DE AMSTEEDAMMEE A*. 1891. WEEKBLAD YOOE NEDEELAND Ieder nommer bevat een Plaat. Onder Redactie van J. DE KOO en JÜSTÜS VAN MAÜRIK Jr. Het auteursrecht voor den inhoud van dit Blad wordt verzekerd overeenkomstig de wet van 28 Juni 1881 (Staatsblad No. 124). Verschijnt eiken Zaterdagavond. Uitgevers: VAN HOLKEMA & WARENDORF, te Amsterdam. Singel bij de Vijzelstraat 542. Zondag 27 December. Abonnement per 3 maanden ..... ?1.50, fr. Voor Indiëper jaar ............ Afzonderlijke Nummers aan de Kiosken verkrijgbaar . Advertentiën van l 5 regels ?1.10, elke regel meer . Reclames per regel p. post ? . mail 1.65 9. 0-18* 0.20 0.40 B R KI C H T. In liet begin der maand Januari verschQnt PEN- en POTLOODKRASSEN. Album van teekeningen, verschenen in den afgeloopen Jaargang van DE AMSTERDAMMER, Weekblad voor Nederland. DU album, bevattende teekeningen door Joh. Braakenaiek voor de 7de pagina van net Weekblad vervaardigd. ?al tegen zending van 25 Cents door den uitgever franco toegezonden worden. Van Holkema & Warendorf. I N H O V D: VAN VERRE EN VAN NABIJ. FEUIL LETON: Rupert's Kerstgeschenk, naar het Engelsch van Bret Harte. KUNST EN LETTE REN: Het tooneel te Amsterdam, door H. J. M. Muziek in de hoofdstad, door Van Milligen. Een nieuwe studie over Israëls, door V. De tentoonstelling te Chicago in 1893. (Slot). Leopold's zoon, doorWilly. VARIA. Potache, naar Maxime Andoin. Voor Dames, door E-e. ALLERLEI. INGEZONDEN. RECLA MES. PEN- EN POTLOODKRASSEN. ADVERTENTIËN. Van verre en van nabij.__ De Fransche republiek heeft er voor ge zorgd, dat de vreedzame toon der Kerstmis artikelen door een wanklank wordt gestoord. Het besluit van de regeering te Parijs om de diplomatieke betrekkingen met Bulgarije af te breken, wordt dan ook in Europa bijna algemeen afgekeurd. De aanleiding tot dezen forschen maatre gel is de uitzetting van den Franschen jour nalist Chadourne, die te Sofia als corres pondent van de Agence Havas werkzaam was, uit het vorstendom. Frankrijk beweert, dat hierdoor de capitulatiën zijn geschon den ; Bulgarije beroept zich op het recht van eiken staat, om voor de handhaving van de orde en rust te zorgen, zonder vooraf te vra gen, of eene andere mogendheid hier iets tegen in te brengen heeft. Feuilleton. Rupert's Kerstgeschenk, naar het Engelsch van BEET HARTE. 't Was Kersttijd in Californië, een tijd van regenvlagen en ontkiemend gras. Er waren tusischenpoozen waarin de zon, doorjagende wolken en stortbuien heen, de woeste heu velen wonderlijk verheerlijkte, en dood en opstanding waren als een, en uit de eigenste weeën van het versterven worstelde een nieuw krachtig leven naar buiten, omhoog. Zelfs de stormen, die de doode bladeren neder schudden, laafden de teedere knoppen die hun plaatsen innamen. Er waren geen tijdruimten van sneeuwige rust; snel volgde de ploegschaar van den landbouwer in de voren, door de laatste regens gegraven in de ont wakende velden. Misschien was het daarom, dat het groen, dat de huiskamer versierde, een vreemd uiterlijk aannam en een geheim zinnige tegenstelling aanbood met de rozen, schemerachtig zichtbaar door de vensters, wanneer de zuidwestenwind haar zachte kronen tegen de ruiten sloeg. »Komaan", zeide de doctor, terwijl hij zijn stoel dichter naar het vuur schoof en vrien delijk maar vastberaden den hem omringenden halven cirkel vlaskopjes rondzag, »vóór ik mijn geschiedenis begin, waarschuw ik uitdrukkelijk, dat ik door geen malle vragen in de rede verkies te worden gevallen. Bij de_eerste schei ik uit. Bij de tweede zal ik mij verplicht voelen, rondom een dosis wonderolie toe te dienen. En dan, stilzitten jon gens! Met armen of beenen woelen, zal ik beschouwen als een verzoek om ze af te snijden. Ik heb mijn instrumenten meege bracht en houd er nooit van, mijn zaken in de war te laten sturen door de vermaken. Is 't afgesproken ?" Houdt men zich aan de letter der wet, dan moet men erkennen, dat de Fransche minister Ribot in zijn recht was. Wij zagen reeds, dat hij zich beriep op de capitulatiën, dat wil zeggen op de tusschen de verschil lende Europeesche mogendheden endePorte gesloten traktaten, krachtens welke de in Turkije en in Turksche provinciën woonach tige onderdanen dier mogendheden onder worpen zijn aan de jurisdictie hunner eigene consuls. Bulgarije is voor den heer Ribot, die de zaken natuurlijk door een Russischen bril bekijkt, nog steeds eene Turksche pro vincie. Daar nu de Sultan geen Fransch onderdaan uit het Turksch gebied mag zetten zonder daartoe verlof te hebben gevraagd en verkregen te hebben van de Fransche auto riteiten, kan vorst Ferdinand of zijn mi nister-president dit evenmin doen. Voor de Fransche regeering, evenals voor de Russische, heeft de geschiedenis sedert 1878 stilgestaan. Stilgestaan althans in zekere opzichten. Enkele gebeurtenissen, die in lijnrechten strijd waren met internationale verbintenissen men denke aan Batoetn en aan Tunis! worden eenvoudig als voldongen feiten beschouwd. Wat echter niet te pas komt in de kraam van den Rus en van zijne goede Fransche vrienden, wordt eenvoudig genegeerd. Frankrijk weigert aan Bulgarije de rechten toe te kennen van een zichzelf besturenden staat, omdat Bulgarije in eene abnormale positie verkeert. Maar van die abnormale positie draagt alleen Rusland de schuld. Het traktaat van Ber lijn heeft bepaald, dat de vorst van Bul garije in de eerste plaats moet worden ver kozen door de Bulgaren zelven; dat die ver kiezing moest worden goedgekeurd door den Sultan en dat de verkozen vorst als zoo danig moest worden erkend door de Euro peesche groote mogendheden, die het trak taat onderteekenden. Aan al die voorwaar den heeft de Battenberger voldaan; maar toen deze in het vorstendom genoeg invloed had gewonnen om te weigeren, een Russi sche satraap te blijven, liet de Russische regeering hem door hare vrienden oplichten en over de grenzen zetten. En toen de Bulgaren daarna den Coburger tot vorst verkozen en de Sultan tegen die verkiezing »Ja, mijnheer," riepen zes kinderstemmetjes tegelijk. De uitval werd echter onmiddellijk gevolgd door een half dozijn vragen. »Stilte! Bob, zet je voeten neer en laat dat rammelen met die sabel. Flora mag naast mij zitten, als een dametje, en al de rest het voorbeeld geven. Fung Tang kan ook blijven, als hij er lust in heeft. Draai het gas een beetje neer ; zoo, meer niet, dat's juist genoeg om het vuurtje en de kaarsen aan den boom helderder te laten uitkomen. Stil nu, allemaal! Wie een amandel kraakt of te hard snuft over zijn rozijnen, wordt de kamer uitgezet." Er was een diepe stilte. Bob legde be hoedzaam zijn sabel neer en streelde peinzend zijn broekspijpen. Flora, na koket het zakje van haar schort te hebbeu glad gestreken, legde haar hand op des dokters schouder en liet zich naar hem toetrekken. Fung Tang, de kleine heidenknaap, wien bij deze zeld zame gelegenheid was toegestaan, de feest vreugde boven te deelen, overzag de groep met een glimlach, die tegelijk innemend en wijsgeerig was. Het zacht getik-tak eener pendule op den schoorsteenmantel, gedragen door eeu jeug dige herderm yan bronzen complexie en groote symmetrie van ledematen, was het eenige geluid, dat de kerstmisachtige kalmte van het vertrek verstoorde een kalmte, die de geuren van sparregroen, nieuw speelgoed, sigarenkistjes, lijm en vernis bijeen hield in een harmonische verbinding, die elk begrip te boven ging. »Voor ongeveer vier jaren om dezen tijd", begon de dokter, »woonde ik in zekere stad een reeks lezingen bij. Een der professors, die een vriendelijk, hupsch mensch was ofschoon een weinig praktisch en koppig noodigcle mij op kerstavond bij zich uan huis. Ik was daar zeer mee ingenomen, want ik verlangde een zijner zonen te zien, die, hoe wel hij pas twaalf jaren oud was, voor ver bazend knap doorging. Ik durf heusch niet zeggen, hoeveel Latijnsche verzen dat ventje uit het hoofd kon opzeggen, of hoe geen bezwaar maakte, kwam Rusland weder met zijn veto. De Bulgaren hebben zich aan het keizerlijk misnoegen niet gestoord, het vorstendom beeft zich op verrassende wijze ontwikkeld, en al is de officieele er kenning van de zijde van Oostenrijk, Duitschland, Italiëen Engeland uitgebleven, toch hebben deze mogendheden, en Frankrijk met haar, getoond het gezag te Sofia als eene regeering de facto te beschsuwen. Het is steeds Rusland's politiek geweest, zich aan internationale traktaten, die het niet aangenaam vond, slechts zoolang te houden, als het zich daaraan niet kon ont, trekken en, zoodra het de kans schoon zagdoor eenzijdige opzegging, of zelfs zonder die formaliteit, de mede-contractanten te plaat sen tegenover een voldongen feit. Wanneer het echter andere belangen gold dan Rus sische, was zelfs een gansche reeks van vol dongen feiten niet in staat, Rusland's ver kleefdheid aan de letter der internationale overeenkomsten te overwinnen. Voor de regeerirg van de czar is Oost-Roemeliënog altijd een integreerend deel van het Turk sche rijk en bestaat de Bulgaarsche regeering in 't geheel niet. En toch de natuur is sterker dan de leer! heeft dezelfde Rus sische regeering zich nog niet lang geleden gewend tot die niet bestaande Bulgaarsche regeering (zij het dan ook door tusschenkomst van den Duitschen zaakgelastigde) met het verzoek om eenige door haar als nihilisten aangewezen personen uit te leveren! Overgedienstige vrienden kunnen het iemand soms zeer lastig maken. De Fran sche regeering, uitgaande van de leer, dat navolging de meest oprechte vorm van vleierij is, heeft het goed gedacht tegenover Bulgarije dezelfde houding als Rusland aantenemen. De bedoeling is zeker allervriende lijkst voor Rusland wel te verstaan. Maar wat zal het gevolg zijn ? Zoolang Frankrijk met de Bulgaarsche regeering diplomatieke betrekkingen onder hield, kon het daar zijne bescherming verleenen aan de intriges der Russophile partij. Dat heeft het dan ook in ruime mate gedaan. Onder de veilige hoede van het Fransche consulaat zond dezelfde heer Chadourne, voor wiens weinig belangwekkende persoonveel Eugelsche hijzelf al had gemaakt. In de eerste plaats, zou jelui maar willen dat ik ze ook ging opzeggen; ten tweede, heb ik geen verstand van gedichten, Latijnsche of EngeUche. Maar er waren kenners, die zeiden, dat ze verwonderlijk waren voor een jongen, en iedereen voorspelde hem een schitterende toekomst. Iedereen, behalve zijn vader. Die schudde ongeloovig het hoofd, telkens wanneer het ter sprake kwam, want, zooals ik jelui vertelde, hij was een practisch, nuchter mensch. »'t Was een vroolijke partij op dien avond, bij den professor. Al de kinderen uit de buurt waren er, en onder hen het knappe zoontje van den professor, Rupert zooals ze hem noemden, een tenger kereltje, zoo groot ongeveer als Bobby daar, en eveu blond en fijn als Flora naast mij. Hij had een zwakke gezondheid, zei zijn vader; hij liep zelden met de andere jongens te spelen, maar zat liever thuis over zijn boeken te suffen en te peuteren aan wat hij zijn ge dichten noemde. »Nu, we hadden een kerstboom, juist als deze, en we hadden gepraat en gelachen, onder het afroepen van de namen der kin deren, die geschenken aan den boom hadden hangen en iedereen was erg gelukkig en vroolijk, toen een van de kinderen plotseling, half verwonderd en half lachend uitriep: -.kijk', hier is wat voor Rupert; en wat denk jelui, dat het is?'' »Wij begonnen allemaal te raden. »Een lessenaar"; »de gedichten van Milton"; zeen ivoren penhouder": »een rijmwoordenboek"; ^niet:1 wat dan?" :;Een trommel!" »Een wat?" vroeg iedereen. »Een trommel! met Ruperts naam er op." >.En jawel het was zoo. Een groote, glim mende, nieuwe, koperen trommel, met een strookje papier er aan, met het opschrift: »Voor Rupert." «Natuurlijk schaterden wij het allen uit en vonden we het een kostelijke grap. ; Zie je, je zult in de wereld van je laten hooren. lijkheid de minister Ribot thans met zooveel ijver in de bres is gesprongen, eene lange reeks van verdachtmakingen de wereld in en voorzag hij de Fransche bladen van aan doenlijke berichten over de gruwelen door de Bulgaarsche regeering gepleegd en over de snoode plannen van Stamboeloff en van vorst Ferdinand. De Bulgaarsche regeering waarschuwde den onruststoker herhaaldelijk en wendde zich ook tot den Franschen zaakgelastigde. Doch niets baatte, en ten slotte werd Chadourne over de grenzen gezet. Nu Frankrijk de diplomatieke betrekkin gen heeft afgebroken, is de invloed der ver tegenwoordigers van Duitschland, Oostenrijk, Italiëen Engeland zonder eenig officieel tegenwicht, en het behoeft niet te worden gezegd, dat die invloed niet zal worden uit geoefend ten gunste van Rusland's plannen. Hoe onaangenaam men dit in Rusland vindt, bljjkt voldoende uit de artikelen van vele Russische bladen, die er op aandringen, dat Frankrijk zich tot de Porte zelve zal wenden, om voldoening te verkrijgen van den al te zelfstandigen vazalstaat. Dat de sultan aan zulk een verzoek van Fransche zijde zal gehoor geven, is moeilijk aan te nemen. Hij weet te goed, dat elk krachtig ingrijpen zijnerzijds in de aangele genheden van Bulgarije slechts de onafhan kelijkheidsverklaring van Bulgarije zou ver haasten, te meer omdat de hongersnood in Rusland de handen der regeering aldaar bindt. Overigens kan men niet verwachten, dat eene schending der voor Turkije verne derende capitulatiën in de oogen van den sultan een groot misdrijf zal zijn. Intusschen wordt niets nagelaten om den Sultan tegen den Coburger op te zetten. Vermakelijk is de voorgewende verontwaar diging der Fransche pers over de beleediging, welke vorst Ferdinand volgens haar den Grooten Heer heeft aangedaan, door zijn beeltenis op Bulgaarsche munten te slaan. De Groote Heer is daar zeer kalm onder gebleven; hij verstaat uitstekend de kunst om zich met gratie in het onvermijde lijke te schikken. Vraagt men ten slotte, of de Bulgaarsche regeering wel verstandig deed, met den intri Rupert!" zei er een. »Hier is perkament voor den dichter'', riep een ander. «Rupert's laatste werk in kalfsleer", lachte een derde. »Toe, geef ons een klassiek taptoetje, Rupert ?" vroeg een vierde; enzoovoort. Maar Rupert scheen te ontstemd om te spreken; hij werd bleek, beet zich op de lippen en barstte eindelijk in een hartstoch telijk schreien uit en verliet de kamer. Toen voelden degenen, die hem hadden beetgeno men, schaamte en iedereen begon te vragen, wie de trom daar gehangen had. Maar nie mand wist het, of als zij het wisten, hield de onverwacht ontwaakte sympathie voor den gevoeligen knaap hun mond gesloten. Zelfs de dienstboden werden boven geroepen en onder vraagd, maar niemand kon een verklaring ge ven, vanwaar het ding kwam. En, wat nog vreemder was, ieder verklaarde, dat tot op het oogenblik, dat het voor den dag werd gebracht, niemand het aan den boom had zien hangen. Wat ik er van denk ? Och ik heb zoo mijn eigen opinie. Maar, geen vragen! Stel jelui tevreden met te weten, dat Rupert dien avond niet beneden meer kwam en het gezelschap kort daarna uiteenging. »Ik had het geheele geval bijna vergeten, want in de volgende lente ontbrandde de Vrij heidsoorlog en ik was als officier van gezond heid bij een der nieuwe regimenten aangesteld en op weg naar het oorlogstooneel. Maar ik moest de stad passeeren, waar de professor woonde en daar ontmoette ik hem. Mijn eerste vraag was naar Rupert. De professor schudde treurig het hoofd. »Hij is niet erg wel," zeide hij ; »sedert verleden kerstmis, toen gij hem gezien hebt, is hij gaan kwij nen. n vreemd geval," voegde hij er bij, het met een langen Latijnschen naam noe mende, :-een bizonder vreemd geval. Maar loop mee en ga hem zelf zien," drong hij aan; »'t zal misschien zijn gedachten af leiden en hem goed doen." »Ik volgde dus den professor naar zijn woning en vond Rupert door kussens onder steund op de sofa liggen. Zijn boeken lagen om hem heen verspreid en, wat in wonder