Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No.789
karikaturist Gavarni, die Chevallier heette.) Uit
den doopnaam wordt een familienaam gevormd.
(Jules Simon Suisse, de staatsman, noemt zich
?Heen Jules Simon). Verandering van enkele let
ters. (Meissonnier teekende Meissonier). Afkor
ting. (De dichter Faullain jde Banville vergenoegde
zien met De Banville). Aan den waren naam wordt
een geleende toegevoegd. (De dichter Wolfgang
Muller, die als Wolfgang Muller von K
nigs?winter figureerde). De vaderstad wordt tot naam
gebezigd. (De te Aagers geboren beeldhouwer
David noemt zich David d'Angers). Een ware
en daarbij een verzonnen naam. (De
tooneelschrijvcr Thiboust als Lambert-Thiboust). Een
anagram van den naam. (Cairon veranderd in
Noriac). Eene dame schrijft onder een
mannelijken naam. (Mevrouw Dudevant als George
S&nd), of een man onder een vrouvvelijken (de
dramaticus Mélesville als mademoiselle de
Lesparat). Kunstenaressen trouwen, behouden echter
op het tooneel haar meisjesnaam. (De markiezin
Capranico del Grillo als Ristori; gravin Pepoli
als Albani; de gravin O'Sullivan als Charlotte
Wolter; de barones Berger als Stella Hohenfels).
Ben vermeldenswaardige variëteit is liet ook, dat
iemand pseudonym begint, later echter, nadat
hij zijn kracht beproefd heeft, onder zijn waren
naam verschijnt. Wilhelm Raabe, de uitstekende
humorist, noemde zich eerst Jacob Corvinus,
Lodewijk Anzengruber verscheen op de aankon
diging van Der Pfarrer von Kirchfeld als L.
Gruber.
Vrouwelijke schrijvers zij u zeer ingenomen met
pseudonymen. Lola Kirschner heeft den naam
Osip Schubin verzonnen. De Gartenlaube, heeft
als specialiteit romancières en geen romanciers,
daarom zijn in hare kolommen de pseudoniemen
te huis. Eugenie John figureerde als E. Marlitt,
Bertha Behrens is als W. Heimburg verkleed,
Elisabeth Bürstenbinder als E. Werner. Als be
roemd, thans vergeten pseudoniem ging hun Clara
Mundt vooraf, onder de firma Louise Mühlbach
eens eene veel gelezene schrijfster. Hoezeer de
Trouwen op de pseudonymiteit gesteld zijn, zal
uit de omstandigheid blijken, dat mevrouw
Katharina von Seheiger, de schrijfster van het kookboek
Die Süddevtsche Küche, dat in zoovele uitgaven
rerbreid is, zich Katharina Prato noemt. Dames
van hoogere geboorte nemen natuurlijk pseudo
niemen aan. Prinses Amalia van Saksen schreef
haar vroolijke blijspelen als Amalia Heiter, koningin
Elisabeth van umeniëgeniet als Carmen Sylva
eene dichterlijke vermaardheid. Wanneer vorsten
in het daglicht komen, doen zij bijna altijd een
masker voor. Koning Johan van Saksen vertaalde
als Philalethes de Dinina Commedia, prins Georg
van Pruisen schrijft drama's als G. Conrad, hertog
Elimar van Oldenburg blijspelen als A. Günther.
Als eene zegepraal van het aangeboren talent mag
het beschouwd worden, wanneer men bij het pseu
donym den waren naam geheel over het hoofd
ziet. Wordt er van Petöfi gesproken, dan denkt
niemand er aan, dat hij Alexander Petrovics
geheeten heeft. Niemand herinnert zich, wanneer er
van Mark Twain gesproken wordt, zijn burger
lijken naam SamueïS. Clement, Willibald Alexis
Jiëeft zijn prototype Wilhelm Haring verduisterd,
de vruchtbare Engelsehe novellenschrijfster Ouida
mag zich er op beroemen, dat zij haar familie
naam Louise de la Ramde in 't geheel niet meer
noodig heeft. De voortreffelijke novellist Fernan
Caballero was eene vrouw en heette Caecilia
Bohl de Faber. Evenzoo is het sinds lang uitge
maakt, dat de Fransche politieke familie Cassagnac
eigenlijk Granier heet en uit Cassagnac afkom
stig is. Eerst gaven de slimme lieden zich den naam
van «Granier de Cassagnac," thans vergenoegen
ze zich met het genobiliseerde pseudonym de
Cassagnac." Niet zelden is het pseudonym door
'ijden waren naam vernietigd. Er wordt nog alleen
van Charles Dickens gesproken, maar nauwelijks
meer van Boz.
De eigenlijke bloeiplaats van de pseudonymi
teit is Frankrijk. Wellicht is deze omstandig
heid daaraan te danken, dat in het karakter der
Franschen een neiging tot alle uiterlijke versie
ringen ligt. Jean Baptiste Poquelin werd als
Molière onsterfelijk. Hij had het pseudonym
zelf niet verzonnen, maar gaf zich den naam van
een obscuren litterator. Francois Marie Arouet
ontleende aan eene tante den naam Voltaire en
verzekerde deze een historische beteekenis. Cr
billon de dichter van Le Sopha, heette Claude
Jolyot, Pierre Augustiu Caron leende van een
buitenplaats van zijn beschermer Paris Duvernoy
den naam Beaumarchais. Alphonse Marie Louis
Prat gaf er de voorkeur aan als Lamartine in
de litteratuur te verschijnen. De priester en scbrijver
Lamennais was te Lamennais geboren, maar heette
FélicitéRobert. Henry Beyle, een der voorva
ders van den naturalistischen roman, nam van
de geboortestad van Winckelraann, dien hij met
vuur vereerde, den naam Stendhal a:ui. Cham,
een der beste Fransche karikatuur-teekeiiaars,
was een graaf Noë; Hippolyte Taine, de koele
kritisch-geschiedkundige schrijver van de groote
revolutie, vroeger ook van vroolijke luchtige za
ken (hij werkte zelfs aan de Vie parisienne"
mede) deed het masker van een mijnheer
Graiud'orge voor. De geestige mevrouw Emile
ie Girardin schreef bekoorlijke Parijsclie feuille
tons als vicomte De Launay. Gérard de Nerval,
vertaler van Goethc's Faust, kwam te Nervals
als Gérard Labrunie ter wereld. De meest po
pulaire feuilletonist dien Parijs ooit bezeten
heeft, Timothée Trimm, heet Leo Lespès. De
romanschrijfster gravin Dash iieeft haren adel
niet verzonnen, want zij was eene vicoratesse de
Saiut-Mars. Daarentegen wist Pierre Alexis de
Ponson, wiens moeder uit Terrail afkomstig was,
zich zoo te verbeteren, dat hij Ponsou du Terrail
onderteekende, wat veel beter klonk. Paul Lacroix
was meest alleen als ,,le bibliopbile Jacob" be
kend. Cbampfleury, de onlangs gestorven kunst
kenner en schrijver, heette Jules Fraiieois Félix
Husson-Fleury. In Frankrijk gaan zelfs de be
roemde mondaines gemaskerd de wereld door. De
lersche Emma Cruch werd als Cora Pearl ecue
Termaardheid. Overigens zijn, ook nog tot op
dit tijdstip, de psaudonymen iu de Parijsclie pers
?-'te huis en wel omdat sedert het keizerrijk ieder
artikel geteekend moet zijn. De vicomtesse
Martel-Mirabeau neemt als Gyp met de strenge
moraal een loepje. De vicomte de Geniés doet
hetzelfde als Richard O'Monroy. De edelacht
bare raadsheer aan het hof van cassatie, Ernest
l'Epine, noemt zich Quatrelles, wanneer hij als een
geestig spotter letterkundig werkzaam is. In den
Figaro hebben eenige pseudoniemen groote waarde
verkregen: Ignotus (baron Platel), Caliban (Emile
Bergerat), Parisis (Emile Blavet).
Ook in Duitschland vond men reeds lang heel
wat pseudonymen. Jean Paul Friedrich Richter
wilde zich tot Jean Paul beperken. Elisabeth vou
Araim leeft iu de literatuurgeschiedenis als Bettina;
Friedrich von Hardenberg, de romanticus, als
Novalis; Nicolaas Niembsch von Strehlenau als
Nicolaas Lenau, Anton graaf Auersperg als
Anastasius Grün, Eligius vrijhecr van M
nch-Bellinghausen als Friedrich Halm. Onder de levenden
valt ons Christiaan Breden in het masker van
Ada Christen in. Julius Rodenberg heet oorspron
kelijk Julius Levi en is uit Rodenberg geboortig.
De dramatikus Julius Rossen heet Nicolaas Dussek.
In de leesbibliotheken wordt steeds de gepen
sioneerde Hannoversehe raad van legatie Oscar
Meding als Gregor Samarow gevraagd. De
feuilletonnist en novellist Balduin Groler heet Béla
Gal. Ontegenzeggelijk zijn er namen, wier veran
dering zeer begrijpelijk toeschijnt. Johan
Rumpelmeyer doet wel, zich in een Johannes Nordmann
om te doopen. Onder zijn pseudonym is hij voor
eenige jaren te Weenen als president van het
journalisten- en schrijversgenootschap Concordia"
gestorven. De componist Giacomo Meyerbeer
wilde vooral niet Jacob Meyerbeer heeten. Evenzoo
had zijn collega Halévy er tegen, zijn naam
Jacques Fromental Levy te behouden. Lob Baruch
uit Frankfort veroverde zich als Ludwig Biirne
lijn beroemde plaats.
De naam van een mensch is niet onbeteekenénd.
Soms speelt hij dezelfde rol als de titel van een
roman of een drama. Een goede titel kan een
deel van het succes zijn. Josef Balsamo, de avon
tuurlijke wonderman, wist zeer goed, waarom hij
als graaf Cagliostro optrad. Het klonk wonder
baar, het was een naam, die de opmerkzaamheid
van de toehoorders verwekte. Men mag nog zoo
onbeduidend over de waarde van den naam deu
ken, zooveel zal men moeten toestemmen : er zijn
er eenige, die de mensch onder gegeven omstan
digheden bepaald moet afwijzen. Een lyrisch tenor
kan geen Katzenschweifi heeten....
Overzien we de beroemdste en bekendste
pseudonymeu, dan komen wij tot het besluit: de
mensch kan niet voorzichtig genoeg zijn in de
keus van zijn naam.
VARIA.
PLASTISCHE KUNST. TOOXKEL EX
MUZIEK. LETTEREN EN WETENSCHAP.
De studie van de geschiedenis der schilderkunst
moge nog zoo gemakkelijk gemaakt worden door
de openstelling van talrijke musea, er mogun nog
zoo veel tentoonstellingen gehouden worden van
kunstwerken in particulier bezit, n groot be
zwaar blijft steeds bestaan, dat is, dat de beoefe
naar der kunstgeschiedenis een te groot deel aan
zijn geheugen moet overlaten. Wel komt hem
tegewoordig de photographie in veel opzichten te
hulp, maar een machtig bestanddeel, het koloriet,
is daar niet door weer te geven.
De Burlington Fine Arts Club te Londen heeft
dit ingezien, en daarom heeft het een tentoon
stelling gearrangeerd van uitsluitend kunstwerken
uit n tijdwerk, uit n school.
Daarvoor is gekozen de Nederlantlsclie school
uit de 15e en het begin der 16e eeuw, en eenige
aanverwante scholen. Wanneer zoo een tentoon
stelling ergens kan slagen, dan is dit zeker in
Engeland, zoowel om den grooten rijkdom aldaar
van kunstwerken uit dien tijd, als om de vrijge
vigheid der bezitters. Het is dan ook gelukt een
GOtal schilderijen uit 24 verschillende verzamelin
gen bijeen te brengen, en hieronder zijn verzame
lingen als die van den hertog van Devonshire, den
graaf van Northbrook, Sir J. C. Robinson.
In een lange voorrede van den catalogus zet
de heer Walter Armstrong de ontwikkeling van
de Vlaamsche en Hollandsche schilderschool uiteen.
Met de veel verbreide, doch volkomen onjuiste
opvatting, dat de schilderkunst in de Nederlan
den eerst met de gebroeders van Eyck begint,
heeft hij gebroken, trouwens de geheele verhande
ling geeft blijk van een juist inzicht en een gron
dige studie.
Verkeerd doet hij echter, wanneer hij Dirck
Bouts uit zijn verband rukt, door zijn kunst uit
die van Rogier van der Weyden af te leiden, in
plaats van hom bij de Haarfemsche school de hem
toekomende plaats te geven. Eveneens verkeerd is
het, de voorgangers van Aelbert van Ouwater ge
heel voorbij te zien. Wel kennen we hunne na
men nog niet, maar uit de vele muurschildcriugen
die in de laatste halve eeuw benoorden deu Moer
dijk ontdekt zijn, laat zich evengoed een
aanecngeschakeld geheel vaststellen, als dit met de muur
schilderingen in de zuidelijke Nederlanden reeds
gedaan is. Maar met de kennis van de
NoordNederlandsche kunstwerken uit die tijden is het
veel treuriger gesteld, dan met die uit het, zuiden.
Niet omdat in rieu beeldenstorm alles vernield is,
zooals we geheel ten onrechte iu onze schoolboe
ken loeren, maar omdat Je Hollandsche schilde
rijen, heinde en ver verstrooid, meestal niet als
dusdanig herkend worden.
Zoo kan ook van al de Hollandsche schilderijen
op deze tentoonstelling (liet zijn er overigens
maar een stuk of zeven) maar van n, de kaart
spelers door Lucas van Leyden, in het bezit van
den graaf van Pembroke, deze toeschrijving door
historische gegevens gestaafd worden. Ofschoon de
naamteekeniug op dit merkwaardige stuk valsch
is, zoo is het toch zonder twijfel een der hoogst
zeldzame echte werken vau den grooteu Leidenaar.
Maar juist zulke tentoonstelliugeu, als deze,
kunnen meer licht in de duisternis brengen. Het
is te liopeii, dat het goede voorbeeld navolging
vinden moge, en dat dan ook musea bereid
gevoiidcn worden, iets van hunne schatten tijdelijk
af te staan.
In Belgische bladen doet het bericht de ronde,
dat deu heer Haakman te Brussel een portret vau
Gérard ter Boi-ch oustolen is, voorstellende prins
Willem 111 als tweejarig kind, en n-eschat on
125,000 frs! E. W. Mots. *
Uit Tunis wordt van 12 Juli geschreven.
Binnpn kort zal de catalogus van het Alaui-museum
verschijnen. Uit kleine collecties ontstaan, biedt
het museum reeds voldoende merkwaardige en
aantrekkelijke zaken en de verzameling wordt
dagelijks grooter.De opgravingen in het regentschap
Tunis hebben in de laatste zes jaar meer aan
de dag gebracht dan vele tientallen van jaren
vroeger. Wel is waar behooren de voorwerpen
voor het grootste gedeelte tot den Romeinschen
tijd; die uit den Karthaagscheii tijd worden op
een andere plaats, in het museum van
SaintLouis, bewaard. Het museum Alaui bevindt zich
in het liardo, een groot paleis uit kleine ge
bouwtjes bestaande, op een half uur van Tunis.
Een bijgebouw van het paleis, het kleine lustslot
Vassr-Saïtl, gaf zijn naam aan het tractaat van
1'2 Mei 1HS1, waardoor Tunis onder het Fransche
protectoraat kwam. In de >;Zaal der Sultanes",
een gedeelte van den harem van
Mohamed-SadekBev, en de groote koepelzaal zijn de collecties
opgesteld. Haar kostbaarste gedeelte zijn
moza'ikeu van Romeinschen en Christelijken oorsprong,
vooral die uit graven en nekropolen. Beeldhouw
werken zijn er zeldzaam, maar aan voorwerpen
van dagelijksch gebruik uit glas, koper en
terracotta, ann lampen, kannen, bekors, keukenge
reedschap, vazen, munten en medaillons zoowel
uit den Tunischen als uit de Romeinschen en
laat-Romeinsclien tijd, is geen gebrek.
Een modern poppentheater. Onder a! de
vreemdigheden die op de tentoonstelling te Chicago de
aandacht zullen trekken, neemt Edison's
poppentheater zeker eene eerste plaats in. Het zal een
wezenlijke schouwburg worden, met een tooneel
zoo groot als dat van het Albort-Hall theater,
terwijl de zaal 2000 personen zal kunnen be
vatten.
Gedurende de tentoonstelling zal er eiken avond
gespeeld worden en beurtelings zullen er opera's
ut' tooueelstukken worden opgevoerd; die opera's
zijn: Carmen, Figaro's Hochzeit, Kaust en
Cavalleria rusticana, van de tooneclspelen worden ge
noemd Froufrou, Hamlet, Tartutt'e en Ibsens
Nova.
liet eigenaardige is, dat de stukken door pop
pen uitgevoerd zullen worden. Deze poppen zijn
echter zoo kunstig gemaakt, dat zij in geen en
kel opzicht van levende acteurs verschillen.
Er zullen honderd poppen meewerken, maar
geen van allen kan natuurlijk meer dan eene
rol vervullen. Zij worden expresselijk voor hare rol
len vervaardigd door Edison, die niet alleen hare
taal, maar ook hare bewegingen en mimiek regelt.
Edison wordt daartoe bijgestaan door eenige uit
stekende kunstenaars en drie tooneelinstrueteui's.
De poppen zijn natuurlijk levensgroot en zij
die de hoofdrollen zullen vervullen, worden ge
modelleerd naar beroemde voorbeelden. De pop
b. v. die Frou- Krou moet spelen, zal eene ge
trouwe copie zijn van niemand minder dan
Sarah Bernhardt.
De instructie'1 der pop geschiedt op de vol
gende wijze. Een phonograaf wordt naar Sara
Bernhardt gezonden, die de rol in den phonogniat'
speelt, precies met pauses. enz., zooals zij speelt
wanneer zij optreedt. Nadat Edisou de pbonograat'
terug ontvangen heeft, zet hij deze in de
r'rour'rou pop, en nu begint hij de mimiek en bewe
gingen te regelen. De pop wordt inwendig voor
zien van twee machinerieën. De een dirigeert liet
gelaat, de andere de armen en beeneu. De grootste
inoeielijkheid bestaat vooral hierin om die machi
nerieën en den phonograat' nauwkeurig te doen
samen werken. Naar men verzekert, is dit even
wel met verscheidene poppen, reeds volkomen
gelukt.
Ook het orkest van Edison's poppentheater zal
kunstmatig zijn. In het orkest werken 40 poppen
mee, die doen, alsof' zij hunne instrumenten
bespelen, terwijl de muziek iu werkelijkheid wordt
voortgebracht door de phonographen.
Alleen de directeur, de machinisten eu
costiimières zijn geene poppen. Een pop prima-donna
zal evenveel bediening noodig hebben als eene
heusche ster", en bij het uit- en aankleedeu
moet zij uiterst voorzichtig worden gehanteerd.
Men verwacht dat Edison's theater the great
nttraction" zal worden. !><> prijzen der plaatsen
in het parket zijn 5 dollars. Maar de gemaakte
kosten zijn dan ook enorm geweest, Edison be
rekent dat elke pop, voor zij kant en klaar is,
hem l'J.(HH) gulden zal kosten, (iage behoeft hij
echter niet te betalen, wel moot hij een vrij
groot honorarium geven aan de beroemde
tooneelxpelers en zangeressen die als 't ware hem hunne
stem afstaan.
Sarah Bernhardt heeft voor het instrueeren der
Frou -t'rou pop eene som vau "_J5.000 t'rs. gevraagd.
Alexander Dumas heeft aan den directeur der
('omédic PYaneaise, .lules ('laretie. kennis gege
ven, dat zijn nieuw stuk La Route, de Tlièbes,
gereed is.
Naar het Maandblad voor Musici: vermeldt, is
onze landgenoot, de liavyton J. van (Jorkum,
eenige malen met groot succes in Kroll's zomer
theater te Berlijn opgetreden. Hij is nu voor
vier jaar aan de groote opera te Keulen ver
bonden. Zijn repertoire omvat .'!'> opera's; tot
zijn beste rollen moet Der Flieyende Hollander
behooren.
Jlenrictte tl'einze-Berg, Na eene vijftigjarige
hoojst gelukkige eclitvereenigiug stierf dezer
dagen mevr. Juliane Kriedoriki' Henriette
l'euckert Berg, die zich als dichteres reeds op zeer
jeugdigen leeftijd veel naam heeft yemaakt. Zij
is geboren te Dresdeu. waar zij ook hare jeugd
doorbracht en waar o.a. Karl Maria von Weber
zich zeer voor baar talent interesseerde.
In het jaar 18(2 huwde zij met den componist
Gustav Adolph Heinze, voor wien zij twee
operalibrctto's schreef: Loreley en Die Rtiïne von
Tliarand. Beide opera's werden met bijval opge
voerd, doch gingen bij den brand van het the
ater te Breslau verloren.
Behahe deze beide opera's heeft mevr. Heinze
voor haar echtgenoot vier groote oratorische wer
ken gedicht: Die Auferstehung, Sancta Ceeilia.
Der Feeënschleier eu Vincentius i'on Paulo, ter
wijl zij voor Frans Coenen Maria Magddlena
en voor Richard Hol Deborah bewerkte.
Vele kleinere gedichten van hare hand en eene
allegorie, Die tahnewveike, werden door haar
echtgenoot gecomponeerd; bovendien bezorgde
mevr. Heinze-Berg Duitsche metrische vertalin
gen van Ned. dichtwerken. Zij schreef onder den
pseudoniem : Heinrich Berg.
Deze begaafde vrouw oefende grooten invloed
op het talent van hareji echtgenoot uit. Zooals
Heinze vaak verklaarde, "was zij zijn »goedegenius".
In de laatste jaren leefde mevr. Heinze, daar
zij vaak lijdende was, zeer teruggetrokken op
haar villa Ceeilia te Muiderberg.
Eene romanfabnek. Er bestaan in de
Vereenigde Staten ware romanfabriekcn, ware onder
nemingen van letterkunde in het groot. Een re
dacteur van de Weekly Times heeft onlangs een
dier inrichtingen bezocht, die reeds sedert twee
jaar te New-York bestaat, en geeft ons omtrent
de organisatie curieuse bijzonderheden.
Het huis houdt geregeld een dertigtal vrouwen
en jonge meisjes tegen vast salaris in het werk,
voorzien van verschillende universitaire diploma's;
zij hebben de opdracht om, met het potlood in
de hand, alle couranten der geheele wereld te
lezen. Zij noteeren in deze bladen al de ver
schillende feiten, zedetrekken, enz., die met voor
deel in een roman kunnen ontwikkeld worden.
Deze dertig dames onderwerpen het resultaat
van haar lectuur aan drie ambtenaren van een
hoogeren rang, die op hun beurt een keus doen
onder de genoteerde trekken en de door hen ge
kozen stukken weer afleveren aan een atelier van
vijf andere dames. Deze zijn belast met de taak,
uit deze stukken geraamten van romans en novel
len samen te stellen.
De aldus samengestelde geraamten worden ten
laatste nog door den directeur van de firma onder
zocht. Dat personnage wijst vervolgens, uit een
lijst van twee honderd redacteurs en redactrices,
hem of haar aan, die de taak zal hebben bet geraamte
aan te kleeden zoodat het in een roman of no
velle van die of die soort kan worden herschapen.
Wanneer de benoeming gedaan is, zendt de
directeur het geraamte aan de persoon, die hij
gekozen heeft, met een gedrukt formulier erbij:
Ik verzoek u uit de hierbij gevoegde stoffen
eeue geschiedenis in afdeelingen te maken.
niet grooter dau woorden per afdeeling.
De copie moet geleverd worden uiterlijk den
Een cheque vau dollars zal u worden toe
gezonden na ontvangst van uw werk.
Uroeten. Ondcrteekening vau den directeur."
De schrijver vau het artikel vau de Weekly
Ttmtf, heeft de lijst van de redacteurs, bij de
New-Yorksche firma aan het werk, mogen inzien.
Hij beeft met verbazing bemerkt, dat ecu groot
aantal onder hen bekende namen dragen, eenigen
zelfs beroemde. Het werk is gemakkelijk, vast,
eu wordt zeer voordeelig betaald.
De romans en novellen, aldus gefabriceerd.
worden inderdaad aan alle kleine tijdschriften
en weekbladen verkocht, waarvan het aantal in de
Vereenigde Staten enorm is. Er worden er zoo
veel verbruikt, dat de directeur met elk jaar het
cijfer van zijn winst ziet toenemen, en langza
merhand nemen de groote tijdschriften en zelfs
groote uitgcverstirma's de gewoonte aan, zich
tot die kostbare fabriek te wenden, waar men
zich naar zijn smaak kan laten bedienen, zonder
met de wispelturigheid, de caprices en de eischen
der schrijvers rekening te houden.
liet onlangs door ons vermelde boek, Herin
neringen van een Engelschman te Parijs, met
curieuse anecdoten uit de Keizertijd en daarvoor.
wordt toegeschreven aan wijlen Sir Richard
Wallace.
Wetenschap.
JAKOB MOLESCHOTT.
IS-w __ <i Augustus _ ]*!>?>.
Wanneer onze vroegere landgenoot, de tegen
woordige Italiaansche senator en hoogleeraar in
de physiologie te omo, de beroemde Moleschott.
met een zijner welsprekende en weldoordachte
adviezen optreedt iu het wetgevend lichaam.
waarin de heldere blik van Victor Emanuel hem
eene plaats aanwees, dan grijpt hij gaarne iedere
gelegenheid aan om al is het slechts met een
enkel woord hulde te brengen aan--het vader
land zijner geboorte."
Eén ding echter zal deze Romeinsche Senator
zeker niet van Nederlandschen op Italiaanschen
bodem willem overplanten: de wetsbepaling, die
de hooggeleerden dwingt, op zeventigjarigen leef
tijd hunne betrekking neder te leggen. Want
Moleschott behoort tot die uitverkorenen, die
met de jaren aan ervaring rijker worden, zonder
aan kracht en l'rischheid te verliezen. Meer dan
dat: de kloeke geleerde, die veertig jaren geleden
reeds een gevierde man was vau gozaghebbenden
naam, mag terugzien op eene steeds toenemende
waardeering van zijn onvermoeideu arbeid, zijn
vast en kloek karakter, zijn ongeëvenaard talent
als Uiermeester, zijn zeldzame persoonlijke be
minnelijkheid, in een steeds grooter wordenden
kring. De Nederlander, die als privaat-docent
te Heidelberg zijne sporen verdiende, werd later
te Ziïrich, daarna te Turijn, en eindelijk te Rome.
ecu der meest geliefde en meest geëerde leer
meesters, een der meest toegejuichte redenaars.
Het blijve deu biograaf overgelaten, Moleschott'*
verdiensten als physioloog, als wijsgeer, als ge
neesheer, als redenaar en taaikenner, als man van
lijnen kuustsmaak, te waardeeren en te omschrij
ven. Wij willen thans, op den zeveutigsten ver
jaardag van dezen zoo benijdenswaardig krachtigen
grijsaard, vooral een woord vau hulde brengen
aan den kosmopoliet, die zulk een warm hart
heeft voor het land zijner geboorte, aan den
scherpen denker, die het door mindere geesten
zoo vaak misbruikte woord vau Goethe: Die
wahre Liberalitiit is Anerkennung" op zoo tref
fende wijze tot waarheid maakt. Eu met die
hulde ga de wensch gepaard, dat zijn kloeke
ouderdom tot in lengte van dagen gespaard blijvel