Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
Na. 79 O
het bleeke licht van een stallantaren in
flikkerde, gebeurde iets zonderlings.
Piek volgde haastig de ronde gang onder de
"banken en kwam aan een tweeden stal. Deze was
goed gesloten; uit voorzorg en zelfs tegen de tocht.
De lucht van een wild dier was door de deur
heen te ruiken. Daar had men, met veel zorg,
den orang-oetang ingekwartierd; en midden in
? den stal, in een getralied hok, waar de pijp van
een kachel overheen liep, rustte Pick's mededinger.
De aap sliep vast, snurkend als een mensch,
en de eene hand, lang en harig, hing buiten de
kooi.
Piek naderde en hield den adem in. Ondanks
de duistenis van het vertrek, had men kunnen
zien dat er iets blonk in zijn handen: het was
het scherpe staal van een lang mes.
De orang, op eene zijde uitgestrekt, gaf de
andere bloot aan den clown. Deze had niets te
doen dan zijn arm op te heffen, en van zijn arm
was hij zeker. Eene minuut en het was niet. het
gehate dier gedaan! Ja, Piek had besloten aki
te vermoorden,
Op het oogenblik dat hij zou toestooten, liet
de aap, in de onbewustheid van den slaap, het
hoofd op de borst zinken. De nacht drukte
zwaar; niets waakte er in het circus dan Piek.
Hij trad een stapje terug.
Hoe nu V zeide hij luide, ben ik een lafaard?
Zal ik hem zoo doodsteken zonder dat hij zich
verdedigt? Neen, wij zullen vechten, met gelijke
wapenen, en degene die valt, zal althans als een
artist sterven.
Hij raakte toen Taki's arm even met het mes
aan; het dier, overeind vliegend, rees op, in zijn
voile lengte, reeds dreigend en verschrikkelijk.
Piek had nog steeds zijn mes en tergde het
dier eenige oogenblikken. De woede van den
orang-oetang werd steeds dreigender. Piek wierp
toen zijn mes ver weg, trad recht voor de deur
van het hok en deed haar open.
Taki trad op hem toe als een worstelaar, lang
zaam, het hoofd vooruit, eerst op handen en
voeten kruipend, toen richtte hij zich op, en
sloeg zijn reusachtige armen om den clown.
Deze wachtte hem. Hij behandelde den aap
als een eerlijk tegenstander, en worstelde1 met
hem volgens de regelen der kunst, wachtte zich
voor verboden stooten, maakte geen misbruik van
zyu voordeelen: Piek was sterk en lenig, de
orang niet minder. Itij voelde zijn beenderen
kraken onder de omhelzing van het monster,
maar bleef staan, onoverwonnen.
Het was een grootsdi duel.
Toch werd Piek zwakker. Hij gevoelde dat
hij een uiterste poging moest wagen; hij zette
zich schrap niet inspanning van al zijn krachten,
en trachtte den aap achterover te werpen.
Hegreep Taki ook, dat het oogenblik beslissend
was? Eensklaps greep hij den clown bij de
voeten, keerde hem 't onderste boven als een
voer. en kraakte hem den ruggegraat met zijn
machtige handen.
Hn. valschaard! riep Piek in zijn laatste
jQferentel, dat was buiten de regelen.
Zoo stierf Piek. de onnavolgbare Piek. j
VOOR DAMES.
Het tooneelcostuum ie. Weenen.
Tfoofjer onderwijs mor trouwen.
Wül. Par a g i mij thee.
Eene der schitterendste en interessantste
afdoolingen van de \Veener tentoonstelling is dio ',au
het tooneelcosuium. en het is niet te verwonde
ren dat het aldaar uitgestalde aanleiding tol \eel
studie en veel commentaar lieof't gegeven. Hef
denkbeeld, een volkomen historisch-gotrouvvo
tooneelopvoering van voor een of twee eenwen na te
maken, met het pnlais a voloufë". de bankjes
met edellieden op het tooneel, en de
schoinorachtige verlichting van kaarsen en olielampen.
schijnt niet ten uitvoer gel>ra;'ht te zullen worden.
Toch was de proef reeds genomen, te Parijs in
1860. door liallande, die Pacino's Androinar/ue
op deze wijze monteerde, en een paar jaar ge
leden voor een aristocratisch publiek in de
tnoneelzanl van Yorsaillos. wik.1 laatste opvoering
intnsschen door andere radene;) niet veel succes
had.
De behoefte aan juistheid iu het costnum is
nauwlijks eene eeuw oud. en reeds heeft zij bijna
hare uiterste grens bereikt. Onze fantazie is niet
meer wat die onzer voorvaderen was, die met
Brutus als petit-maitre, en koning Lear als
ruitenheer genoegen namen, "il. door een maske
rade heen. toch de hoogo poëzie genoten. "VA" ij
rodenoercn inei'i1 'Mi genieten minder, /ij viüren
tevreden met alle helden in hotcostnniii te zien.
waaraan dan linten, imilh'tto'.i en pluimen
altoooer. bnitongowonen glans gaven.
De directie dor Panisch" Crooto Opera ex
poseert te Wi'onen in eene vi'rino oono reeks
aangeklcodo poppen, die HM heel interessante
wijze de ontwikkeling v;m het toonoeleostnum
van den I'oi-Soleil tot op het begin deziT eeuw
voorstellen. Kr was reed- onder Louis \i\"
drieërlei genre: .imoiusoii. Turksch en
Chri-tolijk of modrrii. l>o i;,m,eins,-In-dracht modoloordo
zich naar de- standbeelden van imperatoren en
godinnen, alleen verving men liet grnoto pantser
weïtloor een wambni- van hrokaat. en do k^rte
tur.ioa door een hoepelrokjo. Hierbij kwamen de
rood'e laarsji s, de diaman!"n gespen en zijden
beenbanden, en - iie gronto gepoederde pruik
O]") liet iiooiii. lieven 'b- prnik -lau nog een hoed
of helm met golvende strni-v e"ivn: jn do Tm-k*olie
stukken boven de pruik een tulband, (lelijk men
weet, moest Ua.'in.' bet in den strijd met den acteur
Baron, die Arhilles met een pruik van duizend
krullen spelen wilde, ajiouge;:. Molière had neojj
strijd te \eeren. omdat hij markiezen van zijn tijd
len tooneei" lir.icht ; wat de antieke balletten en
de .stukken als A>ni>liiïri/oii en l'sjicli/' ben-ui'.
schijnt hij geen bezwaar gemaakt, te hebben.
Wat ib' dames betreft, zij konden ongeveer
dnigcn wat /ij wilden, en moderniseerden om sn-ijd
de godinnen en Criokinnon metvertuflddin.
mouchos, poeder, rokken, corscii/cs il pointe en
pnwit'i'S. Alleen moesten zij altoos iets in de h;jnd
hebben, de godinnen een tooverstaf. de heldinnen
een zakdoek en de minnende, jonkvrouwen een
waaier. Iphigénie iv.-is onafscheidelijk v;;i> ha;ir
waaier, en toen mlle. Muupin. in 17o-_' al- Medea
voor het eerst met ledige handen verscheen, wekte
dat verbazend opzien.
Het onderscheid tusschen het tooneelcostuum
en het gewone costuum voor dames in de acht
tiende eeuw lag voornamelijk in de overlading.
die bij het slechte licht en' de afstand noodig
scheen. In 17o(5 beklaagde Goldoni zich te Venetië,
dat Don Juan. uit een schipbreuk gered, met on
berispelijk gepoederde pruik en schitterend
hofcostnum ten tooneele verscheen, maar men ant
woordde hem (en Marmontel verdedigde ook iu
de Encyclopedie deze meening), dat de dichter
clan maar geen situaties moest scheppen, die
een auteur niet spelen kan,
natten held.
bijvoorbeeld een
Madeinoiselle Clairon, de vriendin van Voltaire
en Marmontel (haar portret hangt met dat van de
danseres la Camargo in de Fransche afdeeling)
is bekend als hervormster van het tooneelcostuum,
en hoe weinig nog! .... Zij studeerde, als Sarah
Bernhardt, geschiedenis en antiquiteiten, omringde
zich met bibelots on plaatwerken en speelde de
antieke heldinnen zonder crinoline; er zijn van
haar uitmuntend geschreven studiën en brieven
over het costuum bewaard en zij ijverde er voor
met al het prestige van haar talent, hare vero
verende persoonlijkheid, haar enthousiast hart;
toch bracht zij maar een klein gedeelte tot stand
van hetgeen zij wilde.
Haar taak werd voortgezet dooi' Lekain, door
Talma, en onder de dames door de geestige en
talentvolle madame Favart, die in haar man als
directeur een bondgenoot vond, en in een
boerinnencostuum zonder fluweel of diamanten mocht
optreden.
Talma werd in zijn ijver zeer indecent gevon
den; hij geneerde zich dan ook in den beginne
niet om met bloote armen en bloote beencn op
te treden ; eerst kort daarop werden de
vleesdikleurige tricots uitgevonden.
In Engeland maakte de costuumbeweging on
geveer dezelfde evoluties mee. Carriek speelde
Macbeth nog in een vuurrood tluweolen
hnfeostnnm, mot goud geborduurd; Miss Siddoiis was
Lady Maebefh met oen reusachtige crinoline.
Eerst Kemble bracht daarin verandering.
liiDui'tschlaiid was het do directeur Koch. die in ITiili den
Hermann van Schlogol te Lc-ipzig en in 1771 den
Göiz van Ci'itho te lierlijn in eenig>z;ns histo
risch getrouw costuum trachtte te geven.
Allerlei.
hofcostuum droeg, kou men uu ook niet voor ieder
nieuw stuk wat anders nemen, llumlei word dus
in 177S geheid met de eostnmos van Göt~
opgeEen prijscourant. Het Neue Wiener Togblatt
is in het bezit van een handels-circulaire geraakt,
welke een zekere li. Walden van uit Londen aan
degenen op het vasteland, die op titels en orden
belust zijn, toezendt, om hun zijn invloed tot be
vrediging van hunne eerzucht aan te bieden. Hij
verdeelt de onderscheidingen, waarover hij be
weert te beschikken, in vijf klassen: 1. orden;
'2. adellijke-, barons- en graventitols; i5. hoftitels;
4. eeretitels en eereteekenen, benevens diploma's;
5. consulaten. Een rijk gesorteerde voorraad
van orden is het, die de heer Walden aanbiedt.
In de eerste plaats tigureeren de pauselijke:
ridderkruis 2500, commandeurskruis ,">r>00 mark.
Daarna komt hot kleine San Marino: ridderkruis
2000. ofh'cierskruis 2500, commandenrskruis 1)500
mark.Tunis geeft het reodsgoedkooper;
deiS'ischanel-iftiar is voor l HOU mark te koop. Daarentegen
staan de Perzische prijzen op de hoogte der mo
derne beschaving; het commaudeurskruis van de
Perzische orde van den Leeuw en de Zon kost l>0(>0
mark. De Turksche prijzen zijn daarmede gelijk.
Van Spanje ottreert de heer Walden de orde
van Karel III en Isabella de Katholieke; prijs
4000 mark, commandeurskruis met ster 7500 mark.
Bijzondere aanmerking: Het lint van (sabella is
overeenkomstig met de Pruisische orde van den
lïooden Adelaar. Uit Portugal kan men de Chris
tus- en de Villa Yi<;osa-orde krijgen, prijzen
40(1(1, commandeurskruis met ster O'OOO mark.
Van de Italiaauschc kroon-orde, het ridderkruis
5000 mark. en evenveel kost het commandenrskruis
van de Servische Takowo-orde, terwijl het ridder
kruis voor slechts iiOOO mark te krijgen is. De
<>ster van Roemenië'' geeft 4000 aan en de orde
van Venezuela tusscheu 20OO eu 40(10 mark. Van
Liberia is de orde de la Rédemption voor slechts
11)00 mark te bekomen bovendien nog het
ofticierskruis; het ridderkruis schijnt in 't geheel
geen cours te bezitten.
De ..zeer geliefde en hoog in aanzien staande
orden van een Duitsehen staat" worden voor
5000 mark aangeboden.
De adellijke- barones- en graventitels, die du
heer 'Walden aanbiedt, kosten tnsscben l S,000
en O.OOO mark. Men kan het echter ook veel
goedkoopor krijgen: /uobiie" van eene
Italiaansclie stad 20OO mark, baronfitois daarvan slechts
(>000 mark. liet is werkelijk een wonder, dat de
'
Ifthigeniii. vertoonde de priesteres van Diana een
torenhoog gepoederd kapsel, en de Scythen en , i,,^-,^ y.ul ei'iie Parijsche vereenigin.g' biedt
r'uriën waren gelijkelijk in korte zijden broekjes j j,- 'IH,11(1 /oogenaamd gouden" maar in
wergc-huld. i kélijkheid stork vergulde" medaille met veeV
Eerst in Vv'oimar wist (ië.the volkomen getrouw- j kleurig lint voor het geringe bedrag van l.'iOmark
heid door te drijven, maar toen reed- kwam - .?,_ Vorder hoeft hij het volgende in voorraad:
gelijk nu wellicht ook de reactie zal komen. - Van eene veroeniging te Larino (Italië), wier
de bedenking op, dat waar men voor bet oog zoo- j j,,.,,^,.^,,.,.,, de overleden keizer v:-n ra/.iliëen
voel doet. ook de schoonheid en goede smaal,- j (],, ;,,,,,..,.,,_, v.,n .\0sta xijn. medaille mei lint in de
vooral niet dienen vergeten te worden en het in j k.,,,,..,.,, 'der stad. Prijs 25O mark-. Van oouo
ieders belamj is. voor.il uit de v oorbanden e!e- | ],;:ii;aii:ta!re voroeni.ging iu liret-.i'ïie, medaille met
menien dat te ki.-znu wal g..ed kleedt en unó i 1V]| .,.,?.,,,,,, lauwer \,in email er b.r. MI, lint wit
door zoi'.deriir.ühoid de gedachun atleiili. ul,;. jdanwen i'aml: 25o mark '?, aneene acade
mie" te Pordoaux: zilveren medaille, lint
rood-vvitblauw: 2:)O mark. Van i>ene
roddings-niaatschappij te Xizza: geëmailleerd eerekrnis. lint in
aan de Neue Freie Pre^e .gezonden, kan lioo- , v;||1 ]?,t Witte Kruis verleent den graail van ridder,
menië' ton opzichte dor vrouwenstudie tot de meest J ,,[-,;,.;<.,. ,,,, commandeur, decoratie gelijk aan do
vooruitstrevende lauden gerekend wonlen.Zoo heb- j Italiaaiische krooiiorde. lint in de nationale
kionbon bij de examen--, onlangs te lloekarest gehoii- j ,.,.,,. ._r)(|_ ;>,-,,) (M1 [-,,) mark-. Deze maatschappij
don, 27 jonge dames het diploma lot hel bezoeken ; ,,,,.],.,,,,, den grooteii Viet-ir- Kinanio -Ijirijs. me.iriilhi
der universiteit out vangen, toi'vn oen getal van 2.i.) j |H|,t ||(.t jH)1.|,.,,t vil?\'irtor l-jaannel, iini in tb'
verloren worden. De minste keeren tot hunne
bezitters terug, van de 15000 van de prefectuur
van politie nauwelijks eenige duizenden. De
prefectuur laat dn overigen in het openbaar
verkoopen. Hiertoe worden ze in twee klassen
verdeeld. De goede worden bij pakken van 25,
de slechte in pakken van KH) geveild. Gemid
deld gaan de prijzen van 20 tot 25 frs.,
zoodat dus de beste paraphiie hoogstens op l Ir.
komt te staan. Do verkochte parapluies worden
bij regen door kooplui voor \y* tot 5 frs. per
stuk in de straten te koop aangeboden. Zoo vele
paraplnies er verloren gaan, zoo weinig parasols
ondergaan dit treurig lot. Aan de politie worden
er jaarlijks nauwelijks eenige honderden van deze
afgeleverd, waaruit men de gevolgtrekking zou
kunnen maken, dat de dames zorgvuldiger op
haar zaken pasten dan de heeren.
Marlt Tiuain als leklaayde. Aan boord van de
stoomboot van de foord-Diiitscho Lloyd Laltn
bevond zich ook op de laatste thuisreis de
Amerikaansche humorist Mark Twain. Op zijn initia
tief werd er, zooals aan Berlijnsche bladen uit
Breinen gemeld wordt, ter wille eener collecte
voor de zeemanskas een zoogenaamd >mock trial".
een humoristische terechtzitting, georganiseerd, die
den Uden Juli in de groote eetzaal der LaJiH
opgevoerd werd. De rol van den beschuldigde
had Mark Twain zelf op zich genomen; twaalf
vroolijke studenten van de universiteit te
Xewhaven stelden de gezworenen voor. De beklaagde
werd geboeid voor de balie gevoerd en beschul
digd van do misdaad, in zijne werken met voor
bedachten rade valsche en leugenachtige berichten
omtrent zeden en gebruiken van vreemde natiën
verspreid te hebben. De beklaagde verdedigde/
zich zelf eu had daarbij gelegenheid aan zijn
humor den teugel te vieren. Aan het einde van
eene langu rede, die de lachspieren der toehoor
ders gedurig in werking hield, verklaarde hij, dat .
zijn bekrompen verstand de schuld van zijn mis
daad was, en verzocht om toepassing vaii verzach
tende omstandigheden. De laatste werden ook van
de zijde der gezworenen toegestaan; voor't overige
werd de beklaagde echter schuldig bevonden. Zijn
straf moest daarin bestaan, dat de beschuldigde
tot de landing' van hot stoomschip in Diiitscliland
dagelijks drie uur zijn eigen werken moest lezen
Door het zware van zulk een vonnis overweldigd.
zonk de ongelukkige ter aarde en bad. lieve;
opgehangen te worden, dan deze kwelling uit te
houden.'?De grap had in elk geval haar goed
doe] bereikt: de collecte voor de
zoeimuiskabracht ruim 450 mark op.
Km arfiumcntiuii ni! lioiinucm. Door de tegen
standers der vrouwen-emancipatie wordt nu
nigmaal als argument aangovotvd, dat de vrouwe;.
reeds daarom \oor eene hoogere giestelijke ont
wikkeling ongeschikt zouden zijn. omdat de her
senen dor vrouwen in het algemeen vee! minder
wegen dan die der mamiou. De o\erleden pro
fessor P.ischof te Petersburg, een dei' ijverigste
.strijders tegel) de vrouwen-emancipatie, was
tegelijk een dor ijverigste verdedigers van dit
hersenaninment. Hij beschouwde hot als een telt. dat
de vronwoüL'crsenen gemiddeld !.2.',ogram wego'
terwijl hot gewicht \an de mannonhersenen l ..'>.>'?
gram" bedraagt. Xu werd echter (aldus vertelt do
Wrntxch). na den dood van lüschof. ooi; zij::
lnei'senmassa gewogen, en het bleek dat deze
slecht1,215 gram woo«-. Dus 5 gram beneden bot nor
male gedicht van het \roiiwelijk brein!
Rdtntten o»der de ruinen run St.-Cloitil. l it
Parijs wordr van 21) .Juli .geschreven: Naai' aan
leiding van de slooping der ruïnen van het.kasteel
van Saint-Cloud verzekeren de bewaker- \;r:
hot slot, dat er onder do puinhoope;) voonv erpei:
van waarde moeten begraven liggen, die van "
kei/erin afkomstig zijn. Inderdaad, gel d l hei
tSainf-Cloiid als een hekend l'eit, dat or zie'i
kleinondiën en papieren van waarde, in ion
l'*ilettalel der kei/erin L'osloteu, onder de rune-;
van hei paleis bevinden. !v-n<' hofdame var ie
keizerin heet'; i:i het jaar 1*72 dezelfde _\ erkl.:
rinu ingelogd. In het vooruitzicht van zulk cev
j vondst, heeft de Staat zieh »itdi .ikkelijk hot hezil
van alle voorvvor|)on van \va:ïrib'. ilie b:i d.e
-b>"T*
Heelarnes
v ;i
Ml
]u-oi'. I >r. l ?. .lae_'er be-taat
Xederlainïscin. {ahriek. die nt
1111- te l-'l'iiV."!l Vee]], l Ia re pi'1 ld lieten la'!
oinb'i'goed \oljeiis hot .iaegor-\-;oom ]
Parijs in l~-s:' bek"room!, on /;pi door ! )r
te Leoiivai'ëon, na aiicro-eopiseh en !e
lierzook. aanbev oio::.
van Italië' staande : .'iiill mark. - Koren
van del! Areopagii:- der gedecoreerden va
natië-n in Italië, benevens een gouden Sier. die
in bet knoopsgat moet worden gedragen: 2i>o
mark
().:itrenl de ee,n-.nhilen meliii de bei-r W.ilden
bei voluemle: Ceneraal- en vice-c'insiilat-.'ii
kan ik' aan w elue.-tehle res;.ei-;abeie hoeren .n
re-idontie-. handels- en ze,'-(eden van
ver-ehillende staten verschaffen, mii- zij ilaar niet be
zet zijn. Prijs vanaf {'>»'?> mark. Ik maak v<
bier nog o]niierkzaai:i op, dal
niet is opgenoemd, ineesia! oo
eoieverd. daar er -i is nionv
knoupt vvnrdon. Voor de echli
\vordl er gaarne iedere I;O-.M
uiieiirreiiten. di
.rozijn Kölzershof",
I>e Filiale Xiftiiweutigk 2O7
is steeds rnim gesorteerd ingemaakte
Damesi en Kiaclerondera-oederen en alles te:
heJ Lin"-("'ie en roderievak behoorende.
i SCH A D K cc O L I) K N K c TT
! l
('u>l[itlD<.>' !'":l l>fïfiï. \"oni
uien liei-i va-te peren, die
blijven, l ijrkje- peren.w 'jnpereii
en b.in-ein'''tieiis. Men .-nijdt /
er klokiini/en en zoe no-nliu
uit. H.iarn:. ze vior-eii-twintig ure
rille biijiei, liggen, heiirtelir
en eene laau lijngestooleii sni
111
die alleen
n oninibn- sen. linurriji in^en en stoombootoii
..ernen gevonden, worden jaarlijks te Parijs bij
Ie prefectuur van politie ing'-'ieverd. Daarentegen
.'.orden er elk jaar loo.om verloren parapluies
orug^evraagd. N n meent ile jioütie echter, op
rroin! van langjarige ondervinding, aan te
uinnen nemen, dal hol hij paraplnies evenzoo
gaat als bij andere verloren zaken, namelijk, dal
Br J\TWKH';» Oritr Norm. WolartikeleL
K. F- DEÜSCHLE-BEHG.ER.
~KK.lrrr-;trnnk '157. Anmierdtnn
Keni'je siiecialiieil in deze ai'likeleii in Xederro.il
HMKEMöLLIR LEXIS, m
Corsels Francais, v ^
Leidschestriiat 10;>, Anisterthun. / \
(iroolste sorteeriii-j' CORSETTEV , \ "/'. )? \
in alle mogelijke genres voor Da; e- .. /.' ?(/ )
en Kiii'b-ren. Speciale Soorlcii voor .,/''''.( 'jf
corpnlente Dames tot l'i: > cM. ;ai!ie- ''/, ^;'~ j
wijd ti>. '* 4i"'
LOR a 3 Cent eii EEPECIiL a 5 Cent
j van de Voreoiiiging TRIO te rooken. De/c
Sigaren hebben eene heerlijke kwaliieit en -iv.aak.
\"erkrijghaiir te Amsterdam Halverst raat d
b 'd Dam. >'icinvcmlijk hoek Martelaarsgracht.