Historisch Archief 1877-1940
No'. 800
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
Brabander wat hebben vooruitgebracht." Kaast
de beide hier genoemde uitstekende uitgaven
heeft de Groningsche reden van bestaan; die van
prof. Moltzer vormt het zesde stuk van De
werHxn van G. A. Biedero (1) en is dus niet afzon
derlijk verkrijgbaar; van die van Verwijs wint de
Groningsche het wat gemakkelijker inrichting be
treft, daar ze de aanteekeningen aan den voet
der bladzijden geeft, terwijl het prijsverschil ze
ook nog meer onder ieders bereik brengt. De
belangstellende lezer zal op meer dan eeno plaats
eene afwijking in de tekstverklaring aantreffen,
die den heer Terwey recht geeft, van
vonrmtbiengen te spreken. Onderscheidene uitdrukkin
gen, die de vorige uitgevers waarschijnlijk te
duidelijk achtten, en die zij dus niet verklaard
hebben, zijn hier toegelicht ten behoeve ook van
minder geoefende lezers (zie o. a. vs. l.'!7, 15!),
220, 350, 1140, 2010, enz.) De ruimte laat niet
toe, in dit blad, de verklaringen der verschil
lende uitgaven met elkaar te vergelijken. Ik be
paal er mij dus toe, den belangstellende tot eene
vergelijking aan te sporen, mij voorbehoudende
elders breedvoeriger te spreken over eenige plaat
sen, die ik anders meen te moeten verklaren dan
de heer Terwey deed, en eene verduidelijking
van eene enkele duistere plaats te beproeven.
Nog slechts een enkel woord, om er op te wijzen,
dat er voor vlaektn barckman (vs. 408), ouwe
zielen (vs. 481), or? een Genevoys (vs. 527) en
spek tot palm (vs. 872) nog geen bevredigende
verklaring gevonden is, evenals nog altijd niet
zeker is, welk spel de jongens (vs. 215?187)
bedoelen als zij den »hontslagher" naroepen:
»Aauwe, willen wij t' samen klaauwen V
Ik ra stoof, Aauwe schijt,
Aanwen is sijn klaauwen quijt."
Men weet dat stoof bij het bikkelen platliggend
beteekent; Verwijs dacht bij Mtmuioen aan »mot
kromme vingers in elkaar gehaakt en de voeten
tegen elkander ronddraaien, kribben"; prof. Molt
zer teekent aan: kooten, maar met een
vraagteoken, terwijl Terwey klaauwen door vechten wil
weergeven. Wellicht is er onder de beoefenaars
der «folklore" .iemand, die de uitdrukkingen kent
en mededeelt, aan welk spel zij ontleend zijn.
De tot heden gegeven lezingen zijn niet meer dan
gissingen. Zoo zou het ook kunnen zijn, dat er
onder onze lezers een was, die in zijne omgeving
wel eens gehoord heeft van een spel, waarschijn
lijk een dubbelspel, dat evenhouten heet; de be
delaars in Bredero's dagen maakten er gebruik
van om de aalmoezen te moerenhouten, die zij
van de goedgeefsche Amsterdammers ontvingen.
Het is onmogelijk, dat deze uitdrukkingen be
kend zijn aan personen, die toevallig nooit een
blik in Bredero's werken geslagen hebben; wie
zijn licht er over kan.laten schijnen onthoude
het ons niet.
Htlmond. J. L. C. A. MEIJKU.
(1) Amsterdam 1885.
Een letterkundig zwendelproces.
Wie in de laatste tiental jaren in Londen ook
maar eenigzius den naam bad, letterkundige of
artistieke eerzucht te bezitten, ontving onfeilbaar
over de post in een groote enveloppe het fraai
gedrukte prospectus eener ruaatschappij, die tegen
geringe belooning hare diensten bij de geboorte
van den openlijkeu roem van den bedeesden schrij
ver of kunstenaar aanbood. En de beginner, die
tot nog toe zijn roman in de lade of zijn schilderij
op het zolderkamertje verborgen hielt), werd warm
bij de edelmoedige woorden van het prospectus,
dankte de Voorzienigheid, werd lid van de maat
schappij door het betalen van een halven of een
heelen guinje, en zond den secrelaris der maat
schappij zijn werk toe.
Eenigen tijd had men geduld, maar ook het ge
duld heeft zijn grenzen, schriftelijke aanvragen
bleven onbeantwoord, en wanneer ten laatste de
jonge schrijver zelf aan de deur van het vermeende
bureau der maatschappij versreefs had aangeklopt,
vernam hij tot zij u schrik, dat de secretaris zich
met de manuscripten reeds sinds lang, zonder zich
om de vervallen huur te bekommeren, uit de voeten
gemaakt had. Was het, manuscript iets waard, dan
kon de jonge schrijver het misschien in een
buitenlaudsche courant, vooral in de Vereenigde Staten,
ondereen anderen naam als feuilleton weervinden.
En dat was nog de goedkoopste wijze waarop het
kon afloopen.
Kostbaarder werd de zaak, wanneer na inzending
van den roman liet bescheid terugkwam, dat er
slechts 30 tot 00 pond uoodig was, om al de kos
ten voor het drukken en uilgeven te dekken ; daar
voor werd den schrijver de helft van de zuivere
winst verzekerd. En hoe arm hij ook mocht zijn,
30 £. bracht de toekomstige onsterfelijke wel bijeen;
en wanneer daii de secretaris met het geld ver
dwenen was en de kantoor-verhuurder niet voor
de huur op de papieren nalatenschap beslag legde,
had de schrijver wellicht den troost, zijn manus
cript onder honderd andere te mogen uitzoeken,
Het hierboven beschrevene schildert kort de
litteraire haaien" in Engeland. liet bleek, dat
zij in dit, geval hun prooi, de schuchtere begin
nende schrijvers, goed bestudeerd hadden, want,
geen der offers, hoe ook in de ziel getroll'eu, had
den moed, ze gerechtelijk aan te klagen; de vrees
voor " belaehelijkheiu deed allen zwijgen. En wie
weet, hoe ver de voordecüge zaak nog zou uitge
breid zijn, wanneer niet eens Labouchcres 'l'ntili de
zaak in handen gekregen had. Eabouchère heeft
wel gaarne bedriegers en z wendelaars te ontmas
keren. Somtijds vergaloppeert hij zich, meestal
echter is hij op het ware spoor en ditmaal is hij
iu eik geval midden in een zireudelaarsiiest ge
vallen. Een tijd lang beantwoordde men zijn aan
vallen met, zwijgende verachting, da'irna waagde
men zinspelingen op zijn donker verleden, dat hem
het beroep van zedereciiter onmogelijk maakte, tot
ten laatste liet openbaar ministerie zioli er in
mengde en een proces tegen de zes hoofdpersonen
begon, dat de vorige week na acht dagen openbare
behandeling met de zes veroordeel ingcn, tot
gevangenisstraf van vier maanden tot acht jaar
afliep. L)e verslagen der debatten vormen een aardig
hoofdstuk uit de geschiedenis der ijdelheid.
Het is reeds eenige jaren geleden, dat de
//Cliaring Cross Uitgeversmaatschappij" het licht zag.
Haar prospectus betoogde dat het aan geen deel
van het beschaafde publiek zoo zeer aan hulp
middelen ontbreekt als de di'ettant schrijvers. Om
aan deze de zoo zeer begeerde gelegenheid te ver
schaffen, zou er een detïPoets of the Dat/ worden
uitgegeven, waarin ieder, overeenkomstig het geld
dat hij er voor over had, ruimte kon krijgen.
Hoevelen daarop afkwamen, is moeielijk te
zeggen. Een kellner uit Caniiff zond £ 13,12
(=; 200 mark), toen de directeur hem schreef, dat
zijne verzon hem wel bevielen. Uit de Charing
Cross" ontstond toen de City <>? London
l'itgeversmaatticfiappij", met de heeren Morgan en
Tornkins aan het hoofd. Alle begin is moeielijk, zelfs
bij een zwendelarijzaak. Toen de laatste zoo weinig
opbracht, dat Morgan niet eens zijn
waschrekening kou betalen, veranderde men de tweede
maatschappij in een beter klinkende, de Rational
Artix/ic L'xion"; zij zou ;)die talenten aanmoedi
gen, die anders in den donkeren kring der huise
lijkheid verloren gaan." Xij werd later in de
tLiterafy and Artutic Union uitgebreid en in de
nBerneri-Ktreel-GaUery-Scciely" veranderd, en wel
ten vooideele van allen, die voor pleizier of
om geld te verdienen, zich met schilderen in
olieeu waterverf, teekenen, graveereu, houlsnijkunst,
beeldhouwen, porseleinschilderen en andere kunst
en kuustindustrie bezighouden." Daar intusschen
Morgan, ofschoon uu en dan een naïeve domkop
lid werd, altijd nog maar niet zijn huur kou be
talen en een nieuwe uitgeversmaatschappij onder
de rma uBem>>,yton and Co." ook niets opbracht,
werd in het jaar 188G de zwendelarii op uitgebrei
der grondslag gebouwd. Men schiep de Authors
Alliance" en wist als directeur een doctor iitriusqne
jurif, Clarke, en een echten Engelschen baronet, sir
Gilbert Campbell, aan te werven, waarvan de laatste
buitendien nog het voordeel bezat, dat zija ver
korte naam Sir G. Campbell het vermoeden wekte
alsof hij en het bekende parlementslid Sir eorge
Campbell n en dezelfde persoon waren. Sedert
bloeide de zaak ; de leertijd was voorbij. Om het pu
bliek de gelegenheid, zich te laten plukken, zoo
dikwijls mogelijk aan te bieden, werden na elkan
der de ,K://-/zV.s' AUiaace", de Itik'niiiHonid Soriity
«f Litenititri', Srieni-e an'l Arf1 en andere maat
schappijen gesticht; zelfs op politiek gebied waagden
zij zich niet de i/.Jimi(,f ('iimtemitine /tllin «<?<''' om zich
den invloed der toryparlij te verzekeren. Daar
er buiten de litteraire en artistieke voordeden
ook nog een dividend van 8 procent verzekerd
werd, stroomde het goud in de kas; onder de
klanten" bevonden zich vele deftige namen; een
generaal en een generaal-luitenant hebben in den
raad van administratie gezeten; de baronet speelde
zijn rol voortreffelijk, de toekomst scheen verzekerd.
De administratie zelve was zeer eenvoudig.
Wilde Morgan, de rooverhoofdman, ecu lokaal of
een kantoor huren, hij gaf tot aanbeveling de namen
zijner spitsbroeders op, en deze lieten niet na hem
als ecu man van eer te kenmerken, die steeds zijn
verplichtingen nagekomen was. Bij bestellingen
en daartoe behoorden fijne wijnen, sigaren, koffers
en andere benoodigdheden van een gentleman
schitterden zij meestal door hunne afwezcndheid.
wanneer de aflevering //tegen betaling" volgde ; of
Tomkins, de tweede honfdmakker, placht, zich zelf
te veilooehenen. Tomkins is uit, hij/al binnen 20
minuten terugkomen. '
Hun geduld werd daarbij wel eens op een
harde proef gesteld ; zoo was eene oude dame met
haar breikons bijna een maand lang in het kantoor
van den morgen tot, den avond ingekwartierd, om
op den tragen Tomkins vergeefs te wachten. Ver
scheidene onaangename scènes hadden er met be
drogen schri, vers plaats, die hun manuscript terug
verlangden, en daar Tonikius tegenover hen vol
hield, dat Tomkins afwezig was, werd hij eens door
ecu van hen vrij ruw mishandeld. Had een
huisheer de onbeschaamdheid te verlangen hetgeen hem
toekwam, dan nam de brave Tomkins hem mee naar
de eerste de beste kroeg, om zijn gemoed door sterke
dranken tot bedaren te brengen. Met, manuscriptlezen
hielden de heeren zich natuurlijk niet op ; er waren
immers genoeg secretarissen te vinden, die voor
dit, werk nog geld toe gaven. Keer leerrijk is in
dit opzicht, liet geval van den jurist E. P. Osmaslon.
Hij had bij de advertentiëu gelezen, dat Morgan
een manuscript lezer noodig had. Hij meldde zieh
aan, in allen vorm werd er naar hem geïnformeerd,
hij werd den directeur der .tutlirifx' Ail'nnii-c, sir
G. Campbi H, voorgesteld en daarna met een
jaarwedde van 120 tot 200 L. iu dienst der maat
schappij genomen, ouder voorwaarde, dat hij ,'U)0 L.
in hun aandeelen belesrde En werkelijk bracht hij
deze som in vier betalingen elk van 7"> L. bijeen,
sloofde zich G maanden lang met manuseriptlezen
af, ontving echter maar ren salaris voor drie
maanden, en toen hij uit zijn betrekking ging, en
een proces wilde indienen, gaf zijn advocaat, hem
den goeden raad, zich de vingers niet verder te
branden. De eer, tot, de Anllnin.- .-Uitdun te
behooreu, had hem 225 L. en een half jaar werk
gekost.
Wat, praesteerde uu de zwcndelanrsvereeniging
eigenlijk on> in de oocen van het, publiek haar
aanzien te handhaven:' Vooreerst yaf zij weikelijk
eenige hoeken uit; deze dieuden als bewijsstukken,
alleen werd op liet, grootste gedeelte der exem
plaren door <le bedrogen huisheeren beslag gelegd :
Vervolgens opende zij een galerij van schilde
rijen, de zoogenaamde ...I////7//<//v/////'/->'//vv/-f',V//'/.Y}''',
waarin /.ij ook ongeveer 500 schilderijen ophoop
ten, /?ophoopten", want, de galerij bepaalde zieh
tot. een klein kamertje, waar de si ukken, indien zij
de hoeken niet voor lief wilden nemen, over elkan
der heen moesten gehangen worden. Verder stond
zij haar leden het, benijdenswaardige voorrecht, toe,
déletters E. 8. L. (iVll?r /' llie \SV/','///
,,/'A/'/.-,wt'nr) of M. S. L. (][,'?i/?',- '?? Ifia .Vr/V/y <<? L
in;i//'/?r) achter hun narim te voegen, evenals de leden
der geourap'iische maatschappij zich door F. G. S.
onderscheiden, /uover gingen zij in hunne edel
moedigheid, dat zij ceiuu'o zeer werkzame leden,
l d. i. leden, die goed konden betalen, het voor
recht, van het. dragen van pruik en tabberd ver
gunden, onder voorwaarde, dat '/ij deze zaken vun
de maatschappij zelf voor den matigen prijs van
'l £ iu ontvangst namen. \\ as de rechtbank niet
met ruwe hand in de ontwikkeling der maat
schappij tussehenbcide, gekomen, dan zou daaruit
zeker een bijzonder kleeding'-departement voort
gesproten zijn, dat een menigte kleermakers werk
en brood zou verschaft hebben. Dit mocht uiet
zoo zijn. De ijdelheid dergenen, die in de maat
schappij vooruit weiischteu te komen, kwamen zij
door avond-bijeenkomsten en zoogenaamde
conversazione's tegemoet. Men ontmoette elkander ter
aanhooring van een voordracht bij thee en koffie;
en //dan kunnen er" zoo luidde het prospectus
//op wederzijdsch verlangen voorstellingen plaats
hebben tot het aanknoopen van passende kennis
makingen en vriendschappen". Welk een schitterend
uitzicht voor de maatschappelijke eerzucht! Zulke
convcrsazione's werden er verscheidene gehouden.
Of daarbij de gewenschte voorstellingen werden
gedaan, is niet bekend daarentegen blijkt uit het
getuigenverhoor, dat de //kunstenaressen", die
daartoe medewerkten, evenals de manuscriptlezcrs
voor hetgeen zij ten gehoore brachten nog geld
toe gaven. Als leden betaalden zij jaarlijks een
guinje met het recht op engagementen" bij de
feesten der maatschappij. Morgan liet ze eens
zingen of spelen tegen een salaris van vijftien
shillingen; er bleven dus zes shillingeu voor de
kas der maatschappij!
Ruim duizend leden schijnt de maatschappij in
haar bloeitijd omvat te hebben. De entree bedroeg
een of twee guinjes, iu geval men er niet de
voorkeur aan gaf, door betaling van zeven of
vijftien guinjes levenslang lid te worden; men
ontving daarvoor een diploma in gouden lijst.
Een bijzonder orgaan, het Pantheon, vertegen
woordigde de belangen der maatschappij naar
buiten. Voor de leden die achterop geraakten werd
een bijzonder verzorgingsfonds, de «Ikrciyed
Fello-ics ait'l Memhers Fttnr!" geschapen ; die gedachte
was zeker een meesterstuk.
Ieder der zes beklaagden hield het voor aange
wezen, zich persoonlijk voor de gezworenen te
verdedigen en zich natuurlijk in het, onschuldigste
licht te plaatsen. Het jarnmcrlijkst kwam daarbij
de baronet er af. Hij wees op zijn eervolle loop
baan als soldaat, en werkelijk heeft hij in het 92ste
regiment Hooglanders den Indischen opstand mee
gemaakt en draagt medailles en ridderorden, maar
de rechter kende hem daarvoor nog een zwaarder
straf toe, achttien maanden gevangenisstraf met
dwangarbeid, in plaats van vijftien maanden. opdat
zich hierdoor mannen van goede geboorte en be
trekking zouden laten afschrikken, voor
schaamtelooze maatschappijen als uithangbord te dienen. En
dit laatste kon op den baronet woordelijk toege
past worden, zijn portret, iu volle uniform nam in
de schilderijengalerij de beste plaats iu. Overigens
behoorde hij reeds sedert, 1S7J- onder de
bancruptcy-conrt; bij zijn jongde faillissement, nu twee
jaar geleden, beschikte hij slechts ovtr 10 £, con
tant tegen 2:500 £ schuld. De gevangenis zal
daarom de geschikte inrichtirg ter verzorging voor
hem zijn.
liillllliiinniiiiMilll
Het Oötlie-Scliillcr-Arcliiv te AVeimar.
Ter gelegenheid van de huwelijksfeesten te
Weimar, was ook het beroemde (i
the-SchillerArchiv, waarvoor de groothertogin, die hot in
l<-i*5 door uiterste wilsbeschikking van don
hoer Waltcr von (iöthe in eigendom verkreeg,
zich veel moeite gep.it, uit de kamer van liet
paleis zoolang in het staats-archief overgebracht,
en men heeft er daar een bijzondere tentoon
stelling van gehouden.
De verdeeling was in vier groote vitrines.
De eorste bevatte handschriften van de wer
ken van (M'itlie, bij voorbeeld Gütz ron
Berlicltwijen in de oudsto gestalte, Iph-iyetiie in
den vorm. dien het werk in Italiëkreeg; verder
gedichten, waaronder de Uomciiisehe elegieën,
stukkeu uit den Westöxtl-iclten Divan, llinenati,
enz. Concepten van l<\iuxt, tweede deel, volgen
hierop eu het dagboek van de Ftalieniaclie Reine en
brieven van (iöthe uit Italiëaan mevrouw v. Stein.
In een tweede vitrine zijn brieven van en aan (iöthe
uitgestald, (iöthe aan Karel August, aan zijne
zuster (17<!,j), aan ('lirisfiane Vulpius (l 7l»i'). aan
Eotte Butt'. Hierop volgt het briefje van Jeruza
lem aan Kostner, waarin hij om do pistolen vraagt.
Verder: Göthc aan zijne moeder, deze aan haren
zoon (beschrijving van haar ontvangst bij ko
ningin Eouise). Van do brieven aan (iöthe mo
gen nog wel bijzonder vermeld worden die van
Boothoven (lSi':!), die van Memlolssohn (lSi>f>),
Riickert (Coburg ls)-_'), Ilcine ( Weimar, :!1
October ISi'F). Stukken uit de dagboeken
van Göthe stellen ons zijne persoonlijkheid
voor van de eerste tijden to Weimar tot zijn
laatste levensdagen (17'.»7, l Si:!. IS.'il).
De derde vitrino bevat stukken uit Göthe's
natuurwetenschappelijke geschriften (b. v. over
de oerplanten) en verder: de eerste brieven uit
de correspondentie tusschoii Göthc on Schiller;
het ecu en ander uit Sehillor's jeugd
(annteekeningen uit den schooltijd), het handschrift van
den Demetriu". Uier ligt ook hot (gedrukte)
diploma van Schillers benoeming tot burger der
Fransche lïepnbliek. liet is gedateerd:] Pa> is,
JOJO TI'?>:', l'un Ier de la Képuh/i'/ne t'runraisr,
ondcrteekend door liohiml, ..Le. minixtre de
l'Irttn ieur de in J{i-jMlilic/tie Fruiirnixe.'' Links
beneden i/i den liook liet adres: M. Gi/le
Public/stf nilcmimiT' (de laatste drie woorden schrif
telijk.) Deze vitrine bevat onder anderen ook
nog: stukken uit het Journal ro» 7'ief'tirt, dat
hot onderwerp van het zevende deel van de
Schriften der Goetlie-Geaellfclittft uitmaakt, waar
van het laatste het grootliertogelijk paar den
Oden October als ccn geschenk tor hand gesteld
word, on eerstdaags ook aan do leden dor G
the(>esel!sehatt yorzondoii zal wordou. In vorband
mot dit Tiefurler Jounnd staan nog andere
lioriune-riiigon aan don Tiet'urter Musenhof".
De inhoud van do vierde vitrine bewijst hoe
rijk de schat is, die ook buiten do nieuwen'
on nieuwste litteratuur aan het G
the-SchillerArchiv verbonden is, zoodat dit zich wel tot een
geheel collie archief dor Duitsche nationale litte
ratuur schijnt to vormen.
\ uu do li/iiidsclii'iftt'ii van Ximmerniann ligt or
Dan l'raue.rxjiicl in 'lyrol (Audroas l loten, Die
Kfiigont», Trixta» int,d Isitlde enz., vanMöriko'sge
dichten, b.v. do Idi/Ue rom lioderixee. Eeno
silhouette van Möiïke door Konewka stelt Morike voor met
een cylinderhoed en een gesloten parapluie, die hij
rechtop draagt. Van Rückert bevindt zich onder
andere in de vitrine het manuscript van den
Liebesf'rühlirf/, van Tri-tam und I*olde, Gedichte von
Bom ; van Otto Ludwig, verschillende redactiën
van het onderwerp Agnes-Bernau, (schetsboek en
gedeeltelijk ontwerp) ; van Friedrich Hebbel:
Ai/nes Btrnauerin, Demetrru.?, Mutter und Kind,
Nibelurtfjen. Ten laatste mogen nog wel de namen
Auerhach, Heyse, Storm, Geibel, Godfried Keiler,
Conrad, Ferdinand Meyer, Bodenstedt (zijn laat
ste gedicht, aan den groothertog van
Saksen"Weimar tor gelegenheid van diens verjaardag
gewijd, nog ongedrukt) enz., genoemd worden.
Een archief van de nieuwere Duitsche litteratuur
schijnt zich den te Weimar nevens het Göthe-,
Schiller-archief en de nalatenschap van Wieland,
Herder, enz., te ontwikkelen. De tentoonstel
ling werd gedurende de feestdagen door verschil
lende vorstelijke gasten van het grootliertogelijk
huis met de grootste belangstelling bezichtigd.
liiiMiiiiiiiriiiinmiimiiHiliimiiiiliiiiitHiliiHt
iiiiiiiiiuiiuumiuiliiiiniiimiiiiliiiiiimiiimiii
iimiiimmlllHfM
Plastische Kunst.
Een der voornaamste Duitsche historieschilders
Georg Bleibtreu, is deze week, 65 jaar oud, te
Charlottenburg gestorven. In frischheid en leven
digheid van voorstelling in veldslagen waren
weinigen hem gelijk. Hij volgde altoos de legers
van nabij, bij AVörth noten de kogels hem om
de ooren. Bleibtreu maakte den
Sleeswijk-Holsteinschen oorlog in 18(51, den Oostenrijkschen in
1800,en den Fransch-Duitschen oorlog in 1S70?71
mede; hij droeg dan den band van het Roodo
Kruis. Sedert 1K09 was hij professor aan de
Academie te Berlijn; zijn schilderstukken, of
schoon zeer groot, zijn ontelbaar. De twee be
roemdste zijn de Uebergnnij nneh Al*en en de
fSchlucht bei Kiir-ifigratz. De bekende schrijver
Karl Bleibtreu is de eenige zoon van den schilder.
In do Brakke (irond" wordt door de IIH.
C. F. l'oos, o]) 25 Oct. een collectie moderne
schilderijen verkocht, uitgemaakt hebbende de
kabinetten van Mevr. de Wed. l'. Vaker te
Deventer, en den beer A. W. Büseh te Utrecht.
Allerlei groote namen zijn vertegenwoordigd,
Apol, Bisschop, Blommers. Bosboom, Burgers,
Oiinaons, J. M. e-n Mari ten Ka te, VYillem Maris,
Mesdag. Alb. Xeuhuijs, Stortenbeker,
Weissenbrueh, etc.
Bij de firma E. J. v. Wisselingh &. Co.,
Kalverstraat l!'l. is geëxposeerd een schilderij
van Ed. Karsen -Oude huisjes."
Tooneel en Muziek.
De Opera op den schoorsteenmantel.
Een l''ransch ingenieur heeft ccuc merkwaardige
toepassing gevonden. De l'rtile Républif/iie
Franriiise zegt: De ingenieur Terrieu do Villeneuvo,
die thans te New-Vork woont on eenigcn tijd
met den heer Kdison heeft gewerkt, is van plan
naar de wereld-tentoonstelling te Chicago een
unieke pendule te zenden. De pendule, die met
een plionogniaf in verbinding zal gebracht wor
den, zal in twaalf uur do vier opera's l.oltenqrw,
Willem Teil, de Hugenoten en Fai»st uitvoeren.
De plionograaf zal de stemmen van de beroemd
ste zangers en zangeressen teruggeven, die in
deze opera's zijn opgetreden, zooals l'atti, Faure,
BKZ. Het orkest zal een phonographische repro
ductie van den G-rand Ojéra te Parijs zijn".
Het Odéon te Parijs zal, ouder de directie
Marck en Dosboaux. het nieuwe seizoen zoowol
aan oude als nieuwe tooneelstukken wijden, aan
klassieke, romantische en 'jongere", aan drama
en comedie. Op bet répertoire staan twee comedies
uit de zestiende eeuw, Les C.ontents, van Odct
de Turnèbe. en Les Esprit s van l'ierre de Larivey,
l'it den grand siècle" worden aangekondigd
Ph'edre, Hor ace, L'Etourdi en L'' Eoolc des Ma-ris;
uit de achttiende oemv Niitette d la Cour van
Favart, Le chevalier a la mode, van Dancourt,
en Le foii.rrl OH l'cmbfrye pleine, van llesforgos.
Onder de hoiulcrdvijftig nieuwe stukken die hun
aangeboden zijn, hebben de nieuwe directeuren
er ook ecu paar gekozen ; onder deze Lc Coi.ur
volant, van Lueien (ileizc, een acte in verzen, en
Monsieur Je l\/'boral. comedie in vier acten van
Brieux.den auteur van Bfanchettr, die beide succes
hadden. Reeds zijn ook nog gespeeld : Mantifle
d'hier, comedie in 4 bedrijven van Victor Jannet
en Miil-ii.-.; een acte in verzen van Ernest
d'llervilly, beide ook met goed gevolg.
Te l,ouden wordt in ('ovi'nt Garden Tlieatre de
Lohe>ii/rin iu liet italiaansch gegeven, met Mad.
Molba als KIsa ; vooral do droomseène eu het
eind van liet liefdeduet wordt zeer geprezen. De
Eohongrin, signor CreiiKinini, was niet meer dan
een aangenaam zanger, zijn vaarwel aan de zwaan.
was liet gloriepnnt van zijn partij; de Ortruda was
wat ovcrdnnt'ii. tic Tclramondo goed, het orkest
onder Signor c-vignauo goed. Alloen het koor
was zoo slecht, dat hot uitgejouwd werd.
Het Uiirgthi'jitfi- ti; Wocncn, directeur Dr.
Btircklmrdt, kondigt als nouvcaiités voor het
saizooi! de volgende stukken nan: Wilbrandt. Der
Meinier ron l'alinyra: (üitlic's Fauit in twee
avonden; Keini, Die S]riniierin um K'reiis, volks
stuk; MOSCT, JJer Ltbetiiann; Fulda, Du-t
Wuiidei kind: Adlcr, Das Buch Jliob; Scribe, Der
Eltryeiz'ije; Shoridan. Die Liinterschitle. En als
reprises: Shakespearo, Antonius umi Cleop tri'.
Coriolun en Der Kuufmnnn ron Vencdifj; Schil
ler, Die Bruut ron Measina on Die Jiutiffrnu
inn Orlenn,i; Eauhc, Cttto ron Kisle: Scrili", Der
Diimenkrieg, Jh'f 'reiirillii/fi en Gönnenclu'ftef:
Töpfor, ]{osf.inn/ïller imd Vinke; AViehert, Mn
Schritt vom II'?</(?,? l'Arronge, Wohllhatige J'runen
Nissen, Die Zuubtrin t'oiii Stcin.