Historisch Archief 1877-1940
No. 801
DE AMSTERDAMMER. WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
Het belangrijk opstel over Toynbeewerk, door
prof. mr. W. van der Vlugt eenige maanden ge
leden in »De Gids" verschenen, is thans ge
wijzigd, aangevuld, afzonderlijk uitgegeven
bij de flrma B. J. Brill te Leiden.
De nagelaten werken van Gottfried Keiler
-zullen binnenkort bij Wilhelm Hertz te Berlijn
uitgegeven worden.
Weder is een bekend Fransch schrijver
overjeden, Albert Millaud. De lezers van Figaro
zullen hem missen; tot hun dagelijksche genoegens
toch behoorden zijne kleine bijdragen, kleine
scènes, parodieën van bekende gedichten, pastiches
van beroemd proza, alles op de gebeurtenis van den
dag toegepast. Met bewonderenswaardige gemak
kelijkheid hanteerde hij alle genres, alle vers
vormen, imiteerde tragedie en epos, pantoen of
triolet, alles als journalist, actueel, geacheveerd
en geestig.
Millaud is slechts 50 jaar oud geworden; hij
begon zijne carrière met een bundel gedichten,
f antaisies de Jeunesse, inl8(>5;hij had het geluk,
de zoon van een vermogend man te zijn, en zich
niet om het productieve van zijn werkzaamheid te
behoeven te bekommeren. In 1<S<>9 kwam hij bij
Figaro, waar hij eerst het kameroverzicht gaf,
later de chronigue, en zoo nu en dan in ver
schillende afdeelingen het een en ander leverde.
Ook voor het tooneel schreef hij ; de tekst van
Madame l'Archiduc (muziek van Offenbach), en
van de operetten Nimche en La Femme a papa
is voor een groot deel van hem, benevens
«enige novellen, reisbeschrijvingen en litteraire
artikelen. Van de nieuwe Revue in de Variétés,
waaraan hij had meegewerkt, zou juist op den
dag na zijn overlijden de première plaats hebben;
z-ij is tot na zijn begrafenis verschoven. Zijn
laatste artikel in Figaro was een kleine scène
tusschen de laatst bijgezette litteraire dooden in
het Pantheon, een eenigszins macabre aardigheid;
weinig vermoedde hij, dat hij zoo spoedig zou
volgen.
Gedenkwaardigheden van de Hervor
ming. Voor het feest in de slotkerk te
Wittenberg. da; den lsten van deze maand zal gehou
den worden, komen vele interessante
feestgcschenken in. Een der merkwaardigste is eene
gefacsimileerde copie van de Latijnsche banbul
van Paus Leo X, waarvan het origineel zich in
de Lutherzaal te Wittenberg bevindt. Bij den
Latijnschen text is eene Duitsche vertaling ge
voegd. Verder is liet slot der rede van Luther
op den gedenkwaardigen Rijksdag te \Vorins den
18den April 1321 in den oorspronkelijke!! vorm
in nieuwen druk overgezet. Volgens deze luidt
het slot in plaats van het algemeen verspreide:
'Hief stehe ich, ich katm mch anders, Gott helfe
mir! Amen!''' aldus: Es mogen die Concilien
irrctt, imd halten peirrt, daz lygt am Tap und
wils bewyfien; Gott kumme mir zu llüUf- Amen.
Da bin ich."
Galilei-feest te Padua. De universiteit van
Padua maakt zich gereed, den ,'i()0-jarigen terug
keer van den dag, waarop de groote Galilei aan
deze hoogeschool den leerstoel voor de wiskunde
besteeg, plechtig te vieren. Er heeft zich aldaar
onder het protectoraat van koning Humbort een
comitégevormd, om de feestelijkheden, die van
<j tot 8 December zullen gehouden worden, te
organiseeren. Ook naar de buitenlandsclie univer
siteiten zijn reeds uitnoodigingon verzonden om
aan het feest door afgevaardigden deel te nemen.
Heine's brieven. Bij Iloffmann en Comp.
te Hamburg zal eerstdaags mevrouw Charlotte
iipiHimmnniimiiiiii
:-!() October 1892.
Redacteur RUD. J. LOMAN te Londen.
Adres: Mira Lodjje, Deronda Road, Herne Hill.
Londen. S. E.
Verzoeke alle mededeelingen, deze rubriek
betreffende, aan bovenstaand adres te richten.
Van 'rantisekPajkr te Hradci Knilové(üoliemen).
No. Ui.'!. Zwart S stukken.
a b c d e f g h
Wit (7 stukken) geeft in .'i zetten mat.
Xationale Probleemwedstrild
?uitgeschreven door het Weekblad De Amsterdammer".
lïliLEMEST.
AH. 1, Tot den Wedstrijd worden toegelaten oor
spronkelijke 4-, 3- en 2zettige schaakproblemen, ver
vaardigd door ingezetenen van Nederland
Aft. 2. Uitgesloten worden problemen, die reeds
vroeger werden gepubliceerd, of' in eenig
ProbleemEmbden, de !)'2-jarige zuster van Heinricb Heine,
die te Hamburg woont, de 122 ongedrukte fa
miliebrieven van den dichter, die in haar bezit
zijn, voor het grootste gedeelte aan haar zelf en
aan zijn moeder gericht, benevens die herinne
ringen en berichten, die zij tot het volledig ma
ken van de tegenwoordige Heine-uiographieën
gewenscht acht. door haar zoon baron Ludwig
Embden laten uitgeven. In onafgebroken volg
orde reiken deze brieven van Heine's universi
teitsjaren tot weinige dagen vóór zijn dood.
Vooral omtrent het huwelijksleven met mevrouw
Mathilde, die wel ?;schoon als de morgenster"
zijn zorgen met haar glimlach verdreef, maar
toch ook aanleiding tot vele droevige uren gaf,
komt hier voor de eerste maal de documentaire
werkelijkheid aan het licht.
Herbert Spencer heeft aan d« redactie van
Figaro een brief geschreven om eenigzins zijn
excuus te maken over zijn verklaring dat hij
nooit iets van Renan gelezen had. »Sedert ik mij
iu 1885 overwerkt had, en mij gedurende 18
maanden van lezen en schrijven heb moeten
onthouden", schrijtt hij, »heb ik mij alle lectuur
die niet rechtstreeks tot mijn onderzoekingen
behoorde, moeten ontzeggen, omdat zij evenzeer
op mijn zenuwen werkte als mijn eigenlijke
arbeid. Ook de gegevens die ik in de laatste
deelen van mijn Jjescriptire soaoloyy heb ver
werkt, zijn voor een groot deel door secretarissen
voor mij verzameld en geclassificeerd. Naar
hetgeen ik van de werken van Itenan hoorde,
schenen zij mij niet in het kader van mijn
onderzoekingen te vallen. Zoo zijn er tal van
uitstekende Kngelsche schrijvers, over wie ik
hetzelfde zou moeten verklaren."
ScJutsen door JAK PKKKKÜOO.V.
Uitgave van H. J. Greub te Xutphen.
Zonder twijfel verraden deze schetsen talent
en een reeds geoefende hand; jammer dat de
auteur zich nu en dan versnapert aan Nieuwe
(üdsiaansche woorden, die in zijn werk het
ett'ekt maken van enkele bonto kermis-pailletten
op een fatsoenlijk costuum. Hij zal zijn werk
niet ontsieren door ze weg te laten. Onder 't
twaalftal schetsen is «Een brief", schier een no
velle, goed en mooi van opvatting en vorm.
sllet liuwlijksaanzoek" een kostelijke parodie en
»I)e bietenrooiers" een goed geziene en zuiver
weergegeven realistische studie. ;Nora," (ïenesis"
»De Séance" daarentegen ziju zeker alleen in 't
bundeltje gekomen om liet dik genoeg te maken.
't (ieheel is zeer lezenswaard.
Dinsdag en Woensdag l en 2 November 1SH2
zullen de 1111. l'Yederik -Muller A ('o. in de
Brakke (irond" te Amsterdam eeue verzameling
schilderijen van oude meesters, antiniiiteiten en
porseleinen veilen, ten deele afkomstig uit de
nalatenschap van de barones Taetx van
Amerongen van Natewisch, g-eb. Hodshon te Utrecht.
De namen lirakenbiirgh, Jan Miense -Molenaar,
Frans v. -Mieris, Noomsz. Cornelis Troost en .lacob
de Wit komen in den catalogus voor; voorts zijn
er bronzen, zilverwerk, kanten, miniaturen,
boubonnières en snuifdoozcn, tal van antieke meu
belen, Delftscb, een beroemd ('hineeseh servies,
dat aan Adriaan van der Hoop heeft toebehoord,
een ander ('hineeseh servies met de wapens der
familie Van lieverborst, nog veel meer serviezen
en porselein, Saksische, oud-Sèvres,
Doultonmajolica, Doornikseb porselein, ('holsea,
Wedgwood, eudele stukken Amstel-porselein,
Frankenthal. Loosdrechtsch, Lausanno, lloiiiiansch, een
geheel museum van ceramiek. Do verkooping zal
ouder de buitenlandsclie liefhebbers zeker de
aandacht trekken.
tornooi mededongen. Verder worden niet tot den
Wedstrijd toegelaten jn-oMemen met rooricaiirdcii en
:tlfinatx.
AH. :t. Het aantal ingezonden problemen mag voor
elke at'deeliiig .-t-, 3- of 2zetton) niet meer dun drie
bedragen.
AH. i. De problemen moeten worden gen-teen! op
afzonderlijke diagrammen, waarvan de keerzijde de
volledige oplossing draagt.
Ai-t. 't Alle problemen moeten worden voorzien
van een nniltn. Voor 4zctten moet een ander motto
gekozen worden dan voor 3/etten en hiervoor weer
een ander dan voor 2/etten.
Art. <i. De diagrammen, van motto's voorzien,
moeten vóór .< Maar! /v'ï' in het bezit zijn van den
heer Jlud. J. Loman, Mira Lndgt. Jicroiidu Jiumi,
llfi-ne HUI, l.nmlon fS. J-:.}
Tevens zenden de deelnemers vóór dienzelfden
datum l un iuuiiu en adres in een verzegeld eouvert,
dat van bniteu hun motto dr^agt. aan den heer J. l'.
Heemskerk, Xoordeinde OC, 's-Gravenha°e.
Ar*. 7. De ie, te zenden problemen gaan over in
het eigendom van de l'itgeverstirrna van h,-t Weekblad.
Art. . De bekroonde1 en eervol vermelde proble
men zullen onder motto's in de sehaakrubriek van
liet Weekblad worden opgenomen Komen binnen G
weken na de plaatsing geen gegronde aanmerkingen
in betreffende rorreelheid of oorspronkelijkheid, dan
worden de namen der bekroonde en eervol vernielde
anteiirs bekend gemaakt en h u u de u (geloofde prij
zen toegezonden.
Art. 'i. De Jnry geeft in een uitvoerig rapport
verslag van haar onderzoek.
~lrt. IL Alle inzendingen moeten de deelnemers
met (ene andere hand doen schrijven.
AH. 11 /'/(/':."«:
Voor -toetten: Voo:- :!/,etten: Voor 'Jzetten :
een Prijs : ? 25. Ie Prijs: ? 20. Ie Prijs : ? l 5.
2" Prijs : / 10. 2e Prijs: ? 5.
i'De Jury zal in een der volgende rubrieken wor
den bekend gemaakt.)
Vereenigd Arast. Schaakgenootsehap CaféRoode
L°enw, Vijgendam. Speelavonden Woensdag en Za
terdag, 8 12 Jaar], contributie / G.
Amst, Schaakclub CaféWiederhold,Damrak,
'sJIaandags, S?12. Contributie ? 3.
inumMjMiimiiiiiMiMiiiHiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiimiinniiMiiiiimiMiiiMiiiiiiiiiii
Uit Chicago.
Willem de Zwerver", wiens » meidenpraatje"
uit Chieago wij onlangs aanhaalden, vertelt om
trent de speelsalons het/ volgende.
7>oo dikwijls wij een democratischen burgemees
ter hebben, staan de speelhellen van onze stad
wijd open. Komt, echter een republikein aan de
regeerini;, dau sluit hij ze. De reden hiervan zal
wel ziju, flat de democraten meer op het grauw
steunen, ftorace Greeley zeide immers reeds : Het
is niet waar, dat iedere democraat een paardendiet'
en schurk is; maar zeker is iedere paardendief en
schurk een democraat."De republikeinen houden het
liever met meuschen, die geld in de bank hebben,
en wat hunne kleine ondeugden aangaat, de
welvoegelijkheid in acht, nemen. Daarom ziju zij in
den regel afschaffers en vijanden van het openbaar
spel. Dat zij daarbij zelf binnen hun vier muren
poker spelen en champagne drinken, spreekt wel
vaii zelf. Daarvoor zijn zij gentlemen, en gentle
men verstaan in Amerika ouder levensgenot: po
ker, champagne en fijne sigaren. Maar, als gentle
men, die van fijne vermaken verstand hebben, zien
ze niet gaarne, dat Populus zich op zijn ruwe
wijze openlijk amuseert. Het canaille moet in de
week werken en Zondags in den bijbel lezen.
Daarvoor is het op de wereld en daarbij vareu de
zaken en openbare orde, het best.
Ik zelf behoor tot geen der beide partijen, wel
licht om die reden dat ik de republikeinen voor
gauwdieven in zwarte gekleede jas en de demo
craten voor gauwdieven in hemdsmouwen houd.
Ik zou niet weten, hoe ik onder zu'ke heeren in
mij het ware exprit de i-orp* zou kunnen ophou
den. Maar wat het, hazardspel betreft, hierin ben
ik democraat. Ik ben, om mij wetenschappe
lijk"' uit te drukken, voor de canaliseenng
van de ondeugd". Gespeeld wordt, er nu eenmaal
op allerlei wijzen en met den grootsten harts
tocht. Verbiedt men het openbare spel, dau wordt
er is het geheim gespeeld, en daarbij bedrogen
dat het zoo'a aard heeft. Wie zieli verdedigt,
wordt kreupel- of ook wel doodgeslagen. Dan is
het, toch zeker beter, wanneer de overheid enkele
plaatsen van deze soort coiicessioneert, eu ze onder
scherp toezicht houdt. Dit is het geringste der
beide kwaden nog. Ik spreek van het standpunt
der ervaring. Chicago is eeu westelijke stad en
tevens een groote iiavenplaats en het herbergt,
daarom een leger van halsafsnijders en spelers van
beroep, die bij licht veel beter in het, oog zijn te
honden dan in het donker. Zekere wijken wemelen
hier van toughs", dat zijn taaie" kerels en ver
metele knapen van de, ergste soort. Aanrandin
gen, zelfs op klaarlichteu dag en in volkrijke ge
deelten, zijn menigvuldig.
II zijt zeker wel eens in Monaco geweest, eu
hebt daar de geparfumeerde zijde van de ondeugd
gezien. Hier riekt de zaak «aar whiskey en bier.
)e speelliellen zijn alle -i'/ixft/iïx, eeu of twee trap
pen hoog. Men gaat meestal door een /y'/W
gelijkvloers binnen. Onze speloiulenicmers zijn
rijke meuschen en hebben wat geld voor zulk eeu
voorhel over. Men vindt bij voorbeeld in de
Clarkstreet, een der groote verkeers-adercn der stad, in
nommer ]'!!? een typische plaats van deze soort,
niet barbaarsche weelde toegerust, alles gesne
den eikenhout, brons, spiegelglas, marmer, glas
mozaïek en electrische lampen in overvloed.
De geschiedenis moet minstens 20,000 dol
lars gekost, hebben. Wie lust, heeft, laat zich
door den iKirknjn;-^ die in ecu wit jasje en schort
gehuld is, een tlrink geven en komt, dan door een
deur aan liet einde der zaal in een kleinen corri
dor, van waar een smalle wenteltrap naar de
eerste verdieping voert. Reeds wanneer men deze
trap betreedt, hoort men het eigenaardige droge
getik der ..<?///)»''. Dat zijn de cirkelvormige liches,
ongeveer zoo groot en zoo dik als een i'ransche
CORRESPONDENTIEWEDSTRIJD.
(Adres: Marnix~kade 43, Amsterdam.)
18e Zet van Zwart.
A BC D j E F
lITirSs-Tii'eTföL el L d5: Beslist.' l» b7:
2D b2: feö: Pe7c6 L d7 L b7 D Ii6
S 1)1 de5:ï:iSas P tl a f6 I) au TfStlS
4 Beslat. lieslist. f6 PfChöTfSi'S
5 K d7 b5 L fö! 0-0-0 D t!6 f5
C P a5b7: P d4: gh:!: P iOd.ï: T e8e4: Pc6c5:
7PcCdS: Bc*lixf..P u-2: g6 PeafS'f
STJes/tó.D g7 T b t: JSeslot. ,L d4 L u'2:
!> aStlS Beslist.' Beslist.! I) g-t ;1> d7 D sr4 f
10 D f4:T;iSd8 .Be*l-ist.:,T f'SeS Paab.3 L 2 t
I'iirtiJ It /il: 16. P d2i'3, Ii5 ; 17. l' gih2. D f6: 18.
M, T aHilS.
') De heer v. d. Jlenlen geeft deze partij op, daar
hij, /o 'als hij ons meldt, door verzien de koningin
verliest.
We verzoi-ken den betrokken deelnemers, ons te
willen opgeven : den 17en zet van Wit in C 2, d in
Kien zet van /.wart in E 5 en dun ITen zet, van Zwart
in F 7.
De zetten, in de vorige rubriek opgegeven als
gospee.ld in /; ?- behooren thuis in K ;, in welke partij
nog is geschied: 17?P t'(! : en 18. hij T
De zetten van den heer .MunljrxveriV kunnen wii
weer niet pnbliceeren. Wij verzoeken hem dringend
om eenig bericht.
II. J. d. H.
CORRESPOX DENTIE.
t'. T. v. II. te G. Probleem van 13 (>cl. is volkomen
jnist.
UIT DE SCHAAKWERELD.
Sedert eenige weken is de afdeeling y,'i,H-<r<'«i,i
van den Xed. Hehaakbond gereorganiseerd, en huudt
geregeld iederen Woensdagavond een bijeenkomst.
De opkomst is zeer goed; de contributie bedraagt
? '2. De heer Wansink Iraeht daar ter stede een
onafhankelijke schaakclub <.p te richten. Bijzonder
heden daaromtrent meldt men ons niet.
De heer Lolnnann, te I.Jmniden schrijft ons:
,.Hier bestaat, geen schaakclub, noch is er eenige
liefhebberij onder mijne medebewoner*te bespeuren."
De heer II. Postma heeft wegens drukke
bezighelen bedankt als secretaris van het gezelschap
sou. Wie spelen wil, koopt eerst een partij ellips''.
Er bestaan er van allerlei kleuren en iedere kleur
beduidt een andere waarde, van 10 cents af. Dt;
inzet wordt met chips gedaan en de dealer, de crou
pier, betaalt in chips. Eerst wanneer men niet,
verder spelen wil en gewonnen heeft, laat men
zijn chips in geld omwisselen. Dan opent de
derder de lade, haalt daaruit de vuilegreenbacks te
voorschijn (men weet dat onze banknoten wegens
hunne groene rugzijde zoo genoemd worden) en
betaalt daarmede de winst uit.
Ik houd het voor zeer waarschijnlijk, dat de
drie gratiën uu en dan tot den kassier in Monaeo
komen neerzwcveu en daar toekijken, hoe het
voornaam gezelschap in die prachtige salons zijn
mooie goudstukken kwijt raakt. Maar in een
Ainerikaansch speelhol zijn de gratiën zeker nog
nooit geweest, daaronder verwed ik mijn hoofd. En
moehtcn zij eens in zulk een verdwalen, dan
zouden ze bij het eerste gezicht op den croupier
terstond de vlucht nemen. In hemdsmouwen en
den hoed op het hoofd, een brutaal schitte
renden grooten diamant op de borst, in de
linker wang de tabakspruim, afwisselend met het
spel bezig en tabaksap spuwend, zit hij daar in
vulgair welbehagen, van top tot teen de respec
tabel geworden, weldoorvoede galeiboef. De crou
pier te Monaco is in vergelijking daarmede een
geboren heer" en een echte markies met zijn
sympathieken tenor en zijn voornaam uitgespro
ken Faites votre jeu, messieurs."
En dan de spelers ! Mocht er in dit land eens
eene groote revolutie uitbreken, dau zal de
Amerikaansche Dauton met juist instinct zijn
Septembriseurs nergens anders zoeken dan in onze
speelliellen. £L>garth zaliger zou daar eeu onschatbaar
museum voor alle vormen der beestachtigheid
gevonden hebben. Ik heb de prachtigste en leer
zaamste koppen gezien, ieder een geheel
conversations-lexicon van laagheid. Daar zitten gewone
dieven en inbrekers, die in den laatsten tijd slechte
zaken gemaakt hebben en nu probeeren, de
pharaobauk eeiiige greenbacks af te snappen, om weder
eens een vroolijkeii nacht door te kunnen brengen.
Daar aan de roulette zitten een paar deftige
gamblers" met alle attributen van vulgaire
elegantie, met verlakte schoenen en schril
glimmeuden hoogen hoed, diamanten eu zware
horlogekettingen, lijkbaar is het alleen voor tijdverdrijf,
dat zij de uommers met chips bedekken, terwijl
de bal snorrend rondloopt. De heeren hebbeu geld
en laten het gaarne zien, terwijl zij de banknoten,
in rolletjes gewikkeld, onverschillig uit h uu vest
zak Laleu. Te Napels heeft men mij c<ipintniomt
getoond, die er precies zoo uitzagen en zich precies
zoo gedroegen.
Het balletje rolt, de chips klepperen, do steenen
rollen. Kroesharige negers loopen druk heen eii
weer en bieden ververschingen aan, kleine glazen
met bier en nog kleinere half met whiskey gevuld.
Psychologisch is dit hetzelfde tooneel als in Monaco.
Wie wint. wil meer hebben en verliest, wat hij
gewonnen hcefr; wie verliest, wil door dol wagen
het verlies gelijk maken en ten slotte gaat, altoos
het geld uit de zakken der spelers in de groote
ijzeren kast, die daar in de hoek staat, ecu sym
bool van de solvabiliteit en respectabiliteit der
bank. Het interessantste en merk waardigste aan
het geval is echter niet het spelen zelf, dat zoo
menigmaal gezien eu beschreven is, maar het feit,
dat dit, tuchthuis, in volle vrijheid werkend, niets
is dan een politieke machine. De gambler is eene
politieke macht, vooral in de democratische partij.
Komen de verkiezingen, dan stelt dit gespuis zich
als een uitmuntend gedisciplineerd leger ouder
do bevelen van den koning der spelers, een Ier,
genaamd Michael Mac Donald, die steeds Mike
Mae Donald" wordt genoemd Mike is milliouuair.
Hij staat, sedert twintig jaar aan het hoofd van
het misdadigers- en spelerselement van Chicago.
ledere gauwdief is zijn beschermeling, ieder is
hem echter ook tribuut schuldig. Voor ieder, die
gearresteerd wordt, stelt hij borg, en moet er een
naar het tuchthuis, dau werkt Mike aau zijne be
vrijding, hetzij door geld of politieken invloed.
..Staunton1', te Groningen. Tn zijne plaats werd ver
kozen de heer Dr. Westendorp Boerma.
De volgende opmerkelijke partij tusschen twee
Bohème!s, ontleenen wij aan 't jongste nummer dor
Sretozor"'.
TWEEPAARDENSPEL IN DE NAIIAXD.
Wit.
.1. Keinxch.
l e4 l e5
2 P I'S 2 P «*6
« 1^ e4 3 V f&
4 P !T-"> 4 L (-5
/wart.
T. K. Traxler.
7 b5
8 L 1)3 S P e4:!
i) P d8: i) P c5 f
10 K c3 10 P e2
11 D e2: 11 L (14 t
5P1<: »Lf2:T 12 R b4 12 ad t
6 K e2- 13 K b5! 13 L
a6'tBest is G K il 14 K a5 14 L
(136P(I4t 15 K b4
15Pa67 K tlS
16 K at 16 P b4f
De wil e, waarop zw-art 1 - v i i. i- -j.' i
't spel tl, n,s beslist, is l< K W: i( ^jfmat
in hooge mate ingenieus.
EindsteHing uit een correspondentiepartij
Zwart (W. Klose) 11 stukken.
a h c d e f g h
Wit (Adam) 8 stukken.
36 T f7: 36 D liSrf
Wit gat' hier 't spel op, want op 37 gh3; volgt
del:f benevens T f7 en op 37 K gl wint D g2;f