DE AMST-ERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. Na 786 Kunst en Letteren. HET TOONEEL TE AMSTERDAM. Salon des Variétés : De familie Venus Franschelaan-Schouwburg (Ned. Tooneel): Prettige Schoonouders. Frascati : Rip. P Wat is zomerkunst? Vroeger dacht ik dartele, dolle, drieste, pleizierkunst, die doet lachen, gieren, schateren, desnoods doet schreien van het lachen, gieren, schateren. Ik had het mis. Zomerknnst is kunst voor den zomer. In den zomer is het warm (niet altijd,doch dat doeter op het oogen blik niet toe), in den zomer zoekt men rust. koelte en kalmte. De schouwburgdirecties dienen hiermee Tekening te houden. Waarom zonden zij stukken vertoonen, die doen gieren en schateren en waar om niet, die doen snikken en hikken 'f Kost het lachen minder inspanning dan het schreien V In den zomer zijn de lach zoowel als de traan uit tienfbooze. Zomerkunst is de kunst waarbij men niet giert en niet snikt, waarbij men niet warm wordt, zich niet inspant en niet opwindt, do kunst, die niet Teel geeft, doch ook niet veel eiscbt, die tevreden is wet een vouwt je in de hoeken van den mond, een zenuwtrilling in do hoeken van do oogen, slap, duf, slijmerig extract van kunst, dat verhit noch be dwelmt, dat van tijd tot tijd korte, droge, flauwe kittelingetjos van goedmoedig pleizier geeft. De direc ties beweren dat in den zomer alleen naardeze bas taardkunst vraag is, dat goede stukken geen pu bliek trekken, laat staan houden. Gemakkelijk te begrijpen is dit niet. Aangenomen zelfs, dat men in den zomer liever lacht dan schreit, bij voor keur luchtige, opwekkende kunst geniet, waarom dan niet het beste van deze soort gezocht en vertoond, blij- en kluchtspelen, waarbij men hel en schel uit kan jubelen en proesten. Tegen het lieetje inspanning zal niemand opzien; bij mooie komische werken amuseert men zich en vergeet de warmte, bij zwakke verveelt men zich en voelt de warmte. De water en melk-kunst, die wij in dezen tijd van het jaar gewoonlijk te slikken krijgen, zal niemand tot veelvuldig schouwburg bezoek uitlokken. De afgeloopon week bracht n premie» e en twee reprise'', alle ."> van het gewone zomergebalte, tam-middelmatig, met weinig kleur en weinig geur, tooneelvertooninkjes om veel te soezen, nu en. dan te ginnegappen, een enkele maal te schateren. De familie Venus, vandevillo-operette in 4 bedrijven naar hot Franseh van ('lairville en Bénédietc, muziek van Léou Vassour, is een grap, als in Frankrijk bij dozijnen gefabriceerd worden, die te Parijs door de onnavolgbare vertolking meestal veel succes hebben, doch daarbuiten bijna steeds afvallen. In den tijd der dubbele titels zou men bet genoemd hebben : De familie Venus of de eer eener vrouw, nog beter misschien: of de weddingsehap om do eer eoner vrouw. De familie Venus is een beroemde of beruchte familie van schildersmodellen; het stuk draait hierom, of Frisette. een lid der familie, den kcllner Byu zal trouwen en een fatsoen lijke vrouw worden, of, zooals de familie wil, Jioseeren on geen fatsoenlijke vrouw worden. Dank zij de wederzijdsclie listen en lagen van den boei- ('ahassoul, koflieliuis'nouder, en den heer Trégomard, koftiebuisbezoeker en vronwengek, die over bet punt in kwestie een weddingsehap aangingen, kan men, desverkiezondo. vier bedrijven in spanning blijven. Frisette trouwt haar dierharen Bvn; do moraal van het werkje is dus voortreffelijk ; voor men echter aan de moraal is, moet men een gohoolen rijstenbrijberg van dubbel zinnige en ondubbelzinnige aardigheden, waarin liet woordje uitkleeden" schering en inslag is, j deorworstolen. /onder deze zou De fmnilie Venun minder schuin zijn, met deze is het niet veel boeiender. Dol amusant, om te schudden en te schenken van pleizier. is het geen oogonhlik; vrij amusant is het alleen in de twee laatste bedrij ven. De beste, de eenige goede, doch weinig nieuwe figuur is Trégomard. de vieux beau. die niet merkt, dat hij steeds het kind van da rekening is, bet zooveelsto aftreksel van het pfrwhttype der oude gekken, Fa Musardière uit i M.(.ilhac-Halévy's lionle". De muziek van Vassour tieeft het voorrecht, dat men ze terstond meedeiint en ii'oololt. Het spel sloot zich op merkwaardige wijze bij liet stuk aan. liet boste type werd bet best afgebeeld; de heer Poolman was oen prach tige Trégomard; de tweede- en derderangspartijnn vonden dito vertolkers. Hadden allen even veel \oor hun rol gedaan als de beer Poolman voor de zijne, het geheel zou ongetwijfeld veel gewonnen hebben. Ook dient opgemerkt te wor den, dat I).; familie Venut een operette-vaudeville (in de vertaling maakte men er niet zonder reden een vaudeville-oporottc van) is on het ge zelschap van het Salon een komedie- en geen operette-gezelschap. Het minst srelnkkig en toch lang niet onverdienstelijk was juffrouw .Inlia l de (Frisette); zij spoelde en zong niet smaak en kiesch- : lieid. als een begaafd en ijverig seholiertjo; de partij voroiselit echter, wat juffrouw l'de nog niet lieetf. nog niet kan hebben, zekerheid en oorspronke lijkheid; met juistheid, nanwirozetheid. enz. enz. komt men in de operette met. ver: zoo ergens. dan is bier 'e i'inble au eoiyw" vereischte. De vele bijrolletjes werden met animo, doch zonder j veel kleur vertolkt; bet grappig.-t was de heer Pilger (üyii). vooral in het laatste bedrijf'. Van de t'HHieoliuriehtinir was werk gemaakt; de goede wi' viel onverdeeld te prijzen; men krijgt heel wat te zien: een schildersatelier, do binnenplaats va u een Parijsch huis, een waclilhuisje van de tram, zelfs een heusche tram, of althans een stukje er van, de imperiaal. Prettige Schoonouders, van Darrièro en Thiboust. zullen ouderen van dagen zich zonder twijfel herinneren; Fouterom moet een meo-torrol van Albrogt zijn geweest, l let blijspel is een u'oedc kwart eeuw oud en draagt de sporen daarvan. Al te bost. kan men er echter niet over oordeeleu. daar wij een verhollandisocring te zien kreir.cn, verdietscbing durf ik niet zogiren, het zon een beleediging voor Hooft on den \Varonar" zijn. De ongenoemde vertaler heeft de persoons- en plaatsnamen door Hollandsche vervangen; het stuk zelf is geheel Franseh gebleven. Stroef en langdradig, onzeker en gewrongen zal het ook in het oorspronkelijke wel zijn: voor de vertooning schijnt liet mij dan ook nauwelijks geschikt meer; als geheel is het verouderd; de machinerie wil niet meer loopen; de mooie, scherp en forsch geteekendo ego stentypen (natuurlijk Barrière's "aandeel in de co'.laboration) zullen het zonder twijfel nog met ge noegen doen lezen. De vertolking was als gehoed gelukkig, wat meer gang en kleur zonden hier en daar niet geschaad hebben; het blijspel zelf is zoo pijnlijk zwaar op do hand. Eenig mooi was mevrouw Stoet/ als Mietekeetje, een juweel van een type. Voor l,enterom is do lieer Schulzc nog een bootje te jong; hij deed herhaaldelijk lachen, doch meer om zijn eigen komische gaven dan om de voor te stellen tiguur;voor overdrijving wist hij zich bijna geheel te vrijwaren, voor eentonig heid eveneens; wij mogen hopen, dat de lieer Schulze een goed karakterspeler zal worden. De verdere medespelondon kan ik slechts en bloc prijzen. In Frascati een mooie reprise van Hip, De tekst van deze overbekende operette, de dramatisooring van de niet minder bekende novelle van Washing ton h'ving, is zonder twijfel origineel, doch tevens een beetje tam en zoetelijk; l'lanijuette's muziek met haar ne mooie melodie heeft men vergeleken bij bet treurspel niet het ne mooie vers uit »De wereld waarin men zich verveelt". Het fan tastische tweede bedrijf met zijn griezelinge geest verschijningen maakt echter steeds indruk. De hoeren l'rot hebben Rip geheel nieuw en mooi aangekleed. De heer l'ooiis heeft in de titelrol veel succes; hij zingt goed en speelt niet kwaad, nog een beetje te forsch en zwaar. Juffrouw Tartaud is een lieve Xelly; haar stem klinkt minder scherp dan in s.lnanita"; haar spel moet persoon lijker worden. De lieer de lieer (Derrick) was druk zonder amusant te zijn. Mevrouw Poonsvan lüone (Kate) gaf als steeds aan haar rolletje veel relief. De heer Delenr, een nieuweling, roucouleerde zijn ne ariaalje met smaak en zeker heid; wij verwachten hem in belangrijker partijen. H. .1. M. > a a n b r e k e r s. T ij d g e n o o t e n. Gluck 1714 (is eerst, na 1750 als opera-hervor mer opgetreDE TOESTAXI) DEI! MFZIKK" ALS SCHKPl'KXDE KFX8T EX !>[?: GKVOI.GHX VOOR DK OPFÜA. door \\'. F. Tinxirr. II. Een blik in het verleden. - - Historische oorzaak" voor (Ie vermnidorinu van bot compositie-talent. Onregelmatige levensloop der muziek. Merkwaardig verschil van tempo. - - Actie en reactie. A'erdnnging van oudere componisten.-Een kijkje in liet stof der theaterbililiotheken. -- Verouderd of' ten on rechte vergeten V Hen onderzoek noodzakelijk. Xa in het vorige artikel den hnidiu'on toestand der muziek beschreven te hebben, moeten we thans oen blik iu het verleden worpen, on; uit do geschiedenis van vroeger dagen de vvaar-ehijnlijko oorzaak" van bel ontijdige ver\;i! iler -, oeppendo toonkunst te vinden. 't Mau' .zonderling booten dat, ofschoon de Duitsclie critiek reeds lang de tcironw oordb_ro toonzetters epigonen beeft genoemd, zoover mij bekend, nou' geen enkel schrijver over muziek zich de moeite heeft getroost, de oorzaak van de mindere vindingrijkheid der hodendaag-cho compoiiiston op te sporen. Toch is de zaal-: zoo minnelijk niet. mits men slechts de wet van ac tie en reactie, ook in zake produoih iteit dos U'oostos, in toopas-ini!' b reilde. Fu dun is de oorzaak van liet verschijnsel uerirens anders te vinden dan in den zonderlingen en oureirelmati'en levensloop der muziek zelve. De 'eschiodonis levert hiervan de sprekeml'-te bewijzen. Eerst waren er eeuwen 11 lig om een volledige toonschaal te vinden : daarna in n'.re n andermaal eenwen voorbij om 't tot eene ,.,>!maakte samenstemminu1 der lonen te hronuen, waarna spoedig de meerstemmige kerkelijke za mmtiziek eene belangrijke hoogte bereikte. Daarenleu'en moest (b1 \\ erehlscho inii/.iek HOL;' landen tijd in de kinderschoenen blijven, tot tijd en wijle het mochanismiis der muziekinstrumenten voltooid was, en de medewerking van het orkcst met den zang als nok bet cnnipoiiecresi van instrumentaal werken mogelijk maakte. Maar nu verandert de ievon-loop dor muziek ook op hoogst merkwaardige wijze \an tempo, en maakt Lentimiino en Lento van \ roeier oon-khip]ilaafs voor AItrt/ro en ZVcsfy. T u--e h en l 75O en ! Sol l beet't de muziek wel is waar eene "'ian-periode beleefd, maar dan ook een tijdperk waarin z .'i\eel verteld en uitgepraat werd, dat na 1S50 slecht- enkele begaafde com])oni-ten ook nou'een krachtig woordje hebben kunnen moe-preken. Fn «aren de componisten van die (huren alle ern-lb.ro mannen geweest, dan zou er HOL' heel wat minder na te vertellen in erir-eblov en zijn. Maar toeh l- 't reed- merk w aardiir ^enoej'. \\at het -uelle :iehter elkander optreden \au een Iieethovonl770. Uossini, 179j>. klein "etal irroiito mee-ler- beeli uitgewerkt, zoodat tn--eben Cluok's Alcexte (170T) en \\ a^ner's Ln'lieiKirin (1*17) slecht- MI jaren In-; tib-i- ie verloojieii. eene tijdruimie alzoo. die t e^cj;, \ eide vorige tijdvakken der miiziokire-i-liiedeni- in 't OOM- loopend klein moet M-enoelllil worden en zelfs builen redelijke verhondiu-j' staat. Op actie volirt reactie, en we hebben hier duvoor de talent v^'rmi nderinir' dei' eoni pnni-len mei eene cultuurhistorische uood/.akelij!:!: >id t" dnen, die zich moeiolijk laat wegcijferen. DaarenloM'oii moet de \raair. of hier tevens eene bijzondere vatbaarheid der muziek voor spoedige uitputting in 't -pel i-, voorioopiL! uo" onbeantwoord blij ven, l 'oru-lsl ellende verzekeringen zijn ilionaanM'aamle niet te geven, maar i- eenmaal de iaat-te componist met de Iaat-te toon w endhiLr er irovv ee-l, dan knullen de naneveii be-li--en. Ik blijf uil u bij do voorvaderen, en wel om het nadere iev.ijte leveiell, (lat de mil/.iek tusschon ITÖOell 1S5M te snel geloeid beeft. Feu overzicht over 'ie geboortejaren der irroote meesters en hunne voornaamste tijdgeiiooion van af Gluck tot op Wagnor zal dit nader aantoonen. Piccini, 17-28. Monsiuii)', 1729. Dittersdorf, 17:19. Grétry. 1741. Paesiollo, 1741. Cimarosa, 1719. d'AIayrae, 175;!. [ Oherubini, 1700. Mozart, 1750. Méhul. 170:1. Simone Mayer, [ 170:!. l'aër, 1771. Spontini. 1774. Isouard, 1775. I'oioldien, ] 775. Spohr, 1781. Auber, 1784. Weber, 1780. Meyerbeer. 1791. Ilérold, 1791. Marscliner. 17:15. Pacini, 1790. Donizetti. 1797. G l user, 1798. Ilalévy. 1799. ellini, 1802. Otto Xicolai, 1810. Wagner, 181.",. Vordi. 181:1. Als componisten, die meer uitsluitend voor de concertzaal gewerkt hebben, komen hierbij nog: Ilaydn 17:12, Schubort 1797, Mendelssohn 1809 en Schnmann 1810. De geboortejaren der eerstgenoemden loopon meer uiteen, maar de tijd ruimte wordt aangevuld door Mozart, Beethoven en Spohr. Uit dit overzicht blijkt, dat slechts vijf compo nisten een tijdsverloop van eenige beteekenis tnsschen de geboortejaren vertoonen, t. w. Gluck en Mozart 42 jaren (maar in hunne werken veel dichter bij elkander staande), Ilaydn en Mozart 24, W ober en \\agner 27 jaren. Boothoven komt reeds l l jaar na Mozart. de overige componisten volgen elkander nog sneller op, terwijl onder scheidene toonzetters in hetzelfde.jaar geboren zijn. Nomen we hierbij nog in aanmerkinir, dat tns schen componisten van de meest niteenloopende denkwijze en aanwending van middelen zooals Mozart en Meyerbeer slechts :15 jaar zijn verloopon, dat Paër en Spontini, lloieldieu en Auber, ofschoon zeer verschillend van richting, snel op elkander volgden, alsmede dat Woher als schepper (Ier romantische muziek volstrekt geen wegbe reider heeft gehad, dan hebben we hier wel het bewijs, dat de muziek een terrein van vinding en werkzaamheid is geweest, waarop, toen een maal in allen deele A was gozoird. geen geleide lijke voortgang meer plaats had, maar men spoe diger tot X. V. / naderde, dan waarop gerekend had kunnen -\vorden. Heeft nu de onregclmatiire en te snelle levens loop der muziek niet te miskennen gevaren voor de hcdciidaagsehe componisten opgeleverd, niet i minder heeft een gedeelte der oudere eoinponis' ton zelf (laaronder moeten lijden, liet spoodiir na elkander optreden van groote talenten brengt j wel mede. (lat aan de veelzijdige ontwikkeling j ooiier knust op eenmaal oen krachtiire stoot wordt j gegeven, maar daartegenover slaat dat. enkele onsterfelijke!! uitgezonderd, alle auteurs zijn blootge-tebl aan verdringing, des te gevaarlijker voor componisten, om reden deze even als tooneolschrijvers voor de blijvende uitvoering hunner werken aan eene bepaalde réportoiro-ruinito gei bonden zijn. 't Komt er PU maai' op aan, wie verdringt en wie verdrongen wordt. Moet een j mindere componist plaats maken voor een honger j beiraafde, dan is dit een natuurlijke zaak. die van zelf sprookt, maai' irchoel anders en leelijker wordt bet geval, wanneer sen-ationmkende auteur-, gelijktijdig oplrodendo. bet jinbliek" en (b- kunstilireetiën zoodanig mode-lejion. dat daardoor binnen weinig tij Is een zeker aantal andere ' auteurs van de baan raakt. Hierdoor ontstaat verwarring, want terwijl van bet nienwere met alles een blijvende jilants ojt het repertoire heeft verdiend, bevinden zich onder het verdrougene werken, die in 't geheel niet vergeten hadden l mogen worden. Fen (lei'u'el ijke v erdriil";in'.r van ojiora-eomjio| ni-ten heeft jdaals ir'ohad tu-sclien l S-J 5 en ISlII i door het achter elkander o)'!reden van Auber met La mn.-'.lte de l'urtid (182S|. lio--ini niet Mnïae (!82li) en Tril (1^:11), Meyerbeer met l Jl'ibert IK dndi'e (ls:ll) en ?,<<* Ilni/><-'.>iot.x (is.'lil), ellini met Lu so»iii.aiiilni!<i (Sl.'il ). X'irni'i (Iw:l2) eu l l'iintiini ( lii:! l). Ilalév v met La Jttire ( l 8:15). Maar die verdriuu'iug is niet zoozeer te wijten j aan eene vol-trekt hoouorc bepaaldheid dezer compoiii-ten als wel aan de ver-ehijnin"; der mo derne irrooto ojiera. die al- '.renre wel voorMlanu'-ters had "ehad. maar van geheel andere iek-thowerkinir en slijl. lerwijl overigen- de vroegere operatek-ten ( f'innjanflie OM andere romanti-ebe opera'- uitgezonderd) óf tot bel komische genre ot tot een karakter en samen-telliiiM' behoorden, waarbij ook ".'('sproken dialoog en mi'doilraimi ! toegelaten waren. Al- tweede -en-atie!'aetor komt hier in aanmerkiiiü' dat, "'olijk reed- vroeger Ko--ini met zijn l'finc rtlti nvera! de hnnidon nji !nd had "obraehi, liellini mol zijn bel cmüo de harten veroverde van alle ju'ima ihninu'- on i toeus van de melodiezaliue dilettanten dier linden. Iets later werd dezelfde affaire nog voort Me/et door Don IZOl 11. Al- -hichioifer- dezer vcrdritiM'in"' moeten hier alleroer-| vermeld worden de zes kla--ieke Fran-'iie eoiii|ioni-ten Moii-iü'nv. drét'-v. d'Alavrac. M''-liul. I-onai''l en lioieldien. me! wie teven- in 'i verüoolbook zijn geraak! drie der vooruaam-le Italianen uil hetzeltde tijdvak, t.w. ('imaro-a. Paër en Sponiiui! Merliw aardi'j; i- echter, dat ook de verdrinirers Zelve met een irodoolto h u n nel' w erken lol hebben moeten betalen, /oo Meijerli'-er me! zijn voor loopster- np liobe-tl IJ (daltlf. !to--im met de u'ronte meerderheid zijner opera's. Kellini later ook" met / i'iirilimi. jui-l het werk. waarin hij de hinderlijk absolute bevoorrechting van den zal)"1 boven bet orko-i tiad hilen varen, en ten -lotte Donizetti mei L'eittire d'umore en Don -/'«w/'dy/f. twee werken, die niet verlieten hadden moircii worden, om reden Donizotti's kracht eiironiijk in het komi-ohe "euro hnr. [ De vraag i- nn : moeten we in hefireen tn-sehen 1>25 en 1>|0 geschied i-, -til blijven beru-len, j of moet er een onderzoek inir'o-teld worden, welke ! tont in die jaren beiraun i- 'i i Alle verdrongen toonwerken zoo maar eenvou dig op gezag van een vroeger geslacht voor verI onderd te verklaren, gaat niet aan. Men boude hier wel in 't oog, dat de Opera niet alleen kunst instituut is, maar ook kunstonderneming, en wel een zeer kostbare. Dit brengt van zelf mede, dat er te veel bij den dag geloefd wordt en heeren operadirocteuren, zoo ze al kunstenaars zijn, toch altijd in het geldelijk belang hunner onderneming moei' aanlokkelijkheid voor hot publiek zoeken in noviteiten dan in wederopvoering van oude wer ken. Het van het repertoire blijven bewijst dus niets voor mindere kunstwaarde, en werkelijk heeft do wederopvoering van enkele oude opera's aan het licht gebracht, dat die werken ten 011j rechte vergeten waren. Iu 18.)0 werd aan de Opéra-Combine te Parijs weer oj) bet repertoire gebracht Le Itrserteitr van Monsiguy. Deze opera dateert van 1709 en behoort dus tot de oudste werken van het ontwikkelings tijdvak der muziek. Niettemin voldeed dit. werk nog zooi' goed, en heb ik toen zelf die ojiera met genoegen gehoord. Iu 1870 word oveneens door de Opéra-comi(jnc weer voor den dag gehaald Ma tante Atirore van JJoiehlieu, een werk, waaraan deze componist de meeste zorg besteed had. De wedorojivoering had gowenscht succes, en de Parijsciie critiek verklaarde dat het een waar genot was, na al de levenmakerij in latere opera's, weer eens de een voudige maar echt bekoorlijke muziek van vroe ger dagen te hooren. Met een paar werken kan men echter niet vol staan. Om in den tegenwoordigen repertoire-nood te voorzien, zouden nog de volgende opera's weer uit het stof der thoaterbibliotiteken gehaald en ojmieuw onderzocht moeten wordon. Grétry: Luc'de, Baibe. bleue, Richard Coeurdc-lion. d'AIayrae: Les deux Savoyards. Méhui: Euphrosme et Corradin, aan Duitsche theaters onder den titel Der Milzsiichtige" op gevoerd. Méhul: La chas&e du jeune Ilenri. Deze opera werd bij de eerste opvoering in 1795 door de Parijsche republikeinen uitgetloten, om reden een Bourbon de held van het stuk is. Tot vergoeding werd de ouverture tweemaal gebisseerd en is sedert in de concertzaal op het répertoire gebleven. Isoiiard: Cendnlton (1*10), destijds met groot succes over nllo tooneelen gegaan. Isouard: II Jucondf. i lioicldicu: Le nouveau seigneur dn villuge, Le Cniife de liat/dad, Jeun de Paris. | Cimarosa: L matrimonio segreto. ( Die hoimlicuo j Fhe", te Itotterdam nog in 1807 opgevoerd). Paër: Ciuiiitle, GriscM.n, Ai/nese. \ Paër: Sargino (voor \\ ('enen gecomponeerd en beroemd irevvoest). l Spontini: Lu Vextale (stond nog tot 1850 op bel llaausclic repertoire). Fernntid Cortez (werd : nog tot 1>80 aan sommige Dnitsche hottheaters | opgevoerd). Spoiitini: Olympia. ? Meyerlieer: timnia von Ru.cburgh, Mary.iretha von AIIJDII, II crociato in. Jii/ttlo. ! lios-ini; Olello, Cenercntota, La gazza ladra. ( l.a jiie volen-e" stond nog tot 1X50 op het llaair-che n''j)ertoire). La donna del Luyo (La dame du bic). Le i.uinte Ory. lóTiini -. l J'aritiini. j Donizotti : L'eliaire d'ainore. Don l'asijitale. \\'e hebben bier nn iu 't geheel 'l'l opera's van i vroe'/'or en later tijd genoemd, die om onbekende redenen in het vergoetboek zijn geraakt, voor zooverre die in de werken zelven liggen. Tegen valler-, ook weiren-i de libretto's, zal een nader onderzoek wel altijd aan den dair brengen, maar waar met woderojivoorinir van twee werken goede onderviiiiliii'j; is opu'cdaan, daar kan allicht meer ; re-ultaat verkreu'en worden. Te oordeelon naar hei^ei-n we van oudere componisten nog kennen. zal e me vergelijking met de nieuwere opera's : zoowel w in-t als verlies aan het licht stellen. Verlies ilnor minder niterlijken glans en aauwoudiuir. van eiVertiuiihlolen (waarvan trouwens '. onze eoreii ui mooi verzadigd zijn), maar winst door <b? "eiijker "e lachten en meerdere zuiverheid ?van -tiji. Men b-ir^c bijv. eens de panitinvn van - Mé'iii! en iloiebiien naa-t die van Anber. en de weeir'-cbaal zal merkbaar ten voordoelo dei' oinlero conijiieii-ien over-laan. Fit Méliul's .io^ejili, weten N1 o, ibit deze Fran-clie com]ioni-t tamelijk dicht bij Mozart -loiid: 't i- dernalve onveri-.iaarbaar, ibit men van een zijner andere oiier.i's. La. c/taase dn I.'UHI.' Jiciin in t ueiieel geen notitie genomen lieeft. omdat een troep Parij-die rumoermakers , dit werk uit jioliti 'ken uart-toeht had uitgetloteu. ].;üdat nok de oo .ipoiüst van zulk een duurzaam ti'i-cb v\ei'k al- J->'i daitie bUinclie on verdiend vernnachtzaaiini i-, daarvan hooft de bov engetueldu \> ederopveeriiiM' van J/ t l inte A'-irore getuigenis \Cr-cbil van denkwijze zal men ook vinden tiis-cben de oudere en latere Italianen. Cimarosa 011 l'a i", r bewogen zich «\> ander terrein dan hunne opvnlier-. en de Italianen z.ij'i pas dennerig "oviorden. toen ze de moderne grooto ojiera Miiiiren eomjioiieeren. 'v'au l'aër sta.it nog altijd mi het llaair'sclie reiierioire l<e maiti'ti de cliaiietCe, maar van zijne trrootere werken zijn Suri/ttto en A</new ook heroemd 'ovvee.-t. \Vaaroui zijn dii; verireten? Dezell'ib.' M'aag ge'dt ook de beste \verken van Spontini. die in zijn groote opera's een hooier -taiidjiiiiit innam dan zijne lantlgenooteii. Ook de vroegere werken van Meyerbeer /ouden wel woei' voor den d au kunnen gehaald worden. Mijne veroiider-teilinir i- mi?eliion niet i onjuist, dat in (i" eerste ojiera s van liezen comjioni-t meer natuurlijke -'-iiooiiheid en minder etfectbejau' zullen Bevonden worden dan in du latere werken, met name die op te$ llii'fieiiotó volden. } Tot z.i'ióverre mijne aanbevelini;' van een kijkje j in bet slof der theaterbibliotlieken. De eenig-to zwarigheid i- -leebt-, dat zulk een onderzoek nog al lij-I vordert, maar daartegenover staat, (lat gei waair'de jir.ietnemiiiMen met opvoeriiiM' van nieuwe werken niet alleen tijd. maar ook .irebl kosten. DI; noodzakelijkheid van den voorge-telden maatregel i zal no"; nader blijken, wanneer wi; in CIMI volgend i artikel den invloed van den bestaanden toe-tand | o]> de werkzaamheid (b'r ojieragezel-ehappeii (in 'l bijzonder de fran-cbe) iu oogenscliuuw nemen. Daarbij komt dan tevens eene tont in liet opera