaey brengt zijn volk naar de ruime
-keuken, waar het kermiseten wacht. Aan den
zwaren zolderbalk, vermolmd en bruin, hangt de lamp
te branden. Over den haard kookt de melkpap in
den reusachtigen ketel, de vlammen van 't krakei d
vuur lekken den pot met tooverachtige tongen,
die machtig opflokkeren en sterven in blauwe
wolkjes. De reuk van 't houtvuur is overal.
Zet heulder bij! Zet heulder bij! vermaant
«boer Gernaey, terwijl hy zelf plaats neemt. Het
gezelschap laat zich niet wachten, en zoo luid
ruchtig als 't zijn kan, worden de houten, biezen
stoelen by de taiel geschoven.
Laat ons lezen, spreekt de boer, de mannen
nemen de Mak 2) af, allen maken het teeken des
'ktuizes. 't Blvjft eenige oogenblikken stil, tot Ger
naey voor de twee maal een kruis maakt en de
genoodigden hem naderen. Niemand zou het wagen
te laten blaken, dat zqn gebed korter was dan
dit van den hoevebezitfer.
De dikke meid vult een voor een de diepe tei
len en brengt ze, dampend, ten disch. De heete
kost wordt begeerig opgeslurpt,want boer Gernaey
houdt niet op te roepen, dat er genoeg van is en
dat z' hem niet moeten laten koud worden. De
schotels worden nogmaals pn nogmaals gevuld, tot
de lepels stil vallen en de geneverflesch voor de
vierde maal heure ronde maakt.
Seue," zegt nu de boer, brengt de hesp uit
den kelder en 't roggebrood. Maar vergeet den
mostaard niet,want mostaard zonder heap is slecht,
hesp zonder mostaard is beter, hesp niet mostaard
is den hemel waard."
Bij dit gezegde moet iedereen lachen.
Buiten is 't geheel nacht geworden, een
heerly'ke herfstnacht. De maan kijkt onverstoorbaar uit
het oneindige blauw: 't is zoo kalm overal.
Maar ziet, een achttal menschen: meest vrou
wen, komen het hof opgewandeld en blijven staan
voor de lage deur der woning.
Wij zijn hier om 't Godsieel,'' smeekt eene
vrouw, door het sleutelgat roepend, 't Zijn de ar
men der gemeente, die hun part komen vragen
van den overvloed.
Boer Gernaey treedt buiten met roggen boter
hammen en schellen hesp en de meid brengt daarbij
nog twee kruiken bier, waarvan een d'jooren 3)
voor elk wordt geschonken.
Ons Heer zal 't betoalen," danken de schooiers,
die zich verwijderen.
Heulder gejond es 't", verzekert de boer. Hij
sluit nu zorgzaam de deur en trekt weer naar de
keuken, waar allen reeds dapper den fijnen kost
aangevallen hebben en smekken dat het een aard
heeft. Velen der genoodigden kennen wreede ge
schiedenissen van pachter», die het Godsdeel ge
weigerd hadden en door het bliksemvuur getroffen
werden; nog verleden jaar, verbaalt de
peerdeknecht Lowie. op Kerstavond, was de Linde
hoeve te Heerveide tot den grond toe afgebrand,
omdat de bezitter den armen zijn waakhond had
achternagezonden! Bij die vertellingen loopt eene
rilling door de leden der aanhoorders.
Allengskens zijn de onverzadelijksten verzadigd;
de tafel wordt afgedekt en op zijde geschoven.
Plaats voor den rammeldans", juichen de nu
halfdronken mannen en vrouwen. Eenigen spelen
Schaakspel.
3d« Jaargang. 27 September 1891.
Redacteur RüD. J. LOMAN te Londen.
Adres: Mira Lodge, Deronda Road, Herne Hill,
Londen. S. E.
Verzoeke alle berichten, de schaakrubriek be
treffende aan bovenstaand adres te richten.
Probleem no. 93 van W. B. H. Meiners te Amst.
ZWART
7 stukken.
f
a b c d e
WIT
8 stukken.
Wit geeft in 3 zetten mat.
De oplossingen van de problemen NOP. 90 tot en
met 94 zullen verschijnen in 't Weekblad van 11 Oct.
Heeren deelnemers aan den oplossingswcdstrijd moe
ten hunne inzendingen uiterlijk Dinsdag O Oct. aan
den redacteur (niet aan de redactie te Amsterdam)
doen toekomen. Vau oplossingen na 6 Oct. ontvangen
wordt geen melding gemaakt.
MEDEDEELINGEN UIT DE SCHAAKWERELD'
Uit Keulen wordt ons 't overlijden gemeld vande-.i
in Amsterdamsehe schaakkringen weibekenden schaak
speler Karl Leffmann. Do overledene was een
deisterkste spelers der Bijnprovineie en gedurende de
laatste 20 jaren een ijverig lid der Keulsche
Scha-dtclub. De redacteur, die drie jaren te Keulen verblijf
hield, herinnert zich menigcn aangenamer! avond in
't gezelschap van I.ett'marm en zijn beide
naamgenooten Karl Koekelkorn en Karl Wemmers, nan 't
schaakbord doorgebracht. Van dit, in Dnitsehe
schaakkringen beroemde, drietal is nu alleen nog Koekel
korn in leven, Wemmers stierf in 1833. Opmerkelijk
is 't, dat van af de oprichting der Keulsche Schaak
club tot aan Wemmers' dood geen enkele speler te
Keulen dit eminente drietal in de verste verte in
sterkte nabij kwam. Hoewel hun speelwijzen zeer
uitde_ holleblokken uit en houden er mede, meer of
min op maat, een helsth rumoer over den vloer,
de overigen dansen op de tonen dier vreemde
muziek. Boer Gernaey heeft de mooie buurvrouw
Stancia ten dans geleid: deze is niet weinig fier
over de heur gedane eer, al barsten de andere
van spul en nijd.
Boerendans heeft voor eersfe gevolg spoedig af
te matten; niet lang duurt het of de koppels zijn
buiten adem en gaan leunen tegen wand en tafel.
Maar wanneer Gernaey streep! streep! geroepen
heeft, grijpen de knapen met nieuwe kracht de
meit-jes op en zwaaien en draaien en tillen ze
omhoog.volgens al de regelen der Vlaamsche
gigue.
Moeder Katoor, door den baas uitgenoodigd, is
met heure zeven kinderen naar het feest gekomen.
Tot hiertoe waren de kleinen braaf als Santjes.
doch thans zijn ze aan het kaarten-pluk geraakt
voor het bezit eener schel hesp, door den franksten
bengel van de teiloor gerooid. Moeder Katoor
heeft de grootste moeite om vrede in het gestoorde
kinderleven te brengen, mits belofte, van's
anderdaags niet te moeten naar school gaan; de meid
Seue kijkt verbolgen de zeven zondaars aan en
blaast door de tanden: wat moet ze ook altijd
met die vuiligheid acliter heur rokken loopen,"
zijnde dit eene kritische beschouwing aan het adres
der rijk gezegende materfamlias.
Kobeken, de verkenshoeder, die van geen dan
sen inoet weten, is met een kruik bier in een boekje
gekropen, zonder door iemand opgemerkt te wor
den. En, eensklaps treedt het manneke uit zijne
schuilplaats te voorschijn, begint allerlei gebaren
te maken, zichzelf voorbehoudend dat boer Ger
naey geen man is en hij, Kobeken, niet meer van
tel is dan zijne vingers; daarbij, dat de boer 'uen
niemendalle is. Niemendalle grijpt ziju knecht bij
den arm en beveelt hem te gaan slapen, indien
hij dronken is
Ik ben niet zat," babbelt het manneke, en gaan
slapen, dat zijn mijn (.ffaires."
Brengt hem naar zijn kot," zegt de baas. Doch
Kobeke kan daaraan zijne goedkeuring niet hech
ten ; hij zal heel gemakkelijk zelf den zolder vin
den, verklaart hij, doch morgen trekt hij de ga
len uit, trekt hij ze uit! Nadat het ongelukkig
schepseltje tot viermaal beproefd heeft, door de
deuropening te geraken, schiet Seue in eene koleere,
neemt hem bij den kraag en doet hem
vooruithuppslen tot naast de hooischuur. Daar duwt ze
hem de ladder op en weldra verkondigt een luid
gesnork, dat Kobeken in het geurige hooi, den slaap
der rechtvaardigen heeft gevonden. Seue werpt
den balk voor de deur en gaat zich bij het ge
zelschap vervoegen.
De kinders van moeder Katoor zijn ook in slaap
gevallen. Xu verklaart de boer genoeg te hebben
van het lawijd en laat nog eens het tieschke rond
gaan. De paardeknecht Lowie haalt zijn puter
Poiters voor den dag, uit welk boek, hij menig
stichtelijk brok voorleest en kommenteert.
De antieke buisklok heeft het slepend,
oudVlaamsch referein getingeld, waarmede ze mid
dernacht verkondigt. Ook de torenklok heeft twaalf
slagen in de ruimte geworpen. Iedereen vindt, dat
het tijd wordt om naar bed te gaan, te meer, daar
Jan-Sies voorstelt uit te leggen om de genever
flesch te laten vullen in hot Moriaanshoofd, Boer
Gernaey wenscht iedereen wel te rusten en zin
gend verlaten de vreemde werkers en genoodig
den de gastvrije hoeve. Boer Gernaoy sluit de
balie en luistert nog eenige stonden naar het lang
zamerhand wegstervend geschreeuw der vroolijke
groep. Daarna zoekt hij ook de slaapstede op en
eenliepen, waren zij alle drie onderling volkomen
tegen elkaar opgewassen en 't werd nooit uitgemaakt
wie de sterkste was. 't W-aren drie t.rouwe vrienden,
die allen met een liefde voor 't schaakspel bezield
waren, zooals men 't zelden aantreft. ledere partij,
die wij hen samen zagen spelen, verd gespeeld alsof
't leven ervan afhing, en toch was 't hun geheel on
verschillig wie won of verloor, hun eenig streven was
iets moois te leveren, 't Feit. dat zij nooit een match
of een partij om geld speelden, is 't beste bewijs van
hun lioogeu kunstzin en de afwezigheid van allen na
ijver, een eigenschap waarmede anders bijna alle
sterke schakers behept zijn. Karl Leffmann zal, even
als zijn vriend Wevnmers, nog lang in de herinnering
van aUen, die hem kenden, met name in de Keulsche
Schaakclub, blijven voortleven, niet alleen als een
schaker van 't zuiverste water-, maar tevens als een
trouw en hartelijk vriend.
De groote wedstrijd bij Simpson te Londen vangt
Maandag as. aan. In ons volgend nummer meer bij
zonderheden hieromtrent.
Probleem no. 94 van li. Ciüsemann te Bremen.
ZWART
5 stukken.
a b c d e
WIT
7 stukken.
Wit geeft in 2 zetten mat.
Bovenstaande opgave in twee zetten word
vervaardigd voor don oplossingswedstrijd die ver
bonden was aan 't tweede Congres van den
NordwestdeutschenJbdiachbund'', l en L'Aug. j.l.
te Bremen gehouden.
Gii oco piano,
gespeeld in 't Amst. bchaakgenootschap 9 Sept.jl.
Wit. Zwart.
B. Meijer. R. J. Loman.
l c4 eó l d3 PfG
2 Pf3 PcG ;-> Pc3 dG
3 Lc4 Lc5 6 Li 3 LbG
murmelt met eene zucht: Wat ben ik kontent
dat we nog eens zoover zijn !"
HERMAN BOGAEBD.
Brussel, September 1891.
1} Zweep.
2) Pet.
3) Half-bierglas.
DE NIEUWE LOHENGRIN.
In Figaro geeft Albin Valabrègue, de
blijspeldichter, op de plaats waar gewoonlijk de geestige
fantasieën van Albert Millaud staan, eene nieuwe
Lohengrm-lezing. De Directie van de Opera heeft,
zegt hij, om den manifestanten pleizier te doen,
en iedereen tevreden te stellen, een gewijzigd
libretto laten vervaardigen.
Elsa stelt Frankrijk voor ; wie met den
vaillant gcnéral" op het zwarte paard bedoeld wordt,
behoeft men niet te vragen. Elsa zingt :
II tait sans armure,
Le brillant chevalier ;
Jamais vertu plus pure
Ne m'a semblébriller.
Sa main tenait Ie glaive
Luisant de mille feux,
Tel je Ie vis en rêve
Venir du haut des cieux.
Avec un doux langage
11 m'a promis appui,
Dés lors j'ai pris courage,
Mon défenseur c'est lui!
'In plaats van op een zwaan, komt Lohengrin
eenvoudig op een zwart paard op.
Koor.
Miracle ! Miracle ! Miracle !
Fut- il jamais plus beau spectacle?
Vrouwenkoor.
Salut au vaillant général!
Qu'il est .beau ! (^u'il est beau, lorsqu'il est a
[cheval !
Lohengrin.
Elsa, si tu deviens ma femme,
Apprends la loi que tu suivras :
Jamais tu ne demanderas
D'ou vient l'argent, ma chère ame.
Elsa.
C'est entendu,
C'est convenu.
Koor (tot Loherigriri).
Partout, chantons sa gloire
Qu'on lête sa victoire.
(Het scherm valt.)
Tooneel.
Lohengrin, Elsa.
Lohengrin.
Elta, réponds, au gréde tous tes voenx,
Kulin ton sort te semble-t-il heureux?
Elsa.
Ah! qu'as-tu dit? Ce mot peut-il suffire
Pour exprimer l'cxtase des lus,
Lor^que mon coeur subit Ie doux empire
Des purs transports aux mortels inconnus !
Mais, eet argent dépensépour la noce,
D'oü. vient- U doncV Dis-moi d'ou vient
[l'argent.
Avant de m'épouser, faisais tu Ie négoce?
Lohengrin.
O mon Elsa, souviens-toi du serment !
7 De2 Le.6
8 Lb3 h6
9 b.3 De 7
't Is thans in zekeren
zin een nadeel den voor
zet te hebben, want iedere
coup de repos" vei zwakt
de positie.
10 g4?
Men zal later zien dat
deze atwacbtingszet de
oorzaak van 't verlies der
partij wordt. Wit wil ech
ter met alle geweld zijn
tegenstander 't eerst laten
rocheeren. De beste zet
V"or wit was waarschijn
lijk 10 0?0 0.
10 .... 0-0 0
11 LbG: abG:
12 La4
Xoodig om do te voor
komen.
12 .... L<17
13 a3V
Zwak. De3 was de aan
gewezen zet.
13.... IM4
14 Ld7: f 1M7:
15 Pd4: ed4:
16 Pa2 TheS
17 o_o_o iki;:
18 Kbl d5
19 f3 Td7
20 c3
Xoodig om 't paai.! in
't spel te br. ngen.
2(1 (!<?.'} :
21 V3: d4
22 I'a2
Op '2'2 Pbövol^'t
:iatnnrlijk cG en z\\;u'[ \vint
22 .... 1\15
24 Da4 c5
25 Tel Kd8
Veiliger was Kb8. Zuart
wil echter zijn koning een
werkzaam aandeel aarr 't
gevecht laten nemen en
daartoe bestaat op den
k. -vleugel , zooals men
zien zal, meer gelegen
heid
2(5 f4
Zwart dreigde met DfO
dezen piorr te winnen.
2(5 .... t'4'.
27 f5 De5
28 Db4 cd3:
Op 't eerste gezicht
lijkt dit roekeloos. Zwart
had echter de gevolgen
goed berekend.
29 Db6: f Ke7
30 Db4 f KfH !
31 Dd2
15ij 't naspelen bleek
d 't de beste voortzetting
te zijn.
31 .... De4:
32 Pb-i Tee7
33 I)d3: Tc7
Beter was Dd3: en 34
Tc7.
34 Tc7:
Wit kun hier metDel:
een voordeel behalen. ;U
Del:. Tel: t :tt Tel:.
Tel: :-!li Tc7, Te7, ;J7
T- 7:. Ke7: 38 Pil:!, Ii5
35 1M3: Tc7:
36 Tel? Tel -.f
37 Kcl: h5!
Hieriegen is gt^eii kruid
gewassen.
, ,
een goede standplaats in. E" wlt «''«"^"meert.
Als een voorbeeld van de meesterlijke wij/e
waarop Louis Paulsen een moeilijk eindspel wist
te voeren, kan de volgende partij dienen, 't Is
een der voornaamste partijen, die ons bekond is.
Weener partij.
Wit. Zwart.
L. Paulacn. J. II. Blackburne.
l o4 O.") !,afer veranderde
Paul2 Pc,') l'j'fj .-'-n de/en zet in Df:>.
3 f4 t]~, "' ?-. 1'cfJ
4 fe5- pe.f. /wart kan ook Lfj
spe
5 De2 ' '? u'
Elsa.
Quand nul n'est la qui doive nous entendre,
He peux-tu pas Ie murmurer tout bas?
Voyons, dis-le, pourquoi me faire attendre?
Lohengrin.
Cher ange aimé! N'insiste pas !
(Hij ruikt aan een pilletje assa foetida).
Viens! Respirons tous deux ces tièdes brises l
Quels doux parfums! Les airs en sont remplib!
De leurs senteurs nos ames sont prises.
Elsa.
D'oüvient l'argent? Qui donc te l'a remis?
Aurais-tu fait un héritage ?
Lohengrin.
Elsa ! Elsa ! tiens un autre langage !
Elsa, met aandrang.
L'as-tu reru de tes amis ?
Lohengrin.
Tais-toi, de grfice!
Elsa.
De ma plainte
Q.ue ton cwur soit enfin touche!
D'oüvient l'argent? Parle sans crainte!
Ce secret restera caché!
Lohengrin.
Eh bien! je vais parier, puisqu'oii me presse:
L'argent me vient de la noblesse!
Elsa.
Mais on va t'arrêter!
Lohengrin.
Pour viter ce sort,
Adieu! je vais partir par la gare du Nord!
(Changement a vue. Het station, de trein,
De minister Constans, als machinist verkleed, staat
op de locomotief. Men ziet de witte duif van
den Oraal boven een coupéeerste klasxe zweven.
De locomotief fluit; een commissaris van politie
wil haar tegenhouden, maar dit geluld hem niet )
VOOR DAMES.
Vogels. Lombardische kaarspel
den. Carmen Sylva. Paarlen.
Propaganda in de keuken.
De winter brengt weer den vogel als versiering
mede, en waarlijk it's a pity", ze bij tientallen
en honderdtallen op rijen uit de doozen der
modisten te zien komen, de arme vermoorde zangers.
liet is dan ook sinds eenige jaren opgemerkt, hoe
ze in aantal verminderen, en in Duitschland, in
Oostenrijk, in Frankrijk en bij ons worden maat
regelen genomen om de vogels te beschermen.
De wetgeving verbiedt het vangen en dooden der
nuttige vogels, honderdduizemle kunstmatige vogel
nesten worden uitgehangen om voor de in struik
en boom vervolgden een veilige woonplaats te
verzekeren, massa's voeder worden gestrooid.
Maar als de winter komt, gaan de vogels naar
het Zuiden, en dan begint de moord in massa;
millioenen vogels worden er in Italiëgedood, ge
deeltelijk om de veeren, gedeeltelijk als wild (ca
hoeveel vinken zijn er noodig voor een klein scho
teltje), gedeeltelijk eenvoudig als sport. Het
Ormtliologixches Jahrbitch, Heft II 1891, bevat een.
opstel van d. Vallon over een najaarsreisje in de
provincie Friaul; op de markt van Udine worden
alleen op l October 1890 vijfenzestig dozijn
spreeuwen aangebracht, en veel meer vinken,
lijsters enz. Men merkte er op. dat in den
laatsten tijd de meezen veel meer voorkwamen
dan vroeger. Van begin September tot einde
No6 Pf3
Op 6 Pel:
Pdl.
6 ....
7 Pe4:
8 Dd3
9 gt3:?
lieide spele
de voortzetti
waa op wit c
wint.
10 )e4:
11 I)h4:
Wit kon d
den pion belu
't is de vra
pion veel
geschaal Z'ju ge!
11 ....
12 Ki-2
13 (14
14 c3
15 Lc4
16 b4
17 K13
18 Ld4
19 tG
20 Tadl
21 ba.":
22 Lb3
23 Ke4
24 h3
25 c4
26 Lel
27 Kt3
28 Lc3
29 Tdc-1
30 il5
31 Tdl
32 Laf)
33 Lc.7
34 LbG
35 Tg) !
Op :!.-> Lcö:
Tg:i T :!?; Ke
Kfl. Pfj :;s
-.?n xw;irt wint
35 ....
36 Tgl :
37 Lc7
r.lackburuel
volgt 6
L "4
Peil
Lf3:?
rs overzien
9 l'«3,
en ol'licier
irt \ .
do4 .
Dh4 f
or 11 Kdl
iden, maar
4 ot' deze
icbt in de
gd hebben.
Pf;i:t
Pb4:
Le7
0?0
P-G
G
KU8
K
'I'fd8
a5
Ta5:
Tf.>t
Th5
LdG
Pe7
. f5 t
14
Pl5
Le7
KgS
c 5
'1'18
1M6
Thg5
volgt ;)5
>. I'S t :;7
Le7., Tg2
Tgl -.
l'tf)
1M4 f
andelt ver
keerd door in deze posi
tie op winst te spelen.
38 Ke4 f3
39 Le5 P15
40 Kfö: g6
41 Ke2 Lb6
42 Ld(5: PdC:
43 Tg4 Tf6
44 Lc2 Kf3
45 hg'. Pc8
4G h5 !
l'aulsen speelt 't slot
der partij zeer lijn. 't
Eindspel is wel is waar
theoretisch gewonnen ,
wegens de twee
vrijboeren, doch iedere
tournooispelcr weet hoe moeilijk
't dikwijls is een
,.gewonr en spel" te winnen.
4(5 .... gb.5:
47 Tg5 L G
48 Th5: Ke7
49 Th4 PdG
50 a4
Om b5 te vc. rij leien.
50 .... b
51 Lo3 Pc8
52 Tg4
Men lette er op met
welk beleid en voorzich
tigheid Paulsen langzaam
maar zeker tot zijn doel
weet te geraken.
52 .... " Tf8
53 TgÖTiG
54 Tg8 Tf8
55 Tg] ! Kdtf
Wit dreigt Tbl.
56 g6 T f6
57 T»8 Ke7
58 Tü8!
Kindelijk is t doel be
reikt !
58 .... TiS
59 Tb7 ?:? Kd6
60 Td7 f Keó
61 TdS Kf6
62 dG Ke6 :
63 d7 Ke7
G4 de8:lJ Te8:
r 5 Te8: Ke8:
66 K13 e n wit whit.
Gelegenheden om te Amsterdam te schaken:
Vereenigd Amst. Schaakgenootschap C'afr Roode
Lecnw, Vijgendam. Speelavonden Woensdag en
Zaterdag 8?12, jaarl. contributie f 6,
Amst. Schaakclub, CaféWioderho't, Damrak
Speelavond Maandag 8 12, contributie /' 3,