E AMSTERDAMMER A°. 189 L WEEKBLAD YOOE NEDERLAND Onder Redactie van J. DE KOO en JUSTÜS VAN MAÜRIK Jr. Dit nommer bevat twee Platen. Het auteursrecht voor den inhoud van dit Blad wordt verzekerd overeenkomstig de wet van 28 Juni 1881 (Staatsblad No. 124). Verschijnt eiken Zaterdagavond. Uitgevers: VAN HOLKEMA & WARENDORF, te Amsterdam, Singel bij de Vijzelstraat, 542. Zondag 11 October. Abonnement per 3 maanden ?1.50, fr. p. postf 1.65 Voor Indie per jaar mail?12. Afzonderlijke Nummers aan de Kiosken verkrijgbaar . . . 0.125 Advertentiën van 1?5 regels /'l.10, elke regel meer . . . 0.20 Reclames per regel 0.40 Bericht aan onze Abonoés. 'WQ ?lellen voor onze Abonnls verkrUg. baar een uitmuntend pliotograplilscb portret van wfllen . J. BOSBOOM (eabinet formaat) opgezet op carton (?alonformaat) voor 3O Cents. De bewerking van dit portret ge schiedde door de bekende firma «OUPIL & Co. te ParQs. Tan den beperkten voorraad zUii exem plaren verkrtigbaar voor hen, die ze aan ons bureau (Singel bQ de Vijzelstraat 542) laten afhalen. Verlangt men toexendlug per post met verpakking in bordpapier, dan gelieve men daar voor 5O cents te zenden. VAN HOLKEMA & WARENDORF. I N H O D D: VAN VEERE EN VAN NABIJ. FEUIL LETON: Humoristische Stemstudiën, vrij naar het Hoogduitsch van K. L. Leiden's ontzet (6$ de plaat). KUNST EN LETTEREN: Het tooneel te Amsterdam, door H. J. M. Muziek in de hoofdstad, door Van Milligen. Een rarekiek, door A. J. VARIA. SCHAAK SPEL. De kaantjesworst, naar P. K. Rosegger. Voor Dames, door E-e. ALLERLEI. RECLAMES. PEN- EN POTLOODKRASSEN. ADVERTENTD3N. Van verre en van nabij. Charles Stewart Parnell, de man, dien men nog slechts weinige maanden geleden den ongekroonden koning van Ierland noemde, is na eene kortstondige ziekte over leden. In het laatst van September had hij zich voor eene propaganda-reis naar Ierland begeven, en was hij, ofschoon hij zich toen reeds zeer onwel gevoelde, herhaaldelijk in het openbaar opgetreden. Te Brighton te ruggekeerd, waar hij verblijf hield na zijn huwelijk met de gescheiden echtgenoote van zijn vroegeren vriend kapitein O'Shea, werd hij door rheumatische koortsen aangetast, die binnen enkele dagen een eind aan zijn leven maakten. ' Het is niet te verwonderen, dat men, bij de eerste tijding van dezen onverwachten dood, aan een zelfmoord dacht. Want Par Feuilleton. Humoristische Stemstudiën. Vrijwel kan men als regel aannemen, dat iemands uiterlijk, zijn geslacht, leeftijd, ge stalte, evenals zijn karakter, onwillekeurig eene bepaalde meening doen opvatten om trent zijn stem, zoowel bij het spreken als bij het zingen. En blijkt dat men hierin heeft misgetast, dan veroorzaakt dit teleur stelling, maar brengt ook in sommige ge vallen een zeer komischen indruk te weeg. (De aesthetici beweren dan ook, dat het wezen van het komische gelegen is in de tegenstelling van de voorstelling, die men zich gemaakt heeft met de weikelijkheid). De menschelijke stem is trouwens geen in strument, waarbij het tamelijk onverschillig zijn kan, wie het bespeelt, want er ligt daarin zooveel van het wezen van den per soon zelven, dat zij van hem niet is af te scheiden. ledere keer, dat men door de stem van den een of ander verrast wordt, be wijst, dat men iets anders verwacht had, en zich dus van te voren eene bepaalde voor stelling van zijn stem gemaakt had. Wie b. v. Bismarck slechts eens heeft hooren spreken, zal, ofschoon hij het van te voren wist, niettemin vreemd hebben opgezien, dat dit machtig lichaam tot het openbaren van zijne gedachten, slechts een schrale, hooge en schelle stem ontvangen heeft. Intusschen zou Bismarck, als hij in eene opera voor kwam, in weerwil van zijne, door de historie geboekstaafde, tenorstem ongetwijfeld bas moeten zingen, anders zou hij niet de ?ijzeren kanselier zijn, maar een kanselier van cuivre poli. nell was, na het droevige licht dat het echtscheidings-proces van kapitein O'Shea tegen diens echtgenoote had geworpen op zijn karakter, óók als politiek man, door bijna al zijne oude vrienden en medestan ders verlaten, en de aanvullingsverkiezingen in Ierland hadden overtuigend bewezen, dat ook het lersche volk zich van hem had af gewend. Ofschoon nu het geheimzinnige, dat gedurende de laatste zestien jaren het geheele leven van Parnell kenmerkte, ook bij zijn dood niet heeft ontbroken, schijnt de gedachte aan een zelfmoord toch uitge sloten te kunnen worden. Ook zonder dit, is het einde van dezen patriot tragisch genoeg. Parnell was zijn leven lang een raadsel achtig man, eene ^problematische Nalur", en het geheim van zijn ongeëvenaarden invloed zal wel nooit volkomen worden opgehel derd. Hij was van Eugelsch-Amerikaansche afkomst en daarbij protestant, en verkreeg toch in het katholieke Ierland een invloed zóó groot, .dat zelfs die van den paus daar tegen machteloos bleef. Hij was teruggetrok ken van aard, afkeerig van alle demonstra tieve uitingen, en toch onder de zoo bij uitstek demonstratieve Ieren meer populair dan vóór hem eenig man, met uitzondering misschien van Daniel O'Connor, was geweest. Hij had een gebrek aan zelfvertrouwen, dat zich schoon slechts door enkele teekenen vaak als zenuwachtige verlegenheid uitte, en toch heeft hij vijftien jaren lang eene ijzeren partij-discipline gehandhaafd. Hij schonk zijn vertrouwen aan niemand, en eischte onbeperkte gehoorzaamheid van allen die zich bij hem aansloten. Hij was volstrekt geen redenaar en sprak zelfs moeiclijk en met blijkbaren tegenzin, en toch dwong hij den heer Gladstone de bewonderende beken tenis af: »Er zijn sprekers, die altijd juist datgene zeggen, wat zij willen zeggen. Ik behoor helaas niet tot dezulken, maar het geachte lid voor Cork (Parnell) wel.1' Hij ging in zijne hooge ongenaakbaarheid door voor een man van de strengste zedelijkheid, en hij leefde jaren lang in. verboden omgang met de vrouw van een zijner beste vrienden. Hij bediende zich in de politiek van de meest verwerpelijke en grove midde len men denke aan zijn stelselmatig obstructionisme en hij verwierf zich toch den steun en de medewerking van mannen, wier politiek verleden geen enkele zonde tegen de parlementaire vormen aanwijst. In een proces, waar alle kansen tegen hem Gaan wij achtereenvolgens de verschillende soorten van stemmen na, en wel op het voetspoor van Dante, die uit de diepte der hel tot de hoogste gewesten van het paradijs opsteeg: beginnen wij met de diepste basstem, het sous-terrain van de menschelijke stem, om met de sopraan, de hoogste ver dieping, te eindigen. De basso profondo is de stem der wijsheid, der priesterlijke waardigheid, der rustige def tigheid; de stem van iemand, die verheven is boven de nietigheden van het alledaagsche. Van Sarastro in de Zauberjlöte, tot de Hermiet in de Freyschiitz, en van dien, tot den Gurnetnanx in Kichard Wagncr's J'ar ui f al, welk eene reeks van waardige grijsaards en van die het verbeelden moeten! Inder daad behooren de meesten tot de laatste categorie, wijl ook, door het zeldzaam voor komen van bovenvermelde eigenschappen, de toondichters maar weinig in de gelegenheid zijn, om werkelijk eerwaardige basrollen te componeeren. Zij, die tot de tweede cate gorie behooren, gebruiken hun basstem om zich den schijn, van de hun toebedachte eigenschappen, te geven, en hierdoor de lie den omtrent hun karakter, dat veelal ta melijk het tegenovergestelde is, van hetgeen zij moeten voorstellen, op een dwaalspoor te brengen. Maar hierbij moeten zij evenwel zeer slim en geslepen zijn, omdat hun de natuur anders de basstem onthouden zou hebben, want de bas is niet alleen het attribuut der wijsheid maar ook dat van overleg, scherp zinnigheid en voorzichtigheid. Tot de echte basrollen behooren nog die van den cipier Rocco (Fiddio), koning IIeinrich(Loli-engrm}, den Land/jraaf ('laiinhüuxer), Marcel (llur/uenots) enz. Tot die basrollen, waarin de diepe wijsheid en de diepte van gemoed alleen en uitsluitend uit de diepte der stem moet blijschenen, werd hij schitterend vrijgesproken ; in een tweede proces, waarin de beschuldi ging een monsterachtige aantijging scheen, werd hij zedelijk voor altijd geschandvlekt. Doch bij de nauwelijks gesloten groeve van dezen patriot past het, in de eerste plaats zijne verdiensten te herdenken. En dan zal niemand ontkennen, dat hij voor de zaak van Ierland ontzaglijk veel heeft gedaan. Hij heeft conservatieve en liberale re geeringen gedwongen, het lersche Home Rule vraagstuk te maken tot een der hoofd punten van haar program. Hij heeft het Parlement tal van wetten, maatregelen, be sluiten afgedwongen, die in den droevigen toestand van zijn volk verbetering brachten, en wel met terzijdestelling van misbruiken en vooroordeelen, die in Groot-Brittnnni als time-honoured customs hoog in eere worden gehouden. Terwijl de Ieren vroeger voor hunne grieven bij de openbare mee ning in de volksvertegenwoordiging slechts minachtende onverschilligheid of beleedigenden spot vonden, heeft hij de vervulling hunner rechtmatige eischen op den voor grond gebracht van het politieke leven en dit leven met zijne nauw aaneengesloten phalanx feitelijk jaren lang beheerscht. Ierland is hem een zoo grooten dank ver schuldigd, dat het niet het recht heeft, hem eenige afdwaling of zwakheid te verwijten, tenzij deze, dat hij, toen hij zich door eigen schuld veroordeeld zag, zijn persoon boven de nationale zaak heeft gesteld, en daar door eene scheuring heeft gebracht in de lersche partij. /al die scheuring met zijn dood ophouden te bestaan P Zoo ja, dan zal Parnell door zijn heengaan meer voor Ierland hebben gedaan, dan hij onder de gegeven omstan digheden vast had kunnen doen, al ware zijn leven tot in lengte van jaren gespaard geworden. Grooter contrast is nauwelijks denkbaar dan dat tusschen de loopbaan van Charles Stewart Parnell en die van den in dezelfde week overleden William Henry Smith. Deze laatste, in de conservatieve ministeriën van Disraeli en Lord Salisbury met de meest uiteenloopende functiën belast, beurtelings minister van koloniën, van marine, van oorlog, eerste Lord der schatkist en leider van de regeeringsparty in het Lagerhuis, begon zijne politieke loopbaan op ongeveer denzelfden leeftijd, waarop aan die van Parnell door den dood een einde werd gemaakt. De groote ken, behooren b. v. de kardinaal (Juivc), Liavcston (Dame blanche), Falstaff (Lustige Wciber) enz. De basstem is verder het kenmerk van eerwaardige grijsheid, die tegelijkertijd tot wijsheid moet doen besluiten. Mannen met wit haar zingen behalve in de operette steeds bas. Op jeugdigen leeftijd harmo nieert een basstern het best met zwart haar. In een bas woeden slechts zeer speciale hartstochten. Een lyrische bas heeft nooit bestaan. Een bas kan heerschzuchtig, wreed, onverzoenlijk, koppig, moedig, krijgzuchtig, driftig, wraakgierig, dorstig, enz. zijn. Zijne liefde is of vaderlijk, of heeft een geweld dadig karakter. In de verzameling van aria's van Handel van Gervimts is de bas over het algemeen stiefmoederlijk be deeld. Slechts in band 4, waar »edel zelf bewustzijn, edele verontwaardiging, toornig opvliegen, . trots en hoon'1 geschilderd wor den, zijn meer basaria's te vinden, dan in alle andere zes banden te zarnen, behalve in band l, waarin men eenige »jacht-, drink-en zegeliederen" aantreft. Iets wat nog aan alle genoemde bashelden eigen is, is de impo sante figuur, die wel is waar door allerlei hartstochten geleden kan hebben, maar die toch altijd in aanleg voorhanden was. Als resultaat van het tot nog toe aangevoerde, mag men dus aannemen, dat een man, wiens innerlijke en uiterlijke eigenschappen sterk op een der vermelde operakarakters gelijken, een basstem moet bezitten. Gaan wij nu tot den bariton over, de stem van den bloei des mannelijken leeftijds, die een gunstig uiterlijk heelt en de nobele sentimenten moet vertegenwoordigen. Hij laat zich in den regel echter meer door zijn vurig hart en ^gemoed, dan door zijn verstand lei den. De bariton heeft bruin haar, is lang kracht van den heer Smith old morality noemden vrienden en tegenstanders hem schertsend lag daarin, dat hij zoo buiten gewoon respectabel was. Respectabel aller eerst door zijn geld; hij was in den boek handel en door zijn monopolie van verkoop in de stations der Engelsche spoorwegen sedert lange jaren millionair ; hij kon daarom voor zijne eerste verkiezing, toen John Stuart Mill zijn tegencandidaat was, met genoegen een paar ton gouds besteden. Maar respec tabel ook door zijn werkkracht, die hem, bij juist niet schitterende talenten, in staat stelde te voldoen aan den iederen Engelschen staatsman gestelden eisch der veelzij digheid ; respectabel door zijn onverstoorbare deftigheid, zijn gemis aan alles wat op de gevaarlijke eigenschap van humor gelijkt; respectabel door zijne hoffelijkheid tegenover vriend en vijand en zijn oprechten eerbied voor de traditiën van het Engelsche parlementarisme. Men zal, ook op de banken der oppositie, met leedwezen de ledige plaats zien, waar zich de welgedane, gedrongen gestalte van den heer Smith met zijn breed wit vest placht te vertoonen. En het zal Lord Salis bury niet gemakkelijk vallen, een leider van het Lagerhuis te vinden, die bij de oppositie op zooveel welwillendheid kan rekenen als den heer Smith steeds werd betoond. LEIDEN'S ONTZET. (Jiij de plant). In October den derden dagh, Boysot men met zijn schepen sagb, Binnen de stad t van Leyden ; De hongerige kregen Kpys, Den Heer, die zy dank ende prys, Diese den koat boreyde. Natuere kreeg weer haren eyseh, Sy wierp van haer het paerdevleys, Broot hadt zy moeten derven, Den tydt van seven weken lanck, Water was meest geweest den dranck, Waardoor veel moesten eterven. Geu&eUrdtboeck. De Vroedschap besloot, sedert, dezen dag jaar lijks plegtiglijk te vieren, dat tot lieden toe agtcrvolgd werd;" aldus deelt Wagenaer den oor sprong van de feestviering op den 3en October iu zijn l'iide,lundsche Historie mede en honderden veertig jaren, nadat hij deze woorden ter neer schreef, kunnen wij nog getuigen, dat het besluit der Vroedschap devotelijk 'wordt gehandhaafd. Dank zij vooral het krachtdadig optreden der 3Oclober-Verc,euiging, is aan het plegtiglyk vieren" van den dag, waarop Leiden werd ontzet, de wij ding gegeven van een waar volksfeest, dat, hoe zeer het ook gerijpt is door den onicieeleu aan en slank gebouwd, bezit aristocratische vor men en behoort ook maatschappelijk tot de aristocratie. Don Junn, de Graaf in Figaro's Horkzrü, Wolfram van Esehcnbavhin Tannhaiiser, graaf Luna in Ie Trouvère, Hamlet, enz. zijn eenige der voornaamste represen tanten van deze partij, waarin zich in tweede linie aansluiten, rollen als die van den Trompeler r on !<acldn<jen, enz. De bariton is niet alleen gevaarlijk voor de harten van de da mes op het tooneel, maar ook, van die zich in de zaal bevinden, en wel niet zoo zeer voor de harten van de piepjonge dames, als wel voor die, van de meer levenservaring bezittende jonge vrouwen en oudere dames. Hij is ook het ideaal der jonge mannen, en menig jeugdig bezitter van een fraaie basstem heeft die geruïneerd met zijne vergeef'schc pogingen, om liederen en aria's voor bariton te zingen. De eigenlijke sleutel tot het openen der harten van jonge dames, en ook van die der minder muzikaal ontwikkelde, oudere dames, is echter de tenorsleutel. Bij het mannelijk geslacht heeft de tenor daarentegen minder geluk. Er mag wat jaloezie onder loopen, maar voornamelijk heeft de vereering der dames, zoowel als de minachting der mannen, haren grond minder in de stem van den tenor, dan wel in diens natuur, althans zooals wij ons die onwillekeurig bij het hooren van eene tenorstem voorstellen. Om te beginnen moeten wij den lyrischen tenor wél onderscheiden van den helden tenor. De componisten laten zulke karakers lyrischen tenor zingen, die aan een fiuweelen gemoed en een buitengewoon week hart, de edelste gevoelens, en bijzonder sentimenteele liefde paren, maar die bij de openbaring van deze gevoelens, weinig blijk geven van helder nadenken. De lyrische tenors zijn