Historisch Archief 1877-1940
No. 773
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
Algemeene malaise.
OUDSTE COMPAGNON: Heeft de post vandaag wat gebracht?'1
JONGSTE COMPAGNON: Ja, n brief. Ik zal hem dadelijk laten beantwoorden."
OUDSTE COMPAGNON: Ben je mal, kerel? Laat hem minstens vier dagen liggen, dan denken de
]ui, dat we het druk hebben."
JULIÜS PRUTTELMAN BROMMEIJER.
Eindslijk heeft
Ijrjs toch vyeer eens
iets van zich laten
hooren. Eet bevalt
hem gosd in den
Haag en hij krijgt
den besten indruk
vande hofkringen en
van de
ambtenaarswereld, zoo schrijft
hij me. Daar is i n het
algemeen Juul, 't
zijn zijn eigen woor
den, een streven om
land en volk te die
nen, met een on baat
zuchtigheid, waar
van juilie aan de
Beurs geen flauw
begrip hebt. Vooral
de adel valt mij
enorm mee, zoodat
ik er nu niets meer
tegen zou hebben,
den balk uit mijn
wapen te laten verwijderen. Maar wat ik
nooit had durven hopen, is de buitengewone
kranigheid van. het zevental, dat ik nu naast
me heb om hst land te regeeren- Jongens,
jongens, dat is wat anders dan die vier
wethoudertjes, waarmee ik juilie indertijd al
die nDnopiües bezorgd heb, bsnevens die
verdere weldaden, waarvoor eenige
edelaardige burgers _?het heeft nis al wat
verwondsrd, dat ik jou niet onder de bijdragers heb
hooren noemen?besloten hebben mijn portret
in de Aula, te hangen, wijl ze ten raadhuize
daarnaar niet zoo sterk verlangden.
Je moet eens overkomen om te zien hoe ik
het hier heb, dan kunnen wij samen de zaken
wat _bepraten. Ik zit nu zoo huiselijk altijd
in dien eenen fauteuil, dien de werklieden mij
vereerd hebben en dan mag jij in den ande
ren plaats nemen, en als jij en ik dan ieder
op zoo'n werkmansstoel onze partes
posteriores laten rusten, een welverdiende beloo
ning- voor hetgeen wij voor dat slag van
menschen hebben verricht zou ik wel 's
met je willen overleggen, wat me te doen
staat om die zeven Strakehners, die ik de eer
heb te mennen, wat in toom te houden. Want
waarachtig, de kwaal van mijn ministerie is
een kwaal, die men hoogst zelden bij minis
teries aantreft: het wil te snel vooruit.
't Zijn geboren harddravers. Allemaal
talenten en specialiteiten. Maar vooral
Piereen, 't Wetlenmaken is voor hem geen
werk en geen kunst, dat gaat hem zoo
gemakkelijk als een ander het bellen blazen.
Je kunt geen tien tellen of er zweeft alweer
een nieuw ontwerp voor je oogen, daar is
haast geen oog op te houden. En eik op zich
zelf' zuiver afgerond, zoo'n wereldje in 't klein,
draaiende om zijn eigen as en volkomen pas
sende in het planetenstelsel, waarin hij dat met
magistrale zekerheid een plaatsje aanwijst.
Nu is dat geen wonder. Toen ik hem'de
portefeuille aanbood, wist ik wel wat ik deed.
Ik zei tot hem: VVTij zullen een belasting
ministerie zijn, en je hebt in je geschriften,
in je _ leerboek en je artikeltjes alles wat op
belastingen betrekking heeft reeds zoo klaar
en fijn in 't licht gesteld, dat het voor jou
alleen maar de kunst moet zijn, je denkbeel
den, die nu eens vaststaan, wetsjurkjes aan
te trekken; een soort van modistenwerk,
waarvan ze op de bureaux veel verstand heb
ben. Ik had dus wel gerekend op een snelle
verschijning van de beJastingontwerpen, maar
dat de productie daarvan zoo'n vaart zou
loopen, overtreft mijn stoutste verwachting.
Het is nu de vraag maar, hoe zullen wij den
f Minister van Financiën een beetje tegenhou
den, want hij broeit de wetsontwerpen uit
als een kip de eieren, zoo bij heele nesten
tegelijk. Je moet weten dat hij reeds veel
meer klaar heeft, dan nu bekend is geworden.
Zijn zakken zitten vol, dat bleek me toeval
lig toen ik hem op een warmen lentedag
verleden week tegen kwam met zijn dikken
overjas aan. Wel, zei ik, ik dacht dat ik je
al met je grijzen hoed zou zien wandelen,
maar Pierson lachte een beetje triest en
zuchtte: ik vrees dat ik den hcelen zomer op
zijn wintersch zal moeten loopen, w. nt ik
heb veiligheidshalve graag al mijn
wet.-on1,werpen bij me, en kan die in mijn frak niet
bergen. Metén greep hij nu in zijn zij zak
en haalde er een registratiewcl, een stuk
memorie van toelichting op het personeel en
een verbeterde jeneveraccijns wet uit, en op
een stukje papier dat op den grond viel, las
ik bij 't oprapen: Belasting op het vermo
gen i>iet inkomsten," waaruit ik afleidde dat hij
bij zich zelf reeds besloten had, ook de vermo
gensbelasting te splitsen, en wel ineenenaar
het vermogen -mei en eene naar het vermogen
zonder inkomsten; een geniale greep, waar
van lot dusverre geen voorbeeld heeft bestaan.
Ik had juist gezien, want toen ik mijn ver
moeden implicite te kennen gaf', knikte hij
en zocht in een anderen zak een folio vel
gelinieerd papier, in wel twintig Jange repen
afgedeeld, waarboven stond met groote letters:
Berekening rein de drari/j1;rnclil rnn- rerntoacnx
xonder inkomen. Dat heeft iets van de
quadratuur van den cirkel in belastingzaken.
glimlachte ik. en hij zei ja, maar met
dit onderscheid, dat de quadratuur van den
cirkel niet te vinden is en ik deze formules
in enkele dagen meester ben geworden.
En toch Tienhoven vreemd is dit niet;
want bij de mathesis heb je met vaste ver
houdingen te doen, en bij belastingen hangt
alles van het oogen blik af; bij de mathesis
is het altijd de quaestie hoe het irr;rn
moet en bij de belastingen kan je voNtaan
met op elk moment te vragen wat je l/rli/iru
moet. Vandaar dat die wetenschappen, zoo
onderscheiden van aard, zeer uiteen loopen.
en bet voor iemand die geregeld denkt veel
gemakkelijker is zich in wiskunde te bekwa
men, dan examen te doen in belastinglogica
Vraag bet maar eens aan v. Houten, die van
alles wat opportunisme is, nog veel beter op
de hoogte is dan jij en ik on die in zijn
wereldberoemde studie over de causaliteitswet
getoond heeft zulk een streng denker te zijn.
Nu. Pierson is er nog maar n; dan hebje
er nog zes. Allereerst Tak met zijn voor
beeldige noodwet, die door de gemeenten
die hij iets belooft, met ongekend enthou
siasme ontvangen is geworden, om niet te
spreken van xijn kieswet, die al lang inge
diend zou zijn- als hij zich niet wat matigen
moest in zijn ijver, om Pierson ruimte te laten;
en vervolgens Seyli'ardt, ook al met een nood
wet, en een definitieve regeling van 's htnds
defensie, een talent, die evenals i'icr.-on, Tak
en ik precies wist wat hij wou vóór hij de
portefeuille aannam, maar die ons allen weder
overtreft in degelijkheid, wat je kunl nagaan,
als je bedenkt, dat hij zes maanden heeft ge
werkt over een enkele benoeming Och amice,
wat een man is dat! In den ministerraad, hebben
wij opeen keer. dat hij verhinderd was te komen,
al eens serieus de vraag geopperd, of' wij hf-t
leger niet zouden kunnen missen, als we zoo'n
vuurvreter in 't veld kunnen sturen. Hij
staat letterlijk voor niets. Alles wat hem in
den weg komt moet wijken, dat gaat zóó ver,
dat hij in staat, zou zijn, zijn innerlijk ik te
onthoofden, ais hem dat op de een of andere
manier in den weg stond. Van zoo iets
onyerbiddelijks als er in dien vent steekt, heb
jij geen begrip. Toch is ook hij slechts n
van_ de zes, die behalve Pierson, het mij zoo
lastig maken door hun ijver; daar komt van
Dedem bij die niets minder voor heeft dan de
heele Oost te reorganiseeren en dat valt nu weer
samen met de plannen van Janssen, die het met
ons eens is geworden, twaalf millioen extra voor
de marine te vragen, die zoo goed als op is,
terwijl midderwijl Smidt al door zit te drij
ven om het administratief' recht te
codificeeren, want hij houdt niets van lacunes in de
wetgeving; en nu is tot overmaat van ramp
Lely gekomen met zijn Zuiderzee. Je begrijpt.
dat kon niet uitblijven,want het voorbeeld van
Pierson werkt op zijn heele omgeving er. zoo'n
jong kereltjenietcen portefeuilleonderden arm.
wil er niet voor spek en boouen bijzitten als
al de anderen zoo veel van zich doen spre
ken. Eigenlijk, Brom, houd ik mij zelf
;;?;?? hcv best. 'iBorneo-tractaat en de
Orar.jcNassau heb ik van de voorgangers overgeno
men en op mijn naam laten zetten, veel meer
deed ik nog niet, maar ik ben ook niet ge
komen om iets te doen, integendeel er voor
te zorgen, dat er toch niet te veel gedaan
zou worden, en nu wil het toeval juist dat
ik met een kabinet zit, dat wel een stoomfa
briek van wetten lijkt. Ja, man. dat is een las
tig geval. Van alle kanten krijg ik brieven,
waarin ze mij zeggen: wees toch voorzichtig,
als je zoo doorgaat blijft er na drie jaar
wanneer deze legislatieve periode is
afgeloopen. niets meer te regelen over. Bij de nieuwe
kieswet, krijg je dan een kamer die doodeen
voudig gedwongen zal zijn te luieren, omdat
er geen werk aan de winkel is, en luiheid is des
duivels oorkussen ! Daarom Brommeijer kom
eens over. help me in 't belang van het land
met je raad. \Vat moeten wij doen om Pier
son en de rest, maar vooral om Pierson wat
te temperen 'f Want niet alleen, dat hij je
de wetten voorgooehelt, maar hij maakt ze zoo,
dat ze in een zucht en vloek afgehandeld
zijn ook. Ze vorderen geen onderzot-k en
leiden niet tot debat. Spreek er met Quaek,
Kahusen, Boissevain en \Verthcim eens over.
Wat zou je er van denken als jullie met
mekaar Pierson eens te logeeren yroegt, en
hem niet een zacht lijntje er toe wist 1e krij
gen een stuk of wat fouten in zijn plannen
te brengen of, als hij, wat ik vermoed,
met zijn overjas verschijnt, de
bedrijfsbelasling en het personeel hem wist te ontfutselen ?
Voor zoo'n kleine zakkenrollerij, Brom. ben
jij, dunk! me, net de. man tenzij een ander
dat liever doet... . Eniin, jullie Amsterdam
mers zult dal, met het noodig overleg, wel
klaar spelen ....
Xa deze insinuatie, lees ik liever niet vorder.
V. Tienhoven heeft, ook als hij schrijft een
aardig sn.ocsje over zich, maar ondertu.sschen
neemt hij je toch bij het lijf...
FRAdMKXT UIT KEN
PARTKTLIEREX BRIEF.
A m i c e !
De schoonmaak begint bij mij in huis ge
woonlijk medio April en daarom schrijf ik
deze regelen op de broodplank, zittend op de
lade van 't, buitel, terwijl kleine Annie inde
zijkamer paardje speelt met de buste van
Beethoven en Wimpie de overgordijnen van
de achterkamer in den emmer met wilkalk
.«topt. Ik weet bijna niet waarheen want ze,
maken hier de kamers niet n voor n
schoon. O, neen! alles gaat hier ..en gros''
en daarom ligt 't huis dan ook op eens van
boven tot beneden overhoop.
Ken paar dagen geleden, toen ik 's morgens
even de stad uit moest, zei mijn vrouw met
haar liefste stemmetje: dat ze vandaag dan
maar met den schoonmaak zou beginnen en
of ik 't met 't diner dan een beetje voor lief'
wou nemen V' Toen ik 'thuis kwam, vond
ik de ledikanten op de binnenplaats, het
keukenfornuis lag begraven onder de matras
sen, alle gordijnen waren afgenomen en vier
lange, withari'ge Oldenburgers zag ik aan 't
wassehen en witten.
Mijn vrouw vroeg lachend: zet ik er nu
"?een sloom achter V" en was zoo opgewonden
en. vroolijk dat ik zonder morren mijn mid
dagmaal op den schoorsteenmantel gebruikte
en°er zelfs geen aanmerking op maakte, dat
ik een tand brak op een knikker, die ik in
bet irchakt vond, terwijl ik den sleutel van de
voordeur uit de spinazie haalde.
Intusschen was kleine \V un begonnen
de Friesche keukenklok uit mekaar te ne
men eu hielp Annie de stukadoors die
opredderden. aan een kistje van mijn aiter-dmner
sigaren, 't Was beroerd! maar mijn vrouw
zei dat ik daar maar niet op letten moest,
want dat alles vanzelf weer terecht kwam.''
Den volgenden morgen moest ik om hall
vijf op, want mijn vrouwtje had de Olden
burgers een beetje bijtijds besteld, omdat ze
graa.01 door de schoonmaak vlictjcn wil. Ik
gin-r.' na een glas melk en een broodje uit
't vuislie Ie hebben gebruikt, vroeg naar t
kantoor en kwam eerst tegen etenstijd weer
thuis, in de hoop dat ze nu een heel eind op
streek zouden zijn. Dat viel me echter mm
of meer tegen, want ik vond behalve twee
nieuwe schoonmaaksters, een weesjongeii die
de behangsels afvilde en twee schilders, die
me vertelden dat ik voorzichtig moest binnen
komen want dat de zijkamerlambrizeering in
de grondverf stond en' dat de kozijnen in Ue
eetkamer pas waren bijgeschilderd.
Omdat het eten toch nog niet klaar was,
maakte ik een praatje met die schilders eu
vernam dat. als er een beetje droging m de
lucht zat, er wel kans op was dat ze over
een paar dagen aan't overschilderen konden
gaan. - Dat troostte me weer en ik at
dinecren kan ik niet zeggen, roode kool met
worst, alleen mei de kinderen, mijn vrouw
lag in het logeerbed, barstend van de hoofd
pijn, zooals de meid zei. Ik heb 's nachts
met' Annie en Wim op een kermisbed gebi
vakkeerd; <!e behanger had de anderenjs mor
gens juist gehaald om te rcpareeren. Natuur
lijk sliep ik ellendig, want hoe gerust je
sr'eweleri ook is, een waschzak op een
stroomatras. op den grond gelegd, is en blijft een
hard leger. Wimpie i-; verkouden geworden
_ en voor ik weer naar 't kantoor ging is
een van de stukadoors met zijn ladder door
een venster gevallen en moest de dokter
worden gehaald om naar Annie te zien, die
te veel stopverf had gegeten. De huiska
mer is nu zoover dat ik morgen avond er
misschien kan zit.ten, maar zonder tapijten
of gordijnen en als alles goed gaat is m
oen'dag'of' veertien 't ergste gebeurd. Je ziet
dus we rlirijr.it er doorheen .
KIT DE COLLEGES VAX PROFESSOR
SOEZER.
Zoo wreed was men tegenover Rosciu?
Amerinus. dat men hem in Rome geen graf
gunde, zoodat de ongelukkige ergens anders
naar een graf moest omzien.
De noordenwind, uit welke hemelstreken
hij ook waail, is altijd koud.
Caesar zwom naakt, als Casca verkleed,
over den Tiber.
De offers der revolutie werden naar de
slachtbank gevoerd en daar doodgeschoten.
Van eenige mineralen is hel nog niet bekend
waar ze gevonden worden.