K,-» ' M " DE AMSTERDAMMER 1893 WEEKBLAD YOOR NEDEELA Ditnommar bevat een bijvoegsel. Onder Redactie van J. DE KOO en JUSTÜS VAN MAÜRIK Jr. Het auteursrecht voor den inhoud van dit Blad wordt verzekerd overeenkomstig de wet van 28 Juni 1881 (Staatsblad No. 124). Verschijnt eiken Zaterdagavond. Uitgevers: VAN HOLKEMA & WARENDORF, te Amsterdam, Singel bjj de Vijzelstraat, 542. Zondag 7 Mei Abonnement per 3 maanden ?1.50, fr. p. post ? 1.65 Voor Indiëper jaar mail,, 9. Afzonderlijke Nummers aan de Kiosken verkrijgbaar . . 0.12' Advertentiën van 1?5 regels ?1.10, elke regel meer Reclames per regel 0.20 0.40 ?)*?< ?* Het Bestuur van liefdadigheid naar Vermogen" beeft weer, gelQk vorige jaren, tbans 11 Mei, Hemel vaartsdag, voor liefdadigbeidsdag bestemd; bet zal onnoodlg z|)n de lezers op te wekken om dien dag Iets af te zonderen, ten einde de Vereenlglng in bare omvangrijke taak te steunen. Bassen zffn geplaatst in de trams, ?an de kiosken, op de stoombootjes van den Havenstoombootdienst, aan de stations, aan de bekken van de Oalery, bet Vondelpark en Arlis, aan bet Postkantoor, aan de hotels, aan de bnreaux van de voornaam ste dagbladen, aan Artl, de Groote Club, Doctrina en Zeemanshoop* aan de bnizen der bestunrderen, enz. Moge 11 Mei aldus gemaakt wor den voor gevers zoowel als voor begiftigden, tot een ecbten L1EFDADI6HEIDSDA6, iiiiiiiiumiiiiii luiiiiiiiiiiiiuiiuuimuiitiiimiiiiiiUH I M H O F D» VAN VERRE EN VAN NABIJ. FEUILLE TON: Hoe men zich te Parijs aangenaam bezig houdt, naar Louis Xanrof. TOONEEL EN MUZIEK: Het tooneel, door H. J. Mehler. Muziek in de hoofdstad, door Van Milligen. Aan teek eningen Schilderkunst, door V. KUNST EN LETTEREN: Marion, Artista di Caffé-Con certo, enz. beoordeeld door d. K. SCHAAK SPEL. VOOR DAMES, door E-e. AL LERLEI. INGEZONDEN. RECLAMES. UIT Dr. GANNEF's STUDEERKAMER. PEN- EN POTLOODKRASSEN. ADVER TENTIËN. iiiiiliiiiiniiiiliilii iiniiiinnieiii i» iiiiiiiiiiiiiniiiiiiin imillllltlllllllllllllllllllllliuttll NAAK LOUIS XANROF. DE DICTIONNAIRE. Twee uur! Guy de la Blague de vroolijke vicomte op weg naar huis; zijn rijtuig vol geladen met doozen, die met lint zijn toegebonden en met pakjes die er teer en breek baar uitzien, door hem in de groote maga zijnen gekocht, ter gelegenheid van Nieuw jaarsdag. Hij zoekt zijn kaartjes en begint mooie zinnetjes te bedenken, een aardigheid, een compliment dat hij aan elk adres zal toevoegen. Laat zien : voor de hertogin deze Saksische vaas met bloemen gevuld, met een bescheiden gelukwensen Avec ses respectueuses symp .... simpath .... simpaties. . . . Wat drommel, hoe schrijft men tegenwoordig sympathie? Ik heb inder tijd mijn graad in de letteren gehaald, maar dat is al zoolang geleden en ik bezit geen ?woordenboek. (Het rijtuig rolt juist door rue Richelieu.) Wat ben ik toch dom! hier is de Bibliothèque-nationale, daar zal wel een dictionnaire te vinden zijn. Heila. Koetsier, houd eens even stil bij de Biblio thèque-nationale ! De koetsier ziet de la Blague even met een guitigen blik aan, daarop, als hij bemerkt De zanger Xanrof publiceerde verleden week, om eens iets anders bij de hand te nemen, bij Marpon een bundel novellen onder bovenstaanden titel. Als een staaltje moge deze korte satire op de Bibliothèque Nationale dienen. Eene -tweede lezing van een wetsontwerp in het Engelsche Lagerhuis is, zooals men weet, niet beslissend. Nadat het ontwerp dit stadium heeft doorloopen, komt het in committee,eii bij deze gelegenheid worden de afzon derlijke artikelen en de daarop ingediende amendementen behandeld. Bij de tweede lezing wordt ook wel eens een amendement voorgesteld, maar dit is altijd hetzelfde en luidt: » ... dat dit ontwerp opnieuw worde gelezen na drie (of na zes maanden)'1 d. i. wanneer de zittingen van het parlement zijn geschorst; deze geijkte formule staat gelijk met een voorstel tot vei werping. In het stellen van amendementen bij de behandeling in coitimütee is aan de parle mentsleden eene groote vrijheid gelaten, zoowel wat het aantal betreft op het Home ^wfc-ontwerp zijn al meer dan dui zend amendementen ingekomen als wat den vorm en de strekking aangaat. Een enkel amendement kan reeds voldoende zijn om aan het ontwerp zijn geheele oorspron kelijke beteekenis te ontnemen. Desniettemin mag men de aanneming eener wet in tweede lezing eene principieele overwinning noemen, en daarom was dan ook de vreugde in het kamp der Gladstonianen groot, toen het ontwerp van den Grand Old Man die vuurproef had door staan. Niet minder groot is thans de vol doening van hen, die een krachtig ingrijpen van den staat in sociale toestanden, ook door beperking van den dagelijkschen arbeids duur, noodig achten. Want het Lagerhuis heeft in tweede lezing de wet goedgekeurd, welke verbiedt, mijnwerkers langer dan acht uren van de vierentwintig met onderaardschen arbeid bezig te houden. Een dergelijk ontwerp werd, weinig meer dan een jaar geleden, nog met 272 tegen 100 stemmen verworpen. Van de tegenwoordige leden, der regeering stera den destijds Sir William Harcourt en de dat het hem ernst is, houdt hij voor het groote gebouw stil. Guy stapt uit, gaat de vestibule binnen en opent een zijkamer die door een glazen deur is afgesloten van de leeskamer, een onmetelijke zaal, waar tallooze lieden, met het hoofd in de handen en de ooren toegestopt, als schoolkinderen, zitten te lezen. GUY. Juist wat ik noodig heb. Hij loop!, haastig binnen. Een stem die plotseling uit een verborgen hoek der zijkamer te voorschijn komt houdt hem met strenge vermaning let/en. Mjjnheer!?wacht even mijnheer, uw wandelstok als 't u belieft. GUY, verschrikt. Hoe, moet ik mijn stok afgeven ? Maar ik ga dadelijk weer weg. Ik wil maar even een woord in de diction naire opzoeken. De portier. Dat doet er niet toe, het reglement laat niemand met een stok binnen. GUY. Goed dan. Hij geeft nij/t, slok af. Zorg vooral hem niet te verliezen. In het Nouveautêtheater heeft de ouvreuse al elf parapluies van mij weggemaakt. De portier, altijd met dezelfde strenge stem,. Dan moet u maar niet altijd naar de gesub sidieerde schouwburgen gaan. GUY. Komaan, nu heb ik hem ook nog tegen mij ingenomen ! Nu maar vlug voor uit. De dictionnaire! Hij wil door de glazen deur de leeszaal betrede//; een klerk houdt hem tegen: Uw kaartje. GUY. Mijn kaartje! maar ik ben niet van plan den directeur der inrichting een bezoek te brengen De, klerk, streng: Uw toegangskaart! GUY. Zoo, heeft men hier een toegangs kaart noodig. Maar ik wou maar een enkel woord in den dictionnaire opslaan. De klerk. Het reglement schrijft het voor. Ga door dien gang rechts, langs de galerij links, in die open plaats daar achter de zesde deur, daar vindt u den chef deiadministratie. GUY, de aanwijzing volgend: Den chef der administratie. Wat krijg ik met dien heer Asquith voor het ontwerp, de heer Gladstone onthield zich en heer Morley stemde tegen. Van de conservatieve en unionistische leiders behoorden de heeren Chamberlain en Lord Randolph Churchill tot de voorstanders, de heer Arthur Balfour tot de tegenstanders van het ontwerp. Zelfs de vertegenwoordigers der arbeiderspartij waren verdeeld: de heer Burt bestreed het ontwerp, terwijl de heer Pickard het ver dedigde. Ofschoon die verdeeldheid is blijven be staan en thans bijvoorbeeld de mijnwerkers van Durham en Northumberland eene de putatie naar den heer Gladstone zonden om tegen de staatstusschenkomst bij de regeling van den arbeidsduur te protesteeren, is het ontwerp deze week met 279 tegen 201 stem men aangenomen. Het heeft den heer Glad stone, die een econoom van de oude school is, moeite gekost zich in deze oplossing te schikken. Maar de oude staatsman verstaat beier dan iemand anders de kunst om de bakens te verzetten als het getij verloopt, en hij doet dit het moet erkend worden met gratie. Daarenboven zal hij zorg dra gen, dat de toepassing der wet slechts daar kan geschieden, waar de meerderheid der arbeidende bevolking haar verlangt. Dit alles neemt niet weg, dat het genomen besluit de Engelsche wetgeving een belang rijken stap verder brengt op den weg, die naar eene algemeene wettelijke regeling van den arbeidsduur leidt. De geheele afgeloopen week is in Duitschland gewijd aan de bespreking, in en buiten het Parlement, van de brandende quaestie, of de legerwet zou worden aangenomen of verworpen. Men weet dat de regeering in li'K..f:i/aak vraagt eene vermeerdering der k'gersterkte op voet van vrede met onge veer 84.000 man, hetgeen eene verhooging van de jaarlijksche uitgaven met G4 luillioen Mark zou tengevolge hebben, en dat zij, in ruil voor deze groote offers, voor een deel der infanterie den tweejarigen in plaats van den driejarigen diensttijd wil toestaan. Tevens zou een aanzienlijk bedrag vereischt worden voor de uitgaven in eens (voor materieel, man nu weer uit te staan. Als ik had kunnen denken, dat er zooveel aan vast was om een woord in de dictionnaire op te slaan! . . . Zoo, hier staat het: Admi nistratie. G ii i/ trei'dt schoorvoetend linnen. De chef der administratie, een jong kereltje zit voor een met papieren beladen bureau te schrijven. Guy groet; de groet wordt door het mannetje vriendelijk beantwoord. GUY. Ik hoor mijnheer, dat men een toe gangskaart noodig heeft om de bibliotheek te mogen bezoeken. ('hef van administratie. Zeer zeker mijnheer. GUY. Zoudt u er mij een willen geven Q Chef van administratie. Niets is voor mij gemakkelijker, mijnheer, dan u te zeggen wat daartoe noodig is. U richt aan mij een schriftelijke aanvraag, behoorlijk geteekend met uw naam en titels en de graden door u aan de universiteit behaald. U voegt daarbij uw vaccinebillet en een korte schets over liet onderwerp dat u wenscht te bestudeeren. Mcu doet onderzoek en over veertien dagen of drie weken .... GUY, 'woedend. Veertien dagen, drie weken. Maar mijnheer, ik wou doodeenvoudig een woord in de dictionnairen naslaan. < 'lief van administratie. Als het slechts is om iets na te zien, kan ik u een andere kaart geven, die echter slechts voor eenmaal kan dienen. Ziehier! (Guy is hartelijk dankbaar en groet vrien delijk den chef der administratie, die rnet een glimlach op de lippen de deur voor hem openhoudt. Hij bereikt de. leeszaal, na slechts driemaal zijn weg verloren te hebben en treedt binnen vol trotschheid de kaart vertoonende, die men voor hem heeft ingevuld en die de, klerk hem aanstonds afneemt terwijl hij hem een boekje geeft dat Guy voor een prospectus houdt en dat hij, zonder er naar te zien, in zijn zak steekt.) GUY. Ik wou maar een woord opzoeken. Waar is de dictionnaire ? De klerk. U vindt haar aan het andere kazerneering enz.) Tot voor korten tijd toonde de regeering zich in haren eisch vol komen intransigent; de discussiën met de commissie van rapporteurs leidden tot geener lei overeenkomst, en het aanbod van de nationaal liberalen (de transactie mannen bij uitnemendheid) om 64000 man boven de tegenwoordige vredessterkte en eene evenredige verhooging van het oorlogsbudget toe te staan, werd met smadelijke minachting ver worpen. Intusschen onderhandelde de regeering met het Centrum, dat met zijn ruim honderd leden over het lot der wet kon beslissen. Kon zij met het Centrum een compromis sluiten, zoo redeneerde zij terecht, dan zou den de conservatieven en de nationaal-liberalen zich gaarne aansluiten. En het com promis kwam tot stand, doch er haperde een kleinigheid aan. Het werd gesloten met den heer Von Huene, een der leiders van den aristocratischen rechtervleugel van de Cen trumpartij. Deze bood 70,000 man verhoo ging en eene jaarlijksche vermeerdering van het oorlogsbudget met 55 millioen Mark aan, en de heer Von Caprivi had daar wel ooren naar, en wist ook den keizer tot deze tege moetkoming over te halen, hem verzekerende, dat daardoor het ontwerp zou kunnen wor den gered. Ongelukkig hadden n de heer Von Huene n de heer Von Caprivi een beetje te boud gesproken. Want van het Centrum bleken hoogstens een dozijn leden, meest Silezische magnaten, het met den heer Von Huene eens te zijn, een resul taat, dat den heer Von Ballestrern er toe bracht, zijne betrekking van president der fractie neer te leggen. De conservatieven en de nationaal-liberalen. die reeds victorie had den geroepen over de aanneming van het compromis, waren niet weinig met deze onver wachte wending verlegen. Grappig zijn de jammerklachten van de Komische Zeitung: De aristocraten van het Centrum hebben dus het onderspit moeten delven voor de de mocratische clericalen." zoo roept het blad uit. De Katholieke aristocraten voelen zich niet meer op hun gemak in den ouden bouwvalligen toren, waarin de democratische spo ken rondwaren. Het rijksdags-kiesrecht oefent iimiiiiiiiiiHiniiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiimiiiiiiiiiimiiniiiniiiiiimimia einde der zaal, juist hiertegenover. GUY. Aan het andere einde der zaal. Ik ben u ten hoogste verplicht. (Guy loopt naar het andere einde der zaal, zooveel mogelijk op de teenen ten einde de lezers niet te storen, hier en daar ziet een leelijk, ernstig gelaat met een bril op den neus hem nijdig aan, omdat zijn laarzen kraken. Hij bereikt, rood van inspanning, het andere einde der zaal en staat daar voor den ingang van een kantoor, waar een oude heer met zwarte pruik troont, die het hof maakt aan een lezeres van vijftig jaren die, met een schor stemmetje en een verlegen houding, het schoolmeisje wil uithangen.) GUY, besi'heitlcn: Pardon, mijnheer, ik wilde gaarne een woord in de dictionnaire opslaan. De oude lieer moet xijn hofmakerij staken, en vraagt, daardoor voedend: Waar is uw boekje? GUY. Mijn .... De oude heer, boos: Boekje ... GUY. Wat bedoelt u daar mee? De oude lieer. De klerk moet u bij het binnenkomen der zaal een boekje gegeven hebben. GUY, tast in zijn zakken: Ja wel, nu begrijp ik u .... het prospectus .... Als ik dat ding maar niet heb weggegooid .... Ge lukkig niet.... hier is het. De oude heer, Guy met ren Itandycbaar terugwijzende: Welnu, u moet dat eerst invullen !.. . (Guy, volgzaam, als altijd, neemt een pen en schrijft volgens aanwijzing op het boekje zijn naam en zijn adres, terwijl de oude heer met, het oudje voortcoquetteert en voor het oogenblik geen notitie van hem neemt.) GUY, opnieuw liet gesprek storende. Ziezoo. En nu zou ik wel een woord in de dictionnaire willen opzoeken. De oude heer, nadat hij het boekje heeft ingezien: En uw nummer ?