Historisch Archief 1877-1940
fo. 822
DB AMSTERDAMMER, WEEEBLAD VOOR NEDERLAND.
DE STERRENORDER.
Bg Kon. besluit van 9 Maart jl. is bepaald, dat door alle officieren
het voor hunnen rang vastgestelde aantal sterren op den kraag der over
jas wordt gedragen. De sterren' in vorm en grootte gelyk aan die op
den kraag van de uniformjas. Ze moeten zich zoowel op de buitenzijde
als op de binnenzijde van den kraag bevinden, ten einde als
onderscheidingsteeken te dienen, hetzij de kraag is opgeslagen, hetzy hy is
neerIn het belanor der disciplins zal bovenstaande order in het badseizoen op gepaste wijze worden aangevuld.
liiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiimiMiiiiiM Minimum
iiiiimniiiiiiin
IIIIIHHIIUIIMIirUt
Julius Pruttelman Brommeijer.
Had ik het maar
niet begonnen, maar
het is nu eenmaal
gebeurd en er valt
niet aan te veran
deren. Het briefje
dat Charles in zijn
VanDag totDag van
Zondag 19 Maart af
drukte, was van mij.
Eenige handelaars,
zoo luidde het,''
-die zaken doen met
Ierland, begrijpen
niet, hoe het
yerleenen van een eigen
parlement aan Ier
land zooveel schade
kan doen, en vragen
-aan uw redactie
nog eens uit te leg
gen wat de reden is,
dat lersche koop
lieden en bankiers
niets als onheil en verlies verwachten van
?home-ruk, zoodat niemand zaken durft doen
en alle lersche waarden kelderen". Daar
kwam hij Woensdagavond bij me, in zulk
een opgewonden toestand, dat redeneeren
werkelijk onmogelijk scheen. Eerst een repe
titie van hetgeen hij in zijn blad geschreven
had. Home-Rule een nonsensicaal voorstel, de
katholieken zijn er tegen, de protestanten ver
foeien het,de grondeigenaars lusten het niet, de
fabrikanten en koop lieden evenmin, de rechts
geleerden spuwen er op, de geneesheeren zijn
er even bang voor als voor de pokken. de groote
winkeliers enz. bedanken er voor. Home rule
wordt alleen begeerd door de lersche
Jacpbijnen en door de priesters en de hoop die
hen blindelings volgt; de beweging voor
Home-rule is zoo revolutionair-socialistisch
mogelijk. Kwam heter toe, wat God verhoede,
^lan drosten alle lersche fabrikanten naar
Engeland en het Engelsen kapitaal zou in
Ierland geen rente meer willen maken. John
Buil is geen heilige, zelfs niet zoo nobel als
jij en ik, Brommeijer, maar een derde van
Ierland zegt toch met fierheid : ik ben Britsch
onderdaan, en ik verzeker je, een schande
lijker verraad tegen allen, die trouwe onder
danen der koningin in Ierland zijn, dan
deze wet voorstelt, kan moeielijk gepleegd
worden.
Waarachtig, Gladstone en zijn luidjes we
ten niet wat zij doen. Zooals je begrijpt, ik
ken het Noorden van Ierland en de kinderen
der Puriteinen, die het machtig en rijk heb
ben gemaakt en ik verzeker je ernstig, dat
het geen grootspraak was toen de
Oranjemannen van Balfast verleden week gezworen
hebben de Unie met Engeland te_ zullen
handhaven. Gaen grootspraak, zeg ik, daar
zijn ze evenmin van thuis als ik.
Ulster alleen zal 100.000 gewapende man
nen in 't veld brengen, wanneer, zij als Ieren
geen Engelschen mogen blijven, en dwingt
men hen daartoe, dan zullen zij weigeren
Ja, vervolgde mijn vriend, ik ga er heen.
belasting te betalen'. Home-rule is in de hel
uitgevonden, het is pauperisme en burger»
oorlog.. ? ? Hoe is 't mogelijk, zal je vragen,
dat de Engelschen dan zoo dwaas kunnen
zijn om een paar honderd
Home-rule-voprstanders af te vaardigen'? Ja, de vraag ligt
voor de hand. maar 't antwoord evenzeer.
Het is zooals ik schreef: »het Engelsche volk
heeft steeds veel tijd noodig eer het ontwaakt,
eer het helder ziet. Ach God, 't zijn zulke
slaapkoppen, behalve natuurlijk mijn
Ulstervrienderi en de lersche Puriteinen; maar
wakker worden zullen zij.
Je hebt goed praten, zei ik.
Neen, je zult het zien -,A.ls aan het
nuchter, gezond verstand van het Britsche
volk deze wet duidelijk is gemaakt, welke
eens het onderwerp behoorde te zijn van een
operette in den stijl van den Mikado of
topsy-turvy-land, dan moet ze ten slotte ver
worpen worden, of--.- anders kunnen de
Britten een plaats gaan innemen onder de
volken, die zichzelven overleefd hebben en
door wilsverlamming het hoofd verloren".
Maar hoe is 't mogelijk, dat het ooit zoover
met John Buil gekomen is? vroeg ik. Aan
de beurs staat hij toch nogal bekend als een
stevige vent, die geen last heeft van neiging
tot soesen of knikkebollen wanneer er zaken
te doen zijn ...
O, riep Charles uit, dat hebben die
aartsrekels, die radicalen gedaan. Home-rule is on
zin en onzin komt natuurlijk van de radicalen.
Ben jij zoo'n kind, dat ik je dat nog vertellen.
moet? De priesters en de radicalen zijn 't
bederf van staat en maatschappij, en de
Franschen .,.. De Duitschers zijn goed en
de Engelschen ook, als zij maarniet aan wils
verlamming lijden,?maar die Franschen,
er zijn twee Franschen die het met mij eens
zijn, en dus gezond verstand en een hart
toonen te bezitten : Paul Leroy-Beaulieu en
Barthélémy Saint-Hilaire, doch de rest is ge
lijk de radicalen, want het zijn de
Engelschradicalen die deze wet nu willen doordrijven,
en besloten hebben op de argumenten tegen
de wet niet te antwoorden en enkel te stem
men." »De radicale volksmenners hebben van
vaderlandsliefde een winstgevend bedrijf' ge
maakt." ,.Iudien men zien wil, waartoe radi
calen met hun frases en onpractische alge
meenheden een land kunnen brengen," dan
leze men de Engelsche bladen der oppositie
i. e. w. de Home-rule-wet is een radicale wet."
Ja, dat kan ik wel met je eens zijn, zei ik,
maar wat zal je er aandoen? Gladstone heeft
de meerderheid in het Engelsche parlement
en het grootste deel van de natie is dus radi
caal, onzinnig, schurftig van verstand, om
van hun hart maar niet te spreken....
't Was of Charles geëlektriseerd was bij het
hooren van die vraag; hij posteerde zich met
meer gratie, en met niet minder beslist
heid, dan een Kangoeroe, die een aanval in
den zin heeft en riep: Gladstone zal vallen '!
vallen zal hij, of mijn naam is geen Boissevaiu.
Goed, zeg ik. maar hoe ? Je kunt toch van
uit de Pijpenmarkt Engeland niet regeeren.
Kunnen, dat laat ik daar, ? maar het
is mijn plan ook niet. Ik ga er heen !
Ze hebben mij geroepen. Daar heb je hun
brief. Ze beschouwen mijn beide artikelen
over Home rule als het manifest dat
Willem III den 10 Nov. 1688 tot het Nederland sche
volk gericht heeft.... Hoor maar. Wij man
nen van Ulster, nazaten van de groote puri
teinen, kinderen van de orangisten, roepen
u op. om evenals uw onvergetelijke voor
zaat in de 17e eeuw gedaan heeft, ons te hulp
te snellen. Een onbeschrijfelijken indruk
hebben uwe beide artikelen in het Handels
blad hier in het graafschap gemaakt. Reeds
zijn daardoor tienduizenden Engelschen de
oogen geopend. Heel het groene Erin werd
er door tot nadenken gestemd. Is dit het
gevolg van uw machtige pen, wat moet
het zijn als gij u zelf eens wildet
vertoonen'. Wees, nu er geen oranjespruit be
staat, capabel om zee te bouwen, de
plaatsvervanger van dit doorluchtig ge
slacht. Kwam Willem III bij verrassing in
Torbay aan wal, gij, steven regelrecht naar
Belf'ast. Wij willen u daar met open armen
ontvangen. Wind de glorievolle driekleur
u om de lende_nen en voer ons aan in den
strijd. Gelijk gij weet den uden der volgende
maand zou Salisbury komen, om de leiding
van den veldtocht tegen Home-rule op zich te
nemen, maar hij heeft daar nu van afgezien.
Heden ochtend ontvingen wij het volgende
telegram. HandcMilad l!) en 22 Maart gelezen,
verpletterend, algemeene sensatie, ik blijf
thuis, roep schrijver: Boissevain, Pijpenmarkt,
Amsterdam. Na zijn optreden in Belfast
wordt hier verwacht. Gladstone van nacht
niet geslapen. H. M. wenscht B. te zien. Kan
bij mij logeeren.... Salisbury.
Je gaat dus ? ...
Overmorgen.
Natuurlijk. Zoo iets kan geen uitstel lij
den. Dat noem ik dan toch providentieel.
Voor de tweede maal in twee eeuwen tijds
Engeland door een Hollander gered... Maar
als die radicalen na jou gehoord te hebben
toch nog die onzinnige wet willen door
drijven? Den duivel kan je zoo moeilijk hart
grondig bekeeren-..
Ik zal ze wel leeren, zei Boissevain. Na
het woord kom ik met de daad. Die honderd
duizend van Ulster...
Jawel... Ik vat je, jullie grijpen naar de
wapenen, net als de socialisten hier, die ook
dreigen : als de meerderheid ons onzen zin
niet wil geven, dan-komen we met een om
wenteling.
Precies!
Maar wat zullen die socialisten dan wel
zeggen, als je weer terug komt?
Dat doet er niets toe. Want je begrijpt wel,
die 100.000 van Ulster dat zijn i/,YJdenkenden,
en dat tuig van onbezadigde, ongematigdc
maatschappelijke hervormers zijn
slechtdenkendeu, die hebben geen recht zich op ons te
beroepen.... Dan zeg ik : jullie benteen minder
heid en behalve in Ierland moet een minder
heid bezadigd, gematigd, ordelievend zijn;
gaat naar huis en wacht tot ik vind, dat
jullie net zoo gematigd, bezadigd en welden
kend bent geworden als ik en mijne Ieren...
Best, maar waar haal jelui de wapens van
daan ? Je begrijpt, dat al die millioenen Ieren....
Wapens ? riep Charles in stijgenden geest
drift, de wapenen? Ik ga, en dat 's genoeg!
Mijn pen, mijn woord en als dat nog niet
voldoende is, n ezelskinnebak
Nu, daar is wel aankomen aan....
Charles greep mijn hand en riep Adieu!
Adieu! Ik heb geen tijd meer; groet je vrouw,
Quack en de andere vrienden .... en vóór ik
n woord nog kon spreken, stoof hij naar de
deur, en met de snelheid van een weerlicht
was hij verdwenen.
Als hem dat plannetje maar niet opbreekt!
nuitmimiiiiiiiMi
Snuifjes.
Met groote belangstelling heb ik kennis ge
nomen van de rede. die de heer Bouman te
Harlingen heeft gehouden, gelezen bedoel ik. De
heer Bouman is ontvanger der registratie te
Harlingen, benoemd inspecteur, en voorloopig
candidaat voor het lidmaatschap der Tweede
Kamer. Ik hoop, dat hij die rede, welke hij
als een voorzichtig man, die gewoon is de
puntjes op de i's te zetten, had opgeschreven,
zal uitgeven. Maar reeds in uittreksel is ze
mooi. Er is iets trefl'ends in de vereering
van dezen belastingman voor onzen minister
van financiën. Hoor maar eens:
Deze eminente man had door zijn Leerboek
der Staathuishoudkunde alleen reeds aan
spraak op ieders bewondering. Deze buiten
gewone man heeft een einde gemaakt aan het
ondeelbaar privilege van het roerend vermo
gen. Behalve de reeds aangenomen vermogens
belasting en de reeds aangeboden
bedrijfsbelasting heeft men van hem eene herziening
van de personeele belasting en een regeling
van de gemeente- en rijksbelasting te wach
ten. Men is verbaasd over dezen
reuzenarbeid".
Ja, zegt u dat wel, meneer Bouman! Mijn
vriend Braakensiek was er laatst ook ver
baasd over, toen hij den worstmolen teekende.
*
Een ding vind ik jammer in de rede van
den heer Bouman. In den Haag" zei
hij vertelde mij iemand verleden week,
dat ze iemand met zoo groote werkkracht als
minister Pierson nog nooit hadden gezien.
Ze kunnen aan de Landsdrukkerij niet zoo
hard drukken als wij hier aan't Departement
moeten schrijven! verklaarde mijn zegsman".
Ik hoop, dat dit maar een aardigheid is.
Want voor een zoo onvoorwaardelijk minis
terieel man als de heer Bouman, is het niet
gepast op de Landsdrukkerij een blaam te
werpen.
* *
*
In het debat, dat op deze rede volgde, was
de sociaal-democraat Stienstra zoo naïef, den
spreker te bestrijden. En dat nog wel, na
dat do heer Bouman had verklaard: ,Soci
aal democratische theorieën lachen mij niet
toe. Iemand die het leerboek van Pierson
ter hand neemt, zal zich verbazen, dat er
nog een is, die aan deze theorieën gelooft".
Denkelijk heeft de heer Stienstra dat leer
boek niet ter hand genomen".
De heer Bouman wilde dan ook met zoo
iemand niet debatteeren. Hij zou den man
niet kunnen overtuigen, en het omgekeerde
was ook onmogelijk, zeide hij.
Les grands esprits se rencontrent. Juist
hetzelfde antwoordde de heer A. C. Wertheim
dezer dagen aan de sociaal-democratische
ontwikkelings- en propaganda-club Centrum".
Zoo ziet men alweer, hoe eensgezind do.
liberalen zijn.