N*. 779 DE AMSTEKDAMMER A°. 1892. WEEKBLAD VOOR NEDERLAND Onder Redactie van J. DE KOO en JUSTÜS VAN MAURIK Jr. Dit nommer bevat twee Platen. Het auteursrecht voor den inhoud van dit Blad wordt verzekerd overeenkomstig de wet van 28 Juni 1881 (Staatsblad No. 124). Verschijnt eiken Zaterdagavond. Uitgevers: VAN HOLKEMA & WARENDORF, te Amsterdam, Singel bij de Vijzelstraat, 542. Zondag 29 Mei, Abonnement per 3 maanden /'1.50, fr. p. post/1 1.65 Voor Indiëper jaar n mail 12. Afzonderlijke Nummers aan de Kiosken verkrijgbaar . . . 0.125 Advertentiën van 1?5 regels ?1.10, elke regel meer . . . 0.20 Reclames per regel ^ 0.40 I N B O U D : VAN VEREE EN VAN NABIJ. FEUIL LETON : In de bank van leening, schets door Charlotte A. de Vries. Een opheldering. Praatjes over Rusland uit Rusland, door M. J. Brieven uit Utrecht, door Giese van den Dom, III KUNSTEN LETTEREN: Het tooneel te Amsterdam, door H. J. M. Muziek in de hoofdstad, door Van Milligen. Aanteekeningen Schilderkunst, door V. Ethische fragmenten, beoordeeld door Dr. G. W. Kernkamp. VA RIA. SCHAAKSPEL. WETENSCHAP: Geneeskundige en hygiënische mengelingen. De groote tabaksfabriek te Constantinopel. De weg tot de onsterfelijkheid, I. Voor Dames, door E-e. ALLERLEI. RECLAMES PEN- EN POTLOODKRASSEN. AD VERTENTIEN. BIJVOEGSEL: Bekende Tijdgenooten, XIII. Louis Couperus. Van verre en van naby De koningin van Engeland heeft op 24 Mei haren 73-steu verjaardag gevierd, en twee dagen later vierden de koning en de koningin van Denemarken hunne gouden bruiloft, De eerste feestdag kenmerkte zich door niets buitengewoons. Er werd gevlagd en geparadeerd, eenige dozijnen personen wer den in den adelstand verheven en de cou ranten bevatten toepasselijke artikelen. Deze laatsten waren in hun soort opmerkelijk. Wat men in Engeland in koningin Victoria prijst, is allereerst haar constitutioneele zin. Die trouw aan eene ongeschreven grondwet is der koningin niet altijd gemakkelijk ge vallen. Zij heeft onder de Engelsche staats lieden haar lievelingen gebnd, maar ook haar antipathieën. Tot de laatsten behoorde steeds de heer Gladstone, dien koningin Victoria waarschijnlijk voor een roekeloos man en een gevaarlijk politicus houdt. Toch heeft zij meer dan eens den heer Gladstone gesteund, zelfs tegen haar eigen vrienden en geestverwanten, wanneer het bleek, dat de door den premier gewenschte hervormingen in overeenstemming waren met den volkswensch. Van zulk ecne zelf verloochening heeft zij blijken gegeven toen meer dan een kwart eeuw geleden de lersche (Anglikaansche) staatskerk werd opgeheven, een maatregel, waartegen het conservatieve Huis der Lords zich met hand en tand Feuilleton. In de Bank van Leening. Schets door CHARLOTTE A. DE VRIES. Grijs en grauw hing de mistige Januariavond over de stad. In de breede straten werd de dikke damp meer gevoeld, dan gezien, door het over vloedige gas- en electrisch licht, dat van weerskanten uit de winkelkasten naar buiten viel; op grachten en pleinen schoten door den natten nevel met moeite de armzalig dunne stralen van het vl'ammetje in de lantaarns dat, evenals een smeulend vonk je, op regelmatige afstanden en hoogten iu de lucht scheen te zweven. In het groote, ongezellige kantoor van een der stadsbanken van leening was de onaan genaam vochtige atmosfeer,van daar buiten, binnen gedrongen. Het gaslicht brandde laag onder de groengeschilderde kap en de deur, die door het vele open- en dichtdoen niet al te best meer sloot, liet een sterken tocht door, die den jongen man voor den lessenaar, aan het venster, de handen in elkander deed wrij ven, terwijl hij omkeek naar de kachel, die met dit weer niet trekken wou. Het was een stil uur. De meeste menschen kwamen later in den avond; velen, om niet te worden gezien. Gelukkig, dat het stil was! Hij had vandaag niet den minsten lust in zijn ar beid, 't Zag er bij hem van binnen even grijs en somber uit, als de doodsche gracht, waarop hij het uitzicht had. Hij leunde met de ellebogen op den schrijflessenaar en hield zijn hoofd in de handen, die door het dikke blonde haar woelden. .«Verleden jaar om dezen tijd was het ook verzette, en die door de koningin zelve werd betreurd. Maar zoodra zich in het Parle ment eene groote meerderheid had verklaard voor deze opheffing, welker voor- en nadeeleu reeds jaren lang waren overwogen en be sproken, wist koningin Victoria wat haar plicht was. Zij boog voor den volkswil, en de ondervinding heeft geleerd, dat zij daar door haar prestige niet heeft verminderd, maar vermeerderd, en dat haar volk hare pogingen, om een ernstig conflict tusschen den aristocratische!! en den democratischen tak der vertegenwoordiging te vermijden, hoog heeft gewaardeerd. Het is die trouw aan haren constitutioneelen plicht, die haar in de oogen van do l'aüMail U;t,',ellc den titel van »Grand Old Lady' waardig maakt, een pendant van het voor Gladstone ge bruikte »Grand Old Man",.een lof waaruit de overtuiging spreekt, dat de koningin in den ophanden zijnden verkiezingsstrijd eene strikte onpartijdigheid zal in acht nemen. Minder nauwgezet is Lord Salisbury, en men kan hem hiervan geen verwijt, maken, daar de koningin boven de partijen moet staan en de premier door en door partijman is. Zes jaren heeft de conservatieve heer lijkheid geduurd, en nu zij haar einde nadert, worden alle zeilen bijgezet. Lord Salisbury heeft zijne troeven reeds uitgespeeld: hij hield een vrij oppervlakkig pleidooi voor fair tradc eene hall' protectionistische politiek van represailles tegen frcc li'ude, en hij dreigde met het verzet van het Huis der Lords eii met oproer in het Protestantsch-Unionistische Ulster tegen Gladstone's Home /iV/f-politiek. Dergelijke be dreigingen, door Gladstone voor eenige da gen in hef Engelsrbe Pjii'l>;'iif-nt m-'!, jeugdig vuur en onverzwakt re>leiiuar»-talcnt op de kaak gesteld, kunnen veilig als bewijzen van zwakheid worden beschouwd, en men kan er zeker van zijn, dat de koningin, al is hare sympathie aan den tegenwoordigen premier verzekerd, diens gevaarlijke verkiezingspolitiek niet zal steunen. Kohing Christiaan van Denemarken vormt in dit opzicht een scherpe tegenstelling met koningin Victoria van Engeland. Sedert zeventien jaren heeft hij, in strijd met den duidelijk uitgesproken wil van de meerder heid der Deensche natie, het ministerie Estrup gehandhaafd, en daarbij zijn steun ge zocht bij de Deenselie Eerste Kamer. Met zulk akelig, griezelig weer!" zei hij in zich zelf. «Dat het vandaag alweer een jaar ge- j leden is van ons kind.... mijn vrouw kon het j zich ook niet begrijpen. Ik had vanmorgen met die goede ziel te doen...." Hij sprong van zijn hooge kruk af' en pinkte met, n vinger een verradelijken traan weg, Foei! wat zijn dat nare heriuneringsdagen! Hè, wat is het hier koud!" Hij draaide het j licht van beide gasarmen een heel eind j de hoogte in; pookte daarna langdurig j kwaadaardig in de kachel, alsof hij het j leed, waarvan hij vol was, op dat zwarte meubel wilde wreken, mompelend: ,-Isu morgen nog; dan zou ze waarachtig al tien jaar geworden zijn! -- Ik word oud; hè! was die dag maar om. Zulke dagen, ik merk j het van daag, duren twee maal zoo lang." j Hij trad voor het andere raam en trom- [ melde met zijn vingers tegen het glas. j Diep in den kraag van jas en mantel j gedoken, liepen in de vochtige, doordrin gende' koude haastig eenige nienschen voor bij ; onduidelijke figuren, die, zoodra ze voor bij de groote deuren van de bank van lee- i ning waren, plotseling als weggevaagd wer den door den mist, waarin ze, als achter | een goorwit gordijn verdwenen. De deur van het kantoor werd langzaam opcngeduwd en aarzelend trad een klein meisje tot vóór het loket. ', Een groote, rood met zwart geruite om- I slagdoek was om het hoofd en de schouders van het kind geslagen, dat, van de donkere straat komende, met. de oogjes knipte tegen j het gaslicht. Het aardige, vriendelijke go- j zichtje asig vuurrood van de koude en liet korte, donkere ponyhaar hing verwaaid en i geheel uit de krul op het blanke voor- j hoofdje neer. j >AVat is er, kleine ?" vroeg de beambte, ! terwijl hij het gasarmpje bij het loket wat j naar zich toe boog, zoodat het volle licht op j het kind viel. Geen antwoord. Het meisje keek be schroomd voor zich eu frommelde met de handjes onder den doek. :>Kom je hier iets brengen ?" vroeg de commies weder, die dacht, dat hij niet ver staan was. »Ja, mijnheer, ik kom Dicntje brengen !" zei het kind. i.YVat?" vroeg de blonde'man vriendelijk, toen hij het heldere, zachte kinderstemmetje hoorde. »l)icntje, mijnheer!1' Meteen bracht ze haar beide armpjes van onder den geruiten doek te voorschijn, waarin een groote pop lag, die ze daar waarschijnlijk voor het slechte, ruwe weder beveiligd had en tilde die zoo ver mogelijk in de hoogte. De was sen kop kwam boven de toonbank uit en het verkleurde, bleeke poppengezicht keek door het loket den verbaasden commies aan. »En waarom kom je mij die mooie pop brengen" ? . Omdat u me dan geld geeft en daar ga ik dan gauw eieren en melk voor halen: dan wordt moetje weer beter, heeft de dokter gezegd". »IIeeft moeder je hier heen gestuurd'' '? vroeg de commies belangstellend, terwijl hij de groote pop aannam, die voor de kleine, naar boven gestrekte armpjes te zwaar dreigde, te worden. »Sst" ! zei het kind en legde haar vin gertje tegen den mond: .-Moetje weet er niets van. Moetje slaapt nou in de bed stee ; ik heb het goed gezien en eventjes aan de beddeplank gestooten, maar ze deed de oogen niet open, ze sliep heusch. Toen heb ik Dientje uit de vensterbank genomen en toen ben ik heel stilletjes de trap afgegaan om gauw hier naar toe te loopen". De jonge man legde de pop een oogenblik naast zich neer en keek met groote, ver baasde oogen naar het aanvallige kind, dat, na deze verklaring, verlegen met haai' vuistje de letter der grondwet is 's Konings theorie, dat hij met de Eerste Kamer zijn wil tegen die van de eigenlijke volksvertegenwoordi ging kan doordrijven, mogelijk in overeen stemming te brengen; met den geest dier grondwet zeker niet. Indien desniettemin het gouden bruidspaar zich mag verheugen in de persoonlijke gene genheid der bevolking, dan zal de oorzaak daarvan wel gezocht moeten worden in de omstandigheid, dat koning Christiaan in den aanvang zijner regeering met zijn volk moeielijke tijden heeft doorgemaakt, en zich afgezien van zijne halsstarrigheid in het con stitutioneel conflict, als een beminnelijk en eenvoudig man heeft doen kennen. Op den troon gekomen krachtens een contract, waar van de strekking, zooals Lord Palmerston placht op te merken, alleen door dezen staats man zelven, door Onzen Lieven Heer en door n Duitsch professor werd begrepen, zag koning Christiaan zich ai spoedig gesteld tegenover eene coalitie van Oostenrijk en Pruisen, die hem na een Moedigen strijd i twee zijner schoonste provinciën, Sleeswijk en Holstein, ontnam. De toen door de over macht in naam der redenen van staat ge slagen wonden zijn nog niet geheeld, maar Denemarken's koning heeft het prestige zijner kroon op eene zeer eigenaardige wijze her steld. Alit lidla fjcntnt. Iu fr/i.r A «atria? inil/f heette het indertijd. Koning Christiaan IX heeft die spreuk voor Denemarken toepas selijk gemaakt. Van zijne kinderen is de oudste dochter gehuwd met den prins van Wales, en dus bestemd om koningin van i Engelai: l en keizerin van Indiëte worden ; i de tweede dochter is keizerin van Rusland ; | d" ?', vm is g',-iini;d met den hertog van [ Cmnborlaml, den zoon van den vorignn koning van Hannover, die veel kans heeft om het hertogdom .Brunswijk terug te krijgen, als hij zijne aanspraken op den Hannoverschen koningstroon laat varen ; de tweede zoon is sinds .18').'! koning van Griekenland en zag zijn vernioedelijken opvolger een jaar geleden in het huwelijk treden met de zuster van | den Duitschen keizer; de jongste zoon heeft j eene prinses van Orleans, de dochter van den hertog van < 'hartres, tot vrouw. Men moet over het algemeen niet te veel waarde hechten aan dynastieke familiebe trekkingen. Maar toch mag men veilig aan- | nemen, dat de jaarlijksehe bijeenkomsten van al deze gekroonde hoofden en troonsopvolgers op het eenvoudig slot van Fredensborg aan den Europeescheu vrede meer goed dan kwaad hebben gedaan. Zeker is het, dat de koning en de koningin van Denemarken zich steeds beijverd hebben, om de harmonie tusschen hunne kinderen en behuwdkinderen niet door politieke belangen te doen versto ren. Met name op den czar schijnt de oude Deensche koning een gelukkigen invloed te hebben, en het is zeker opmerkelijk, dat de lang niet toeschietelijke Russische potentaat ook nu weer uit het kasteel Fredensborg het lang uitgestelde bezoek aan den jeugdigen. Duitschen keizer zal brengen. Op deze wijze beschouwd, is ook dit familie feest niet zonder beteekenis voor de Europeesche politiek. EEN OPHELDERING. Het weekblad de Amaterdammer bevat eene geestige voorstelling van oen omberpartijtje der heeren Tienhoven, Tak en Pierson. Daarop annonceert de heer Pierson een sans prendre, terwijl, volgens de plaatsing, de heer Tak voorzit en nu na dezen eene vole declarée annonceert. Is dit eene vergissing van den teekenaar gelijk zif weieens met sabels en ridderorden plegen of is de bedoeling inderdaad dat de heer Pierson, door de indiening zijner belasting wetten, vóór zijn beurt gesproken zoo hebben." Het doet ons genoegen te zfen, dat de Amsl. ('t. mot zoo groote nauwgezetheid onze platen beschouwt. Op haar vraag antwoorden wij: nu, een ver gissing van den heer Braakensiek Nvas dat niet-, hij wilde te kennen geven, dat de heer Pierson vi!ór zijn beurt gesproken heeft. Of eigenlijk nog meer dan dit. En wel. dat het met het voorzitten iu uit Xabijiut nooit iu don haak geweest is. PRAATJES OVER RUSLAND UIT RUSLAND. Mijnheer de Redacteur'. Laat ik u nu eens een en ander vertellen'over de manier waarop men in P^usland reist. On langs maakte ik een tamelijk lange binnenlandsche reis en volgde de goede gewoonte van vele Russische heeren, een billet derde klasse te ne men. Daar mot een fooi hier alles gedaan kan worden, zonderen de conducteurs steeds een paar coupes at' voor fatsoenlijk uitziende derde klasse passagiers. Ongeveer ;s avonds ten tien ure stapte ik iu den trein, doch trof het slecht. Ik ben an tegen den mond gedrukt, hem stond aan te kijken. »En wist je dan zoo goed den weg hier naar toe';'' vroeg bij vertrouwelijk. O, ja, mijnheer! Ik ging altijd niet moe der mee, als ze geld ging halen, toen vader ziek was. En nou is moetje zelf ziek en nou doe ik het ook!" was het naïve antwoord. l »Waar is vader dan nu ?" vroeg de bej ambte. 15ij onzen lieven Heer in den hemel!" j klonk het zacht. j Innerlijk bewogen had de beambte naar j het kinderlijk gesnap geluisterd en den geheelen samenhang van het vreemde feit be vroed. Ecu verhaal uit duizenden. God weet, hoe vaak het kind reeds den somberen, treurigen gang naar den Lommerd had medegemaakt.! i Het had dan altijd gezien, dat moeder iets j van haar mooiste bezittingen afstond en daarvoor geld in de plaats kreeg. Xu kwam het meisje alleen, om hetzelfde te doen en i ze bracht het liefste, het mooiste wat ://' bezat: baar pop, haar grootste schat mis! seinen ! Dan kon moeder krijgen, wat ze i volgens den dokter hebben moest, om aan te sterken. Dat was dus het stuk van waarde. dat beleend moest worden. Een stuk speeli goed ! Hoe echt kinderlijk was die daad ! ?«Hoe heet je, liefje, en hoe oud ben je?'1 vroeg hij, het kind een handje vragende. »Annetje, mijnheer! Ik ben negen jaar!" : Zoo, zoo ! En van wien heb je die mooie pop gekregen ?'' »Van de kermis, van de mevrouw, waar moeder gediend heeft." »En hou je erg veel van Dientje?" »0 ja, mijnheer! Ze is heel zoet, want ze gaat altijd slapen, als ik 't zeg," was het kinderlijk antwoord, terwijl ze den vricndelijken man, ??die op dit oogenblik aan zijn eigen verloren kind dacht, met glinste rende oogjes aankeek.