Historisch Archief 1877-1940
No. 773
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
museum, de zoo verderfelyke centralisatie op dit
gebied tegen te gaan.
Sedert ik verleden week de ophanden zijnde
veiling van de verzameling Habich te Kassei heb
aangekondigd, is de catalogus verschenen. 9 en
10 Mei zullen de heeren Lempertz uit Keulen en
Schall uit Berlijn de beroemde collectie te Kas
sei onder den hamer brengen, ten minste wat
niet al verkocht is. In den catalogus, die te
gel\jk moet dienen om van de verzameling in zijn
geheel een herinnering te bewaren, en die uit
muntend bewerkt is, van alle naamteekeningen
facsimiles geeft en opgeluisterd is met een ets
van W. Unger, vier heliogravures; van Hanfstaen^l
en 40 lichtdrukken van Kiitilen uit Gladbacb,
zyn daarom ook opgenomen de schilderyen, die
al in het bezit van de Eugelsche en Pruisische
regeering zijn overgegaan.
Naar Londen gaat een fraai IJsfeest van Hendr.
Avercamp, een Dorpsgezicht van Corn. Decker
van 1669, dus uit zyn laatsten tijd, twee stukken
?van Bern. Fabritius, van wien de heer Habich,
niettegenstaande hunne zeldzaamheid, een viertal
goede werken heeft weten byeen te krijgen, nl.
de Besnijdenis van Johannes,bekend uit Ungers ets,
en een Aanbidding der herders, de reeds de vo
rige week vermelde scbets, toegeschreven aan
Govert Flinck, een Landschap met gsiten van
JFred. Moucheron en Adr. v. d. Velde, een
Boerenbinnenplaats van Is. v. Ostade (coll. Moll, Keulen).
een Rembrandtiek bergachtig landschap van Roe
land Roghraan 1659, een Landschap van J. de Wet
en een Landschap van Jan Wouwerman (coll.
Potocki, Parijs en Moll, Keulen). Deze 11 stukken,
ik noem slechts de Hollandsche, zijn evenveel be
langrijke aanwinsten voor de National Gallery.
Het museum te Kassei ziet het verlies van de
geheele verzameling, die er in bruikleen was af
gestaan, vergoed door de aanwinst van den Roof
van Europa door Gerrit Bleecker 1643, de gelij
kenis van den ontrouwen dienstknecht door Corn.
Brouwer 1634, een uiterst merkwaardig stukje
van een dilettant-leerling van Rembrandt, twee
fluitspelende herders van Hendr. ter Brugghen
1621 (coll. Winckler, Leipzig). de Vlucht van
Fitrus uit den kerker door Benj. Cuyp, een
Herder met vee van den zoo zeldzaam voorko
menden Jean Ie Ducq, Mercurius en Argus van
Bern. Fabritius 1662, een Riviergezicht van Joris
v. d. Hagen, een landschap van Jan van Kessel, een
Vlucht van Petrus uit den kerker door J. A.
Marienhot 1649, van wien slechts nog werken
te St. Petersburg en te Dresden bekend zijn, een
Dorpsgezicht aan Pieter Molyn toegeschreven, het
Strand te Scheveningen door Egb. v. d. Poel,
/door Unger gcëtst), het portret van Rembrandts
vader, door den zoon omstreeks 1630 geschilderd,
een kapitaal strandgezicht van S. de Vlieger,
benevens nog vier stukken uit andere scholen.
Onder wat verkocht zal worden is nog een
groot aantal merkwaardige stukken. Het was den
verzamelaar niet zoo zeer er om te doen, een
kabinet van meesterwerken van den eersten rang
te verwerven, dan wel goede exemplaren van
meesters die in het museum te Kassei ontbraken.
By zyu keus stonden hem steeds zijn vrienden
Dr. O. Eisenmann en Giovanni Morelli ter zijde,
zoodat een aanprijzing van het gehalte der schil
derijen geheel overbodig is. Slechts die voor ons
«en bijzonder belang hebben zal ik hier kort
?vermelden.
Abr. v. Beyeren, Visscheri, minder mooi dan
we van hem gewend zijn.
Dirk v. Bergen, Landschap met herders.
Dan. de Blieck, Het inwendige van een paleis
{coll. Moll, Keulen). Deze architectuurschilder is
bij ons alleen in het museum te Utrecht verte
genwoordigd.
Pieter de Bloot, Boerenbinnenhui% waar een
open gesneden varken is opgehangen, 1638. Een
hopfdwerk van den meester, wiens werk in het
museum zijner geboortestad Rotterdam noode
gemist wordt.
Guill. du Bois, Boschrijk landschap.
Ferd. Bol, Mansportret 1654, prachtig in zijn
soort.
Schaakspel
3 d« Jaargang. 17 April 1892.
Redacteur RUD. J. LOMAN te Londen.
Adres: Mira Lodge, Deronda Road, Herne Hill,
Londen. S. E.
Verzoeke alle mededeelingen deze rubriek
betreffende, aan bovenstaand adres te richten.
Zwart 9 stukken.
a b c d e f g h
Wit (10 stukken) geeft in 4 zetten mat.
Een prachtig probleem!
CORRESPONDENTIEWEDSTRIJD.
(Adres: Ilaarl. Houttuinon 143, Amsterdam.)
Zevende zet van Wit.
1
->
3
4
5
6
7
S
9
10
P
L
P
P
P
L
L
A
cc2
(14:
00
c3
fl
S»
(14
C4
ed5:
cG:
P
L
D
D
L
U
d ca:
13
b2
1.5 f
0-0
S*
fe4:
g-5
c3
C D
g4 L b3
h3
c3
(U
d4
ge2
e4:
c2
cd4:
d:5
L (12
D (12
d3
P gc2
:i4
c3
a3
L d5:
D (12
E
L d2
L do:
L h4
P c3
I> b7:
cd4:
L (13
P d2
f4
d3
F
f4
(13
doG :
(14
P c5:
L c6:
cd4:
0-0
de5:
L c2
W. v. Boom, Boschgezicht van een totaal on
bekend meester, van wien ook in het museum te
Emden een werk hangt, en die niet verward
moet worden met Adr. Verboom.
Ger. ter Borch, Familie(portretten) staande voor
een ruïae, denkelijk van het slot Brederode.
Casp. v. d. Bos, Zeestuk 1655, het eenig be
kende werk van een Hoornsch kunstenaar.
Kich. Brakenburg, Vroolijk gezelschap, vroeger
aan Jan Steen toegeschreven en het Doopfeest
van een paar tweelingen.
Adr. Brouwer, Kiezentrekker.
Aelb. Cuyp, Mansportretje en een landschap
waarvan de echtheid ook betwijfeld wordt.
Jae. A. Duck, Musiceerend gezelschap.
Gerbr. v. d. eckhout, Jacobs droom 1669, uit
nemend geschikt om de eigenaardigheden van
dezen leerling van Rembrandt te leeren kennen.
Allert van Everdingen, Landschap.
Bern. Fubritius, God met twee engelen bij
Abraham 1666.
Jac. v. Geel, Landschap 1635 (coll. Moll, Veulen.)
Ook een unicum, van een Delftsch schilder.
Aert de Gelder, Damesportret.
Jac. Gillig, Visschen.
Joh. Glauber, Landschap.
Jan v. Goyen, Riviergezicht 1632 (coll. Moll,
Keulen), nog geheel onder den invloed van zyn
meester Es. v. d. Velde.
Pieter de Grebber, Het feestmaal van Belsazar 1625.
Frans Hals, Kop van een lachend meisje, door
W. Unger geetst.
Jan Hals, Boerin met een houten bierkroes
(toegeschreven.)
jEyb. van Heemskerk. Verzoeking van den
heiligen Antonius. Niet zoo heel zeker van hem.
Ger. Hoet, Pyramus en Thisbe.
Pieter de Hooyh, Groot interieur met zes per
sonen, zeker echt maar uit zyn lateren vervelen
den tijd.
Bom. de Hooghe, Havengezicht. Alweer een
unicum van dezen als etser weibekenden meester.
Ger. v. Houckgeest, Kerk van binnen. Dit stukje
geeft dezelfde kerk te Deltt (niet de Nieuwe maar
de Oude) te zien, als dat wat de Vereeniging
Rembrandt onlangs op de verk. coll. v. Lennep
heeft gekocht, doch van een anderen kant, en met
nog hooger qurliteiten. Het is te hopen dat dit
prachtstukje een Hollandschen kooper vinden zal.
Pieter van Loer, Vroolijk gezelschap voor een
Italiaansche herberg. Hem toegeschreven, doch
twijfelachtig
Pieter Lastman, Het oordeel van Midas.
Gerrit Lundens, Twee interieurs 1673 (coll.
Stange, Lubeck).
Dirk Mam, Rust voor de herberg 1681.
Is. Moucheron, Romeinsch landschap.
Pieter Nolpe, Hooioogst.
Adr. v. Ontade, Kaartspelende boeren gezeten
voor een hut, gegraveerd door W. Jury, en Dan
sende boeren.
Ant Pulamedess, Jachtgezelschap.
Frans l'ost, Braziliaansch landschap.
Adam Pynacker, Landschap.
Jac. v. liuisdael, Watermolen, Een goed spe
cimen.
liachel Euysch, Bloemstuk van 1742, toen de
schilderes 78 jaar oud was (coll. Moll, Keulen)
en nog een bloemstuk, aan naar toegeschreven
(coll. v. Friesen).
Sal. v. Buysdael, Landschap.
Her m. tiioanevelt, Landschap.
Abr. v. d. 'lempel, Groot portretstuk van vier
zusters niet haar broertje 1662.
Mos. Uytenbroeck, Oordeel van Paris 1626, be
nevers een hem toegeschreven Mars en Venus.
-E's. v. d. Velde, Twee rondjes, een zomer- en
een winterlandschap 1618.
Adr. v. d. Venne, Optocht van gemaskerden.
Grauwtje.
Jan Victors, Offer van Abraham.
J. de Wet, Elia on Achab op den berg Karmel
1636, en hem toegeschreven een voorstelling van
de drie jongelingen in den vurigen oven.
Ad. WiUaert, Havengezicht.
Hein. Nooms gez. Zeeman, Een allermerkwaar
digst gezicht te Amsterdam, met de Zuiderkcrk
Daar enkele deelnemers hun stem over de voor
gestelde wijziging nog niet hebben uitgebracht, zul
len wij de beslissing eerst in de volgende rubriek
bekend maken.
Ce Zet van Zicart in EG etl-i: en in E 10 (W.
J. J. S, te B. Wij zijn zoo vrij, u eren te her
inneren, dat de termijn van verzending is vastgesteld
op Dinsclay, 12 mtr '»? nacht*.
De heer D., te G., heeft bij vergissing als Oen zet
van Wit opgegeven L bü, terwijl hij P c3 bedoelde
to ypelen. De volgende week pub iceeren wij de wij
ziging in de zetten, die daardoor noodzakelijk is ge
worden.
H. J. d. H.
CORKESPON DENTIE.
Pi. S. S. te Z. Uw C'orrcsp.partij verschijnt in vol
gend nummer. J. K H. te 's-M. Dank voor belang
rijke nieuwtjes. Deelneming is dit jaar zeer groot,
waarschijnlijk circa 5. dus langer dan 14 dagen.
J. J S. te lï. (iaarne ontvangen \vij de bewuste partij.
"NV. B. 11. M. te A. l' ontvangt uw prijs eerst over
een halljaar, waar die in bestaat it> ons onbekend.
OPLOSSIXGEN DEK HAARTl'PiOBLEMEN.
No. 120 van Mortz El/.cnstein te Prellenkirohen.
l L a7! K e") 2 B bO! enz. 1~, P ga; 2 D f2 f
enz. l , Sas 'J L I.S enz.
Xo. 1'27 van K. Komlelik te Praag.
l D hl!, T g2 2 K a7 enz. l?, T g3, gi, go
2 h2, h3, h4 enz. l?, al f 2 D al: enz.
Xo. 128 van l'. Dubbe to liostock
l P l«l, T Ii7 2 ]) hsi: en/, l?, fO 2 D f0:
onx. l?, d2. 2 P u-r enz. l- -, K 2 P d2 (f) enz.
Xo. 129 van Kam. Loyd te Xcw-York. l T g3 enz.
Goede oplossingen van alle opgaven van C. T. v.
Ham, Gorrcdijk; J. Hoes en i' A. Termos,
Kotterdam; W- !>? 11. 3teiner* en A. Wijbrands. Amsterdam;
A.v.Voornveld, den Helder. Alle, behalve 128. J.J. Speet
en J. Huese, Breda, en schaakclub ..Morphy''. Kaats
heuvel; behalve 12Ü, W. v. H., Delft: behalve 127,
A. B. liiiuer, Leeuwarden.
in het verschiet 1659.
Ten slotte wijs ik nog op een portret van
koning Philips II van Titiaan, met de opmerking
dat in geen onzer openbare verzamelingen een
portret van dezen monarch over al onze gewesten
gevonden wordt.
Moge het my gegeven zijn, na afloop van de
veiling te kunnen berichten, dat eenige stukken
(dit is toch een zeer bescheiden wensen) tot ons
teruggekeerd zijn.
E. W. MOES,
***
Op een matinee, in den Vogel- en plantentuin
te Arnhem, traden dezer dagen de dames E.
Tartaud en E. Böttger, leerlingen van mejuffrouw
Maria Speet, zangonderwijzeres alhier, met veel
succes op.
Het talryke publiek toonde zich zeer voldaan.
Mejuffrouw E. Tartaud beschikt over een krach
tige, omvangrijke sopraan, die by voortgezette
studie veel goeds belooft. Zy zal spoedig verbon
den worden aan het operetten-gezelschap van de
heeren Prot & Zoon, waarvoor zy een goede
aanwinst kan zijn. Mejuffrouw E. Böttger, hoewel
minder krachtig van stem, heeft een lief sym
pathiek sopraangeluid en zal door oefening het
volume zonder twijfel kunnen vermeerderen. Beide
dames werden op de matinee door hare
onderwyzeres geaccompagneerd.
By de firma P. Noordhoff te Groningen is een
aardig boekje uitgekomen, Wat zal er gespeeld
worden? Bewegingsspelen voor de lagere school,
verzameld en gerangschikt door Th. Keijzer, hoofd
eener gemeenle-gymnastiekschool te Groningen.
Het boekje is met muziek en figuren voorzien;
de heer Keijzer heeft terecht ingezien dat de
meeste spelen, by het gymnastiek-onderwys in
gebruik, uit Duitschland ingevoerd, als gemaakte
spelen" toch niet in den smaak vallen, en zich
vooral bepaald tot de hier reeds van ouds bekende,
met varianten. Aan loop-, vang- en balspelen is
terecht een voorname plaats ingeruimd.
De firma C. L. van Langerhuyzen, 434 Singel
te Amsterdam geeft een rijken catalogus uit van
boeken over schoone kunsten, heraldiek, genealogie,
zeden en gewoonten, enz., de particuliere collectie
A. B. J. S. ... hebbende uitgemaakt, alles tegen
aangegeven prijzen bij haar verkrijgbaar. Ook
Bulletin 40 van haar antiquariaat, rechtsgeleerd
heid en staatsrecht bevattend, is dezer dagen
verzonden.
Bij de firma R. W. P. de Vries, 122
Warmoesstraat, wordt op 23 April en volgende dagen
de bibliotheek, nagelaten door mr. E. A. Chais
van Buren, in leven vice-president der Arr. Recht
bank te Amsterdam, verkocht; zij bevat rechts
geleerdheid, staatswetenschappen, godgeleerdheid,
geschiedenis, letterkunde, kunstgeschiedenis, enz.
UIT HET BOEK DER MENSCHELIJKE
DWAASHEID.
(Slof).
Gelijk zoovele andere gewoonten, vindt men,
zonderling genoeg, ook deze mode terug bij stam
men waarvan men niet vermoeden kan dat ze
ooit met elkaar in aanraking kunnen zijn ge
weest. Ook sommige Afrikaansche vrouwen toch
(die van Kouka) drijven door hare onderlip al
lerlei voorwerpen, soms een spijker zóó lang dat
de twee onderste snijtanden moeten worden uit
getrokken om er plaats voor te maken; zóó gek
zijn deze dames op zulke versieringen, dat vol
gens den bekenden reiziger Baker, de vrouwen
van den stam der Latoukas aan den Boven-Nijl
elkaar een verwoed gevecht leverden om de stuk
ken machtig te worden van een gebroken ther
mometer waarmee ze haar onderlip wenschten te
versieren. De liefste snuitjes'' in dit genre vindt
men echter onder de dames van den Mittoustam,
alleen maar in al te letterlijken zin : ze maken
zich een ware snuit door haar onderlip met be
hulp van een schijf te spannen en dan de boven
lip naar rato te verlengen !
Overzicht van 't Meestertournooi te Londen.
28 Maart?7 April.
3
JS
^A
o : j
a i g
H. E. Bird. . . . ; 00 : 10 00 ! 00 l
3. H. Blackburne j 11 j 11 ' 00 11 G
Isidore Gunsberg l 01 00 . ^O 10 2J
Emanuel Lasker 11 11 : Ml YzlA 65
James Muson : 11 ' 00 , 01 %^A 4
FROM's GAMBIET.
Zwart.
J. II, Blackburne.
Wit.
II. E. Bird.
1 f4
2 f V5
:; e«i«:
4 P f3
5 (14
« I) d3
7 P ('3
8 P el:
',» I) c4:
10 1) b7:
11 I) 1)3 t
12 L s5
13 D c3
14 f3
«*5
«H»
I, «10;
P f<>
P e4
f 5
0-0!
let:
L f5
P (17
K h8
1) e8
1) h5
T ab8
15 D (12 P
10 b3 l1
17 T cl
IS L h4 L
1<) 1) b2 P
20 L f2 T
21 L e3::
T gl had wit in
deel gebracht.
21 ....
22 c4
23 T c3
21 T e3:
25 gf3:
Opgegeven.
do
b»5
r 4
e3
't
vo.ir
L e3:
L e4
L f 3:
T e3:
I) f3:
Het spreekt van zelf dat al deze tegennatuur
lijke uitingen der koketterie thuis hehooren by
de minst beschaafde volken ; bij de meer beschaaf
den komt men tot de uitwendige versierselen,
waarvan ook wij er nog vele kennen, zooals
halsen armbanden, haarpennen, ringen, enz., zaken
waarmee van de steenperiode af de mensch zich
overal heeft getooid, dikwijls in combinatie met
de andere door ons geschetste gewoonten en vaak^
met een overlading die we nog wel eens waar
nemen en terecht houden vooreen gebrek aan
beschaving. Als eene type van dit soort .mag
gelden de koning der Ashantynen die volgens
Hutton, bepaald gebukt gaat onder den last zij
ner sieraden; om den hals draagt hij een snoer
van goud en kostbare steenen, op den schouder
een soort van etuis, bevattende talismans, aan de
vingers een halve winkelkast vol gouden ringen,
aan duim en pink gouden castagnetten, en om
pols, knieën en enkels weer gouden ringen,
braceletten enz. De vrouwen der Dinka's aan den
Boven-Nijl maken zich uit koketterie tot een
soort van vrijwillige kettinggangers, ze zijn bela
den met massa's ijzer waarvan het gewicht soms
50 pond bedraagt!
Zoo zouden we kunnen doorgaan en nog .tal
van andere dwaasheden en kwellingen kunnen
opnoemen, waartoe de duivel der behaagzucht
de menschen weet te verleiden, maar ik meen
dat het bovenstaande meer dan voldoende is om
aan te toonen dat de zucht tot opschik een al
gemeen menscheiijke kwaal is en dat bet niet
aangaat het te willen doen voorkomen alsof dat
een ziekte is, speciaal eigen aan onzen
tegenwoordigen beschavingstoestand. Het tegendeel is
waar: we zyn ook in dit opzicht vooruit ge
gaan.
Aan den anderen kant echter moet worden er
kend dat de dwaasheid nog lang de wereld niet
uit is en dat zich nog soms meer jammerbjke
verschijnselen van atavisme voordoen, waartoe
werkelyk beschaafde menschen zich niet moesten
leenen. Welk wezenlijk verschil toch bestaat er
tusschen de gewoonte van de vrouwen der Aus
tralische wilden om zich een snuit te maken
en de mode van verleden jaar bij onze beschaafde
dames om zich een queue te maken ten einde den
indruk te weeg te brengen alsof ze behept waren
met een soort van afgezakten bochel, waarmee ze,
als hij echt was, zich diep ongelukkig zouden
gevoelen en alle moaelyke kny'p- en wrijtdokters
zouden afioopeu om hem weg te krijgen. Toch
zou men verleden jaar zonder zoo'n
kameelachtigen opschik haast niet op straat hebben durven
komen en hadden de eerste dames die de qiieue
aflegden nog heel wat bekijks, gelijk trouwens
een ieder, vooral in Holland, die zich verkiest
te kleeden naar zijn eigen smaak, adres aan de
vreemde dames die nog niet lang geleden te
's- Gravenhage op het politiebureau verzeild raak
ten, omdat ze korte rokken op reis gemakkelijker
vonden dan lange !
O neen, de modeduivel heeft ons nog maar al
te zeer in zijn macht, al is hijzelf dan ook wat
met den tijd meegegaan! We zijn nog lang niet
waar we wezen moeten: Kijk maar eens naar
de schare die zich op een warmen zomerdag be
weegt langs onze heerlijke wandelwegen. Heeft
de heks der mode en koketterie ze niet allen in
haar macht? Ziet daar de heeren der schepping
gevangen onder een hoedje dat volstrekt niet
berekend is op zon en temperatuur, gehalsband
door steile, stijve boorden, geharnast in nauwe
gekleede" jassen, precies aangekleede poppen
die opgewonden zijn om te loopen, maar verder
niet uit de plooi kunnen. En onze dames!
Hoevelen offeren n haar schoonheid, n haar ge
zondheid, a hare vrijheid van beweging niet op
door zich te rijgen, te schminken, te huppelen op
hooge smalle bakjes en nauwe schoentjes en door
tal van andere kunstgrepen meer, waardoor ze
de natuur willen corrigeeren. En wat ik bij dat
alles niet begrijp is dit, dat de heeren de dames
en de dames de heeren uitlachen over eikaars
koketterie ! en dat epitheta als onmogelijke
kwast" en mal spook'' elkaar in stilte kruisen,
UIT DE SCHAAKWERELD.
OVERZICHT DER INGEZONDEN PROBLEMEN
VOOR DEX EERSTEN NED.
PROBLEEM
WEDSTRIJD.
Motto's
Luctor
Een vlijtig beoefenaar . . .
Vaarwel
Deieciatio
Mutum carmen est problema
Al doende leert men. . . .
Augustus
Van Houten's Cacao. . . .
Prins jNtaurita
Een Zestal '
Qtii <]uaerit invenit .
Sic Volo ........
Check
Black pawn
~ïotaaï~. ~
,2 zetten 3 zetten i zetten
'W
19 ?
2
l
2
O
O
O
l
o
2
e
;i
o
; l
o~
De beide voorvechters der Arnst. Schaakclub, de
heeren Meiners en den Hertog, spelen een match van
(i partijen. De eerste partij werd door la,atstgen. ge
wonnen
Jhr. Arnold van l-'oreest bezocht onlangs de A. S.
en spoelde bij die gelegenheid 3 consultaiiepartijeii,
waarvan hij 2 won en l verloor.
Onze boudssecretaris bezocht op zijn zwerftochten
't Utrechtscbe Sehaakgenootschap en gaf d<'n leden
een proefje van zijn bekwaamheid in 't blindelings
spelen. Van 4 partijen won hij er 3 en verloor eon
Steinitz-gambiet aan den president der club.
De jaarl. bondswedstrijden zullen 31 Jnii to Am
sterdam < en aanvang i emen. Later meer hu-rover.
De pas opg- richte schaakclubs te Breda en
,.Excelsior1' te 's Hage zijn met elkaar per correspondentie
in 't strijdperk getreden.