Historisch Archief 1877-1940
N.o. 767
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
Seeren, wanneer zij niet de zekerheid hebben, dat
aan mogelijke handelsrelatiën door politieke maat
regelen tenminste geen nadeel zal worden toege
bracht.
Ictusschen heeft men voor deze gelegenheid
aan buitenlanders reeds verschillende faciliteiten
gegeven. Zoo zal bijv. voor personen, in dienst
by txposanten' uitzondering worden gemaakt op
de Contract Labor Act?, wetten, die verbieden, dat
personen welke eene vaste betrekking in de Ver
een! de Staten hebben aangenomen vóór zij zich
op het grondgebied der republiek bevonden, daar
binnenkomen. Voor deze gelegenheid redeneert
men nu aldus: het doel dezer wetten is niet
vreemdelingen te weren, maar onze eigen burgers
te beschermen tegen concurrentie van buitenlan
ders. Zijn deze buitenlanders nu noodig om ten
toonstellers te helpen, dan vervalt de reden van
het verbod, want onze landslieden zouden die
vreemden niet kunnen vervangen. Deze wijze
van redeneeren moge juist zijn voor enkele
geoefendo werklieden in bepaalde vakken, voor kler
ken en andere bedienden houdt zij geen steeken
wordt de uitzondering blijkbaar gemaakt om
vreemde exposanten het zoo gemakkelijk mogelijk
te maken.
Met eenigen ophef is dan ook melding gemaakt
van het feit, dat reeds eene vreemde vlag naast
de Amerikaansche wappert op het tentoonstellings
terrein : wie onzer zou gelooven, indien het hem
niet uitdrukkelijk verzekerd werd, dat aan de
Halve Maan de eer te beurt is gevallen het eerst
na de Stars and Stripes" in Jackson Park
geheschen te worden'? Op 20 September jl. toch
begon men te bouwen aan een paviljoen, waarin
een Constantinopolitaansch koopman zijn etalage
zal p'aatsen
Men zou met eenig recht kunnen beweren, dat
deze Turk al vroeg maatregelen neemt om op
tijd gereed te zijn: hij is voorzichtiger geweest,
dan het bestuur der tentoonstelling zelf. Nu moge
het bijna eene traditie zijn geworden, dat ten
toonstellingen bij de opening half klaar zijn, men
beweert in Chicago, dat op dezen regel in 1893
eene uitzondering gemaakt zal worden. Vastge
steld is, dat de gebouwen in September 18i);J
zullen worden ingewijd; zij zullen dan in ieder
geval zoover gereed moeten zijn, dat er nog alleen
binnenwerk te doen valt. Wanneer men de plan
nen der gebouwen gezien en daarbij in het laatst
van Juni 189 L opgemerkt heeft, dat zelfs
aan de fundamenten van het eerste gebouw nog
begonnen moest worden, dan twijfelt men wel
eenigszins aan het slagen van deze mooie plannen.
Uit Chicago schrijft men, vol zelfvertrouwen, dat
Amerikaansche en vooral Chicagosche ervaringen
geleerd hebben, dat de tijd, dien men nog heeft,
ruim voldoende is om gebouwen als de geprojec
teerde gereed te maken.
Als meikwaardigheid mag vermeld worden, dat
op de terreinen van de tentoonstelling door werk
lieden slechts acht uren gearbeid wordt. L)e
normale arbeidsdag is er uitdrukkelijk vastgesteld,
nadat de Directie eerst met de Labor-Unions, de
machtige Amerikaansche werklieden-vereenigingen,
over dit punt getwist had. Weer een maatregel,
waarop men te Chicago erg trotsch is!
Zal Nederland op de Tentoonstelling te Chi
cago vertegenwoordigd worden '! Op deze vraag
zou ik gaarne een toestemmend antwoord hooreri,
maar het laat zich niet aanzien dat van een
Nederlandsche afdeeling veel zal komen. Indien
van regeerirgswege geen commissaris of zaakge
lastigde wordt benoemd, zal door de directie der
tentoonstelling eene particuliere commissie erkend
?worden, wanneer voldoende blijkt, dat die com
missie werkelijk onzen handel, onze industrie,
onze kunstenaars vertegenwoordigt. Ik noem onze
kunstenaars, vooral voor onze schilderkunst,
zou het jammer zijn, indien zij niet te Chicago
een zeer goed figuur maakte. Onze schilders zijn
in Amerika zeer gezien; in het museum Central
Park te New-York hangen schilderijen van Israël»,
Mauve en anderen op de eerste plaatsen In
Chicago wonen ongeveer .5000 Hollanders, min of
meer geamericamseerd; dezen zullen het
Nederlandsche exposanten zeker zoo aangeraam mo
gelijk maken.
Het is waar, dat het getal 5000 niet groot is,
bij de 1,200,000 inwoners, die Chicago telt en
nog kleiner gelijkt, wanneer men weet, dat bijna
400.000 bewoners van Duitsche afkomst zijn.
In geene stad der Unie is het aantal Duit.-cbers
zoo groot, ofschoon er kleinere steden zijn, waar
de verhouding nog sterker in hun voordeel is.
Twee ge liefkoosde bezigheden van het Duitsche
volk, het turnen en het zingen, zullen bij de
tentoonstelling bijzonder op den voorgrond treJen.
Beide liefhebberijen zijn in Amerika door de
Duitschers ingevoerd en reeds nu zijn maatregelen
genomen om den Amerikanen te toonen hoever
hunne nieuwe landgenooten het in beide kunnen
brengen. In Chicago hebben reeds verscheidene
maanden geleden groote uitvoeringen van kinder
en dameskoren plaats gehad, welke ah voorberei
dingen kunnen beschouwd worden van reuzen-uitvoe
ringen, gedurende de tentoonstelling te geven.
Indien do Duitsche keizer bij zijn vroeger ge
maakt, plan blijft de tentoonstelling te bezoeken,
kan bij zich in sommige opzichten verbeelden in
zijn eig'.'il land to zijn: hij zou er echter eene
vertoouin,' zien die hem spoedig uit den droom
zou helpen. Men is rd. op het denkbeeld geko
men ook eene soort militaire tentoonstelling te
organiseeren en daartoe behoort een groot kamp,
dat betrokken zal worden door soldaten,
behoorende tot de Militia der verschillende Staten.
Daarbij zullen revues wordea gehouden en wed
strijden, i. ie t alleen in het schieten, maar oik in
het exureeeren (in het Amerikaanse!! noemt men
deze concoursen compttiiive ilrtlia).
Nu wil ik tiet uit het eene dciü, dat ik. op
Decoratlon Day, heb gezien, besluiten, dat andere |
legerafJoelingen even slecht gedrild zijn, raaar
uitstekende exercitie.»! zou ik toch niet verwachten.
Ook Mi xico zal een afdeeling soldaten zenden om
zijn leger te Chicago te representeeren.
Na al hetgeen ik over de tentoonstelling en de
stad Chicago verteld heb, geloof ik, dat ik er
maar een ding heb bij te voegen om een reit-je
naar Amerika in 1893 voor ieder aanlokkelijk te
maken. Dat eene is, dat men te Chicago zeer
vele, zeer groote en zeer goede hotels vindt. Er
is berekend, dat in hotels plaats zal zijn want
verscheidere groote hotels zijn in aanbouw
voor 200,000 vreemdelingen. Bovendien vindt
men te Chicago nog meer dan 5010
boardinghouses, die ook een groot aantal gasten kunnen
herbergen. Aan logies zal het dus niet spoedig
ontbreken en nu moge een tentoonsfeliingstijd
overigens riet de aangenaamste tijd zijn omeene
stad te bekijken, in Chicago is verder zoo weinig
te zien, dat het geen nadeel zal zijn de groote
Hoofdstad van het Westen te bezoeken, in een
tijd wanneer Amerikaansche zucht om Europa de
loef af te steken en Atnerikaantche reclames er
het merkwaardigste, wat Amerika te bieden heeft,
met Edison en zijne etalage aan het hoofd, heb
ben bijeengebracht.
WALT WHITMAN.
Benige weken geleden behelsden de voornaamste
Europeesche dagbladen en letterkundige tijdschrif
ten, de droeve tijding van de gevaarlijke wending,
die de ziekte van den Amerikaanschen dichter
Walt Whitman genomen heeft. Tegenover de uit
spraak van bekwame mannen der wetenschap
durven zijn landgenooten niet langer de hoop
voeden, dat de good grey poet", voor hen zal
mogen behouden blijven.
Walt Whitman heeft lang genoeg geleefd om,
zij het ook laat, dankbare erkenning te vinden
bij velen. Dat hij als mer.sch en dichter populair
is, bewijzen de vele blijken van waardeering, die
hij in het laatste twintigtal jaren mocht onder
vinden in zijn land en daarbuiten, het jubileum
te zijner eer den een en zeventigjarigen dichter
te I'hiladelphia aangeboden, om niet eens te
j-preken van de dringende verzoekschriften hem
gedaan uit Philadelpbia, New York en vele andere
steden, die om strijd dongen naar de eer zijn
stoffelijk overschot te mogen ontvangen.
Walt Whitman is niet als de zarger, die in
eerzame grootheid peinst over zijn idealen van
kunst en schoonheid, noch is hij als de artist, die
voor den gewonen mensen zijn gedachten verbergt
in de windselen van stijl en slechts door een ge
heimzinnig vrijmetselaarssi hap der gedachten.
begrepen wordt door ee.kele uitverkoren kunst
broeders. Deze dichter heeft gedurende zijn
gansche loopbaan getoond een ernstig streven orn
begrepen te, worden door zijn medemensen, om
te staa;i in innige verhouding tot zijn volk, dat
hij gegeven heeft, wat iedere natie wel altijd be
hoeft: de frissche levenslust van den idealist met
het moedij vertrouwen in de toekomst, dat
twijfelzucht wegstrijkt in naam van het gezonde, na
tuurlijke leven. In een tijd van sociale woelingen,
van maatschappelijke ontevredenheid klinkt boog
en helder op zijn krachtig lied van de schoon e
roeping der menschheid, zijn lied van kameraad
schap en van verbroedering onderling.
Geboren in 1819 te Long Mand in den staat
New York, gesproten uit een geslacht van stoere
farmers", bracht Whitman zijn eerste jeugd door
te midden eener landelijke omgeving. In het
Dagboek Specimen Days. and Collect1' door de/i
dichter op lateren leeftijd aangelegd, spreekt hij
meermalen van den grooten invloed, welken het
buiterileven had op zijn gemoedsontwikkeling. Wie
beketid is met zijn geschriften, heeft zich voor
zeker aangetrokken gevoeld tot zijn diepen zin
voor natuurscboop, zijn eerbied voor het wonder
bare in de schepping, zijn liefde voor de zee en
voor het bosehleven. Men denke aan zijn Forest
Hymn", aan zijn: Night Journey of a River1'
en zoo menig lijngepenseelde teekening, waar
hij zingt van de sehoone schepping.
Als knaap ontving Whitman zijn ot. leiding te
Brook'yn in het drukkersvak. Op twintigjarigen
leeftijd verplaatste hij zich naar de groote stad
New-York, waar het woelig maatschappelijk
verkeer hem zijn eigen persoonlijkheid en werkelijk
wezen meer bewust deed worden.
Hier, waar de strijd ora het bestaan hem dage
lijks in zoo vele vormen voor oogen kwam, werd
hij aangegrepen door een sterken drang om iets
tot stand te brengen en zijn jonge krachten veel
zijdig te ontwikkelen. Hij doorliep achtereenvol
gens een leerschool aan een dagblad, bij het on
derwijs, als gouvernementsklerk, zich tevens be
kwamend op bouwkundig gebied en in het
timmermansvak. Tijdens het woelen van den
Amerikaanschen burgeroorlog, was hij werk
zaam op het slagveld, zich vrijwillig wij
dende aan de taak van verpleging der zieken
en gewonden. Gedurende drie jaar kweet hij zich
van dezen nioeitevollen arbeid met al den ernst
en de toewijding van den mcnschenvriend, die
zijn roeping gevonden heeft in een leven van
handelend optreden te midden van ongelukkiger,
die onmiddelijk hulp en steun behoeven. De
vermoeienissen en ontberingen, waaraan zulk
een laven onvermijdelijk is blootgesteld, bleken
noodlottig voor zijn gezondheid. In 18(51 werd
hij op het ziekbed geworpen en zijn ondermijnd
gestel heeft swdert de vroegere krachten nooit
meer herwonnen. Echter doet het leven van den
dichter te Cnmdt':i, waar bij zich vestigde in 187'?,
na den dood /ijuor moeder, geenszins der ken aan
het droeiig bcataan van den «i'.jetobde raar lichaam
en geest, die gflon beia^gstcilini; meer gevoelt
voor de vragen van den d'ig, en in rust zijn hoog
ste voldoen;!,;; vindt. Do opgeruimde toon. van
zijn bovengemeld dagboek getuig*", luie bij, niet
tegenstaande veel zorgen en tegenspoed, jong van
hart gebleven K een uitgebreide coire.-pondontie
houdt en d<j bt hoeft r; heelt behouden om zich het
muldenpunt te gevoelen van gecstvirwanton, die
zijn ifrev1.")! begrijpen.
Wa.it Vviiiimau's eerste dichtbundel Lcaves of
Grsss"' was n om tlun vorm n om den inhoud der
vcr/en t c, zeer j.i tegenspraak met argene wat i
het publiek gewoon was !e bewonderen om zon- !
der i-in:', of-iont to '-vorden aangenomen en -.vaar- j
deeriiiL; Ie viiïd'-M'. De naam van rbyimisch proza j
wordt veelal gegeven aan Whitman's poëzie. Hij
bekommert z;ch niet om artistieke zorgvuldigheid in
do opzet en afwerking van zijn gedichten ; zijn taal is l
die der warm gevoelde emotie, die het geU ingel van |
rijmen versmaadt en zich niet vrij zou kunnen gevoe- j
len, ware zij beperkt door de strenge wetten van l.et
sonnet, hei madrigaal of rundcau. in zijn vri?e
ditbyramben spreekt bij uit de volheid van zijn
hart ; aan zijn gedacatwigang laat bij den lossen
teugel, abrupt zijn zijne overgangen. Zijn na
turalisme en democratische gevoelens gaven
tevens aanstoot aan velen, wekte de ver
ontwaardiging der toonaangevende partij en deden
hem zijn betrekking als gouverr;eroentskle.rk ver
liezen. De gedichten, welke volgden op zijn
eersten bundel, werden uitgegeven onder
der.zelfden titel van Lcaves of Grass" De plaats
ruimte van dit artikel laat slechts toe in enkele
trekken te wijzen op de kenmerkende eigen
schappen van zijn gei stes-arbeid. Zijn poëzie is
vervuld van de geestdrift van den dichter, die zich
geroepen gevoelt om een vooze beschaving gezond
te maken. Hij stelde zich tot taak te zingen van het
leven der negentiende eeuw in al zijn rijke
verscheidenheid,bij zingt van derooden en behotften dermo
derne maatschappij, geeft moedig het scherpe oor
deel, dat doel treft, en waar hij wijst op een gebrek,
daar gelooft hij ook, dat heeling voor den toestand
mogelijk is, vol van een warm vertrouwen op het
goede in den mensen. Zijn liederen zijn vol van
wat de Engelschen noemen: selfproclamation."
Ik ben de dichter, die zingt van de democratie
der toekomst." zegt hij ; ik breng de blijde bood
schap van broederliefde en gelijkheid ; en hij zingt
van het heilig verbond, dat eenmaal gesloten zal
worden tusschen alle mannen en vrouwen der
aarde, waardoor zij zullen arbeiden eendrachtiglijk
voer de goede zaak der waarheid en der schoon
heid.
Een diepgevoeld patriot isme spreekt tevens uit
zijn verzen ; hij dringt aan op eenheid tusschen
de verschillende staten, die slechts n zijn in
naam; op een geest van meerdere k.- meraadschap;
hij wil zijn de grondlegger van een echt
rationale letterkunde en bestrijdt de neiging zijner
landgenooten om voorbeelden te zoeken in Enge
land, waar zij zich uiten op het gebied der let
teren ; scherpend hun gevoel van nationaliteit.
Waar Whitman in zijn gedichten wetten aan
geeft voor een nieuwe sociologie, beneemt vaak
een didactische toon den gloed van zijn lied. De
gedichten, welke de meeste bewonderaars vinden,
zijn voorzeker de zangen die de spontane emoties van
zijn ziel in beeld brenger. Wij denken aan het
aandoenlijk ,0 Captain! my Captain!" en de andere
treurzangen gewijd aan den President Lincoln. Aan
trekkelijk ook in hooge mate zijnWhitman's
krijgstafereeltjes uit den burgeroorlog. Zij getuig' n van
een fijne opmerkingsgave en waarachtige sympa
thie met het lief en leed van zijn medemenscti. Met
meesterhand heeft hij ze geschilderd, die tooneelen
op het slagveld en beelden uit de krijg. Met
enkele forsche trekken toovert hij op ht t doek
de krachtige gestalte van den oud- gediende of
het jong gelaat van den recrmif, gewond, en Werk
van vermoeienis. De barak haastig opgeslagen in
het open veld, schetsen uit het legerkainp in de
grijze schemering en bij bet bleeke maanlicht,
schetsen van soldaten op marscb, zij dragen allen
den stempel van een kunstenaarstalent.
Omdat Whitman in zijn eigen persoonlijkheid
een richting vertegenwoordigt, vormt hij uit zijn
bewonderaars als het ware een bord om zie b been.
Waar hij zingt van het gemoedsleven van den
mensch in zijn hoogste vrijheid en schoonheid,
heeft hij warme geestdrift verwekt, vnorül bij de
jonge generatie; want de jonge rnenscher.ziel, die
het blij vertrouwen heeft in de toekomst, gevoelt
zich in den geest verwant aan dezen gt ijzen
dichter, die tot in den hoogen ouderdom getrouw
is gebleven aan zijn jor.ge roeping, de roeping
van den idealist, die de boodschapper is van vrede
en geluk onder de menschheid
P.
Nieuwe Gedichten van P. A. M. BOKI.E
van Henshroek. Uitgave van H. C. A.
Thicmo, Nijmegen.
De smaakvolle vertolker van Piobert Hamerling's
Amor en Psyche", heeft ons eon bundel Nieuwe
Gedichten geschonken, waarvan de inhoud aan
trekkelijk en het uiterlijk fraai is. Do meest
afwisselende maten volgen elkander in bonte rij
op. Verscheidene dezer zoetvloeiende verzen zijn
op muziek gezet. De dichter beeft zich niet laten
verleiden iets te geven, waarvan de verdienste
allén bestaat in het overwinnen van technische
moeilijkheden ; hij heeft altijd iets te zeggen,
dat do moeite van het in dichtmaat te zeggen
waard is.
Naast kleine schetsen, kort en krachtig verteld,
staan goed geslaagde aan gen ai m gedichte
bcs-dirijvingen. Nu en dan roert hij do vraagstukken
van onzen tijd aan, of zingt hij Liedekens va:!
Minne".
Dat hij ook gCPstiir en scherp kan zijn, bewijst
een versje, waarin het verbod van hooger hand
om te Berlijn een s'amlbeeld voor Heine op te
richten besproken won!*". Het ., Verhaal van den
soldaat" treft door waarheid van voorstelling en
soberheid van vc.rm. De O'nvoudigo ballade Van
een koningsvrouwxi" mag een model hecten van
een Hollandsen lied: het is n dooi' Rich. Hol
n door Arnold Spot l op muziek gezet. l*ie dub
bele eer spore den dichfcr aan ons in dat ger.re
meer te geven. l!ij zooveel goeds hadden wij den
tekst van h^t Oratorium JMwoh's wraak, waarvant
do rn.iKi'ka'n compositie door Nicnlaï'.ven! vol
tooid, wellicht kunnen niis^e". om-lat die mi, hoe
verdienstelijk ook, maar half tot zijn recht komt.
NIEUW VERSOHFA'KN' WERKEN.
/fit Jlocl; <leïl'ili-iniliiiiiPti. Aiiiliticlittn 'in
Fnhrii:l'eii (Leiden. A. W. Sijtboll') beha'ideit in
de laatste aflevering do fossiele brandstelten, het
zout en de edelgesteojifcn, D.J zorgvuldig
bowerkte tekst en de talrijke afbeeldingen maken
dit werk tot ecu aangename en nuttige lectuur.
Hit Leren en Lijilen der JluTlinf/en i
door (i. Kennan (Haarlem. U. 1). Tjtenk Willink;
is door i/. houd en uitvoering een standaardwerk.
l !e tcekeningeu van G. A. Frost zijn ook in de
Hollandbche uitgave uitmuntend tereproduceerd
en nicj. van l/ildrijis zorgde voor et n e vloeiende
vertaling van den tekst. Van «iit werk K ij n thans
de 9de en 10de at!, verschenen.
Onder den titel Die il'u/l'ai Hictlcr! wcrdt eluor
de tai' ntvoile schrijfster barones Birtha V on
Suttner een tijdschrift uitgegeven tot bevordering
der vredes-idee." Een paar woorden uit de door
de redactrice geschreven herinneringen aan het
jongste vredes-congres te Rome mogen hier eene
plaats vinden.
Woorden, woorden!" zoo smalen onze
tegenstanders. Ook tegen deze bedenking is
Bonghi (de bekende Italiaansche staatsman) dezen
keer opgekomen met den vriendelijken humor,
die d.kwijls als een electrische vonk door zijne
redevoeringen schiet. Gij verwijt ons, dat wjj
niets anders voorstellen dan woorden, maar heb
ben wij dan beweerd, dat wij kanonnen zijn?
En daarbij: zijn troonreden, legerbevelen,
predikaticn, hoofdartikelen niet eveneens slechts aan
eenschakelingen van woorden, en staat er niet
geschreven: In den beginne was het woord?''
Het komt er maar op aan, of hot gesprokene al
of niet gehoord wordt."
Mevrouw Von Suttner, die den naam van haar
nieuwe tijdschrift ontleende aan den titel vaa
haren bekenden roman, kan er zeker van zijn,
vele hoorders te vinden, te meer, daar zij zich
heeft omgeven met een staf van verdienstelijke
medewerkers, en het audiatur et altera pars"
niet vergeet, zoo als zij toont door de opneming
van een artikel Für den Krieg".
Uitgever van het tijdschrift is Alfred H. Fried
te Berlijn.
Voor 't jonge Volkje, geïllustreerd tijdschrift
voor de jeugd, blijft zijn goeden naam handhaven,
even als Voor de Kinderkamer, een Maandblad,
dat voor nog kleiner volkje bestemd is. De heer
Louwerse en zijne medewerkers zorgen voor lec
tuur, waarvan ook de anderen dikwijls nog gaarne
inzage zullen nemen, maar die toch recht kin
derlijk blijft. De uitgever Joh. IJkema verdient
zijn aandeel in het succes der onderneming
ten volle.
Dr. E. Monin heeft onder den titel: Misères
ncrveuses" een boek geschreven; dat op interes
sante en bevattelijke wijze vele kwalen bespreekt,
waarvan sommige al aan Hippokrates waren be
kend, terwijl anderen helaas uiterst modern, be
paald fin de-ziècle zijn. De bekwame hand van
Dr. A Aletrino heeft dit werk in een Hollandsen
gewaad gestoken, en de heer Thieme te Nijmegen
heeft het onder den titel Zewiw'ijden" uitgegeven.
Het boek is klaarblijkelijk r.iet vcor mannen
van het vak, maar voor leiken geschreven. De
schrijver onthoudt zich daaib'j zorgvuldig van al wat
do lezers zou kunnen leiden tot bedenkelijke expe
rimenten om zich zelven te genezen. Zijn raadge
vingen zijn meer van algemeen hygienischen dan van.
medischen aard. Met des te meer gerustheid kan
daarom het boek ter lezing worden aanbevolen.
VARIA.
PLASTISCHE KUNST. TOONEEL EN
MUZIEK. LETTEREN EN WETENSCHAP.
Dezer dngen is de vierde tflevering van den
n.egf-ntienderi jaargang van Oud-Hollai d versche
nen. De btiei'wis^fli'ig van Joost r.issw, uitgegeven
door i'rof. Dr. H. C. Rogae, en een korte
rnededeelirg van Mr. N, de Roever over het zilveren
kindfrspf-elgocd uit do vorige eeuw, zullen met
belangstelling gelezen woiden docr hen die zich
met de geschiedei is van Ams erdam en nsct onze
kunstnijverheid bezig honden. Allicht zal een
ieder die deze atlcvering in handen krijgt en de
inhoudsopgave opslaat, het eerst de laatste
bijdraae Ifzen, want daarin wordt de belangrijke
ontdekking, die Mr. de Roever in het paleis op
den Dam gedaan heeft, en die reeds in alle cou
ranten besproken i", breedvoerig toegelicht. Ja,
Rrmbrandt heeft wel zijn kunst beschikbaar ge
steld aan do versiering van het achtste wereld
wonder.
Arme Lautner! Mit der Ausschmückung des
Rathhauses wurden andere. Maler betraut und
Renibrandt erhiclt keinen Aui'trag." Ook deze
vuurpijl door Dr. Max Lautner afgeschoten, heeft
zijn kracht verloren. In het zuid-ooster boogvlak
van de groote gaanderij is een groote schilderij
aangebracht, voorstellende hoe Claudius Civilis
aan den nachtelijken maaltijd in het bosch de
Batavieren ten strijde opwekt. Dit is de schilderij,
waarover reeds sprake was in een regeling van de
geldelijke zaken (usschen lïembrandt en lijn geld
schieter Lodewyck van Ludiek. Ongelukkig is er
niets van de schilderij te zien, en dit komt door de
rampzalige wijze waarop ten ti.'de van koi ing
Lodewi_;k het stadhuis tot oen psleis verki oeid is. Men
heeft er eenvoudig een bouten marmert n muur
voor gebouwd, die het lid t geheel afsluit. Het
behoeft echter slechts verwissel.l te worden met
een schilderij van gelijken omvang in een ander
boogvak derze'-fle gaanderij, om weer gezien en
bewonderd te kunnen worden. Voor den ricuw
benoemden intendant van het paleis is nu de.
schoone taak weggelegd, deze verandering te
doen plaats vinden. Hij kan zijn werkkring onder
geen gunstiger auspiciën aanvaarden.
Een andere verhandeling heeft Dr. C. Hofstede
de Groot gewijd aan den schilder Janssen», een
navolger van Pieter de Hooch. lïr.eds eenmaal
beeft Dr. Hofstede de Groot een tot dusverre
volslagen onbekend schilder doen wedtrgeboren
worden. Toen was het Thomas Heeremans. Nu
vond hij onder het gezochte en zoo duur betaalde
werk van Pieter de llooch een aantal werken die
stellig door zekeren Pieter Janssens zijn geschil
derd. Voetje voor voetje kwam de ijverige onder
zoeker van onze Oud-IIollandsche schilder/school
tot stellige en verrassci.de resultaten.
Het verkrijgen van resultaten als in deze afle
vering van (iud-Holland door de hoeren de
Raever en Hofstede de Groot zijn nedergelcgd, be
wijst welk een onschatbare dienst met de uitgave
van dat blad bewezen wordt. Daarom treft het
oi:s bijzonder dat juist nu de uitgevers genood
zaakt zijn een r.i> uw beroep to doen op de
onderstuinii g van bet lezend publiek. Ergerlijk is
het in de hoogste mate dat Oud Holland voort
durend eon Kaïnpf' um's Dasein te .strijden h< efr,
terwijl zulk een groot aa,r,tal nietswaardige tijd
schriften onze leestafels overstelpen. Wij aarzelen
dan ook niet oeru'ge zinnen uit het bij deze afle
vering geioegde prosptc'ns over te nemen.
Wie toch, a's Nederlander, tier is op de
groot