It Si DB AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. Of men bij de heerschende Russo-manie in de Fransche keuken ook Russische spijzen en dran ken zal gaan opnemen, is nog eene vraag. Ka viaar, sterlet en thérusse zijn reeds bekend; »wotki" (afschuwelijk riekende brandewijn) en »kwas", een andere gegiste drank, zijn zeker te Parijs en te Berlijn al wel te krijgen ; de cham pagne van verzuurde paardenmelk, »kefir" en skumyss", wordt ook in Amsterdam geleverd. »Kwas", is een zeer uitgebreid begrip ; de boer maakt het van alles, hij giet water op beschim meld roggebrood, op rottende appelschillen, op pruimen of berkensap, en noemt het product «kwas '. De fijne kwas, volgens recept, is intusBchen niet te versmaden. De Rus snijdt versch gebakken roggebrood in stukjes, laat deze in den oven drogen en dan gedurende eenige dagen in een houten vat zuur worden met wat gist en veel water. Daarna filtreert men het vocht door een doek, tapt het op esschen af en werpt in iedere flesch een paar klontjes suiker. De flesschen worden goed gekurkt, de kurk met ijzer draad omwonden en aldus eenige weken onder zand bedolven in den kelder bewaard. Bij het gebruik knallen de kurken als van champagneflesschen en de lichtbruine klare kwas schuimt hoog op in het glas. De srnaak is aangenaam zoetzuur, verkoelend en prikkelend. Een ander recept voor kwas is veel fijner, maar moeilijker te krijgen, van berkensap. Zoodra vorst en sneeuw weg zijn, boort men in tiinke berkenstammen (van minstens een voet middel lijn) een gat van ongeveer een vinger diep, op n a drie voet boven den grond, en min of meer hellend. Daarin steekt de boer een ruw van hout gesneden gootje, doch zoo, dat het sap niet langs, maar alleen door het gootje loopen kan. Daaronder zet men een emmer, en een ge zonde boom kan gemakkelijk twintig liter sap in een etmaal geven. Zoodra de bladknoppen zich ontwikkelen, wordt het sap dik en kleverig en is voor kwas ongeschikt; ook de smaak is dan eenigszins bitter. De goot wordt er dan uitgeno men, het gat met een stop dichtgeslagen, en men beweert dat de boom er niet door lijdt, liet sap, versch gedronken, lijkt geheel op water; wil men er kwas van maken, dan wordt het doorgezeefd, op flesschen gegoten en bij iedere flesch twee trosrozijnen gevoegd ; dan gekurkt, gelakt en in den kelder onder zand gestopt. Deze kwas is heerlijk, bevat veel koolzuur, en wordt door doctoren aanbevolen. Ook van appelen en prui men maakt men fijne kwas; deze zal wel op de Normandische ciders en pruimemvijnen gelijken. Verduurzaamde levensmiddelen, ,>blikjes", con serven, zijn voor burgerhuishoudens niet meer zoo iets extra's als vroeger; eenige firma's kun nen ze door den grooten voorraad die inge maakt wordt, zoo goedkoop leveren, dat zij niet duurder uitkomen dan de huismooderlijke snijboonen en zuurkool; men behoeft dan zelf niet de moeite te doen. »Het Frankforter zuiirioolvat", firma Joh. C. Wagtendonk, Lange Niezel '22, levert behalve Hollandsche. Frank forter en Mainzer zuurkool, twee soorten van groenten: gezouten ingelegde en geblancheerde (afgekookte); in beide soorten spersioboonen, snij boonen en andijvie. De geblancheerde behoeven slechts een half uur gekookt te worden on zijn dan gereed. Uit groote geverniste blikken, maar toch bij het gewicht, kan men ook dagelijks doperwtcn, snijboonen, spersieboonen, andijvie, spinazie, zu ring, pastelein en soepgroenten krijgen. E-e. lllllllltllMIIIIMIIIIIMIIHIIUtlUUIUIinlIIIIIIMlHH De dood achter de coulissen. De Peters burger actrice X. G. Wassiljowa heeft aan een medewerker van de Nowo&ti den indruk geschil derd, dien de tragische dood van den tooneel speler Swobodin op de kunstenaars maakte, welke den i/den October met hem speelden. Mevrouw Wassiljewa speelde in het stuk de dochter van Obreschonow, wiens rol Swobodin had. liet was een tragisch toeval, dat Paul Matwejewitsch juist moest sterven gedurende de opvoering van dat stuk, waarvoor hij zich zooveel moeite gege ven had. Toen hij vernam dat het stuk van Ostrowski, Sehutniki, weder op ons tooneel zou gebracht worden en dat hij Obreschonow spelen zou, kende zijn vreugde geen grenzen. Hij zoido mij meer dan eens, dat het hem hoogst aange naam was. na al de waardelooze stukken, die tot nog toe gegeven waren, weder eens in een voor beeldig stuk te kunnen optreden. Hij deed zijn uiterste best. dat het ook zoo voorbeeldig mo gelijk gespeeld werd, repeteerde met vele col lega's hij zich aan huis en was uiterst gelukkig, dat zich in hunne rollen begonnen thuis te gevoelen. Ik heb er vroeger niets van gehoord, dat Swobodin ziek was. Hij de repetitiën (wij repeteerden de Sehutniki driemaal) bemerkte ik eveneens niets bijzonders, bij de algemeene repe titie sprak hij wel zachter dan gewoonlijk, doch daar werd geen acht op geslagen. De dag van de opvoering kwam. 'Het stuk begon en het eerste bedrijf gelukte voortreffelijk. Ook ditmaal sprak Swobodin zachter dan gewoonlijk en dit werd in de zaal opgemerkt. In het tweede bedrijf probeerde ik hem er toe te brengen lui der te spreken, maar'hij versterkte zijn stem niet. De slotscène van het derde bedrijf spoelde hij meeslepend, en toen de gordijn viel klonken luide bravo's en een onstuimig applaus. Eerst kwamen wij op het geroep beiden naar voren, daarna ver scheen bij alleen, de derde maal greep hij echter weer mijne hand en het scheen mij alsof hij hierop steunen wilde.... liet vierde bedrijf ving aan. Ik speelde met Warlemaw de eerste scène.... Daarop volgde de scène met Obreschonow. maar Swobo din verscheen niet.... Er verliep eene minuut. een tweede, en plotseling bemerk ik, dat liet gordijn valt. In de grootste ontsteltenis loop ik aehter de coulissen, waar reeds eene onbeschrijvelijke verwarring heerscht en vraag als door een voorgevoel wat er met Swobodin gebeurd was. »Swobodin is gestorven!" wordt mij geant woord. Ik stond eerst als versteend en moest mij toen aan de coulissen vasthouden, om niet om te vallen. Voor mijn oogen werd het duister. Ik herinner me alleen, dat ik dicht bij mijn ooide woorden hoorde: »de voorstelling moet gestaakt worden!" »Wat zijn dat voor nieuwigheden? De voorstelling moet voortgezet en de directie geroepen worden." Er liep iemand op mij toe, reikte mij een glas water aan en zeide: -bedaar wat, het vierde bedrijf moet ten einde gespeeld worden." Waarschijnlijk ben ik op de eene of andere manier tot bedaren gekomen, want plot seling bevond ik mij op het tooneel.... Ik brak in een krampachtig snikken uit.... Warlemow (Chrjukow) vraagt mij. waarom ik ween, terwijl hem zelf de tranen over de wangen loopen. Ik hoor dat iemand de woorden van Obreschonow uitspreekt, ik zie op.... Petrow leest de rol uit het boek voor.... Onder woest rumoer en tiniten speelden wij zoo goed wij konden bet vierde be drijf ten einde.... Het stuk was uit." Een deicollega's van Swobodin vertelde nog van de groote verwarring op het tooneel. >De regisseur geraakte geheel en al van zijn stuk en beefde over het geheele lichaam, de overige acteurs en actrices weenden als kinderen. Terwijl hot stuk ten einde gespeeld werd, wiesch men den overleden acteur het blanketsel van het gelaat.... Van minuut tot minuut verwachtte men in den schouwburg de aankomst van do vrouw en kinderen van den overledene, terwijl het orkest de een of andere polka begon te spelen.... Dit was reeds niet meer uit te houden.... De tooneoispelers morden en het publiek protesteerde.... De Schutmk' zijn voor langen tijd van het repertoire geschrapt." Sarah Berhardt heeft een proces gewonnen, dat negen jaar geleden begon. Het w.'is tijdens /ij Frou-frou speelde in de Portc-S.'tint-Martii), onder het grootste enthousiasme. 'Weelderig in haar smaak liet Sarah haar eigen loge niet bui tengewone pracht behangen en meubelen ; de gelukkige directeur-gerant kon zijne ^ster" niets weigeren, vooral omdat de schouwburg destijds geheel nieuw werd gemeubeld, Madame IJornhardt zelve koos de behangsels, de stoffen, de omlijs ting, de meubelen; haar smaak, door geen bezorgdheid omtrent den prijs belemmerd, was onberispelijk. Toen zond do decorateur zijne nota, en de directeur, zonder eenige aanmerking op de posten te maken, gaf haar aan Sarah. Hij beweerde dat alles aan haai- geleverd, door haar gekozen was ; /.ij moest ook betalen. De actrice weigerde; /ij beweerde - en bewees dat het in de Parijscbe schouwburgen de gewoonte is, voor eene >ster" eene loge in te richten, ??- op kosten der administratie, de ster" waardig. Daar zij wel de stoffen gekozen, maar het uit niets bleek dat zij die besteld" bad, nam do rechtbank met dit bewijs genoegen. Het stadje Wittenberg beeft als herinneringen aan Luther niet alleen het oude slot mot de slotkerk,' maar ook het oude Augustijnerkloostor waar Luther eerst woonde. Al di- vertrekken daarin zijn zorgvuldig bewaard zooals ze waren: de kamer waarin hij na zijn trouwen verblijf hield toont een aardig hokje met twee zitplaatsen aan het eene raam. waar men gezellig tegenover elkaar kon zitten. De oude tafel, met allerlei relieken, staat in liet midden van de tafel. Peter de Groote bezocht de/e kamer en schreef met krijt zijn naam op de deur. Men beeft deze mot eene glasruit overdekt, zoodat nog een deel van het schrift te lezen is, >Pet", met d'! Russische l'. Meu wijst aan do bezoekers ook hot huis ran Lucas ('ranach, midden in do stad: hij maakte ook Luthers portret. In de slotkerk is het graf van Luther, dicht bij dat van Melanchton. De kerk staat tiisschen een der slottorens en hot gewezen paleis van de keurvorsten van Saksen. Men heeft nu van den slottoren de schietgr.ten en tinnen wen-genomen en hem verhoogd, een bveede blauwe streep dicht langs den boveurand draagt de woorden: Ein' toste Burg ist unser Gott." Te Londen wandelde oon dame, mevr. Loniso 841111-0, kalm over het trottoir, toen zij eensklaps werd aangevallen door een bond, die baar >|e parapluic uit de hand rukte en er mede wegliep. De dame kon den. v)orvootigou diet niet nahiojion. maar een politieagent (een Lnndensche) deed het, en zag dat de terriër zich versehool onder een kar, die vlug doorreed. Niet zonder moeite deed men het rijtuigje stilhouden; de meiisehen die er in /aten, de vischkooper Krederil; Hampton en zijn vrouw, verklaarden dat do hond niet van hen was; maar ile wantrouwende agent was er op gesteld, het rijtuigje te onderzoeken en vond daarin op don bodem ruim een dozijn paraplnios, min of meer bemmlilenl. Do heer en juffrouw llampton werden naarde gevangenis gestuurd en /uilen daar ecnigo weken doorbrengen; met den armen hond, die zoogoed gedresseerd is. y.;\\ het anders gaan. l'ijisgebleken onvorkoophaar te /ijn: niemand torh wil ilen hond hebben, wiens parapluiojiicbt telken-, den eigenaar aan onaangenaamheden zou blootstellen. hij moet nu. volgens het reglement, gedood worden. verklaring van het spelletje bedoeld inliet versje: »Auwe, willen wij 't samen klaauwen'? »Ik ra stoot', Aauwe schijt xAauwe is zijn klaauwen quijt," waarmede ik het niet eens ben. Ik herinnerde mij, namelijk, onder het lozen, een spelletje uit mijn jeugd, die ik aan de Zaan heb door gebracht, 'waarbij wij, jongens, met een koot of klaauw, zijnde dat gedeelte van een paardenpoot, gelegen tusschen het pijp- on kroonbcen, spoelden. Gezegde koot of klaauw werd, na er een opening in gemaakt te hebben, met gesmolten lood ge vuld, waarna wij daarmede op eenige op rij geplaatste knikkers wierpen; do knikkers uit de rij geworpen, waren voor den werper. Kwam de koot na den worp met het ronde gedeelte boven te vallen dan noemden wij dat ..stoof", viel zij echter op haar zijde of met het ronde gedeelte onder, dan heette het >schijt;" door de nietmedespelers of soms ook de spelers onderling werd daarbij meestal om een of meer knikkers, met hem die werpen moest, gewed op »raak of stoof", of »raak of schijt.'' Waren de knikkers van een der medespelers op, dan werd niet zel den geworpen en gewed om de koot zelf, die bij verlies in handen van den gelukkigen winner overging. Ik geloof dat dit de juiste verklaring is van het in bovenvermeld versje bedoeld spelletje. Een »oud, helaas ook een oude. Stolkcr" geeft ongeveer dezelfde verklaring; met de bijvoeging: »Het spel geschiedt op tweeërlei wijs. De meest gebruikelijke is, dat men met de eene koot naar de andere werpt om haar te raken; de minst gebruikelijke, dat men de koot in draaiende be weging omhoog werpt om de tegenpartij te laten radon: »stoof of schijt". ->Stoof' ligt de koot, indien zij met de rug omhoog ligt, steunende onder op twee vooruitstekende knobbcltjes en boven op den neus der koot; .schijt" ligt ze, wan neer ze o]i een der twee zijden ligt en dus omver gevallen is. Wie nu mis raadde was zijn koot kwijt". De heer J. G. uit (."{recht wijst bij dezelfde verklaring ook op het klauwzeer", dat bij koeien voorkomt. De beer II. .). ('. P>. te Amsterdam. geeft een uitvoerige studie, met muziek; de/o inzender, evenals de heer v. d. W. te \ lissing'on, on nog anderen, geven in hoofdzaak dezelfde oplossing als de boer l'. lieden las ik in het Anist. Weekblad eonc Mijnheer de lieilacleur! l "w toonoolvorsl.'iggover. den heer H. .1. M., boud ik voor een eerlijk man, voor iemand, die getrouwelijk zijn indrukken neerschrijft zonder aan/ieu des persoous. En bet moet go/cgd wor den, dat hij hot doet met oen frischlieid en oor spronkelijkheid, in oen taal en vorm, die ver uil stoken boven wat het Nederlandse!) publiek gewoonlijk als tooneclrecensies te slikken krijgt. En toch. in het verslag over do Oodipo-roi van Moiinot-Sully, kan do hooi- H. J. M. in mijn oog den schijn van partijdigheid niet ont gaan Wat door het Ned. Tooneel" in de laatste tijden voor het voetlicht wordt gebracht is min, erg min. 't Kan niet ontkend worden. Maar do heer M. weet dit menigmaal op zoo'n korte maar vernietigende wijze uit te drukken, dat zijn recen sies, dunkt mij, smartelijk moeten zijn voor de directie van bet Xeil. Tooneel. Die de roede spaart, baat zijn /.ion, zei Salomo. Alleen uit vaderlandsliefde, uit de vurige begeerte om het Nederlandse]) tooneel kunstrijk, levensvol, bloei ende, krachtig-schoon te zien verklaar ik dn scherpt", waarmee de beer II. J. M. hare voor stellingen weet af te maken .... ITi/i/c do beer M. in den Oodipo-roi van Mounot-Sully iets moois zien V ll'iltie hij oen vergoeding hebben voor al bet loelijko, dat hij door zijn verslaggoverstaak zoo menigmaal moet zien en liooren V Hot is wol mogelijk. Toch heeft het niet belet, dat hij van den Oedipe-roi oen enkelen onplei/ierigen indruk hooft ontvangen. In do dictie maakt zich do kunstenaar gaarne! aan overdrijving schuldig''. Zoo wordt, al- een zwakheid aangeduid, waarop ik als oon gonotdoodend iets den vinger zou gedrukt liobhoii. Maar de recensent wijst er over hoon. Hij n:il | nu eenmaal genieten. In zijn geheel verslag trof mij (anderen ook misschien V) iets gezwollen-, iets opgeschrootds. iets /irhzolt opwindends, de toon van ienianii. die zich en anderen wil over tuigen, dat hij genoten heeft. Spoelde M. S. den -JSon Oct. misschien anders dan dei: :.'.'!-ten ''. Zondagavond verdiende zijn spel, naai' het mij voorkomt, de bewondering niet, die de lu-er M. met zoovele woorden er over uit stort. Hij geleek mij een man toe. die langdurige, diepe studiën voor stuk en spel had gemaakt. een ton hoogste serieus on zooi' geoefend kun stenaar, die /ijn standen en gebaren, /ijn into naties cu zoggiimsw ijzen, in n woord zijn op vatting na voel inspanning aldus had vastgesteld en die nu dit alles in do overtuiging, dat het goed was. aan de Amsterdammers vertoonde. Dat oei1- < irieksch koning voor me stond, ik dacht er gorn seconde aan. Wol luidden mij zijn bewegingen, /ijn -tappon on houdingen menig maal iets opera-tenor-achtigs. I'it al zijn (loen bleek studie, oefening, overleg, routine, /.ijn steniuit/ettingeii klonken mij meest onaangenaam in oio oe-ren als noodoloos misplaatst, /.iju voor dracht look mij bijna altoos gemaakt 0:1 ge zwollen. Slechts oen hooi enkele keer in de scène mot z'u kinderen schoon liet mij mooi. In /ijii goheelo voordracht (Xondagavond) miste ik zuiver gevoel. Ik miste er dat ik-on-weet-niet wat, dat bij goed /eggen uit de ziel der sprekers direct tot ilo ziel dor hoorders gaat. dat toodore, innige, dat diep in iedere kunstenaarsziol slui mert, -om- slaapt en moeielijk te wekken is. Men kan immer- woorden zeggen en/eggen : naar het uiterlijke wat rythine. stembuiging, toon aangaat volkomen op de/elfde wijs en toch kan het ander-. l zijn. Wat ontbreekt er den tweeden keer aan? Vraagt het den tooneelspelers. Iets, laten we 't ziel noemen. Om den heer H. J. M. duidelijk te maken wat ik meen. In de voordracht van den man, die Jokaste's zelfmoord verhaalde, lag ziel. Hij gaf mij den indruk, dat hij op het moment, dat hij het verhaalde, liet feit niet zijn geestesoogzaggebeuren. Hij leefde mee, niet geheel, dan ware hij te be klagen, maar gedeeltelijk. Tooneelspelerszielen kunnen dat, dat is het afzonderlijke van hun tooneel-artist-zijn. Jokaste, die overigens zoo min was, zei, toen ze zich van haar man-zoon met smart en afschuw afwendde, het woord misórablo" goed. Herinnert ge 't u'! Welnu, wat er in 't verbaal was van dien bode en in het woord misérable" vau Jokaste, miste ik totaal bij Moiinet-Snlly. Het diep-innige. Dit doet aan zijn beteekenis als artist niet te kort. Een meiisch toch is geen speeldoos. En juist bij nerveuse naturen als naar ik meen, MounetSully is, is de wisseling van het gedisponeerd zijn het sterkste en het meest in hun spel te merken. Mounet-Sully te zien spelen als zijn instru ment, zijn ziel, goed gestemd is (helaas door welke nietige omstandigheden kunnen teedere instrumenten niet ontstemd raken) moet een on beschrijfelijk, een nimmer te vergeten genot zijn. Maar of dit Zondagavond 23 October 18SI2 in het Grand-Theatre het geval is geweest ik wil er mijn hoofd onder verwedden, dat de kunstenaar, desgevraagd, het zelf zal ontkennen. En dit komt mij voor, bij deze artisten-naturen te behooren, dat hun spel of goed of niet goed is middelmatig nooit. D. Den heer D. wil ik even antwoorden, dat Mounet-Sully den 2Msten October niet anders speelde dan den 2iist.cn, dat zijn vertolking mij beide koeren ontzet, geschokt, verpletterd heeft. (Dit is geen opwinding, maar de minst onjuiste wedergave van de machtige impressie, die ik ontving). De heer D. bedenke, dat Oedipus niet eenvoudig Grieksch koning maar (irieksch despoot uit een voorhistorisch tijdperk is, en dat men van Sophoclo/.s' kolossale tragedie niet do zoete' aan doeningen van oen moderne coini'die lannoy/intc mag verlangen of verwachten. II. J. M. c/icclamw. 40 cents per regel. Magazijn Keizershof", linimo keuze in : Wollen gebreide goederen; Hokken. Overtailles, Capuchons. Kousen, Handschoenen, Jaeger artikelen, enz. en/. SCHADE & O LD EX K O T T. HÜEEMöLLIR LEXIS, ft Corsets Francais, Leidschestraat 103, Amsterdam. Grootste sorteering CORSETTEX ( iMvJ/J-j in alle mogelijke genres voor Dames V f!//\) en Kinderen. Speciale Soorten voor f />'1i;h\$x corpulente Dames tot lO'J cM. taillewijdte. Hoofd-Depöt Dr. JAEGER's Orig, Non. folartifólen K. F. DEUSCHLEBENGER. stuift. Kulvertti'* 1.%?"<.. Eenig specialiteit in deze artikelen in geheel Nederland. Koninklijke Stoom-Yerwerij; Chemitche van F. IP. V.A.ÜST UtrecMscliestraai 43 en Hanenstiaai32, AMSTERDAM. DEN HAAG, Passage 11. S c Ii r 4J f- en C o p i e e r i u k t MATHIEU PLESSY". Beste en goedkoopste. Prijken en mon sters bij de agenten VAN EDEN & Co. te Krommen ie. prima voor Dames, Heeren en Kinderen. Ook officier-, militair-, rij- en koetsier Handschoenen. AU En-Gros Magazijn N.-Z. YOOKBIJRGWAI, 898' i'ti' dt- St. Lucii'Hstct'g. DÉTAILverkoop tot 8 uur. Handschoenen mogen gepast worden.