Historisch Archief 1877-1940
No. 795
DE AMSTERDAMMEE. WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
Indische vrienden ? voorts heeft het tijdschrift een
verhaal van Emile Seipgens, De collatie van me
neer Pastoor, enz.
JimMIIMIimMIIIIIMMnimilHimillMlimilimill
Het Spaausch als wereldtaal.
Uit Londen, uit New-York, uit Toronto, van Kaap
de Goede Hoop, zoowel als uit Sydney en
Auckland hoort men lofliederen op liet Angelsaksisch;
in alle deelen der wereld heet het, dat Engelsch
de wereldtaal wordt en dat er weldra slechts n
kudde zal zijn met n herder.
Generaal Grant, de voormalige president der
zeer machtige republiek, heeft reeds lang gele
den in het Congres te Washington gezegd, dat
oens alle volken Engelsch zullen spreken en na
hem is het door velen herhaald.
Doch er komen andere profeten, die andere
voorspellingen doen. Zoo beweert Gabriël Carrasco
uit Rosario in Argentina, dat de taal van het oude
?Castilië, het edele Spaansch, het Engelsch zal
overwinnen. Uit zijne woonplaats, gelegen aan
den regenstroom, de Parana, in Argentinië, dat
zich vleit, in de volgende eeuw de Yereenigde
Staten van Zuid-Arnerika als gelijken te stellen
tegenover de Yereenigde Staten van
JCoordAmerika, houdt hij zonder heftigheid of bitter
heid, als zeker van zijne zaak, vol, dat de zege
tian het Spaansch zal zijn.
In een artikel voor het tijdschrift van het Aard
rijkskundig Genootschap te Madrid zegt hij o.a. :
De totale onbekendheid, die er in Europa bui
ten Spanje bestaat, wat betreft de Spaansche
taal, belet de Europeanen de wezenlijke waarde
te begrijpen van een idioom, dat bestemd is,
met het Engelsch om de wereldheerschappij te
kampen." Yereischten voor de grooto uitbreiding
van een taalgebied noemt Don Gabriël vooreerst
de uitgestrektheid en de vruchtbaarheid van het
territorium, waar de taal wordt gesproken; ver
volgens den toestand van de letterkunde, de we
tenschap en de kunst, die zij vertolkt en ten
slotte het gemak, waarmee ze, door wie haar wil
gebruiken, wordt gesproken, gelezen en geschre
ven. Hiertegen zou men kunnen aanvoeren, dat
liet Russisch, hoewel eenc zeer ingewikkelde taal,
zich over een reusachtig terrein heeft uitgebreid ;
dat Fransch en Engelsch eene groote uitbreiding
"nebben verkregen ondanks de tallooze bezwaren
van hun gpellingstelsel en dat de zware inspan
ning, die voor het schrijven van het Chineesch
wordt geé'ischt, niet heeft belet, dat de Chineezen
l)ij honderdtallen van millioenen worden geteld.
Don Gabriel Carrasco vergelijkt de talen, die
om de eeno of andere reden in aanmerking kun
nen komen voor de hegemonie. liet Chineesch
en de Indische talen worden door hem verwor
pen; ook het Arabisch laat hij onbesproken, even
als het Maleisch, dat tegenwoordig onder onze
oogen zijn gebied enorm uitbreidt. De
Europeesche talen vergelijkend, komt hij tot het besluit,
<lat de kansen voor de Germaansche familie,
Engelsch uitgezonderd, het ongunstigst staan. Op
dit oogenblik heeft het Engelsch den sclieptor in
iianden, maar zal dien aan het Spaansch moeten
overreiken en de Argentijnsche geograaf meent,
dat in de toekomst na het Spaansch de volgorde
in de bcteekenis der talen zal zijn Engelsch,
Russisch, Eransch en Duitsch. Yoor het Russisch
schijnt Don Carrasco ons te streng, als hij be
weert, dat het taalgebied niet zoo uitgestrekt is,
als het lijkt, omdat vele niet-Russische, vooral
Slavische talen, worden gesproken in het groote
rijk, alsof ook niet liet Fransch in Xoord-Afrika
de Arabische dialecten had te overwinnen en het
Engelsch in Zuid-Afrika de taal der
ransvaalsche boeren en in Xoord-Amerika het
Canadeesche Fransch ter zijde moest stellen en alsof niet
het Spaansch zelf rekening had te houden mot
het Guarani en het Aymara in Zuid-Amerika.
Daarbij vergeet de aardrijkskundige, dat de Russen
in Aziësteeds meer veroveringen zullen maken,
dat het Heilige Rusland bezig is dieper door te
dringen in Turkije en Oostenrijk, al geeft hij dan
ook wel toe, dat de in Moskou gesproken taal
een van de drie wereldheerscheressen zal zijn.
Het taalgebied in het Slavenrijk zal daarbij
steeds te worstelen hebben met de reusachtige
onbewoonbare noordelijke streken en met de heete
woestijnen in het binnenland, dat van Engeland
met de dorre streken van Labrador, de
zandwoestijnen aan den voet van het Rotsgebergte, de dorre
steppen van Australiëen den Kalahari en wat
beteekenen bij die uitgestrektheden onbewoon
baar land de voor mensehen minder geschikte
plekjes in het Iberisch /uid-Amerika.
Wanneer zal het Spaansch op aarde even druk
worden gesproken als het Engelsch V Eerder dan
men denkt; zelfs binnen eene eeuw; waarschijn
lijk tusschen 11175 en 1!)S5; zoo wijzen de bere
keningen en gissingen uit van den
SpaauschArgentijnschen aardrijkskundige, die met genoegen
opmerkt, hoe de stroom van Europcesche kolo
nisten zicli tegenwoordig naar Zuid - Amerikawendt.
Scfiaa&spzl.
i
Yice-Amor.
naar ALEPH.
Diep verscholen tussclieu de duinen van eene
Duitsche Noordzee badplaats, vrij ver van het bonte
stadvolk, dat hier in den zomer tusschen zand en
water pleegt rond te dartelen, ligt een klein huis,
eenvoudig en banaal, een soort villa van een ver
dieping, netjes, van voren met twee groote ramen,
en boven de deur het opschrift: //Stilzwijgendheid."
Zelden verdiende een huis beter zijn naam dan
dit. De valramen hadden donkere gordijnen,
zoodat licht en lucht alleen van boven er kouden
indringen; of de mooi gelakte deur ooit in hare
scharnieren gedraaid had, scheen twijfelachtig. Zelfs
de mooie koperen deurklink was ongeveer als een
vraagteeken gehogen. Als een mysterie, tol hout
en ijzer en steen verdicht, lag liet huisje tusschen
de stille duinen. De nieuwsgierige voorbijganger
kon het houden voor de woning van een kluizenaar,
een mcnsclicnhater, of voor het nestje van een
stil geluk, een jong minnend paar, dat vooreerst van
de wereld niets vroeg dan veel gedeelde eenzaam
heid. Maar beide vermoedens waren verkeerd; al
leen was het laatste het spoor niet geheel mis.
Men behoefde maar het huis rond te loopeu om
het raadsel opgelost te vinden;. aan de achterzijde
stond geschreven, eerlijk en openlijk: ?/ Bureau tot
het tot stand brengen van huwelijken. Augustus
Ileppinga."
Dus toch een schuilplaats van den kleinen god
Cupido. Amor had zich hier als man van zaken
gevestigd, die in harten deed, meuscheiraelcn te
koop bood, en in het hooge en heilige
levensprogramma der natuur medelic.lpen en ii.-annetjt s
en wijfjes bijeen te brengen zocht.
*
" Eene bejaarde dame zat tegenover Augustus
Ileppinga, en zocht in blijkbare verlegenheid naar
geschikte woorden voor haar belang.
Augustus kwam haar te hulp.
//Vooreerst, mevrouw, laat mij u zeggen, dat
u onbeperkt vertrouwen in mij kunt stellen. .Mijn
beroep maakt mij stil/.wijgendheid tot eersten
plicht daarin ben ik man \an zaken ...
ik leef van de stilzwijgendheici, ik woon erin. Zie
mij alstjeblieft eens aan. . . hchchc . . . zie ik er niet
betrouwbaar uit ?"
Ja zoo zag hij er uit, een dik stevig mannetje
met zijn rond pastoorsgezieht, zijn openhartig,
JL
jiiiiiiiimiiiMilmiiiiiiiiiiiiiiiniiiMiiiinimiimiiiii
IS September 1892.
Redacteur RUD. J. LOMAN te Londen.
Adres: Mira Lodgc, Deronda Road, Ilerne Ilill.
Londen. S. E.
Verzoeke alle mededeelingen, deze rubriek
betreffende, aan bovenstaand adres te richten.
Van H. Mendes da Costa, te Amsterdam.
Eerste eervolle vermelding voor -l zetten in den
probleomwedstrijd 1S91-Ü2 vau den Xedcrl.
Schaakbond.
Zwart 10 stukken.
Tweede prijs '2 zetten van E. II. E. van Woelderen,
te Rotterdam.
nS, d7, ali en g-1, ei'; do, di>.
CORRESPONDENTIEWEDSTRIJD.
(Adres: Marnixlcade 43, Ainxlefdam.')
17e Zet van /wart.
A B C DE F
l ThSgS D bs i) b2:Pfe<l7 I) <I5: L e:{;t
?2 K d7 D d-> !>:> b(5 b<5 I> h4
3 g(5 L cC: hó L <17 L fó: L f5
4 Besitxt. Beslist. h(> hl
5 D fó h5 Pe7f5 Pd7f<> iTbSeS K <17
6 f5 K fS !f6 d:. I) e4:Ta-4i:-«
7 L e(5 L f3 L e4:
S Beslist. L(U:| T ^ Hethkt. f5 :r5
S) D <> Beslikt. a."> Pe(ie7 I> f:5
L (17 L c6 L h;5 Pe7c<5
a b c d e f g b
Wit ((> stukken) geeft in l zetten mat.
Xo. 15i).
Eerste prijs "2 zetten van II. Mendes da Costa.
a5, a.8, el, btj, dien go. b!!.
ir. H. r. ,1. .V., L- .t. - l' geeft per briefkaart
mv zetten op als Xo. 17 van Zwart in E 3 en K I. L'
bedoelt in l en K 7. niet waar?
l'url'i', F. 5: K!.?, abG:; 17 'l' dl.13, T bScS.
l'Ki-tij 1> ; .- 1G. l' del. P lif-1; P c Ibti:. l'urti, '11 ,v
11'.. D f4, P i'Gha: 17. D h4, L dl: -;-. J;u-t,j C
/.17e z. v. Wit: D eG:
'l De lieer Vink geeft dezen zet op in // ;. IVdoclt
bij echter niet l' d7f'G te spelen in Partij I>
J;. .!. L., ti- l.oiiili-n. 1. A' 11', gaat in 'het bedoelde
probleem wel degelijk op. De Dmische prijsrechters
hebben dus o:)k hierin weer ..pech."
II J. d. II.
Goede oplossingen van alle problemen van C. T.
van Ham te Gorredijk, W. 15. il. Meinei-s, Amsterdam:
J. J. Speet te Breda en J. Hoes te K itterdam. Be
halve 148 en lal' van A. AYijbrands Ie AnibU-rdam.
Behalve 145 en 140 van W. v. II. te Delft. Verder
van 14G van F. A. Termos te il itterdam.
ecnigszins barsch uitzien, zijn spraakzaamheid, zijn
weeke stem, zijn grijze haren, (hij was boven de
zestig jaar), zijn fluweelen mutsje, zijn kaal hoofd,
zijn slimme boerenoogjes, en zijn welwillende zelf
tevredenheid; dit alles wekte inderdaad vertrouwen;
maison de eonfiance.
Hij had geen gering denkbeeld van zich zelf en
zijn werkkring; hij beschouwde zich in zekeren
zin als een werktuig der Voorzienigheid. Hoeveel
menschen kouden met elkaar gelukkig zijn, die
nu niet bijeen kunnen komen, omdat er de eene
of andere dwaze hinderpaal tusscheu hen ligt. Ge
lukkig dan als anderen hen daarover heen brengen
en het toeval helpen zijn plicht te doen, de lieden
bij elkaar brengend, dikwijls zonder dat zij liet
weten.
Zulk een dienaar der liefde was mijnheer
Augustus; hij noemde zich zelf zaakgelastigde van
het geluk, Yice-Amor.
//Ook moet ik u doen opmerken," eindigde hij
babbelend, //dat ik alleen voor fatsoenlijke familieu
werk. Ik weet wel, ook in die gebeurt het wel
eens, dat een meisje buitengewoon spoedig trou
wen moet en dan wendt men zich tot ons. Maar
zulk werk neem ik niet aan, dat laat ik aan de
beunhazen in ons vak over. Ik breng alleen goede
huwelijken tot stand, solied werk, duurzaam en
stevig; ik zou u daarvoor ook garantie kunnen
geven, althans voor een paar jaren, evenals de
horlogemakers, zult u zeggen . .. hehehc, ... zoo
is het ook, als de horlogemakers, ... in een be
hoorlijk huwelijk toch past ook alles iu elkaar als
in een goedloopend horloge. Mijn huwelijken loopen
ook goed, ... hehehe ..."
//Ik wensclite," viel de dame Item iu de rede.
//Juist, alstublieft, ... u weusclit ...
//Ik wensclite ..."
??//O, u behoeft me iu 't geheel niets te zeg
gen, ik weet het al, ik lees liet iu uw gezicht,
want ik ben ook menschenkeniier, dat spreekt van
zelf, dat is ook mijn vak . . . Ik leef van de
menseheukcunis ... en dat is een goed be
staan ... hehehe ... u wenseht dus, ... zeker
niets voor u zelve. .. . een zoon zou zelf zijn
zaak wel bezorgen, dus het is voor eeue dochter.
Hoo heet zij ?"
,/Elsa".
,/Elsa, dus niet ouder dan 20 a 22 jaar:
hoogstens 21, want vóór 25 jaren waren de Senta's
en lsa's in Duitschland nog heel zeldzaam. Elsa,
22 a 2-1 nog niet getrouwd, daarvoor moet eene
reden zijn, welke:1"
Hij liet eene taxeerenden blik over de gestalte
der hoogst eenvoudig gekleede dame glijden.
Ik begrijp,... ik ben mensclieukenner,. . .
dat moet ik wel zijn... weduwe, uw overleden
man was een hoofdambtenaar, of een professor, hèl'
Een klein pensioen, vermogen een paar duizend
mark, ik begrijp, begrijp, blinkende ellende... stand
op te houden, ... groote eiselien aan den aan
staande.... en geen aanstaande. Zulke huwelijken
zijn moeielijk te vinden. Maar men vindt het \vel
eens, men vindt het wel, beste mevrouw . . . Mag
ik uw naam vragen:
//Ik heet Charlottc v on Diclen."
Vice-Amor schrikte. Zijne meuschenkeunis had
hem ditmaal leelijk iu den strek gelaten. De
barones von Dielen was in 't geheel geen
verj,u";i!e ellende en fatsoenlijk Innccrüj'.U'n, maar rijke
provinciale adel, goed bekend, rijk grondbezit,
wel weduwe en moeder van eeue dochter, de
22-jarigc Elsa, maar het //nog niet getrouwd" had
weer een heel andere reden.
Al spoedig had hij zich hersteld van zijn ver
bazing cii ging nu verder vragen.
//Ook een meuschenkcnner kan zich vergis
sen," zcide hij. //Ik zou niet weten hoc ik de
barones met mijn zwakke krachten van dienst
kan zijn. Jong, schoon, lijn beschaafd, een aan
zienlijke bruidschat, onberispelijke reputatie, zoo
iets komt altoos zonder hulp terecht. Misschien
hebt u alleen een goeden raad of wat iul'orinatiën
noodigr"
Zoo was het; goeden raad. Freule Elsa leed, als
COEEESPONDENTIE.
J. H. tel!. Vriendelijk bedankt voor nw brief. Een
uitvoerig bericht omtrent l! sche schaaktoestanden,
benevens eenige mooie partijen komen ons goed te
pas. Bij voorbaat dank.
Xo. 131 1ste prijs Amsterdam 1892 (:>) van
II. Mendes da Custa te Amsterdam.
l D a4, D n4: 2 T eG : sehaakmat.
K e3 3 L böenz.
D e7: 2 D cG ..
L g3: 2 L ba '< .,
met meer varianten.
Xo. 152 van J. Pech te Praag. 13)
l P e4!, K e4: 2 L b7 i- enz.
K cG 2 D b7 sehaakmat
K eG 2 D b" enz.
L e3 2 D b7 T .,
[, ad lib. 2 D b O
l' ad lib. 2 D b3 i- .,
t'a 2 D Ijl.;
OPLussiXGF.x DEI; JULI- EX MG.-PKOIJLEMF.X
Xu. 143 v.-iri K. Stal te ('iotrbi.rg, /weden. (3,i
l D G, K e3 2 J. hG ' f enz.
L f2: 2 c:i f ..
J. d2 2 L e:,: f
L c3 2 d5: t
L b-t 2 D e5. T
L ar, 2 f 3
l' fa 2 P f5: f
ad lib. 2 D bG '
Xo 144 van \\. IIe\wood te Xe\vea^tle. ('3)
l K ds!, D h4-:- 2 T l'ti f. D fi); :.i p c7 schaakmat
D l'G j 2 f' c7 i' enz.
1) f5: 2 P c? f ..
L f5: 2 P t-7 r
i. f7: 2 P 17 f ..
K fa: 2 D h3 f
ca 2 P e3 j. c4 3 T au sehaakmat
ed5: 2 D d5 : sehaakmat
met meer varianten.
Xo. 1-13 van dr. Uayeradoi ter te Mnnchen. ('4)
l T e.7., L b2! 2 P f2, ef2: 3 (13 y enz.
ed3: 2 T f 3, di 2 : 3 'l' t'G
P b3: 2 P bf, ]" al 3 L i]5 '
P d2 f .-! K a2
P c2 2 P el:, P al 3 K al
P a 3 3 K a2
ad lib. of ba! 2 T e4:t, K e4 : 3 f3
vele moderne meisjes, onder den vloek van haar
geluk. Ofschoon zij eenvoudig opgevoed was, voelde
zij reeds vroeg de oververzadiging, troosteloosheid
en het gemis aan veerkracht van hen, die niets te
wenschen hebben. Het geblaseerde meisje is, na
het geblaseerde kind, het treurigste wat er is. Ge
woonlijk komt dan een scherp, helder verstand er
bij; Elsa dacht over het huwelijk zoo koel en ver
standig als een burgemeester. Het huwelijk, ...
nuttig, een sociale noodzakelijkheid, grondslag van
familie, eigendom en staat; maar de mannen! ...
De moesten zeer bekrompen, of zeer pedant ...
domheid en ijdelheid de beide polen der mannen.
wereld, ... er waren ook slimme onder, waarom
niet? maar deze waagden zich zelden in de buurt
van de mooie freule Elsa. Zij had een zeer eigen
aardige manier om ze af te schrikken, met haar
superieure koele vriendelijkheid, ze met een glimlach
weg te jagen. De oiibeduidenden vertrouwden zich
reeds lang niet meer in hare nabijheid, het was
rondom haar leeg geworden, en de moeder zag het
met bekommering. Zij voorzag dat Elsa bitter,
mensehenhatend en leveiiszat zou worden, daaren
boven gaf lsa's krachtig gestel, dat nu met paard
rijden, lichaamsoefeuiiigen, wandelingen, werd af
geleid, haar ongerustheid.
Een vriendin had haar van Vice-Amor gespro
ken, die op dit gebied ook reeds menig ongehoopt
succes behaald had, en evenals de zieke, door de
geuecsheeren opgegeven, naar de somnambule of den
wonderdokter ga-.it, had zij den oude in zijn kluis
opgezocht.
Ziet u, mevrouw", vervolgde Augustus
Heppinga, //wat uw dochter ontbreekt, is een beetje
romantiek. Vrroeger hadden de meisjes daar te
veel van, nu te weinig; zij zijn te verstandig ge
worden cu daardoor minder gelukkig. Romantiek,
dweeperij, dat zijn de nevelachtige paden, waarop
men tot bet geluk komt. De mensch heeft die
ezelsbruggen uoodig, . . . hehehe . .. geloof mij,
maar hij kan ze ook zelf bouwen. Ik kan u geea
raad geven, uu nog niet, ... laat mij er eens
over nadenken, het geval interesseert mij, O
alstublieft, ... geen betaling, nu nog niet .. .
eerst als het lukt. Wie weet, .. . het toeval
is soms zoo grillig ... en men kan het wel eens
een stootje geven ... het geluk in het spoor
brengen. Soms treft men het soms."
(Slot volgt).
lilMIIIMIIIIIIIIIIIIIMNIMI
iiiimmiiiuimi
Indienden. Mouwen en jacquetten.
Een garden-party te Tokiu.
Hondenmode. Slöjd.
Do bediendoncrisis, waarover hier te lande zoo
nu en dan de dames van overtuiging wisselen,
beeft in Engeland een veel ernstiger karakter
gekregen, en men schrijft er over in de deftigste
revue-. Gelijk men weet. is voor de eenvoudige
hui.-himdens. die de steeds stijgende loonen en
eisehen der ofücicele keukenmeiden niet kunnen
voldoen, ceue soort van oplossing gevonden in
de lady bel))", de armoedige jonge dame, die
een groot deel van het buis- en keukenwerk
doet en toch als lid van het gezin beschouwd
wordt. Ook heeft men gesproken van liet invoe
ren van Chinezen, als keuken-, werk- en
kindermeiden.
Anders is de toestand in de rijke adellijke
gezinnen, maar ook daar is men op gespannen
voet. Lady Aberdeen in de Nmeteenth Century,
Lady Violet Greville in do National Review
bobben er lange artikelen over geschreven; inte
ressant was het antwoord, dat in bet
eerstgede tijdschrift een /butler" aan de peeresses
No. 11G Ie prijs Dre.aden 1892 van Otto Fasa
te Hannover. (4)
l D g7!, d4 2De7t, K dal 3 p 7 f
eM
K eGI 3 P c3 t »
b3 2 D a7 j, K d4 3 D f G: f
K d4 2 D f5: f, K c4 3 P bG f
ad lib- 2 P cdu ad lib. 3 D e7 f
K e G 3 f i
Xo. 147 van 11. Weinheimer te Weenen. (3)
l L g(!!, f^G: 2 L e3 f enz.
D c5: 2 c3 j
D b2: 2 T cG: f
D a4 2 e3 sehaakmat
ad lib. 2 c3 -i- enz.
Xo. 14^ 2de prijs Dresden 181)2 van F. Sehindler
te Breinen. (4)
l D l'G, L aa 2 fa, ad lib. 3 D d4 f enz.
bc5: 3 P <16 t
K (13 2 P f3. gf'3: 3 D bG f
l, ca: 2 D fa r, K d4 : 3 D 14 t
L d2: 2 K d2 bca: 3 P f3
E a3: 2 L c-4
L e3 2 bc3:
ba '2 abl:
Xo. 149 van Stepau Zimmermann te Mlad
Boleslavi. i 3) Istu eervoile vermelding Dresden 1^92.
l 1) c8l. f3 2 P g? enz.
' I. el: 2 e»4
p fïJ 2 T dl T
P d2 2 P g7
1> (hli) ad lib. 2 D a S f
K e-G 2 P g7
-;
Xo. 130 l^te prijs Amsterdam ls'J2 van W. Ferrnie
te Amstelveen. (4i
l L dG, TdG : 2 D da f, T da : 3 T e7 T enz.
K da: .i T fa t
K el!: 2 D e3: T, K 12: SI) f 3: f .,
K e4 3 e7 f
T aJ:l
E h2 l
Vereenigd Amst. Schaakgenootschap CaféEoode
Ijfen\v, Vijgendam. Speelavonden Woensdag en Za
terdag. 8 12 Ja.irl. contributie f G,
Amst. Schaakclub Caf
Wiedorholt,Damrak/sMaandags, 8 12, Contributie ? 3.