De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1892 21 februari pagina 6

21 februari 1892 – pagina 6

Dit is een ingescande tekst.

DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 765 van den porseleinen president hadden overgelaten. In anderhalf uur was men den ganschen brand meester. De brandweer had zich geroepen gevoeld, ten einde het reddingswerk een meer dramatisch ka rakter te geven, den vloer open te scheuren en had het door dit vernuftige denkbeeld zoover gebracht dat de groote vazen, die in de benedenste ver verdieping stonden, en waar de gloed niets aan kon bederven, tenminste door het water bereikt en beschadigd zyn. Nu ziet men, als sporen van den brand, nog slechts een verdieping met ge sprongen vensterruiten, een paar geblakerde mu ren en daken, en een minister met een streng gelegenheidsgezicht, die met doodsverachting naar de plaats des onheus is geijld, nadat alles was gebluscht. Een psychologisch museum. De beroemde psy choloog prof. Paolo Mantegazza, heeft te Florence een museum gesticht, dat wel eenig in zijn soort zal zijn. Voorloopig bestaat het uit drie zalen, welke aan het museum voor anthropologie en ethnologie, dat uiterst rjjk aan inhoud is, sluiten. De verschillende afdeelingen van het psychologisch museum zijn aan de verschillende menschelijke gevoelens gewijd. In de afdeeling Liefde" vindt men de verschillende soorten van liefdes-verkla ringen, de requisiten ter verdediging van de kuischheid der vrouw, enz.; in de afdeeling Trots" de afbeeldingen der'macht, der sociale hierachieën, de ordeteekens, wapens enz.; in de afdeeling Godsdienst" de amuletten, afgodsbeelden enz. Er bevinden zich voorwerpen, die alleen daartoe zijn uitgevonden, aan de een of andere psychologische behoefte der esthetiek, van den smaak of de ijdel heid genoegen te geven, en deze dingen zijn het, welke in het psychologisch museum verzameld worden. Daartoe behooren bij voorbeeld de verschillende modellen van tournuren, die daartoe dienen, den natuurlijken vorm van het vrouwelijk lichaam te veranderen, verder de valsche boezems der oude Romeinsche vrouwen, uit metaal vervaardigd, en wel in reusachtige afmetingen. Verder be vinden zich daar de hooge hakken der dameslaarajes in overdreven verhoudingen, verder de ongeloofelijk kleine laarsjes der Chineesche vrou wen, de korsetten der dames enz. Dit alles in de afdeeling Ijdelheid". De verzamelaars-manie wordt voorgesteld door eene buitengewone col lectie lucifersdoosjes, tabakskistjes enz. Vervolgens ziet men daar een splinter van den troon van Karel V, als reliquie bewaard, en talrijke nnttelooze sieraden, die de rijke lui bewaren, alleen omdat het voorwerpen zijn, die veel geld kosten. De Wreedheid" biedt ons een kijkje aan in een arsenaal van folter-werktuigen, daaronder de poire d'angoisse", de casse-tête, de wapenen, waarvan de Vendetta zich bediende, e. a. m. Interessant en rijk van inhoud is ook de aft'eeling karika turen". In een afzonderlijk vertrek, waartoe alleen mannen der wetenschap toegang hebben, zijn de voorwerpen van losbandigheid opgesteld. Deze afdeeling is een der zonderlingste, waarin zelfs meest cynische spotter verstommen moet. De meest merkwaardigste afdeeling is die der autographen", waarin den graphologen rijke stof tot hunne studie gegeven wordt Daar bevinden zich autographen van personen uit alle standen, daar onder drie brieven van Napoleon III. Den eersten schreef hij als gedeputeerde, den tweeden als president, den derden als keizer. Deze brieven bevatten eenige zeer karakteristieke trekken. Een werkstaking in het ballet. Uit Parijs wordt bericht: De groote opera wordt, naar het schijnt, met eene werkstaking der balletdansers en danse ressen bedreigd. Deze artisten verlangen namelijk eene bijzondere vergoeding voor hun optreden in de Zondags-voorstellingen, die de nieuwe opera directeur Bertrand heeft ingevoerd, en gronden hun eisch waarop, dat zij tot nog toe in alle buitengewone voorstellingen alleen tegen schade loosstelling waren opgetreden. De kas der opera weigert echter de betaling voor de Zondags-voorstellingen, die in Januari hebben plaatsgehad, en voert van haar kant aan, dat de herhaalde op voering van Lohengrin, waarin het corps de ballet niet werkzaam is, nu dit de verplichting oplegt, Zondags gratis te dansen. Den dansers is dit niet duidelijk, en zij hebben het besluit ge nomen, onder deze voorwaarde den volgenden Zondag niet op te treden. Een schouwburg van hout en gipst. Men schrijft uit Oldenburg van den 15den dezer: Het voor loopig theater, dat het afgebrande groothertogelijke theater voorloopig zal vervangen, werd gis teren met de opvoering van Minna van lïarnhelm geopend. Het theater is een meesterstuk van nationale bouwkunst. Het is in minder dan twee maanden gebouwd en alleen uit hout en gips. maar zoo, dat het aan alle praktische eischen voor een schouwburg voldoet. Do acoustiek is zelfs uitstekend. Ongeveer 900 personen kunnen er in plaats vinden. Onze schouwlmrglooze tijd is nu voorbij en onze tooneelspelers. die van stad tot stad hebben moeten reizen, hebben weer ge regeld werk. Het hof woonde de eerste voorstel ling bij. Het groothertogelijke theater moet np dezelfde plaats opgericht worden waar het afge brande stond. Ingezonden. TWEE AVONDEN IN HET CONCERT GEBOUW. De eerste was een December-avond. Er w r-ril een groote daad volbracht in het gebouw: men voerde de groote mis van Bach uit; en menigeen voelde zich onder de macht van Bach's heilige kunst. En het licht van den meester scheen ook in de ziel van een groote kunstenares; het was een zacht getint licht, en zij kleurde met die tinten hare liefelijke stem. Zij zal het wel geweten heb ben. Marie Fillunger, dat de bescheidene, niet hooge partij, die haar dien avond was toebedeeld, haar niet veel succes zou bezorgen, maar zij, de eenvoudige, hooggestemde, dacht daar weinig aan, en ze zong zooals hare dichterlijke ziel het haar ingaf. Een zachte goudglans omgaf haar, door velen ongezien, maar enkelen toch virgen er iets van op, en bewaarden het in hun hart. Tnsschen dezen avond en dien anderen, waar van ik ga spreken, ligt een wereld van mensche lijke gewaarwordingen, waarvan het gebouw zou kunnen getuigen. Het was Februari geworden en men stroomde toe om een beroemde zangeres^ te hooren : Fanny Moran-Olden. Al dadelijk na haar optreden bezoedelde zij Beethoven's recitatief door een schrille onzuiver heid, en in de aria was van alles te bespeuren, behalve de gevoelsuiting eener lief hebbende vrouw. In Schubert's lied kondigde der Vater" zich aan door een dof gebulder, dat werd afgewisseld door een toonlooze imitatie van verleidelijkheid in de hoogere tonen, Erlkör.ig's stem voorstellende, maar dat contrast moest ongetwijfeld voordracht beduiden. Wat deerde het of de zangeres telkens, om een toon te bereiken, de gansche toonladder opwandelde, en eindelijk, blijkbaar verheugd over hare vondst, nog een weinig om dien toon heerdwaalde ? daaruit sprak diep gevoel! En eindelijk scheen het velen niet erg te hinderen dat, door eene overdreven wijze van voordragen, de muziek telkens wreed uit het natuurlijke verband werd gerukt. Een violist b.v. zou men zoo iets niet ver geven, maar aan den zang wordt veel onschoons veroorloofd, onder het gevaarlijke wachtwoord: temperament. Fanny Moran-Oldcn werd door velen ge lukkig niet door allen toegejuicht. Wat ik hiermee zeggen wil is dit: Ziet toe, Amsterdammers, dat gij het grootsche gebouw dat voor u is opgericht, niet bezoedelt, door het licht van zuivere openbaring onopgemerkt te laten, en aan te moedigen wie de zangkunst, en daar mede de gansche muzikale kunst, met voeten treden! LEGENDE EN GESCHIEDENIS. Geschiedenis is inderdaad niets dan legende, opschietend met verstikkende weelderigheid, al terwijl eene gebeurtenis nog gebeurt, in hoofden en harten der toeschouwers, gebrekkig waarne mend, beneveld, door passie, vooroordeel, doctrine. Die weinige jaren soms ook maar weinige da gen later, heeft te onderzoeken wat werkelijk is geschied, vindt een bosch van woekerplanten en daaronder misschien, maar nog niet eens altijd de sporen van wat werkelijk is geweest. Uit die overblijfselen bouwt hij zoo goed en kwaad het gaat, in zijn geest weer het geheel en zegt: Dat was nu de geschiedenis". Altijd, als hij nog bouwen kan en niet, wanhopig, de geheele recon structie moet opgeven. Ook hier dus als altijd, is ons leeren grooten deels afleeren: zich ontdoen van verkeerds en onwaars; door overlevering, sleur, onbeziens aanne men, ons eigen geworden. Die gelooven, dat dit afleeren dood gemakkelijk is en men slechts eenige zoogenaamd goede boeken heeft te nemen, om er te komen, bewijzen reeds daardoor, geen flauw begrip te hebben van weten schappelijk onderzoek. Allerminst, waar dit geldt, wat eeuwen achter or.s ligt. Ze moeten ook weinig met aandacht hebben gezien, of gelezen. Het kon hun anders niet zijn ontgaan, hoe spoedig werken, op zeker oogenblik geldend voor het beste, wat over eenig onderwerp kan worden geweten en gezegd, worden verdrongen door andere, wier samenstellers nieuwe elementen van reconstructie hebben ontdekt; hoe, soms binnen weinige jaren, het eene stelsel wordt vervangen door het andere, dichter bij de waarheid, maar daarom nog m; waarheid niet. Voldoende, om te begrijpen, dat een mensch, zelfs een heel knap en talentvol mensch, genoeg heeft aan de beoefening van ('én onderdeel van kunst of wetenschap, en met maar daarbij, spelenderwijs, rog eenige andere deolen nemen kan, ieder voor zich meer dan een menschenleven eischer.d. Waarmede natuurlijk niet is gezegd als tot verstandigen s-prekende dat die, welk mo ment ook der geschiedenis, in beeld willen brengen, niet zich zullen hebben in te leven en in te den ken, in hetgeen zij willen voorstellen. Maar daartoe behoeven zij niet op te klimmen tot de eerste bronnen, wat jaren van studie zou vereisehen, beter anders besteer]. Zij kunnen volstaan met de voorstelling, gegeven door dengeen, die op dat tijdstip het best op Je hoogte wordt gerekend. Mits zij dan maar den besten nemen en niet met oppervlakkige kennismaking zich vergenoegen. Dit ter verduidelijking van' iets, wat niet schijnt te zijn begrepen. Een allorzotst gevoel is. wanneer men bij le venden lijve, zijne eigene geschiedenis ziet over gaan in legende. Ik vernam uit uw l:ïa>!. dat ik vroeger kunstcritiekjes heb <;e elirevoi.;'' rot; wel .,01:1 reclame te maken." Wat moet ra-::? r;,ij sl'-cV kenen! Ik schreef zim o:ü:<>vivi' sedert !SVj Natuur lijk in den beginne ovi.r alhs on m,?\va!; men zoekt dan nog zijn -.v(v.-. M;:;;r ze!!.-, te.en, ofschoon geheel o; ai b;u K^-liik. /en Lot mij nooit in het hoofd zijn geko;t;oi', ui' cigei. ho,,,e :irg, kiinstcritieken te schrijven. Ik liei> Jvt ailijd oen wan hopig onmogelijk \\vrk ;;o\o;><!<':! '<? -prokoi', o i' te schrijver), over voarioren^oioa \;:r, !;ui'..-., wan neer men niet op he'./;cU^e ,'iog:.-i.bli\ ?/,;> k,i:i !\ti'ii hooren of zien. In n'-v n.Taiügornor. hot. D.s.^bhi,! voor Nederland, heb il-: dat eens iii;\of-rig uit.'er. gezet. Ik weid <T lies niet ov<:r uit. Toee. heb ik ook verleid (\.i. -Jllï, 21:J."> en Mii.S, ie vergelijken mf-t LM!."; live '!; u ;<»;-(,;<. te lioitcrdarn, op vor/oc.k. vorsb;.; gai'va.n -"'-a ioom -Hdraak en welke nuttige les :k >?;? d": :? Lad. ?.[a;;,r men van zijn leven. Men kan er bijna niet de geschikte mensehen voor vinden (in heel Frankrijk zijn er, geloof ik, twee of drie); men is voortdurend tusschen hamer en aambeeld; aan de eene zijde de artiste, die zich Eiet genoeg geprezen, of gekrenkt gevoelt; aan de andere, de kunstman, pruttelend, als men over zijn werk de schaaf Iaat gaan. *) En nu zou ik zelf die vervelende dingen hebben gemaakt! Legende! Tweemaal, naar mijn beste weten, heb ik in mijn 20 jarig redacteurschap, die corvée gehad. Eens, toen door een Duitsch gezelschap hier ter stede, een drama werd opgevoerd van Opzoomers begaafde dochter; eens, toen Vorsten school werd vertoond, met Mina Kruseman in de hoofdrol. Beide malen waren niet dan de grootste onaangenaamheden te wachten; om redenen, voor mij voldoende, wilde ik beide malen kunnen zeg gen: niemand dan mij hebt gij iets te verwijten." Voor het overige bleven deze zaken aan de mede werkers, wie ze aangingen, en over kunst van welk artiste ook, is door mij rooit een regel geschreven. Met andere woorden: al is de nu door mij ver nomen legende een zwarte staart, de komeet van den staart heeft nooit bestaan, dan in sommiger ontstelde verbeelding. Dit weinige ter inlichting van uwe lezers. Wat de legendeschrijvers betreft; men spreekt n iet'met wie over niets beschikken dan over scheldwoorden en slijk. A , 15 Febr. '92, A. G. C. VAN DUYL. (*) Ik moet hier billijkheidshalve aanteekenen, dat ik, dit schrijvende, hoofdzakelijk denk aan verslagen over muziek en tooneel. Die toen voor het Handelsblad over beeldende kunsten schreven, gaven in den regel weinig aanleiding tot getob. Alleen maar. ze woonden niet hier en zoo was er ook wel eens weer onaangenaamheid, omdat soms plaatselijke gebeurtenissen over het hoofd werden gezien. Dus: omdat er niet geschreven werd. GELUIDEN EN KLEUREN. Fr was eens een mensch, die zoo geschapen was dat hij alle geluiden, die hij hoorde, dikwijls ook aandoeningen, die hij onderging, onmiddellijk in kleuren zag voor zijn geestesoog. Toen die man deze gewaarwordingen openbaarde, maakte dit diepen indruk op de menschen. Zooals alles wat echt, wat spontaan is. Maar den diepsten indruk van l.et verschijnsel kregen de kunstenaars. Daar zijn het kunstenaars voor. Zij daalden on middellijk in hun eigen ziel af en toen vonden zij 't was treffend veelvuldige sporen van een eigenschap, soortgelijk aan die van den merkwaardigen man. Toen gingen ze over die vondst, r adepten en toen heel gauw zagen ze na elk geluid een kleur en toen zeiden zij tot zich zelf en tot anderen: jah. ik heb het ook; onmid dellijk als ik een geluid hoor. zie ik een kleur voor mijn oogen. Zij spraken eerlijk de waarheid; maar met allen eerbied, die men kunstenaars verschuldigd is, doet hun eigenaardigheid verge leken met die van hun voorganger niet denken aan een broeikasplant? Niettemin, een broeikasplant is ook een plant. dat wil zeggen, een ding dat leeft. Maar nu gaat die kunsteraar menschen scheppen. Mag hij nu zijn menschen naar believen begiftigen met de eigenaardigheid, die hij zelf eerst na oefening verkregen heeft. Me dunkt, hii zal daar zeer voorzichtig mee moeten zijn. Want schenkt hij de zeldzame gave aan een menfch, die voor het overige geen blijken geeft een kunsfenaarsnatuur to bezitten, dan vrees ik, dat zijn schepping geen levend mensch zal wezen, maar een nop met mechaniek. A. B. DAVJDS. halen zou te ver voeren. In 18(if> kwam ik aan lic-1 lïi<»t'c!flil«<l en werd, er hoofdredacteur, door li.:f vertrtk van dep, heer Vening Meinesz. ludieii ik als gewoon schrijver al weinig neiging gevoeld.'1 voor kuir-tkrititk, aU hoofdredacteur weet ik niet voel, v, at, ik zon gron dig haatte, omdat het voortdurend in botsing kwam met mijn gevoel v:in verantwoordelijkheid. Eri ik kan mij geen hoofdredacteur voorstellen voor wie kunstkritieken niet zijn de grootste plaag DE ZUID-AFRIKAANSniIE EN INTERNA TIONALE TENTOONSTELLING TE KLMBERLEY. Amsterdam, 10 Febr. 1892. A an de Redactie van Df AiiintenJaiiiine.r, Weekblad, alhier. HfijitJiffi' <l# Jl^dnt'tcur, Beleefd doch drinsend verzoek ik l:Ed. onderslaand arlikel ook in uw geëerd blad Ie willen opnemen, len einde de Nederlaitdsche fabrikan ten er op te wijzen de gelegenheid niet Ie laten ontgaan die bovengemelde tentoonstelling aan biedt, en ben lol, een krachtdadig meewerken aan te sporen om hun handel ie oxposeoron. I'il de Soulh Africa.n traile Journal of Cape Town onlleen ik liet volgende: Iv^-eland heo'1 in den lijd van vijfjaren l l IS(i 1X90) aan invoer vei handel l van verschillende koloniën: in IS^ij £ SiJ.MI.Iffl on iu 1s90 £ 9.">.9:',2.077. Aan ' niivoer in iNSIi X S2.0(i7.7!l en in 1890, £ '.ll. dii.TNAan hel hoofd van die Koloniën is uu ZuidAiïika. dal in 1X90 van de EngoK-ohe fabrikanien gekochl heelt C '.). l':N. l!',i. Zoodanige aftrek is zeer ^ovoo.i'; aan de nr-rkl en hel zou een onherroepelijk verlies voor de i''i;;;-"lsehen l'ahrikanien zijn. indien er oen flinke mededinger voi scheen. De Engeisoho waar wordt bijna mlsb.iilend V'-rliand.1!,! m Kaap'aiid en Nalal on heelt ook de.i iiiiV.ier van Ku^e'sen lahrikaal dnen slij men, van l l!.:>0i.. K12 in lNs<i loi b 9. |-_'S. ll'/i. m !,XI:'. in-lweik aiieen Ie danken is aan den iilldei nemingsgeo^l dei' Ei ip'!-'e|:o fabrikanten. Zooilat Z.-Afrika, dat. in i<-<*-i) ai-: Kirj'olseiie Koh/nie van den vijfden rang no'aelde, nu ;:ekiniii'in n is lol den eerslen. Nii \\e;i-eh ik ei' oj) ie \\ ijzen, dai de ui'.'esie ; Nederlandse l ie iabrikai.len op de a.s. lenlooiislelling Ie (a!ia-,;;,) oxjoseeren en die van kimberiev veroiiachlz'imen, en deze reeds door de j i.li-oisciie'i! bijna geheel in besla"; is genomen. ! Dal >:oii zeer loi hun nadeel zijn, daar Z1 Alnka hei, land hij inlMcmcndhcid is om Ie j exjioseeron en handel Ie drijven, omdat, waar de l'j'L!,'e:M'hen reeds zulke ren/epsehrelen voor uit zijn gegaan mei hun handel, hel voor de Node; iaiiiiseho ialirikanlen mei moeilijk kon zijn hel/eildo Ie doen, Ie meer daar hel lioliaixisoiie lahrikaal beroemd is en op hoo;.;on prijs gesteld wordt. i Inhchlingen en prospectussen worden ('oor mij op aanvrage gratis en franco toegezondenEd. dankzeggend voor de plaatsruimte mij verleend, blijf ik VEd. Du-. Dienaar, LEON DE RAAY, A. o F. agent v/d. tentoonstelling, Lepelslraat 72, AmsterdamEEN GEMAKKELIJK TE VOLDOEN VERZOEK! Onlangs kwam in liet Ninnvs van den Dag eene advertentie voor onder het opschrift: Winteravonden", die daardoor mijn aandacht trok. Zij was echler zeer ongelukkig geplaatst en de zeiler hadt zich klaarblijkelijk niel de minste moeite gegeven om haar in het oog te doen vallen. Die advertentie behelst hel verzoek eerier hier ter stede gevestigde Werklieden Vereeni ging om toezending van boeken, ten behoeve harer bibliotheek. De boeken worden aan de leden ter leen verstrekt, en geven hun en hunne vrouwen en kinderen gelegenheid zich gedu rende de lange winteravonden, nuttig en'aan genaam bezig te honden. Op mijne desbetreffende vraag ontving ik een zeerwelwillenc] schrijven van den Bibliothecaris der Vereeniging ,Amstels Werkman", gepaard met eene uitnoodiging om met het Bestuur der Vereeniging te komen kennis maken en het gebouw Nieuwe Leliestraat, 14, eigendom der Vereeniging, en hare Bibliotheek te komen be zichtigen. Aan die uitnoodiging heb ik al dadelijk ge volg gegeven, en ik gevoel eerbied voor de mannen die geheel belangeloos in hunne vrije uren, na dikwijls lange en vermoeiende dag taak, met zoo beperkte middelen zoo verbazend veel lot stand hebben gebracht, en die nog steeds met onverdroten ijver werkzaam zijn om dal alk"s te onderbonden en gaandeweg te verbeteren en uit te breiden. De vereeniging is nog jong; de Koninklijke goedkeuring van haar reglement dateert slechts van 27 Aug. 1887 en zij telt nog slechls een 100tal leden'. En toch heeft zij reeds haar eigen gebouw, waarin beneden koffiehuis met woning voor den houder, op de 1ste verdieping eene flinke ruime vergaderzaal met bestunrskamer. op de beide volgende verdiepingen woningen, die wor den verhuurd, en eindelijk op den zolder een bibliolbeekkamer. Het gebouw is niet geheel vrije eigendom der Vereeniging, maar eenige welwillende stadgenooten verstrekten het henoodigde kapitaal, waarvan rente en aflossing tot dusver geregeld zijn betaald. Giften werden echter daartoe be slist geweigerd. In de vergaderzaal worden nu en dan voordraehlon gehouden, door daartoe uilsenoodigde sprekeis, waarbij dan ook de vrouwen derleden tegenwoordig zijn. Verder dienl die zaal tol gezellig samenzijn der leden op bepaalde avonden, enz. De Vereonigirg heeft een Zieken- en Weduwenfonds een Spaarkas?een Voorschotbank oen Mnnnen-Zansvoreoniging ??een afdeoling Bouwkring een Afdeeling Werkeloozen, en de Bibliotheek. Ik heb dus zeker niet te veel gezond, dat een zooveel omvallende vereeniging met, een nog zoo gering ledental eerbied afdwingt voor het bestuur dat dat alles bezielt en in sland weel te houden. Wie nadere bijzonderheden wenscbt te welen, vrace slechts aan hel bestuur het reg'emenl aan. dal zeker saame zal worden toegezonden. Ik bepaal mij nu bij de bibliotheek. Die is 1102 s'"chl, voorzien en er is nog voor i vele hondordo hoeken ruimte in de kasten. Net resultaat der advertentie is al zeer weinig beleekenend. Daarom neem ik do vrijheid de lezers van dit weekblad op Ie wekken om hunne boeken kasten eens na Ie willen zien. en al wat zij missen kunnen en voor liet doel geschikt ach ten, frinifo aan bovenstaand adres Ie zenden. Nier geldl ook : wie het spoedig doel. helpt dubbel, nu de avonden nee lang zijn Ook is de Cello koude der laatste dagen woei' geweken, en al slaan dus de boekenkasten op zolders of koude kamers, hel is nu zoo slim met, om daar een half uurlje Ie vertoeven. Men zij daarbij niet Ie anitslvalliz en zond* liever wat Ie vee] dan Ie weinig. Wat niet. Lresehikt is zal hel Be-Muur wol lei nahouden en ion Ii.de der iibiïol.heokkas te gelde maken. Do vrouwen en kinderen loze'i ook mede. men vergele dal mol. Laai nu ieder die di! le"-l eens lor do;;''1 zijn hockeüsohal nazi'u, en hoi vooral mei mSlellon. anders \venU hel ::oede voo: nein-'ii /:oo licht velgelen. A. -i. JII|-:KI.>'. nes, Ll'u:!it.Ls, iiaa;l^::,-ie,. -n o - U-e.ii'üi voor Bals en Soirees. S O 1 1 A D K & O L D E N K ( > T T. Dr. J\E«-E!v*s Oriij. Norm. WolarHkuIen. K. f .)tü:'>iV;U.-ÖtNG;.*?, EaherstriKit 157, Amtfn'tlnrn. Eenige specialiteit in deze artikelen in Nederland

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl