Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTBRDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No,815
Uit Dr. GA.NNEF's Studeerkamer.
(Het auteursrecht voor den inhoud van deze bladzijde wordt verzekerd volgens de wet van 28 Juni 1881 (Staatsblad No. 124).
Schetsen uit den Pauamatijd
Voorbijganger. »Daar zit de hond; maar -waar
is de blindeman?
Agent van politie. Natuurlijk is hij opgeroepen
l.Vtti voor de commissie van enquête te
verschijmeneer!"
II.
(In het kabinet van den rechter.) Uwe vragen
\jn onbeschaamd; ik heb u mijn getuigen
gesonden."
Juist, ze zijn al hier, achter slot en grendel."
III.
Madame: Ik ben het eens met uw zoon: ge
lebt ons onteerd door geld aan te nemen, maar
jgjj zoudt ons ruïneeren als ge het teruggaaf!."
dat
«zeg
dat
Een historische zeldzaamheid.
»Hé, Hiemstra, waar zoo haastig hèen? Wat
is er te doen?"
»Nu, om de waarheid te zeggen, ik ben
wat opgewonden," antwoordde Hiemstra. »Ik heb
juist een antiquiteit van zeldzame historische
waarde gekocht."
«Is het dat ding, daar onder je arm?"
"?«Ja," zei Hiemstra, het met liefde betas
tend. »Ik heb het door een advertentie gekregen.
Ga mee naar huis en je zult het zien. Ga mee!"
Homstra was zelf geen verzamelaar van curio
siteiten, maar verscheidene van zijne vrienden
waren het, en hij stelde zooveel belang in derge
lijke dingen, dat hij al gauw Hiemstra's invitatie
aannam. Zoodra ze veilig in Hiemstra's eigen
kabinet waren aangekomen, sloot deze de deur,
opende het pakje en haalde er een oud paar
groote waterlaarzen uit, die hij op tafel zette.
«Daar!" riep hij, trotsch. »Wat denk je dat
dat zyn?"
»0ude laarzen!"
- «Ja," riep Hiemstra, »maar van wie ?
is de vraag!"
»Houd op!" riep Homstra, smeekend,
het me niet opeens. Zeg niet zoo ruw weg,
dat de laarzen zijn die Olivier Cromwell. . . ."
«Ja juist. Dat zijn zijn laarzen."
»Droeg bij den slag bij Edgehill?''
«Precies. Datzelfde paar. Hoe weet je dat?
Heb je ze al meer gezien?''
»Hiemstra," zei Homstra, met stoïcijnsche
kalmte, »ik zou je wel iets willen vragen over
Olivier Cromwell. Ik ben niet erg ver in de
historie, maar mij dunkt hij was niet zoo'n soort
van kermismonster dat ze in kijkspelletjes voor
een dubbeltje vertoo
«Natuurlijk niet. Wat bedoel je?"
»Neen. Hij had dus niet meer dan n
paar beenen ?"
«Ik begrijp je niet, Homstra," zei Hiemstra,
»voel je je wel heel goed ?"
»En," vervolgde Homstra, »hij droeg maar
n paar laarzen tegelijk ? Anders misschien, om
zijn beenen warm te houden, twee of drie
paar ? "
»Geen nonsens meer, wat is er ?"
»Ik zal het je zeggen. Eergisteren nam
Hamstra me mee naar zijn kamer en vertoonde
me .... wat denk je ?"
«Ik weet het niet," zei Hiemstra een beetje
kortaf.
»De laarzen die Olivier Cromwell in den
strijd bij Edgehill droeg."
«Onmogelijk ! En . ..."
«Gisteren zocht ik Heemstra op, en hij nam
me trotsch mee naar zijn huis en liet me onder
zijn kostbaarste zeldzaamheden zien, wat denk je?"
«Hoe zou ik dat weten ?"
»De laarzen die Olivier Cromwell. . . ."
>;Ik vind het laf, me zoo te willen ergeren."
»Een oogenblik. Van morgen ontmoette ik
Hoe de Engelsche troonrede gemaakt werd.
[De ministers trachten, meest te vergeefs, elk een duit in het zakje te leggen. Gladstone wil
alleen van de lersche quaestie hooren. Onder de tafel zitten Sir Charles Dilke en Henry
Labouchère, die bij de samenstelling van het ministerie werden overgeslagen.]
Haamstra. Hij riep een aapje aan, duwde me er
in, naar zijn huis, sleurde me de trappen op.
naar het zoldertje waar Lij zijn kostbaren rommel
opbergt, en liet me zien . . . ."
«Wat ? "
»De laarzen van Cromwell".
Zij zaten elkander een oogenblik aan te staren.
«Homstra," zei Hiemstra, je zit wat te j
verzinnen. Of meen je 't ? Er is iets vreemds
in je oogen. Er zijn meer gevallen in je familie,
niet waar?"
»Kom maar mee," zei Ilomstra, «naar een
van de drio. Doe die kostbare laarzen in liet
papier en neem ze mee. Waar willen we heen
gaan ? Kaar Ilaamstra het eerst'.; Kom nico."
Ilomstra wilde het raadsel wel oplossen;
Hiemstra was verontwaardigd en wilde de waar
heid wel w.eten. Ze kwamen bij Ilaamstra aan.
Hiemstra pakte zijn laarzen uit, en zette ze
naast liet dito paar, dat hij bij Haamstra vond.
Ilomstra zeide:
»Ik zei je, Haamstra, dat ik al twee paar
gezien had, behalve dit;
nu zijn er vier
En", vervolgde hij, de laarzen opnemend en ze
Een moderne Faust en Gretchen.
Faust: graaf Caprivi.
Gretchen: het legerontwerp.
Gretchen's moeder: de
Rijksdagmeerderheid.
O was ik toch die rots voorbij!
Ik voel mijn
bloed in
d'aadren stollen.
Mijn ^oude moe
der staart
naar mij,
En zit te
knikkebollen.
metend, zool tegen zool, »Cromwell droeg op
dien gedenkwaardigen dag niet enkel verschil
lende paren, maar ook van verschillende grootte.
Er moet toch met CrornwelPs voeten het een
of ander niet in orde geweest zijn. HèT'
Haamstra was terstond bereid een aapje te
roepen; zij wikkelden de laarzen in papier, en
reden naar Heemstra. Het paar laarzen dat
Heemstra had, was al weer grooter dan de beide
anderen. Zij pakten ze in en namen Heemstra
met de laarzen mee.
Bij Ilamstra komende, vonden ze dezen op
't punt uit te gaan. Hamstra had een Convorsations
lexicon, hij had daarin Edgehill opgeslagen en
ontdekt dat Cromwell dien slag niet had bijge
woond. Dat maakt hem achterdochtig. Toen hij
nu de vior andere paren zag en bevond dat zijn
paar het kleinste van de vijf was, werden zijn
vermoedens bevestigd. En toen het nu bleek, dat
alle vijf' verzamelaars zich op dezelfde adver
tentie hadden aangemeld, en hun laarzen in
denzelfden >anti<|uiteiten"winkel hadden gekocht,
werden zij allen woedend. Zij zetten al de laarzen
in de vigelante, en klommen er zelf ook in ;
-. L_ Ilomstra ging bij den koetsier zitten en men
reed naar den winkel.
Er was alloen een oude man in den winkel. Hij zei dat de eigenaar uit
was, maar wou graag hooren wat de hecron te vertellen hadden.
:-Wij komen," zei Ilomstra, »over de laarzen van Olivier Cromwell.
»0 ja, mijnheer. U hebt de advertentie gelezen'! Ja wel, mijnheer.
Wij hebben hier het echte paar laarzen dat Cromwell gedragen heeft in den
slag bij Edgehill. Wilt u mij maar volgen, hoeren ?"
-? ->V excuseert/' zei Ilomstra beleefd, »we brengen ze juist mee". Hij
pakte het eerste paar laarzen nit. «Ziet u, dat zijn de laarzen die Cromwell
bij Edgehill droeg.... en dat ook-.... en dat ook''.
Hij pakte achtereenvolgens de laarzen uit, terwijl Hiemstra, Heemstra, Ilamstra
en Haamstra hem hielpen, een beetje boozer en gejaagder wordend naarmate de
zaak haar beslag kreeg.
De oude man krabde zich achter de ooren en zei niets. Hij keek verlegen.
>En nu hebt u nog een paar boven ' zei Ilomstra. »Dat is dus vijf paar.
Xu wou ik u wat vragen. Hoo komt het, dat Olivier Cromwell vijf paar laarzen
op n dag droeg, alle van verschillende grootte ?"
De onde man begon te prevelen. Hij dacht, dat liet allereerste paar door
Cromwell nog in zijn jeugd gedragen was, . . . hij groeide en natuurlijk zijn
voeten ook . . . en zoo waren er vijf verschillende grootten. . . .
O, en al dien tijd duurde de slag bij Edgehill ?"
Dien slag had de oude man vergeten. Hij dacht nu weer- dat Cromwell in
den slag misschien van laarzen verwisseld had. . .
=0, en van verschillende grootte V'
De oude man zweeg, en de vior bedrogenen begonnen spektakel te maken;
toen hij hoorde dat Cromwell in 't geheel niet bij den slag van Edgehill geweest
was, zeide hij dat zijn «mijnheer" er zeker al alles van weten zou. Voor zoover
hij wist was de zaak zoo : .Mijnheer had uit een museum in de provincie, dat
failleerde, een paar laarzen van Cromwell en vijf paar anderen uit dezelfde
periode gekocht. Op spoor was het briefje er at' gegaan, zoodat men niet wist
welk paar het precies was. Ze hadden ze dus maar «uit eerlijkheid" allemaal
de laarzen van Cromwell genoemd en er een soort van loterijtje van gemaakt.
Vijf koopers zouden de laarzen :voor een prikje" krijgen en de gelukkige
onder hen had die van Cromwell. ,
..Kn het zesde paar V"
.la, dat is op spoor weggeraakt. Misschien was dat wel juist hot paai
van Cromwell, maar dat zou al heel toevallig zijn, nietwaar ?"
*;'
Oude lieer, door ecnc al te vriendelijke Itnud op liet paard geholpen
-W. . w. . waar zouden mijn teugels tocli gebleven zijn? Ze zaten er van
morgen nog aan?"