No. 787 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. hoofdstuk zal innemen. De rijkste collectie van de documenten en reliquiën, die tot deze ge schiedenis behooren, bezit de heer Von Donop te Weimar; met veel welwillendheid heeft hij haar ter bezichtiging ter hand gesteld. Tot aan vulling hebben vele zeer kostbare stukken uit de archieven en de bibliotheek alhier gediend. Deze tentoonstelling, in alle opzichten zeer interessant, bevat autographieën, portretten en silhouetten der personen, die in de liefdesgeschiedenis een rol spelen. Daaraan sluiten zich gezichten op Wetzlar en omstreken. Het slot vorint het gedicht in de oude uitgaven, nadrukken en vertalingen, benevens een bijna volledige collectie van de Wertheriaden en een reeks van illustraties. De mooie tentoonstelling, door Dr. Q. Heuer, den secretaris van het »Ereie Hochstift", niet veel bekwaamheid en vlijt gearrangeerd, werd hedenvoormiddag om 9 uur geopend. Dr. Heuer leidde -als gids de bezoekers van stuk tot stuk rond, en .gaf verklaringen en mededeelingen ten beste. Een catalogus, zorgvuldig in den stijl der vorige «euw samengesteld, maakt de beschouwing gemak kelijker, en een korte inleiding geeft de voornaam ste feiten der >.Werther-periode" aan. De ten toonstelling zal tot October geopend blijven. Het bestuur der afd. Amsterdam I van Volks onderwijs vestigt de aandaeht op een schrijven, door de plaatselijke commissie van toezicht te Amsterdam gericht, tot de werkgevers en allen die jongelieden in dienst nemen, het dringende ver zoek bevattend hunne medewerking te verleenen, ?om het lager onderwijs meer vruchten te doen dragen. »Zal dit het geval zijn, dan moeten de leerlingen minstens alle klassen oener openbare lagere school doorloopen. Nu blijkt ons bij voort during, dat jongens, zoodra zij twaalf jaar zijn, de lagere school verlaten, al hebben zij nog niet alle klassen doorloopen. De aanleiding daartoe is in de meeste gevallen, dat zij ais leerjongens ?of op andere wijze in dienst kunnen komen. »Daar nu voor zulke kinderen de opgedane ontwikkeling te gering is om duurzame vruchten te dragen en het geleerde zelfs spoedig vervliegt, vooral omdat zij geen herhalingsonderwijs mogen 'genieten, is het gevvenscht dien toestand te ver beteren. ?Hiertoe kunt gij medewerken, door geen jon gelieden van 12 tot 14 jaar in dienst te nemen, vóór dat u gebleken is, dat die knapen en meisjes ?een gewone lagere school hebben afgoloopen." Het verzoek geldt niet alleen do werkge vers, maar ook de winkeliers die een loopjongen in dienst nemen, de dames die een meisje nooilig hebben tot het doen van boodschappen of huis houdelijke werkzaamheden, en niet het minst van allen, de ouders, die zelf hun kinderen in dienst nemen of or toe meewerken dat anderen dat doen. Het bestuur van de Avondschool voor Volwas senen opgericht door de afdeeling Amsterdam der Vereeniging ter bevordering van Fabrieks?en Handwerksnijvcrheid in Nederland, bracht haar 22ste verslag (over den cursus 1K!)1/!):>) uit. Het bestuur en de onderwijzers mochten voldoening van hun moeite smaken. Het leerlingencijfer werd '2M. Het onderwijs (directeur de heer J. Snijder) is aldus verdeeld : 1ste klasse, 54 mannen en H(> vrou wen, lezen; 2de klasse, 24 mannon en '20 vrouwen, lezen en op de lei schrijven; ISde klasse, 40 man nen lezen, schrijven en de vier hoofdbcworkingen van het rekenen, kleine opstellen en brief jes; 4de klasse, '24 vrouwen, als in de Hde; 5de klasse, 34 mannen, goed lezen en begrijpen, een goede hand schrijven, nota's, brieven, kwitantiön. taal- en stijl oefeningen; (>de klasse, 24 mannen. dictees (do artikelen der Grondwet), opstellen en bespreking daartoe van allerlei onderwerpen. Van de leerlingen waren 12 tusschen de 40 en 50 jaar, eene vrouw was 53. Het bestuur heeft tot voorzitter Mr. G. A. V;in Hamel en tot secretaris Mr. M. F. De Monchy. Te New-York verschijnt sedert l Juli een maandblad, The humanitariaw, onder oen motto aan Longfellow ontleend en met het devies .Man grows as highcr grow his aims." Het hoofdartikel zoowel als eertigc der kleinere artikelen, Dirision Schaakspel. '« Jaargang. 31 Juk 1892. Redacteur RUD. J. LOMAN te Londen. Adres: M i ra Lodgc, Deronda Tïoad, Herrie Hill. Londen. S. E. No. 14!). Zwart 10 stukken. :i b c d e f g h Wit (S stukken) geeft in 3 zetten mat. CORRESPONDENTIEWEDSTRIJD. Adres : ChassJstrant lij, Dt-n Jlauy. 14e Zet vau Zwart. j A B ; C D E l.Pc4a5 j 0-0 PcCb4 L o3; D a» 2 -'V o5 PdóeS: «5 ThSitS 3 fc6:TaSc8 P födó c(5 D aS Pc6e7 ..... -) Td8d7') ir4 fi:K 4 Beslist. 5 f5 D dó:iTaSbS fó 7i . )Pböd7 L 06 8 D c2 ]Th8h7:PbSd7 9'Fdifó:!K bS F cd 4: D o ef:J: P(17f6 li6')TaSdS ThS?8 0-0 Th.SeS T:iSb8 10D fa: 'Pg3h4 T(isd7 D b2; cd5: a5 cd6:iPd7f6:PcGa5 L (17 L b6 Pgüf4 ca4: of Labor, Child culture, Aristocracy ofbloodzijn in overeenstemming met den titel en de motto's. De Catalogus door de Vereeniging ter bevor dering va.n de belangen des Boekhandels ter gelegenheid van hare tentoonstelling in het Paleis voor Volksvlijt uitgegeven, doet zien, op welk een hoogte de Nederlandsche firma's het gebracht hebben. Bijna iedere bladzijde toont een ander voortbrengsel van kunst en smaak; de firma's hebben gewedijverd in het smaakvol en weelderig illustroeren hunner advertentie-pagina's. Eenige die het meest de aandacht trekken, bijzonder te releveeren zou eene onrechtvaardigheid zijn tegen over tal van andere, wier werk door den vakman het meest gewaardeerd wordt; het geheel maakt een gunstigen indruk en zal nog lang als herin nering bewaard worden. Een belangrijk nummer op de boekhandeltentoonsteling in het Paleis voor Volksvlijt is de Fonds-Catalogus van Oostersche Werken, bij ge legenheid van het 75jarig bestaan van de »Ver eeniging ter bevordering van de belangen des Boekhandels" door de firma E. J. Krill, te Lei den, uitgegeven. In zincographische repro ducties (van J eau Malvaux te MolenbeekBrussel) bevat hij de eerste bladzijden van een aantal werken, Arabisch, Hebreeuwsch, Japansch, Maleisch, Perzisch, Assyrisch en Turksch, Syriscli on Chaldeewsch, spijkerschrift en hieroglyphen, bieratisch en Koptisch, Pelvi en Sanskriet, Maleisch en Madoereesch; voorts een catalogus van titels die, voor wie het nog niet wist, bewijst van hoeveel belang de uitgaven der firma Brul voor de Orientalistlsche studiën zijn. Een voldoening is het, in deze reeks van uit gaven .don naam van zooveel Nederlandsche ge leerden te lezen; Kern, de Goeje,Snouck Hurgronje, Matthes, Houtsma, Dozy, de Jong, Kuenen, van der Lidt, Votli, Land, Leemans, l'loyte, de Groot, Schlegel, en te bedenken dat zij alle zoowel Europeesche als Nederlandscho namen zijn. De HH. Gebr. E. en M. Cohen te Arnhem en Nij megen, hebben een nieuwen Ifonds- en Magazijncatalogus van ruim 2000 boeken doen verschij nen. Onder de daarin voorkomende zijn de compleete werken van Cremcr, Dickens, Kolix Dalm, van Lennep, Marlitt, I-'rits Reuter, .lulius Stinde, Marryat, Thackeray. Voorts de Duizend-en- nnacht van Gerard' Keiler, de volksboeken van Gouverneur, de historische jongensboeken van Andriessen, de dictionnaires van Calisch, de Statenbijbel van Keur, Flavius Josephus, Carlyle, Macaulay, Stanley, Darwin, enz. Do firma Jan L. 0. Kotting <t Co., Steendrukkers van H.M. Kon.-Wed. der Nederlanden, hebben weder ecu aardige reclame de wereld ingezonden, nl. een bouwplaat, die in elkaar gezet een kiosk vorint, en dan als spaarpot dienst l kan doen. De jeugd zal de firma Kotting steeds | dankbaar zijn voor dergelijke verrassingen. j Wetenschap. GENEESKUNDIGE EN HVGIK'NISCHK MENGKLIXGKN. Do lust tot reizen, in onzen tijd van toene mende beschaving en gemakkelijke vervoermid delen, een jaarlijks wederkeerend verschijnsel geworden, spruit voort uiteen innerlijke aandrang om het eentonige alledaagscho voor een poos te vervangen door versche, nieuwe indrukken aan natuur of kunst ontleend. Waar dag in dag uit de cirkelgang van een ingespannen maatschappe lijk en huiselijk leven een onbeliagolijken stempel van verveling en lustcloosheid op ons doen on laten dreigt te gaan drukken, daar biedt zich het reizen als een welkom redmiddel aan. om als liet ware nieuwe werkkracht, nieuwen levenslust in ons o]) te wekken. Afgezien van hot genot dat men ondervindt bij het ontvangen van nieuwe, snel op elkaar volgende indrukken en van de waarnemin gen, die men daarbij maakt, kan het niet anders of ook de berinnering aan dat alles zal nog lan gen tijd daarna stof tot vruchtbare overdenkingen Verzoeke ti-'el te letten op ttjdcJ'^].- rfrimda-d adrt*. (Zie boven.) ') De lieer H. Vink (Groep D.) ia voor eenfl maand op reis. Hij dei'kt na zijn terugkomst de schade in te halen door afzonderlijke correspondentie met zijne tegenpar ijen. Wij verwachten dus vooralsnog genie 15e Zetten van Wit in D t en D 5. 2) De heer Ciccolini, te Arnhem abandonneert Partij t' i. (Anngtxomtn Km>i.i<ni»tl>itt.) Wij ver/oeken den heer C. en zijne tegenpartij, den heer Huese te Breda, ons eene opgave van Partij C l te willen zenden, liefst met hun eigen opmerkingen. '') De 14e zetten in A 2 en A 7 nemer, we in de volgende rubriek op. H. J. d. H. l'art ij uit 't Moistorhirnier te te lir gespoeld 27 Juli j!. ENGIOLSCIIL' I'AKTI.J. Simon \Viuawer. ( Warschau). Wit. achterlaten en dus ook in dezen zin eene weldadige nawerking onderhouden. Het spreekt van zelf dat de mate van het genot grooter zal zijn en dat die herinnering eene meer blijvende beteekenis zal erlangen, naar mate we minder oppervlakkig, dus dieper zullen waarnemen. Het standpunt, waarop onze beschaving staat, de hoeveelheid kennis die we bezitten en de individueele eigen aardigheid van het karakter, bepalen dus ten laatste het goede resultaat, dat eene reis voor den reiziger opleveren zal. Dat hierbij het oord, waarheen men reist, van grooten invloed is, vooral voor hem, die voor zijn genoegen, om zich te ont spannen, reist, behoeft wel geen betoog. De stede ling heeft behoefte de vaak bedompte huizen, de enge straten te ontvlieden, om zich vrije bewe ging in de frissche, gezonde land- of berglucht te gaan verschaffen, of wel drukke, aanhoudende, overspannen bezigheden nopen hem tot zichzelf te komen en rustig na te denken, in welk geval hij de voorkeur zal geven aan de rust van het stille, landelijk leven. De buitenman, uit den aard der zaak meer aan gezonde afwisseling in zijne dagdijksche bezigheden gewoon, heeft minder behoefte aan reizen; echter, zoo de reislust ook over hem vaardig wordt, zal de eenvormigheid van het dagelijksch leven hem naar de groote steden drijven, om daar voor hem vreemde indrukken te gaan opnemen. Voor hem echter, wien het te doen is eene wan kelende gezondheid te herstellen of die vreest zijne gezondheid door voortgezette inspanning nog meer te ondermijnen, voor hem stelt het rei zen geheel andere eischen. In de eerste plaats zal zoo iemand te rade moeten gaan met het klimaat van de landstreek waarheen hij reist. De keuze van het oord waar heen hij zich begeven zal, moet met zorg en overleg geschieden, opdat hij niet door een kli maat, minder goed dan dat, waarin hij gewoon is te verkeeren, zijn toestand zie verergeren. Daarbij kofiit, dat terwijl de gezonde reiziger bij de keuze van zijn doel zich door toeval of bij zondere neiging kan laten leiden, do persoon met zwakke gezondheid of de zieke, wien het om ge nezing te doen is, liet meest gebaat zal worden door een voor hem passend klimaat, in verband met de gewijzigde levenswijze; en bovendien neme men bij die keuze in aanmerking, dat de zieke in zijn geloof in en hoop op hulp, in zijn ver beeldingskracht eene heilzamer prikkel ondervindt, hoe vreemder, onbekender en verder van luns zijn omgeving hem voorkomt. Voorts heeft de warmte eene zeer grooten invloed op den aard der ziekten en op de genezende wer king der klimaten; ieder weet dat in warme klimaten do aandoeningen der spijsverteringswerktnigon, in koude die der ademhalingswerktuigeii op den voorgrond staan. tieete, vochtige en zware lucht is do ongezond ste. In en uit haar ontwikkelen zich allerhande ziekten, bekend onder den naam tropische." Voor geen enkelen zieke zal dus een reis naar de ke Tkriiigeu een weldadigen invloed hebben. l'iicli evenmin is warme, droge en lichte lucht tot de absoluut gezonde te rekenen, want zij brengt de borstorganon in gevaar, zooals alle hoogvlak ten loeren; jichtlijdors kunnen er intnsscheu goed bij varen. Lichte en (hoge, doch koude lucht werkt ver zwakkend, stofonttrekkend, omdat zij de verschil lende uitwasemingen bevordert en het vorbrandingsproces levendig onderhoudt; zwaarlijvige personen, z.g. rustige naturen en dergelijkcn kun nen hier heilzame gevolgen ondervinden. Eene matig warme, i/elijkinatif/e, zware en vochtige lucht, vooral in voor winden beschutte streken, b.v. aan de zeekust, in hoschrijke dalen, daar waar geen teniporatuurafwissolingen plaats hebben. is aangewezen als verblijt voor borstlijders. De koude, warme on vochtige lucht, zooals men aan de noordelijke zeekusten aantreft, werkt in het algemeen versterkend en regelend op de stof wisseling; voor bloedarmen en door ziekte of arbeid uitgeputte personen, is ile/e lucht de beste. In het algemeen is de keuze tusschen zware en lichte lucht /.eer moeielijk, vooral waar het geldt horstlijdors, en zal steeds in overleg met l 2 p 3 e3 l (U e4 r;j 6 L d;5 7 ]' e5 S l' as: 9 I) 13 10 L e3 11 l' (12 1-2 0-0-0 13 P (??->: 14 P 1>3 15 c>4 16 D «2 re el: bS (?5 (13: «16 l 2 P 3 P l P 5 P (> P 7 P s 9 L e7 10 0-0 II P (17 12 P o5: 13 de5: 14 L (K! 15 D h4 IC b 17 f S is rf ]'.) I' (12 20 s; t 21 T ilsrl a3 23 D 24 '25 P 13: ?26 D 1-2 27 b3 28 K (U 29 T g4 : 30 K el 31 K dl Wit geeft 17 L f5 is I) h;} 1!> L g(> 20 ir 5 fa 4: el T ;ies T fS ef3: 2(5 T cl 27 L a3: 2s T !;4: 29 I) -l-: 30 L 1>4 -j31 D e4 op. 21 22 23 24 25 den geneesheer moeten geschieden, omdat ieder individueel geval voor een verblijf op bergen en hoogvlakten of voor dat in dalen, bosschen en aan de zeekust, moet uitgezocht en aangewezen worden. Wat betreft het reizen naar minerale bronnen en badplaatsen, bedenke men dat een groot, zoo niet het grootste deel, van het te verkrijgen goede resultaat, veeltijds zal moeten worden toegeschre ven aan verandering van omgeving, van lucht, van voeding, van levenswijze, van bezigheden enz. en dat al is de werking van het bronwater in vele gevallen onmiskenbaar groot, in een aantal andere gevallen, ook zonder het gebruik van dat water goede gevolgen zouden zijn verkregen, alleen door het in toepassing brengen van de zooeven ge noemde veranderingen. Intussehen zijn er een aantal krachtig werkende minerale wateren en badkuren, tot welker gebruik men nimmer zal mogen overgaan zonder een deskundige geraad pleegd te hebben. Prof. Reclam uit zich om trent de badkuur als volgt: «Het grootste getal bezoekers voor alle baden wordt geleverd door drie soorten van zieken. In de eerste plaats door personen, die eene zittende levenswijze leiden, en wegens onvoldoende lichaamsbewegingen en spier| oefeningen aan stoornissen in den bloedsomloop lijden en daardoor aan afwijkingen der spijsvertering en voeding. Voor hen is het dagelijksche wandelen bij de drinkkuur, voorts de in het organisme inge voerde groote hoeveelheid water en ten slotte de bevordering van de huidvverkzaamheid door het bad heilzaam. Do badkuur is voor hen de straf voor de met de natuur strijdige levenswijze. Op hen volgen de vrienden van eene goede tafel, die den nadeeligen invloed van den kok en van den bottelier door den badarts willen laten verdrij ven. Ook deze zouden door een meer aan de eischen der natuur beantwoordend leven de ziekte hebben kunnen voorkomen en het bad onnoodig maken. Dat zij een badreis ondernemen is eene stilzwijgende bekentenis van hun gebrek aan zelfbeheersching. In de derde plaats moeten wy noemen het leger van senuwhjders, die eendeels door de verspilling van de krachten hunner jeugd en anderdeels door de gevolgen van overmatige inspanning (en slechte levenswijze) naar de baden gedreven worden. Nog bijna talrijker dan de per sonen, die hunne eigene krachten hebben ver spild, zijn in den tegenwoordige!! tijd ook de gedwongen slachtoffers en martelaren van dm arbeid,'' die als offers van den toestand onzer beschaving en van de overdreven eischen van onzen tijd aan de badplaatsen rust en ontspan ning zoeken. Voor alle zenuwlijders is de veran dering van klimaat altijd minstens even nuttig, zoo niet nuttiger dan liet bronwater. Veel ge ringer is liet aantal ziekten, die zonder de schuld der patiënten zijn ontstaan enz.'' Dr. K. VOOR DAMES. Mode op de, badplaatsen. Flmecelen riichcu. C/iiromancie. Drijvende en rijdende villa's. Meloenen, De modo op de badplaatsen" is een woord met duizend betoekenissen. Er zijn toch bad plaatsen en badplaatsen: niet enkel onderscheidt men ze in weelderige en eenvoudige, maar in deze laatste zelfs is de neiging van het toilet nog zeer \ersoliiilend. Ken bewijs dat de mode niet iets toevallig* is. maar, althans grootendeels, door natuurlijke oorzaken voortgebracht wordt, i-;, dat men op dezelfde badplaatsen in opvol gende jaren een/elfde richting vindt. In Marienbad, om bij do eenvoudige badplaatsen te blij ven, - waar de physieke natuur der genezingzoekendi'u meebrengt dat zij liet zich gaarne gemakkelijk maken, heerscht oppermachtig de lilonse rttssi1 : men ziet haar 's morgens in crêpon, 's middags in ionlard, 's avonds in kant, grena dine, mousseline de i'Inde, enz. Daarentegen in Franzensbad hullen de bleeke slankehadonden zich in volle niche- van kant en tulle: het valt liaar ge makkelijk do dunne taille in elegante aansluitende foulards. surab -. netehloeken met nauwe keursjes i te pennen: eigenlijk zou (laar de bloiiserusse ook veel j gepaster zijn. toch ziet men ze er niet, of liet Stand van den Internationalen Schaakwedstrijd te Dresden op Woensdag 27 Juli. ??'. \lbin . . .'!. v. nrdeiebêu 1. J! acklmrne . ."i. 1) ?. v. Uottsehail . i i. 1 ^0111:111 T. Makowetz. . . . S Muren ii. Mason l'i. Mieses ..... ] l Dr \na IL', l'nulseii . ... "i:;. l'onrcs '." . T". . 11. v. Seheve . . . "."" 1 ? i. Schot) iJindiT . l'l. Dr. TaiTusch i 7. Walbrodt .... i N \Vina\ver .... i -?i^j ~ -x ^ l- ??^ £j' ? -^f O i - r ~ "~" > *_ "^ !?;_.?' ? ZïS?. ?'^ ,^ . ' , CÏ. ?i .-7 ?- - :- x - - ~\ --. ?-> i~. -^ i- -r. n U n ] u l 1 11 1 1 - i : t n :,'~ \ ~"[ T. o T ! l l n - i n i T l ~"i i . T i u v i i i i- " '. : i n .', i 'u II 1 - n (.1 Hl) II (1 l l 1 " 1 "1""?;. 11 1 u ! 1 U \ l -\" i 1 .1 1 1 H J ] " o u .'. 11 '. lof i, i ', 1 1 1 1 1 1 1 ; 11 1 1 1 1 1 ( l 1 ] i' 1, II II II 1 1 1 ! ( 1 1 1 1 1 ( l 1 1 0 (i n U1'! ', 1 1 J, 1 1 1 ' ( ( 1 ', 1 li 0 II 1 .'.- -- ' H ', U u : 1 U ; 1 n 111 0 .' u II '. \ 1 T' 1 ' "~ 1 f "l T - ~ !) II l 1 1 0 ' 1 0 11