De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1891 13 december pagina 5

13 december 1891 – pagina 5

Dit is een ingescande tekst.

DE AMSTEKDAMMEB, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. oudsher doorgaans welgesteld geweest zy'n. Michelet .sloot zich vroeg aan Hegel aan, wiens lievelingsleerJing h\j werd. Van een levendig temperament, eene polemische, vurige natuur, werd Michelet door het onderwas van Hegel tot fanatisme overtuigd en ?toen eene nieuwe, op natuur-wetenschappelyke waarneming gebouwde wereldbeschouwing, de heer-lijkbeid van Hegel en diens absolute philosophie omverwierp, trad Michelet met vollen strijdlust, ?schitterend dialectikus als hij was, voor den steeds no? onweêrlegden wijsgeer" Hegel, op. Eene oorspronkelijke philosopkische wereldbe schouwing heett Michelet niet gesiicbt, maar h\j heeft in alle philosophische onderwerpen, het meest in de geschiedenisphilosophie, een groot aandeel genomen. Veel heeft Michelet tot het internati onaal verkeer onder de mannen der wetenschap bijgedragen, en ook thans nog staat hij met Parijs en de Parijsche geleerden in levendige verbinding. In het wetenschappelijk leven van Berlyn zal vooral ne verdienste van hem onvergetelijk blijven. Aan zijne vurige energie dankt Berlijn de stichting van de Philosophische Geselischal't. In een ongunstigen tijd, in 1843, werd deze vereeuiging gesticht, toen Berlyn in kunst en weten schap door de geheele wereld geminacht werd. I)e Philosophische Gesellschaft zal haren stichter vooral vereeren; voor den grijzen Michelet wordt morgen een groot feestmaal georganiseerd. In de Frankfurter wordt zeer geprezen Der ?Genius des Kranzchens, een boek voor meisjes door Agatha, te Leipzig by Geibel en Brockhaus uitgekomen! Volkomen kennis der meisjeswereld, een groot talent als vertelster, worden aan de schrijfster toegekend; de lezeressen nemenhetboek met stijgende belangstelling en het bewustzijn van onschatbare ontwikkeling telkens weer ter hand." De beoordeelaar schijnt het werk voor oorspronkclyk Duitsch te houden, en niet te weteu, dat sinds ruim twintig jaar de Jïederlandsche meisjes ook zoo over het boek denken. Op 15 en 16 December komt bij de H.H. Frederik Muller & Co., Doelenstraat 10, eene afdeelii g van het kabinet Slagregen, autografen en histo rische documenten onder de hamer, onder anderen een heel aardige collectie epigrammen van Constant\jn Huyghens. Wetenschap. EEN KRITIEK VAN DU WET VAN HAECKËL. De zoogenaamde biogenetisehe wet van Haeckel maakt een deel uit van dat bewonderenswaardige natuur-historische systeem, dat door Lamark in hoofdtrekken is geconcipieerd; dat afstammingsleer, evolutieleer genoemd is geworden, en. door Darwin met zulk een geweld van feiten en neven theorieën gesteund, dat het wel altyd bij het groote publiek den naam van darwinisme zal behouden. Welke ook de eindbeslissing over de waarheid van het darwinisme moge wezen, het zal steeds een voorwerp van overgroote bewondering blijven voor hen, die gevoelig zijn voor groote scherpzinnig heid en volharding, en het vermogen om een nauw overzienbare veelheid tot enkele eenheden terug te brengen. Mér nog: het systeem moge vallen als geheel, <loch van de neven-theurieën zal veel lang blijven liestaan en bewonderd worden, omdat het verband brengt tusschen verschijnselen, die vroeger als op zich zelf staande beschouwd werden, en daardoor waarde heeft n om de intrinsieke beteekenis, «n als paedagogisch hulpmiddel. Want de mensch is nu eenmaal een romantisch wezen, en indien bet hern koud laat, dat een insekt monddeelen heeft van zoo en zoo een konstruktie, een bloem een honigvat van zoo en zoo een inrichting, hij zal geboeid worden, als hij verneemt, dat juist dat ne insekt in die ne bloem geraaklijk de honig bereiken kan, en daardoor zelf honig vin dende, de vermenigvuldiging van de plant bevor dert. Het drama van de natuurhistorie, of liever ?de vele drama's, dankt men aan Darwin, en reeds de verkrijging van het dramatische genot maakt ons z\jn schuldenaar. Ook Haeckel, de groote professor uit Jena, heeft Schaakspel. 3"" Jaargang. 13 December 1891. Redacteur RUD. J. LOMAN te Londen. Adres: Mira Lodge, Deronda Road, Herne Hul, Londen. S. E. Verzoeke alle berichten, de schaakrubriek be treffende, aan bovenstaand adres te richten. Probleem no. 114. Zwart 4 stukken. a ede tg Wit 10 stukken. Wit geeft in 3 zetten mat. Verbeterde opgave van So. 113. I mat in 12 zetten zonder Prl-i te bewegen. II IMi , III mat in 13 zetten zonder als eersten zet den Koning te spelen. IV mat in 10 zetten met den looper, zonder dit stuk te bewegen en zonder (behalve 'tschaakmat) met eenig stuk schaak te bieden. In alle 4 opgaven moet de Koning op a8 mat gezet en mag in geen der opgaven een zwarte pion gcnomet zijn biogenetische wet aan velen een artistiek genot verschaft. Want geweldig is het vizioen, dat zjj oproept. Want indien reeds de evolutie leer zelf, het darwinisme, een reeks van veran derende vormen als ons voorgeslacht ons voor oogen brengt, en daardoor de gewaarwording van een verband tusschen ons en die voorgangers op wekt, hoe zou dan de spreuk nog niet mér treffen, die zegt, dat ieder levend schepsel bij zijn ontwikkeling van vrucht, tot uit het moederlijf ontwenden wezen, al die vóórvormen in het kort doorloopt? Wordt de sensatie van het verband niet sterker, nu de vóórgeschiedenis van duizenden en millioenen jaren in enkele dagen, weken, maan den saamgedrukt herhaald wordt? Is het niet een grandioos visioen, waardoor wij ieder deel van ons eigen leven plotseling als een herinnering aan de voorwereld voor ons zien? Gewis, zoo is het, en om de poëtische waarde van zijn wet is Haeckel een groot man, een op zijn wijze lyrische dichter n&ast den op zijn -wijze epischen barwin. Doch voor de poëtische werking der wet wordt niet zulk een nauwkeurigheid in de overeen stemming van haar inhoud met de bekende feiten vereischt, als van een wetenschaplijke stelling ver langd wordt; en hoeveel men ook van het geloot in de wet mag toeschrijven aan haar veroverenden invloed op de fantasie, haar geloovigen houden ook de wetenschappelijke beteekenis vol; zij ma ken haar tot een dogma, dat tegelijk samenvat wat bekend is, en tegelijk dienst mag en moet doen bij de verklaring van wat iederen dag voor nieuws gevonden wordt. En het is de waarde van de wet als wetenschappelijke stelling, die door enkele, ook voorname naturalisten bestreden wordt. Carl Vogt heeft onlangs zijn bezwaren samen gebracht in een redevoering en wij zullen deze kortelijk vermelden. Om de juistheid der wet te bewijzen, zou men volledig moeten kennen de phylogenetische ont wikkeling en de ontogenetische, d. i. de reeks der voorouders van het begin tot heden, en de volledige embryologie Doch de eerste is voor geen enkele soort volledig bekend, en hoe wil men spre ken van een overeenstemming tusschen twee reek sen van vormen, als men n ervan niet kent 'i Zelfs evolutionisten erkennen de onwetendheid: zij nemen aan uit het laatste gedeelte van de reeks het geheel te mogen opmaken. Zoo echter stelt men een hypothese op, en bewijst men geen wet. Doch ooi de interpretatie van dat laatste gedeelte bevat tal van onzekerheden. Welke is da oudste zoogdierensoort? De vogelbekdieren, zegt Haeckel, doch men weet het niet; de bewij zen zijn bchaarsch en van geringe kracht. Van wat voor soort stammen de zoogdieren af? Men weet het niet; men maakt verschillende hypothe sen, en voor elke is evenveel te zeggen. En nu de zaken zoo staan, hoe zou men dan een volko men evenwijdig loopen kunnen volhouden t tisschen de vourvormen van het menschelijk geslacht, en de embryologische fasen van den mem-eb? Doch aangenomen, dat de historische serie be kend is, geldt de wet dan? Geenszins. Zij kan niet gelden. Want het is onmogelijk, dat dieren heb ben kunnen leven, zijnde als de gebrekkige erabryologische gedaanten. Want terwijl in een zeker stadium van ontwikkeling de vrucht van een zoog dier kieuwen heeft als een visch, mist het de andere organen, die voor het leven van een zelf standig dier van het visschenrijk onontbeerlijk zijn. Want de vrucht heeft dan nog geen inge wanden, geen bewegingsorganen, geen hersens, geen zintuigen, die in staat zijn te functioneeren, en hoe zou een visch zonder dezen kunnen bestaan ? Maar misschien is er parallelisme tusschen de reeks der voorouders en de opvolgingsortle van be langrijke organen bij het embryo ? Ook dit is niet zoo. De oudste zoogdieren zijn volgens de evolutionisten de buideldieren en naaste verwanten geweest. Hierbij wordt het gebit als bewijsgrond aangevoerd. Doch het gebit kan bij de fase-be paling van het embryo niet gebruikt worden. De buidel;lieren bezitten echter allen, ook de fossile, buidelbeenderen. Bij geen enkele der zoogdieren wordt nu in eenige embryonale fase dit beenderstelsel aangetroffen, zelfs niet de minste aan wijzing er op. Deze bezwaren zijn allen tegen belangrijke punten der wet aan te biengen. En bij hen men worden. In de ferste drie opgaven mag icel schaak geboden worden. Probleem no. 115. Zwart G stukken. b c. d e f g Wit 12 stukken. Wit geeft in ,'i zettea raat. Een uiterst lastig probleem. keus, de tweede kiest na hem, enz. voegt zich nog dit sterke argument, dat voor een groot deel van de dierenwereld, met name de ongewervelde dieren, de phylogenie uiterst ge brekkig bekend is, en, voor zoover bekend, zeer weinig in overeenstemming met de larve-toestan den van thans levende wormen, weekdieren, schaaldieren, insekten, zoodat men veilig kan zeggen, dat al wat men weet van de ongewervelde dieren geenszins ten bewijze strekt van Haeckel's bioge netische wet. De zoogenaamde grondwet aantastende, zegt Vogt aan het einde der opsomming zijner bezwa ren, wil ik geenszins het onderzoek raar de vóórvormen verbieden. Doch ik wil het opgedrongen dogma losmaken van het onbevooroordeelde weten- | schaplijke onderzoek. Evenzeer als ik de goede nasporingen bewonder, en overtuigd ben dat zij te eenigertijd het tastbare bewijs moeten leveren voor de afstamming en de ontwikkeling, evenzeer haat ik den noocllottigen invloed, dien het dogma op het onderzoek heeft uitgeoefend en rog uit oefent. DE WOXDEliBARE SOIIOEXEX. ( Brusstlsclie legende.} Waarom do straatbeugels liem Xonkel Sus heetteu, liever dau Baas Sus, vader Sus of mijnheer Sus, ben ik nooit te weet, gekomen. Zijne af komst was al /eer duister, en hij zelf herinnerde zich niet of liij wel degelijk geboren was, aan gezien twee werklui hem vijftig jaar vroeger had den gevonden achter eene dooruiiaag. Doch niet zijne intrede ter wereld, wel de manier waarop hij er uit wilde trekken, is legendarisch en ge boekt. Xonkel Sus was getrouwd eu bewoonde met zijne achtbare dame. eeue kamer, op 't vijfde of zesde verdiep (ik wil er vaii af zijn) van eeii huis in den Duivclshoek. /ijnc vrouw, die er altijd op pochte vau goeje familjle te zijn (ze kon liet, bewijzen met |>ampiere]i i, had Xoukcl Sus tot tiran genomen, ofschoon er vau 's ventjes kant eigenlijk nooit liefde voor Melia had bestaan. De o\crtiiiging van Xonkel Sus is, dat ze hem ge zocht licct'1 ter wille zijner steeds mooi geblonken schoenen: zijne grootste passie. .Met «?('blonken M-hoeisel was Xonkel Sus tot vele groote dingen i u staat, zonder, was hij het, ellendigste, droc! vigste schepsel ter wereld. Met zijne sombere Melia leefde hi] liefst, op oorlogsvoet; eiikeie wa penstilstanden worden u'enoemd, bi| 'roote gclegenhciden, b. v. wanneer Xonkcl Sus een of ander karrewoitje afgedaan had, en uitzonderlijk het loon aan de vrouw gaf. Daar echter Melia. als strijkster, voor lieur man zooveel als den kost moest verdienen, (zonder nog te «'('wagen van tabak, drank en blink 'i, ^beschouwde zi| Sus als ecu slaat' waarop /.ij wettig vecht, van slagen eu schelden bezat. \\aarom nu Xonkel Sus het spijtig gedacht kreeg /.ich te verdoen, heelt hij nimmer aan iemand vertrouwd: toch moest, dit, voornemen reeds lane- sluimeren in zi]ii geest, want reeds voor vijftien jaar, in den pocsjeiicllenkehlcr, onder de sci-iic wanneer de prins zich int, wanhoop in de zee werpt, had Xonkel Sus pleeh1;g verklaard-, i/it zal ook met Xonkel Sus ge beuren ' Kijpelijk had Xonkel Sus al de vernuftige middelen van vernieling bes! ndcerd. waarover onze moderne 1i]den zoo ierecht lier zi|ii. Door \erliangiiig sterven was hem ontzegd, dewijl hij gecne kiloopen kon maken; vuurwapens had hij altijd, binst zijn leven, veel te gevaarlijk bevon den: vcru'ij innemen selieen hem een Uietje wan smakelijk. lilcel verdrinken, waar hl] zich dan ook bij hield, als het beste en deftigste middel. ! /onder te rekenen dat hij, aldus handelend, aan zijn hevigsten vijand, het water, ecu zoenoffer bracht. \ Des trek Xonkel Sns op een morgen vroeg mt, om zi]n leven 1e cindiu'en. \\ el liep de vaart voorbij zipi hnis, maar stenen zoo dicht bi| de plaats waar hij geleefd had. \\ildeXonkelSnsiiiet. Met zijn hoofd op de borsl wandelde hij langslioen de groene boorden \an 1 kanaal. Mij dacht hoe «reed /mie arme Melia door zijn dood zou geIroil'en '/.}]]}, en boe de "\ncmlcn 111 t u'eneverhuis d zouden spreken \an hem. Ili] stelde zich Oplossingen van do November-problemen : No. 1U3 van (1. Chocolons te Praag (4 zetten). l Df8, 1Y5: 2 Td5!, Kd5 3 Pfi f er,z. Td5: 3 DbliJ'cti: 3 Db-lt ,. Ti'6 2 lY:ït, Kd3 3 Td5 Te ad lib 2 lV3t, Kd3 3 D1'5 : f Kil3 :> Df-Ki, K ad lib 3 Lc3i 3 Dflf Ld l '2 rg;iï, K' 13 3 UIT) f No. 10-1 van James l!,r. rier te Leeds !2 zetten). l T.düenz. No. 105 van E. lYrinkenstein te Londen (2 zetten) l Lb(i enz. No. lOli van Jan Drtina ie Praag (3 zetten). l Tiil!: edl : 2 Dot r on Pbl +. '. ril' 'f 2 Kg:! en D -_Kit 2 IV2: t t-'"'/c3: 2 Dg:! t NY. 'I7 ;2 zetten), l Td-ïl enz. No. l:">s van dr. CYnrad lïayer te Olmntz (4 zetten). l 1Y:!, L g. j 2 Khö::', Ld8 3 .Uil! enz. i'liS 3 Dc-i f Kit! 3 ])d7 " K(,i> 3 IX' C j .. Ke!j 2 DeS ? HZ. Xri. j')J van 31rs. Umvland (2 zetten). ] Pe2M enz. N«i. J 10 van gc-br. E. en ![. lYttman, ('ineinnati 2 zett'-n). l 'IY2! enz. No. 11] van A. l'. '?] ackei,zie, .TamaiYa f3 zetten';, l yh7, Kdi 2 'IY3! enz. Kdii 2 Ta« i\eii 2 i (i ?;l,, ad lib 2 Dd3 T, Tab i !' ., 2 Del v, l't' No. 112 van \\'i!!i, <;:i St,;inif/., New-Vork (2 zotten). l Pdi; en/. Cl, H-de oplo-sing-Mi v, in alle problemen van J. Hoes, Rotterdam: C. T. v. Ham, GurrcdijU: W. v. H.. Delft: Srliaakelnk Morphy", KaaYbeuvei : \V. l!. H. Meiners en A. Wijbr,,iHs, Amsterdam; aUe. behalve No. 110, J. J. Speet, W. Severrjn en A. Hucse, Breda; (be halve N». l<;s), Haannan, Mioseb : (bobalve 103, lOli. 1(18 en 111) van G. J. \olte, Amsterdam; (behalve 100 en 112) T. A. Termos, Kotter-lam : (behalve 103 en lOsi A. H. de Vos, L'ordiecht. de begrafenis voor: een kleine stoet, makkers, kennissen eu de huilende weduwe achter den lijk wagen. Misschien een kort, en bondig diskoersken. op zij u graf, en later een kruis met de woorden: »U\ve ontroostbare weduwe Melia." Dergelijke overpeinzingen hielden zijn geest bezig, maar konden. hem niet afschrikken ; nelfs het licht der mooi geblonkeu schoenen was nauwelijks bij machte hem een stond te doeu weifelen. En toch, zoo hemelsch geblonken waren ze, want voukel Sus had -M vooi' dezen laatsten keer met dubbele zorg gepoetst. Weten dat ze over enkele oogcnblikken niets meer zijn zouden dan: i/'t misvormde lijk van d'uitgebloeideu schoen." Voort ging Xoukel Sus, eu hij veruam niet liet vreugdig gezang der jonge schipperiu. op het kleine Wateuschip, hij zag niet hoe vlijtig de vogelen hunne nestjes aan 't bouwen wareu ia de hoornen boven zijn hoofd, 't Was in de leute, 't was iu de Mei! Hij zag de lijuvisscherslangs de vaart, als standbeelden, door od zoo ijselijk met, deze liefhebberij gestraft ter wille hun ner bezigheid in voortdurende betrekking met 't water, en die nochtans uooit h uu lijden eindigen door er in te springen (in het water). Was 't gedrag vaii Xoukel Sus niet laf? Xu was hij gekomen aan liet hooge riet, waar hij zich kou verdrinken zonder alleenlijk het water te zien. 't Was uit met hem! Hij ua'm een loopje om den sprong te wagen, doch on willekeurig vielen zijne blikken op de arme schoe nen, en /iju moed zonk er in. Zijne trouwe schoenen, voorwerpen zijner genegenheid, zijner /.org, die hem zoo lang gediend hadden! Over zijn eigen lijf mocht hij beschikken, maar had hij wel 't recht zijne onschuldige laarzen om 't leven. te brengen:' Dit gedacht was liem ouverdragelijk! .Indien hij ze echter uitdeed alvorens .deu sprong te doen, eu op den oever liet staan als getuigen vau zijn vrij willigen, dood!" Zoo gezegd, zoo ge daan! Met, duizend voorzorgen plaatste hij de beminde wezens ouder een hoogeu boom en be keek ze nog eens met waterigeii blik. Weer trad hij achteruit om zijn loopje te nemen, maar ach! scheiden vau zijne laarzen!" Was het niet wreed te moeten denken dat andere voeten er voortaan. /.ouden mee loopen eu misschien niet goed vau blinken onderhouden'r Xooit! dan nog liever samen sterven! In welk een wreedeu toestand bevond zich Non kel Sus! Mcnschen die gaan sterven, zegt men, hebben soms rijke geda.chten. X'onkel Sus, zien lijk geïnspireerd, haalde uit zijn ondervestzakje den dobbelsteen, die hem nooit verliet. Het spel moest \\itwijzeu of hij leven, of sterven zou. is het leven niet een teerlingworp!" Xiet om hem zelf' was 't te doen, maar wel om de onschuldige laarzen. En od is genadig, want ziet. de leerling heeft, gezegd: leven zult gij! Xonkel Sns sprong op vau vreugde; moest hij uiel, den lieer danken, die zijn schoeisel zoo goed beschermde r .Hij wierp een blik van afschuw op het, jnuurhooge riet, dat, door het windje bewo gen, heinivol ruischte, verraderlijk aanlokkend. Xonkel Sus verwijderde zich snel om aan den iioodlottigen invloed te ontsnappen. U aar zou hij nu heen!" Xaar hnis!J Xiinmer eu nooit! Overal waar zijue laarzen hem breugea MÜlen: niet, daar! Ken kort onderzoek heeft hem doen ontdekken dat hij nog drie centen rijk was. \\ at hij er mee beginnen zou'" Eene pruim tabak, een glaasje geucver of een doosje blink? Eeu doosje blink wilde hij koopen. Yroolijk fluitend trok hij op, en ontmoette zijne wecnende vrouw, die, evenals hare schreiende zuster van Jerusalem, het arm slachtoffer diep beklaagde, en hem bij den pand der jas vriendelijk meesleepte tot ouder het, echtelijke dak. (Xonkel Sus heeft, uooit be grepen hoe of op welke manier de goede vrouw kennis had gekregen van zijn voornemen). Al hoewel Melia t geval aau niemand vertelde, teuzij aan eenige beproefde vriendinnen, en zulks op een eeuwig zwijgen, was het, feit denzelfden avond gekend, herzien en vermeerderd. Allerlei feeste lijkheden hadden plaats aan de deur vau Xonkel Sus, waaronder keiikengcriet'innziek, zinnebeeldige voorstellingen, bcllekentrek en verlichting iu uit geholde rapen en beetwortelcn. Xoukel Sus dierl' gedurende veertien dagen niet meer het hoofd buiten steken, maar toen hij Goede oplossing van No. 105 van Trio", Elbnrg; van 11)9 van J. Abas, Amsterdam: F. Jlohr en W.C. v. d. Heyde, Haarlem. C01UIËSPONDENTIE. W. S. te ]"!. en J. L. te IJ. Zeer zeker kunt u be'de deelnemen aan oorrespondentiexvedstrijd. Stuur ons s. v. p. een uwer beste partijen, als maatslaf voor classificatie. L. il. Deelman te r.. 'Wanneer krijgen wij weer eens bericht van onzen trouwen correspondent in Jt Noorden? Hoe staat 't met de plannen voor den nat. wed^tiijd in l»i)2 en de bondsaideeling te G.'.' Zijn er geen liefhebbers in Staunton" voor den corres pondentie wed.s t r ij d y J. l'. Heemskerk te's H. Wilt gij u met de bewaring (Ier inlcggelden voor den C. W. belasten? Hoe staan de linauties voor den internationalen wedstrijd? Stuur ons s. v. p. de P. M. waar dat Tweepaardspel tus schen A. E. F. en J. D. T. in voorkomt. Bij voor baat dank. H. J. den H. te A. Wij hebben 3de en 4de matchpartijen doorgespeeld; hoewel goed gespeeld is er tocb te weinig teekening in om te publieeeren. Uw tonrnooipartij met den heer Meiners zien wij met spanning te gemoet (wellicht reeds gespeeld ?). Biiet' ontvangen. Hartelijk dank. Voor den C W. hebben -zich tot op 9 December !?) spelers aangemeld. COKHESPONDEXTIEWEDSTKIJD. Behalve groeien van 5 spelers zullen wij voor hen, di& ei n kleiner aantal partijen wenschen te spelen, ook groepen van 3 spelers arrangeeren. Men vergete echter niet dat hoe grooter 't aantal pai tijen des te grnuter ook de kans op den prijs van ? 90 wordt! De deelnemers worden verzocht ons op te geven of zij 2 of i partijen wenschen te spelen. i ':? AriiheJii-:;')!'.' Schaak vereeni^ing verheft xich in do nic'/ejuMi^' V.H! (ion lieer J. ]?'. Heemskerk, den \errlienfte;ii.:e:i Sec re t LI n- van dea NYiierl;in,l.si;hen Srhaakbond, em de ,i\nri.|i'n van VHjilaa IS ,.,, /atenhig l!) IVeemher. in liaar ( !;;!>!,,k,ia! dm,r te brengen, en oein:,'e Simultaan-en Blir.dliiO-tiicn ten hesie \u (-r\i>n. \V> geus «Ii1 beperkt-.1 r u i ui l e kunnen stadgencoten op ,![e avonden niet ^enitrudnreerd werden. Vreetndeliru'e-u e;: I! even I.eden van den j;(,nd echter v>-pl. Zij be'ioeven s]e,-;its Y;n v.eitsrh aau eeu der bestnurslc ten kenbaar t niakf'!. liet bexliiiir bestaat uit de Heereu Victor M3. Cli.i'c.l-.n. J. X. Clausen eu (i. .1. Lautsmk.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl