Historisch Archief 1877-1940
No. 787
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
van bescheiden aard is een vrij kostbare onder
neming, waarvoor velen terugschrikken. Thans
kan men bij den Boekhandelaar B. H. Smit,
Utrechtschestraat 8 b, h. Rembrandsplein, Maga
zijn van goedkoope boeken (geen winkel), zoowel
oorspronkelijke als vertalingen voo* buitenge
woon lage prijzen vinden; de Catalogus wordt
op aanvraag gratis en franco toegezonden.
LONDENSCHE STRAAT-LITTEBATUUK.
Kaar ANNIE BOCK.
Drie meter voor een penny! Voor n penny
?drie meter! Heerlyke liedjes! Nieuwe liedjes!
Populaire liedjes! Drie meter voor een penny!
Liedjes! Liedjes! Liedjes!!!"
De man, die 's avonds in de vreedzame straten
van Londen met heesche stem dit geroep laat
hooren, is een ellendige, onaangenaam er uit
ziende en vermagerde grijsaard, de verkooper
van de zoogenaamde Long songs". Alle
leegloopers en rondventers kennen hem, en een
politie-agent die hem bemerkt, komt ijlings
toeloopen, om mogelijke oploopen te verhinderen.
Deze toch zijn onvermijdelijk, zoodra de oude
eenmaal in de nabyheid van een kroeg op een
hoek van een straat zijn lange liederrol aan 't ont
vouwen is, op welks achterzijde zeer gewone,
plompe prentjes gedrukt zijn, welke in alle
schreeuwende kleuren, rood, blauw, groen en
zwart, pryken. Alleen geel is daaronder niet
vertegenwoordigd, waarschijnlijk omdat het te
weinig afsteken zou met het eveneens gele
gasJicht van het nachttooneel.
Soms is de verkooper van de long songs" ook
niet alleen, maar nog van drie collega's vergezeld,
en dan stooten alle vier met inspanning van al
hun longenkracht hun wanluidend geroep uit.
Dan wordt er plotseling hier en daar een raam
geopend, en een dienstmeisje met opgestroopte
mouwen verschijnt, onbekommerd of intusschen
de roastbeaf in het fornuis verbrandt, en luistert
met ingespannen aandacht naar de uitroepen:
Ontzettend! vreeselijk! Bloedbad! Moord! Liefde!
Alles voor n penny! Geheimzinnige huivering
wekkende misdaad. 5fegen kinderen! Kolendamp!
Brand! Ontzettend! Bedrogene echtgenoot!
Ver.leiding! Een penny! Eén penny maar!"
Zoo schreeuwen de vier schorre kelen door
elkander tot het geheel ten laatste even onduide
lijk en onbegrijpelijk klinkt als een slecht koor
in een Italiaansche opera. De wachtende dienst
meisjes intusschen en de straatjongens luisteren
met de grootste inspanning; geheele groepen vor
men zich rondom de verkoopers, de pennies komen
snel uit de zakken te voorschijn en iedereen draagt
met trots zijn stuk papier, dat de lengte van drie
meters heeft en met verzen, caricaturen en ver
tellingen bedrukt is, weg, terwijl de vier mannen
verder wandelen en in de volgende straat opnieuw
hun geschreeuw beginnen.
En wat bevatten eigenlijk deze long songs'',
die in de platte taal ook catchpennies" (pen
ningvangers) of cocks" genoemd worden? Zij
bevatten populaire grappen, kleine geschiedenis
sen, welke ook geen korreltje waarheid inhouden,
balladen, spotdichten op de koninklijke familie en
het gansche liighlife van Engeland,
spot-catechismen over parlements-edikten, politieke
spotartikelen, berichten over misdaden, terechtstellingen,
laatste bekentenissen der veroordeelden, enz. enz.
Het niet zeer aantrekkelijk uiterlijk van deze
Catchpennies" varieert weinig; het papier is
geel en flodderig, de druk is slecht, de
teekeningen zyn nog slechter en zoo zijn ze den
eenen keer zoo als den anderen. Maar de onder
werpen van caricaturen en geschiedenissen zijn
even talrijk en menigvuldig als de woeste fanta
sieën van het door drankgenot overprikkeld
Londensch gepeupel.
De schrijvers van deze vreemde litteratuurpro
ducten kent men niet. De verkoopers van de
Long songs" zeggen wel nu en dan, wanneer men
ze daarnaar vraagt, dat de slecht betaalde
preJa
Schaakspel.
24 Juli S«)2.
li(Hliiot(Hir IIUD. .T. LOMAX to Londen.
Adres: Mira Lodgp, Deronda Iload, Ilerne Ilill.
Londen. S. K.
Verzoeke alle mededelingen deze rubriek
betreffende, aan bovenstaand adres te richten.
Tweede prijs (4 zetten) 7de Duitschc
probloemtournooi.
Xo. 14iï. Zwart 7 stukken.
a l/ c d e t' g
Wit (10 stukken) geeft in -l zetten mat.
CORRESPONDENTIEWEDSTRIJD.
(AJrea: 3l<trnixkade> i.'l, AiHslei-dnm.}
14e Zet van Wit.
A B C D E F
1,D b3 : De'2 PglfS PfSlil Talcl D e2
2 fea:!P«Ue2 Pflg3 Tele4 L c7: L c2
3 eöi eda:;D c4j L cl TalaS: c3
4l '-)! g4 :Pf7ga Pc2e3 K hl ab3:
5'D (13 L f4: D h3f gha: 0-0 c3
(5T<-3d5:Tflel h3 Pa3ba D d3 L e3
7Pd2c4 Pc3e2 g4 P gaf 8 'Tflf7 T fel ')
SPl»ld2 |Pgali7:L :il: D e2 d5 P fel ')
O,D f5: D h3f )D b7:Pbld2 Pb2c4
10J efa:P h2') d6 j ef<5: d5 f4
dikers van een naburige parochie ze vervaardigd
hebben?weer een andermaal schrijft men ze aan de
een of andere dichteres toe die in de bar's van
Piccadilly succes heeft; maar wie de schrijver ook is, in
elk geval bevatten deze bladen de spontane,
brutale en nooit amusante uitdrukking van de
laagste hartstochten en instincten, welke in de
zielen van het Londensch gepeupel wonen. Inte
resseert het u b. v. te vernemen, waarom een in
de nabijheid van Londen woonachtige metselaar
zijne vrouw aan de meestbiedende verkocht heeft?
Omdat deze slechte huisvrouw de gewoonte
had, de verwaarloosde kleederen van haar man
te beleenen, om zich te kunnen bedrinken.
Maar hij verkocht haar goedkoop! Yoor der
tien shilling en een penny bood hij haar te koop.
Een landman bood vijf shilling. Een her
bergier trok zeven shilling uit den zak. Een
grootmoedige slager verhoogde dit bod met tien
pence en gaf er bovendien een nog bloedigen
ossenkop op den koop toe. Hij kreeg de vrouw! En
de man ging met de opbrengst terstond een
kroeg binnen en zong: Ik heb mijn vrouw ver
kocht. Vaarwel nu, ergernis !" "
Wenscht ge de bijzonderheden van de beroemde
bokspartij te leeren kennen tusschen Sawyer en
Haynan, die om de eer van het kampioenschap
van Londen streden ? Interesseert het u, tot in
de kleinste details het leven, de misdaden en het
berouw van den ongelukkigen vijf en
twintigjarigen James Ward te leeren kennen, die vóór de
gevangenis gehangen werd, omdat hij met volko
men voorbedachte rade zijne vrouw bij Edrnerton
vermoord had?
Het was zulk een interessante misdadiger, deze
moordenaar, dat de rechters bij 't voorlezen van
het doodvonnis van ontroering en medelyden in
tranen losbarstten ; weinige dagen vóór zyn einde
schreef hij het volgende aan zijne zuster:
Ge zijt op het punt onze hoog eerwaarde
familie met een nieuw lid te vermeerderen. Kom
daarom dus liever niet om mij te zien hangen;
het gezicht kon u onaangenaam aandoen."
Ook van een zeer interessante weddenschap
tusschen twee mannen van de wereld te Lon
den weten de Catchpennies" te vertellen: Lord
X. zeide eens tot den zoon van den hertog van
Y.: Ik wed, dat ik met jou op mijn schouders
negen maal achter elkander om Sint-James Square
loopen kan." Waarop de hertogszoon antwoordde:
Ik wed vijf duizend pond, dat je het niet kunt."
Top! Op den bepaalden dag bevond zich een
onafzienbare menigte menschen op St.
JamesSquare. Ook de beide tegenstanders waren
verschenen: Zeer wel merkte Lord X. op
vergeet echter niet, dat ik gewed heb, jou te
dragen, in geen geval echter je kleeren.', De
hertogszoon begreep terstond dat de lord hem
door dezen trek noodzaken wilde, van de wed
denschap af te zien en zich overwonnen te ver
klaren. Hij aarzelde dus geen oogenblik, maar
ontkleedde zich geheel en al. Ohl oh!" riep
de lord. Houd maar op! Jij hebt de wedden
schap gewonnen." Daarop maakte de hertogszoon
kalm weder zijn toilet, bedekte zich", zooals het
bericht zegt, wel niet met roem, maar met,
kleeren, en ging de rest van den dag met de
beroemde en inschikkelijke miss C. doorbrengen.
En zulke dingen" zegt verontwaardigd Long
songs doen de aanzienlijken!"~
Eens bevatten de Catchpennies" het volgende
recept, hoe men zich een goede vrouw kon toe
bereiden:"
Om zich dit kostelijk gerecht te bereiden, spa
ren de mannen geen moeite. Iedereen wil net
hebben en toch verstaan de meesten niet het
klaar te maken. Bij den eersten hap vinden ze
het allen kostelijk en goed van smaak, vervolgens
vergeten de meesten echter die ingrediënten er
bij te voegen, welke noodzakelijk zijn om de spijs
voortdurend lekker te houden, en wanneer zij aan
toch door een of ander toeval bederft, dan zijn
ze maar al te gauw geneigd, het oorspronkelijke
bestanddeel slecht te vinden en te belasteren.
1
Dr.
1
«>
o
«>
4
5
6
7
S
9
10
12
T
P
T
L
P
L
'art ij uit
\\
\on i
e4
, t-4
(13
eda:
f3
0-0
el
(15
(-3
(12
a3
bl
"it.
lint
1
o
3
4
5
6
7
S
<)
10
11
12
't
tM'
P
P
P
L
Meisti
hall.
c-5
f(5
(15
da:
c(i
D d(5
1) (15:
D aa
0-0-0
L g4
D b6
Ttun
1 1 1 F
13
14
15
1(5
17
IS
1!)
20
21
->->
23
24
lier te
r U:TI
T
!
P
T
T
1)
L
Divsde
.1
n.
/wart.
S. \Yiiia\vor.
b5
e5:
jf 3 :
f4
e4
ha
(?3
b3
a4
el
t-4
b4
13
14
15
1(5
17
IS
19
20
21
22
23
24
P
L
1)
L
I)
1)
P
K
D
d4
C3
f(i
d<5
h4
e7
fa
1>8
ha
l>6
d7
13e Z-t /'fin Zwart in Partij E 2: ghi:
') Wij richten tot de lieeren W. M., te Amsterdam
en v. E, te Zwolle hetzelfde verzoek als in de vorige
rubriek 'tot den heer G. 11., te A,
'*) Omtreiit Partij A 4 (J:'i-ansga/Hbiet,ye}eeiyr<l met
4?, <l~>> etitvingen wij van don heer van Ham, te
Goriedijk het volgende bericht: Door een mijüulven
haast onverklaarbaar overzien van eene variant in
het tegenspel van /wart verlies ik een stuk, en tegen
over den heer Meiners aarzel ik niet, de partij liever
o^ te fftvcn, dan een langzamen maarnie temin zeke
ren dood te sterven.''
'?'') De heer Ciccolini, te ArnUtm abandonneert
Partij C 9. (t'raiixche rei-iled <jin<j).
Wij hopen spoedig van de heercn van Ham en
Meicers J'ui-tij A j, en van de heeren Ciccolini en
Geverding l'uitlj C '.!, volledig genoteerd en liefst
van hun eigen opmerkingen voorzien, tu mogen ont
vangen.
H. J. d. H.
't Oordeel der scheidsrechters luidde aldus: ,.'t
Meeyt opvallend in dit probleem is de geuite
gemakkelijkheid der constructie, 't Probleem i< een
der best geslaagde variaties op 't geliefkoosde thema
dame en twee paunifn." Ue lioufdvarianten ken
merken z'wli door sy.'ï.fiu tnsche wemhngen en
tchilderüchtige matstell.i,r,in." (J. Miesesi.
Goede oplovtiiigen van allo Juni-probleinen van
schaakclub Morpln" te Kaatsheuvel.
terwy'l zij zelf toch alleen de schuldigen zijn.
Om van een vrouw eene zachte, liefdevolle gezellin
te maken, moet men op de volgende wijze te
werk gaan:
Men neemt eene rjjkeljjke hoeveelheid van dat
heldere water dat men teederheid noemt en zette
de vrouw daarin op. Wordt het water nu en dan
eenigzins opbruisend, dan sust men het ras weder
met wat vleiery-balsem. Het vuur, waarop men de,
spijs klaarmaakt, moet uit ware liefde bestaan
en men doet er goed aan, de vlam van tijd tot
tyd met eenige zuchten aan te wakkeren. Echter
mag deze vlam nooit al te hard branden en even
min geheel uitgaan. Eenige altoos groene kruiden,
die men er nu bijvoegt, als: werk, nuchterheid
en beleefdheid, zijn onmisbaar, en een matige
hoeveelheid kusolie en geest van liefkoozing
geven het geheel meestal een kostelijken bijsmaak.
Men garneert den schotel verder met de bloem der
goedheid en de specerij der kleine attenties. Aldus
verschaft men zich het volle genot van een spijs,
welke boven alle andere gerechten te verkiezen
is, de aan mannen zoo heerlijk smakende spijs,
genoemd: eene goede vrouw".
In het algemeen echter zijn zulke vriendelijke
dingen niet de hoofdinhoud van de catchpen
nies". Integendeel, hetgeen voor de bevolking
van het arme Londen het meest sympathiek is,
is de gruwelijk-Ievendige schildering van haar
eigen lijden. Kolossaal is de populariteit, welke
zekere akelige catechismen genieten, waarin de
gansche verbittering van de ellendigen in korte
krasse antwoorden uitgedrukt is. B.v.:
De catechismus van den bedelaar.
Vraag: Hoe heet je?
Antwoord: Bedelaar.
V.: Wie heeft je dezen naam gegeven?
A.: De armencommissie, tot wie ik mij in
mijne vertwijfeling wendde, toen ik een kind van
het ongeluk, bewoner van het armenhuis, en erf
genaam van al dat lijden en die kwellingen werd,
die de eeuwige en eenige erfenis van de ellende zijn.
V.: En wat heeft de armen commissie voor je
gedaan ?
A.; Zij heeft my twee dingen beloofd: 1. dat
ik zou worden behandeld als een dief, die zijn
straf ondergaat, dat ik gevangen zou gehouden
worden als zoo een, en gevangeniskost te eten zou
krijgen; 2. dat ik voor het overige van mijn leven
op de wreedste wijze tot slaaf gemaakt eii onder
drukt zal worden.
V.: Zeg de geloofsartikelen op.
A.: Ik geloot' aau de laagheid van lord X.,
den uitvinder van de armenwetten, en ik geloof
ook, dat deze wetten er do oorzaak van zijn, dat
duizenden en nogmaals duizenden in honger en
ellende zijn omgekomen.
V.: Hoe luiden de geboden?
A.: Juist zooals de armen-commissie ze in het
Somer-House proclameerde, toen zij het volgende
verklaarde: Wij zijn uw heeren gebieders, dien
een gevangenis erger dan de Tower van Londen
tot woning geven, en die u van de vrouwen en
kinderen uws harten wegsleuren. 1. Gij hebt
niemand te gehoorzamen dan ons. 2. Ge moogt
geen behoorlijke voedingsmiddelen in de plaats
vau het u toebedeelde eten zetten, ook niet wat
op thee of andere mensonwaardige dranken gelijkt,
want wij uwe heeren zijn ijverige heeren. 3. Gu
zult voortdurend werken en geen loon daarvoor
wachten. 3. Wanneer ge zes dagen ingespannen,
zonder loon gewerkt en 'weinig gegeten hebt,
habt ge op Zondag twee vrije uren, waarin ge
moogt uitgaan; de uren namelijk van den
middagmaaltijd, waardoor aan de parochie de
uitgaven voor dit maal uitgespaard worden.
5. Ge zult de wetten omtrent de armen, de op
zichters en de politieagenten eeren. i;, Ge zult
moord begaan, door uw half uitgehongerde kin
deren geheel te verwaarloozen. want voor hen
verleenen wij u ook niet de minste hulp. 7. Tel
kens, wanneer een arme in het armenhuis sterft
en de lijkschouwer of de jury u vragen, hoe men
daar leeft, zult ge valsche getuigenis afleggen.
door te antwoorden, dat gij en uw broeders als
groote heeren leven en in de vorstelykste ge
noegens zwelgen. 8. Ge zult alle eigendom van
uw naaste begeeren, zijne vrienden, zjjnfr klee
deren, zijn huis, alles wat ge vrjeger ook bezat,
maar ge zult het vergeefs begeeren, want vergeet
niet, o bedelaar! het eenig devies van de armen
huizen: die hier binnentreedt, zegt alle hoop
vaarwel".
Dat klinkt zoo huiveringwekkend, dat men bg
het lezen koud wordt van medelyden en afschuw.
Akelige woorden en uitspraken vindt men ook
in den Catechismus van den dronkaard" Ik ge
loof" zegt deze aan het bestaan van den
gebieder alcohol, de oorzaak van alle slechtheid
en alle ondeugd! Om Hem te behooren en te
dienen, heb ik alle vreugden van het huiselgk
leven waarwei gezegd; heb ik vrouw en kind la
ten verhongeren, ik waad voor hem in mijne
lompen door vuil en modder."
Maar de sterkste en vreeselykste van deze po
pulaire vorhandelingen is de Catechismus van
den soldaat:"
V.: Hoe heet je?
A.; Soldaat.
V.: Wie heeft je dezen naam gegeven ?
A.: De sergeant-instructeur toen ik van hem
bij de werving een shilling ontving, waardoor ik
toen de mikschijf werd voor de bajonetten, de
kogels en den dood werd.
V.: Wat heeft de sergeant in uw naam belootdl?
A.: Hij beloofde en bezwoer drieërlei in mijn
naam: 1. Dat ik van elk idee van vrijheid en
van elk onschuldig genoegen voor altijd afstand
zou doen. 2. Dat ik tot den dood toe zou wor
den geplaagd met exercitie's en parade's. 3. Dat
ik mij ten allen tijde op verlangen gereed zou
houden, doodgeschoten te wordan.
V.: Zeg de geloofsartikelen op:
A.: Ik geloof aan den almachtigen overste, den
schepper der sergeanten en korporaals, en aan
zijn vertegenwoordiger den majoor, die van rang
tot rang opgeklommen, het afmattend werk
van den velddienst, de marschen en de veldslagen
moedig doorstond, die bij de exercities zich ge
nadig tot ons neerbuigt, en wien de plaats aan
de rechterzijde van den overste toekomt, van waar
hij eenmaal zal afdalen om de goeden van de
boozen te scheiden. Ik geloof aan den adjudant;
ik geloof aan de politiekamer aan de ontbering
van grog, het ranselen van recruten en aan
den eeuwigen duur van al deze dingen. Amen,
Nog een menigte van dergelijke citaten uit de
populaire catchpenBies" werden aangehaald, die
alle in hun sombere troosteloosheid de volkomen
duisternis van gemoed van het Engelsche prole
tariaat doen uitkomen. Maar laten wij het bij
deze voorbeelden laten. Men behoeft om al de
beteekenis van deze verderfelijke openbaringen
te begrijpen, alleen te weten, dat deze catechis
men dagelijks in duizenden van exemplaren
verkocht worden, dan eerst kan men er zich
een juist begrip van maken, welk een
reusachtigen invloed zij op deze van alle vreugde
en hoop ontbloote gemoederen moeten uitoefenen,
die in deze. ontzettende afschilderingen en
teekeningen eene geheime bevrediging vinden, eene
vervuiling van hun wenschen en hopen zien.
Vooral is het de voorstelling van terechtstellingen
waarmede de catchpennies" steeds gevuld zijn.
Lange zwarte gestalten der gehangenen, wier
hooiden met witte mutsen overtrokken zijn. En
daar er in Engeland evenmin als elders alle dagen
terechtstellingen plaats hebben, troost men zich
met het zien van deze herhalingen en fantasie
beelden over het zeldzaam werkelijk voorkomen
van de zaak. Hier, door een rouwrand omgeven,
boven een dichte, zwarte menigte menschen hangt
een terechtgestelde, het hoofd op de borst rustend;
daar. om de koopers der catchpennies1' nog meei
te bevredigen, ziet men te gelijk drie veroordeel
den opeens; de beul is er juist bij om de terecht
stelling te voltrekken, en het schijnt bijna alsof mei
de in de lucht zwevende beenen der misdadigers ziel
25 L
26 T
27 T
28 T
<16:
K3
f3
fe3
25 P d(5:
26 P fa
27 P d4
28 D g4 f
29 T
30 T
31 D
32 K
K3
e2:
b3
8"-^
29 P
30 D
31 I)
32
e2f
e2:
elf
h4
33
34
35
36
e3
K f3
K e'2
ca
33
34 D
35
36
1.3 1
hit
be8
f
37 P g-3 37 T e3 : f
38 K e3: 3S D elf
39 K f3 3S D d2
Opgegeven.
.Stand van den Internationalen Schaakwedstrijd te Dresden op Woensdag j.l.
M e i s t, e r - T u r n i c r.
Alapin ....
Albin' . . . .
v. l>arde!eben
lilacklmrne .
Dr. v. OöttsfiiaU
l.oinau.
Makowetz.
Marco . . . .
Masou . . . .
Mieses . . . .
Dr. Noa . . .
v. ^lüU'Ye .
ScholDflndcr .
Dr. Tamisch
Walbrodt_. .
Winawer .
'.II
d
ii u