DB AMSTBRDAMMER, WEEKBLAD YOOB NEDERLAND. No. 757 Maar du soa ik door et» laatste vervorming ?urn en vrouw de schitterende vleugelen h«b; Jmt doen uitslaan, van morgendauw en verlangen d*m toren, en doen sterven in een kus. Ik had ?00 aan het leven de liefde als belooning, als kroon gegeven. Dat zou veel beter geweest zijn. Maar ik heb de wereld niet geschapen, en de demiorg die er mee belast was, heeft mijn opinie niet gevraagd." In znn sportenden vorm geeft Anatole France toch eigenlijk de allegorie der waarheid. Het vraagstuk van den honger beheerscht het vrouweVjke zoowel als het mannelijke element in de maatschappij; Jules Simon zoowel als Irma von Troll Borosthyani, ieder aan hun kant, de een door enkel huismoeders te willen, de ander door ?wellicht het huiseUjk, bezuinigend en verzorgend karakter van den vrouwenarbeid te veel te mis kenden, verliezen het onverbiddelijk practische uit l»t oog. De collerette Pierrot, reeds verleden jaar gedra gen, een kraag van platte plooien, komt hoe lan ger hoe meer in den smaak. Men g&at hem Situsschen niet alleen, geHjk wy ook reeds meld den, van een borststrik, een kanten cravate, een jabot en fichu voorzien, maar hem ook verdubbeten en verdriedubbelen tot een ruche, of oude gerapte fraise. Van krip en blonde gaat men dan OOK over tot dunne zijden stof, of zware tulle, weldra zal men er soutien inzetten en de tulle aan het eind van kostbare kant voorzien. Lyon zendt prachtige zpen stoffen, Watteau, Pompadour, rococo, geglaceerd gris-perle met veelkleurige bloemen, maar men wil toch het Watteauraodel nog niet voor goed aan. Integendeel, de node van den fourreau wordt hoe langer hoe geprononceer-" er, men zal weer tot den maillot van andschoenleer als eenig onderkleed moeten komap om ieder plooitje te venmjden, zooals een jtar of twaalf geleden. De japonnen zijn reeds geheele pantsers van laken, dikke zijde, fluweel; als men de ceintures, corselets, demi-suissesses en ?wat ze verder nog versiert, er afneemt, is de ?vorm van vroeger, mouleerend van hals tot knie, W«er hersteld. Alleen de hooge mouwen zijn er bij gekomen, en die laat men, ondanks de voorspel lingen, nog zoo spoedig niet varen. * ' * * De hertog en hertogin van Portland hebben 'onlangs een bal gegeven in het onderaardsch pa lei», dat de vorig* hertog heeft laten bouwen en waar hjj de laatste jaren van zijn leven heeft doorgebracht. De legende, dat de vorige hertog melaatsen was, en zich daarom van de wereld afsloot, schynt dus ongegrond geweest te zijn; men zou dan in het besmette paleis geen gasten genoodigd hebben. Het paleis ligt in eene vlakke kale streek; de rijtuigen reden mijlen ver door de eenzaamheid, waar met lantarens een pad was aangewezen; eindelijk hielden zij op voor eea kuil, en men daalde in de onderwereld af. Eenmaal beneden en in de sierlijk verlichte, goed verwarmde vertrekken, dacht men niet meer aan catacomben of gewelven. De ventilatie ge schiedt door duizende kokers; de verwarming door heet water. Alleen wanneer men een venstergordijn optrok, zag men buiten in de zwarte aarde. De actrice Judic, die eenige weken geleden hier optrad, heeft deze week te Parijs opruiming van kostbaarheden gehouden. Twaalf dagen duurde de verkoop. De prijzen zijn erg tegengevallen ; het totaal was maar 234,900 francs. Vooral de juweelen en de oude kanten gingen tegen spotpryzen. De rivière van 46 brillanten, gemonteerd en esclavage", die 30,000 francs heet gekost te hebben, is voor 9480 verkocht. ICen groot ledekant, Renaissance, met kolommen en baldakijn. paoeelen, mascarons, caryatiden, alles gebeeld houwd, met rood pluche en tapijtwerk uit de zestiende eeuw, met sprei van guipure en relief. heeft niet meer dan 1020 francs,zeker geen tiende van de waarde, opgebracht. Ook waren er mooie hangtapijten in het trap penhuis, Het oordeel win Paris en De dond van Agamemmon, deze brachten 1000 francs op; die uit de eetkamer en de hall samen 8000. Een portret van Judic, door AiméPerret, dat in den salon van 1878 geweest is, werd voor 350 francs verkocht, aan een neger. * De HH. E. H. Krelage en Zoon, te Haarlem, zonden als No. 512 hunner publicatiën een uitvoerigen bepchrijvenden catalogus rond van hnn dubbele kruidachtige Chineesche pioenen", (Doubléherbaceous Chinese paeonies), waarvan 500 variëteiten worden opgegeven. Eenige maanden geleden bespraken wij. naar aanleiding van een artikel in een Engelsch tijdsctrift, deze nieuwe modebloem die, curieus genoeg, reeds in het begin dezer eeuw een tijd lang de modebloem geweest is, en waarvoor de firma Krelage reeds in 1833 bekroond werd. De soorten die destijds honderden francs waard waren. (de bloem is altijd een specialiteit der Fransche en Belgische kweekers gebleven) behooren nu tot de geringere in waarde, maar intusschen is de collectie in alle richtingen uitgebreid. Er zijn nu donkere purperen met metaalglans en door de geheele gamma van violet, rood. amaranth, rose en vleeschkleur heen, tot crème en wit en zwavelgeel; er zijn er met zilveren randen, met goudgele meeldraden, met bleekgeel hart. met sanmon voering, er zijn er enorme, zooals do Meissonier, de Pierre Dessert en de Mor.sieur Jules Elie, en kleinere, maar alle hebben de eigenschap dat zij gemakkelijk overwinteren en ook in ona klimaat in den vollen grond ruim bloem geven. E?e. Allerleiroage, zooala het huis thans genoemd wordt; w«win de bekoorlijke GaforieHe haren koninklijken gebieder, omgeven door verkwistende pracht, placht te ontvangen, overnachten thans geregeld honderdvijftig tot twee honderd ontslagen misda digers, souteneurs van de laagste soort en gevaarljjke vagebonden van beide geslachten. Bij een bezoek," sehrytt een verslaggever, dat wij in gezelschap van een hoogen beambte van de veiligheids-politie dezer dagen aan d« cit brachten, traden we ongeveer om tien uur het ChsUeau rouge binnen. In twee groote lokalen van den rez-de-chauseézaten, lagen en hurkten de ongunstig uitziende gasten op tafels, stoelen, banken, of op den grond, dicht tegen elkander gedrongen, als gepakte haring, in eene waarlijk verpestende lucht, de meesten reeds in diepe slui mering. Een ander gedeelte van de gasten lag op de eerste verdieping in hetgeen eenmaal het boudoir van de koninklijke maitresse was, op den grond. Eenige flesschen rouge cacheté" die wij aan het nog wakker gebleven jongere ge deelte van de lieve familie aanboden, brachten eeuigzins leven in de brouwerij. Met onzen politiegeleider gingen de knapen meestal zeer vriend schappelijk om. Een hunner gaf zelfs eenige cou pletten ten beste en scheen zeer gelukkig te zijn met de handvol sous, welke hem zijne voordracht" opbracht. Men kan zich geen scherper tegen stelling denken, dan het onderscheid tusschen de sehitterende Parijsche boulevards en deze huive ringwekkende hellen der ellende, die nog geen twee kilometer van elkander verwijderd zijn. Toegang tot het Chateau Rouge krygen de slapers des avonds, indien zij hun avondmaal met 20?25 centimes betalen; daarvoor laat de waard hen tot 2 uur liggen. Tegen dezen tijd worden allen onverbiddelijk buiten de deur gezet, daar het Chateau Rouge geen logeer , maar alleen een herberg-vergunning heeft Het is onbegr^jpelijk dat de politie niet met de feiten rekening houdt en voor zoover er geen andere asylen voorhanden zijn de bezoekers van het Chateau rouge en dergelijke lokalen in de buurt althans gedurende den nacht met rust laat. Ik twijfel niet of menige nachtelijke aanval op straat, menige inbraak en diefstal in den vroegen morgen zijn het gevolg van deze verkeerde en onmenschelijke politieverordening. Eene andere historische herinnering doemde kort daarna voor ons op in een logement, van althans eenigszins betere soort. Dit bevindt zich in de Rue Quincampoix in het quartier du Teraple en wel in geen minder huis dan dat, waarin 175 jaar geleden de Schot John Law met zijne eerste Fransche bank, de Ban que du Mississippi, tot aan zijn ondergang de zaken gedreven heeft. Het oude gebouw met zijn ruime binnenplaats, waarin destijds de agiotage hare beruchte orgieën vierde, is nog in zeer goeden staat. In de bovenste verdie pingen zijn de groote antichambres, door beschotten tot logeervertrekken ingericht, waartusschen slechts zeer smalle gangen overblijven. In elk dezer logeer kamers bevinden zich 6?8 ijzeren ledekanten, die meestal door arbeiders in gebruik worden genomen, welke 50 centimes per nacht of per week slechts 25 centimes per nacht betalen. Behalve het bed is er absoluut geen meubelstuk in de tamelijk schoon gehouden slaapkamers te zien. De kleederen worden eenvoudig onder het bed op den grond gelegd. Een groot waschbassin bevindt zich in het voorvertrek. Toen wij om 11 uur door eenige dezer kamers gingen, lag alles reeds in diepen slaap. Ten slotte bezochten wij een rachtkroeg van zeer bijzondere soort, die zich ever eens op historischen g^ond bevindt. Het is een kelder in de Rue des Incocents, nabij de Halles Centrales. Het bewuste huis is op het terrein van het vroe gere klooster gebouwd. De bomvrije keldergewel ven, als catacomben, zijn uit het einde van de 16e of uit het begin van de 17e eeuw afkomstig. Er zijn drie verdiepingen onder elkaar; zij moeten eens tot grafgewelven gediend hebben. Tegenwoordig gebruikt de slimme waard de twee bovenste kel ders als herbergvertrekken, terwijl de onderste wegens de vele overstroomingen ongebruikt blijft. Deze herberg behoort tot de weinige, die wegens de drukte van de markt vergunning hebben, hunne lokalen den geheelen nacht door open te houden. Van af twee uur 's nachts vullen zich alle ver trekken met forts" en dames de ]a halle", die vóór dat zij aan hun werk beginnen, daar gaan ontbijten. Reeds van middernacht komen daar echter ook allerlei reizende kunstenaars, Spaansche guitaar- en Italiaansche mandoline spelers, danseuses der openbare bals, liedjeszangers enz., die zich na volbracht dagwerk in het Caveau des Halles een paar uur amuseeren en terloops van de marktlui door hunne vertoor.ingen nog eenige sous willen inoogsten. Toch gaat het daarbij zeer fatsoenlijk toe. De marktlui zouden het anders ook niet dulden. Zoo veranderen de tijden en met hen de bestemming der huizen van eene millloenenstad. Beroemde huizen te Parijs en hunne lotiiv In een der oudste straten van de cité. in de Rue Galande, bevindt zich de gewezen villa van de schoone Gabrielle d'Estrées, de maitresse van Hendrik IV. In deze buizengroep, die zich rondom een kleinen voorhof verheft, en nog talrijke sporen van zijne oorspronkelijke mooie renaissance-architectuur vertoont is tegenwoordig een der berucht ste nachtkroegen van Parijs, in het ChAteauspreekt hij met meer zalving, dan omtrent de zonden ec pekelzonden van zijn buren. Het merkwaardigste is, dat, hoezeer eenigen van hen ook beschuldigd zyn, niet zoozeer van hatelijke zonden als wel van afschuwelijke misdaden, die hen naar Siberiëkonden doen zenden, zij allen met vrees en beving zich schuldig verkla ren en hem smeeken om vergeving voor hen te bidden. En dat is niet alles. Aan personen, die hy voor 't eerst van zijn leven ziet, maakt hij ook den langen catalogus van hun zonden en ongerechtighe den bekend, oude en versche, zonder zich, naar het schijnt, ooit te vergissen. Niets dergelijks is in den Kaukasus vertoond sinds de lang vervlogen dagen van St. Nira. Het huisje van den heer Tagarelli (zoo heet de stervende profeet) is een soort van Christelijk Mekka geworden, waar tien duizenden uit alle hoeken van den Kaukasus heenstroomen, Armeniërs, Georgiërs, Ossetiniërs, Lesghiërs, allen nieuwsgierig en velen berouwvol. De plaatselijke autoriteiten, die over geen wonder verbaasd zouden zijn, zien met eenig welgevallen naar de jongen man, en bezoeken hem als particu lieren, na zijn wekelijkschen terugkeer uit het schimmenrijk. Zelfs een Russisch dagbladcorres pondent, die hem onlangs, vrij sceptisch en cy nisch gestemd, een bezoek bracht, kwam terug met het angstzweet op het voorhoofd, en het vast geloof daarin aan den wekelijkschen doodslaap en opstanding van den profeet van den Kaukasus. Een al te realistische grafsteen. Te Colmar op het kerkhof, btvindt zich een curieus monu ment, dat door de inwoners van Colmar is op gericht ter herinnering aan twee Franschen, die door de Duitschers waren doodgeschoten, toen de laatsten de stad binnenkwamen. Op een afstand gezien lijkt het een gewone steenen zerk, maar als men het van meer nabij onderzoekt, bemerkt men dat de eene zijde eenigzins hooger is dan de andere en uit het graf een hand steekt, die om den rand van den steen grijpt; terwijl aan een ander gedeelte een geheele arm er uitsteekt, en beproeft een werkelijke fransche bayonet te grijpen, die er naast ligt. Het ge heel ziet er uit, alsof iemand die levend begra ven is, probeert uit het graf te ontsnappen. De haiid en arm zijn van brons, en levensgroot. Het blad Vanity Fair vertelt dat eene dame die on langs het kerkhof bezocht, en onverwachts dit realistische monument in het oog kreeg, van schrik flauw viel. New-York is aan eene merkwaardige vergiftiging in 't groot ontkomen. Na een grooten brand in een magazijn waarvan de bovenste verdiepingen waren vernield, zou eene belangrijke hoeveelheid koffie, specerijen, tamarinde, enz. als door water schade geavariëerd, verkocht worden. Toevallig zat in den trein een der assurantiemakelaars met een inspecteur van het gezondheidscomité, enover het geval pratende, maakte hij de opmerking, dat de brand veel erger had kunnen zijn, omdat boven de koffie en specerijen vitriool en witte arsenicum geborgen waren. De inspecteur deed terstond onderzoek en het bleek dat dertig vaten witte arsenicum en eenige honderden groote flessehen blauwe vitriool op de verdieping boven de koftie en tamarinde' vernield waren. De te verkoopen voorraden werden onderzocht, alles bleek door trokken van vergif, genoeg om duizenden rnenschen mee te dooden. Niemand is beter in de gelegenheid om verza melingen autographen of curiositeiten te maken dan een journalist. Een Engelsen journalist heeft de gewoonte, aan de sprekers, wier rede bij resumeeren zal, een briefje te sturen, hoe lang do redenaar denkt te zullen spreken. De collectie gekrabbelde antwoorden, een uur", twintig mi nuten", is de mooiste verzameling goede voor nemens'' die ooit bijeengebracht werd, want bijna ieder spreker, door zijn eigen stem bekoord, maakt het langer dan hij beloofd heeft. Een ander jour nalist heeft al de menu's en invitatiekaarten van zijn lange loopbaan opgestapeld. Nog een ander, een bekend penny-a-liner', die indertijd meedeed aan het nagaan van eenige Londenscho mysteriën, heeft een verzameling bijeengehad van allerlei voorwerpen en souvenirs, met bekende m'sdaden in verband staande. Deze voorwerpen vormden zulk een vrecselijke reeks. dat op zakeren dag de liner'', om den neerdruk kenden invloed van hun akelige beteekenis to ont komen, de geheele verzameling in het vuur wierp en sedert nooit weer aan het bewaren is gegaan. Er zijn drie adellijke geslachten die van ridder Lohengrin beweren af te stammen, en daarom een zwaan in hun wapen dragen; de Ilessen's, de Kleef's en de Lüw's. Een der van Kleet's is hertog van Nevcrs geworden, en op het paleis van Justitie te Parijs, het oude hotel de Nevers, staat de legende van den Zwanenridiler in steen gebeiteld. De sterrende profeet run Ti/lin. In een nederig hutje, gelegen in een der schilderachtige voorsteden van Titlis. leeft en sterft een der meest excentrieke menschclijke wezens, wier schaduwen ooit den aardbodem hebben verduisterd. Het is een btd- i legerig jongman van zeer gewone opvoeding, die. j jaren lang niet in staat oui zijn huis of zijn ka- j mer te verlaten, onlangs begonnen is gore- j geld eiken Zaterdag van zijn leven to sterven | en den vulgendenMaandagmorgen. als een wijzer en j droever man1' in dit tranendal weer te keeren. De bronnen van de/e vermeerderde kennis zijn cic gezichten en geluiden van de andere wereld'', j waarin hij twee dagen van de zeven in geheim zinnige bezigheden doorbrengt, wier aard hij nog i niet geschikt heeft geacht om te openbaren: uu [ de grondslag van deze droefheid is het nood- j lottig Boek van den Schrijvenden Engel, waarin hij de namen dor zonden leest, die die a! zijne vrienden en kennissen begaan hebben. Deze laatste bewering (zegt de correspondent van do Teleyrajih) is, na tuurlijk, voor controle vatbaar, en ongelukkig voor de vrienden en kennissen van Jen jongen man. is de controle herhaaldelijk gedaan en vol doende geweest om des jongmans reputatie to vestigen en de hunne af te breken. Want omtrent geen onderwerp is hij mededeelzamer, of Ingezonden. ZWOLSCHK HERDKl'KKKN. (lenchle licdiictie.' Vergun mij in uw veelgelezen blad een kort pleidooi te houden: een pleidooi, dat de belangen van het onderwijs in het Nederlandsen van nabij raakt. Goede wijn behoeft geen krans", zegt het spreekwoord. Ware het maar zoo! Werd goede w ij u op zijne rechte waarde geschat, ook zonder dat men een krans uithing, er zou niet zooveel bocht geschonken en gedronken wenden. Daarom wil ik een krans uitiiangen voor de uitgaven van Nederiandscue schrijvers, welker titel ik hierboven heb geplaatst. Ieder, wiens taak het is onze moedertaal te onderwijzen aan eenige inrichting van middelbaar of hooger onderwijs, weet, hoe droevig het er uitziet niet de hulp middelen welke hem bij dat onderwijs ten dienste staan. Vooral waar het geldt, goede uitgaven te vinden van letterkundige voortbrengselen uit vroegere eeuwen, zitten wij vaak met de handen in "t haar. Waar moeten leerling en onderwijzer, die plaatsen in werken van Vondel, Hooft, Breero niet geheel begrjjpen, licht zoeken ? In de be staande uitgaven van de werken dier schrijvers 'f Noch Van Lennep, noch Van Vloten, noch Alberdingk Thüm, noch Leendertz hebben de taal der door hen uitgegeven schrijvers grondig onderzocht en nauwkeurig verklaard; voor de uitgevers van Breero's werken was het geven van den tekst der eerste drukken hoofdzaak; op verzoek van de uitgevers werden, ter wille van het groote publiek, enkele verklarende aanteekeningen aan den tekst toegevoegd. In een woordenboek van de taal der 17de eeuw? Waar is het? Er zijn, ja, woorden boeken van de taal van Breero en Hooft. Maar wie heeft daar niet dikwijls vergeefs gezocht? Zoo staat hij, die onze schrijvers van de 16de tot de 19de eeuw geheel wil begrijpen en voor ande ren duidelijk maken, telkens voor moeilijkheden. Afzonderlijke stukken onzer goede schrijvers er» bloemlezingen uit hunne werken zijn wel uitge geven, met of zonder inleiding en verklarende aanteekeningen ; maar welk gebrekkig werk is dat grootendeels! Hoe vaak is de tekst slordig afge drukt, ontbreekt het aan eene goede inleiding, aan deugdelijke aanteekeningen, aan een woorden lijst! Zondert men Verwijs' Nederiandsche Klas sieken en ferwey's Bibliotheek van Nederiandsche Letterkunde uit, dan is bijna alles wat op dit gebied tot nog toe werd geleverd, het bijna" geldt uitgaven als die van Eyraael en anderen onvoldoende, gebrekkig of slecht. Ieder, wien zijne taak als onderwijzer ter harte gaat, mag den heeren Buitenrust Hettema, Van den Bosch en Cramer dus wel dankbaar zijn, dat zij trachten verbetering te brengen in dezen tcestand. Ouder den titel Zwolsche Herdrukken hebben zij een werk op touw gezet, dat van groot nut kan worden, zoowel voor het onderwijs in onze moedertaal zelve. Hun plan i,: stukken uit alle tijdvakken der Nederiandsche Letterkunde opnieuw uit te geven. Die uitgaven zullen bevatten: een nauwkeurigen afdruk van den oudsten tekst; eene inleiding (in de meeste gevallen); verklarende aanteekeningen en een Glossarium. Mogen wij oordeelen naar hetgeen tot dusver van deze reeks is verschenen, dan vinden wij slechts te prijzen. De uitgaven van Cats' Spaanseh Heydinnetje door F. Buiten rust Hettema, die van' Hoofts Granida door J. H. v. d. Bosch, Langendijks Wederzijdsch Huicelijksledrog, door J. te Winkel, Vondels Lucifer, door N. A- Cramer vooral, zijn toonbeelden van Schooluitgaven. Sc/êooZuitgaven niet alleen. Ook hij die zich voorbereidt voor een examen als hoofd onderwijzer, voor een m. o. examen, ook een stu dent, ook een leeraar bij het middelbaar of hooger onderwijs mag ik nog hooger klimmen? ja, ook een hooggeleerde zal deze uitgaven niet zon der vrucht raadplegen. Is het te veel gezegd? Sla Cramer's Lucifer eens op en zeg mij, waar dit koninklijke stuk zoo goed is verklaard: waar de Lucifer-kwestie als ik mij zoo on eerbiedig mag uitdrukken zoo beknopt en zoo helder is be handeld als daar'? Goede wijn behoeft geen krans." Neen, zeker niet' Al wie in Nederland onze taal onderwijst en bestudeert, haast zich de Z»:ohche Jlfrdruk1,-eti te koouen! Men loopt storm op de firma Tjeenk Willink'. Van sommige herdrukken" zal spoedig een herdruk verschijnen .... Vraag het eens aan redactie en uitgever! Dan zult gij de droeve waarheid hooren. waarvan ik iets gehoord heb Ook tot mij, als tot wijlen Elifaz den Themaniet, is een woord heimelijk gebracht en mijn oir heeft een weinigje daarvan gevat." Blijven onderwijzers en studeerenden zoo onverschillig voor de ZwoUchc Herdrukken als tot dusver, dan zai de uitgever het werk moeten staken tot groote schade voor het onderwijs in de moedertaal en. de studie van taal- en letterkunde in het alge meen. Om te trachten zulk een droevigen afloop te voorkomen, roep ik den steun in van allen, wien het onderwies in de moedertaal ter harte gaat. Eene dergelijke onderneming mag niet gestaakt worden ! liet is do plicht van elk onderwijzer, hoog of laag, van elk, die zijne moedertaal bestu deert, kennis te nemen van zulk een werk. Doet hij dat, hij zal zien dat hij niet bekocht, is voor zijne zeven stuivers, den prijs van elk deeltje. Moge dus menigeen spoedig blijk geven van zijne belangstelling in deze ZOD hoogst nuttige onderneming en daardoor aan redactie en uitge ver blijken, dat meu in Nederland nog goeden. wijn van slechten weet te onderscheiden. Amsterdam. 18 Oct. 1891. G. KALF i Reclames 40 cents per regel Magazijn Keizershof", Groote sorteering STOFFEN, Sorties Ecuarpes, Ruches, Handschoenen en Kousen voor Bals en Soirees. SCHA D E & O L D E N K O T T. HOOFM>IJKIJOri' van Dr. JAE«EK's Orig. Norm. Wolartikelen, K. F OFUSCHLE-BENGER, Kah'erstrndt 157, Amsterdam. Eenige specialiteit in deze artikelen in Nederland R OELOF ITROEN TEi.F.r.iL<>oN>-i-.MsiER ^ /ilyorcii Werken G.ïS. en Horloge*. N o u v e aut s. Weinaehtsgesehenke. Etrennes. Groote sorteering. Billijke prijzen»