DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 833 Uit Dr. GAJSTNEF's Studeerkamer. (Het auteursrecht voor den inhoud van deze bladzijde wordt verzekerd volgens de wet van 28 Juni 1881 (Staatsblad No. 124). Een strooiWljet uit den Duitschen verkiezingsstrijd. (Minister Miguél en de verkeerde boer). r i i i i i 6 S I l l ©ott grt'tfj Qud), Sllfcr, Sdjmccft baê$fcifd)cn? [ i l l l l l R aScift t)cr! <£>er 5lmt(id)c 9tcid)êanjcigcr" bom 2:5. i\Hci 18^:} )d)rcibt: &?> ift bic $flid)t ber 9tcid)§finanj = ;ëcriüa(tuiig jcbc il)r gcgcbcnc Slnrcgung 311 ).MÏifcn; bi jetjt ober l)abcn inir bicjcnigcn ^rojcctc, tocïdjc auf cinc iuirffamcrc ^fftcttcntltf} bes SttSttëabjiclni, cinigc 81 tt of i d) t, m i t (^rfolg ndljcr iu iBctractjt g^ogcn ioerbcn 511 fönncn. Cahürkranrjün gilt rnanrljfin Itmrrkönsfkr nis tra! ben)tt|)rt wit belilagt! l J l J n u T j n J n u i i f i i i i i f i i i i i f i 3 Ibsen OYer de lersche qaaestie. De ware allegorische Ixteekenis van Bouwmeester Solness". (Naar de Pall Mail GazctteJ. Vele uitleggingen zijn te berde gebracht Voor Henrik Ibsen's symbolisch drama /^Bouwmeester Sol ness" ; maar met won derlijk eenparige stomp zinnigheid hebben alle critici de voor de hand liggende en eenig ware oplossing van h et drama over 't hoofd gezien. Solness is geïdentifi ceerd geworden met Ibsen zelf, met zijn landgenoot Bj rnstjerae Björnson, met den Artistieken Geest, met Tin-de-Siècle, met de hemel weet wie en vat; en heel wat goede wil is slecht besteed geworden met liet vol gen van al deze bedriegelijke leiddraden. En al dien tijd toch staart ona de ware oplossing letterlijk in het gezicht. Nooit sinds de dagen, van Bunyan is er een doorschijnender allegorie dan deze geweest. In Bouwmeester Solness" evenals in Keizer en Galilëer" heeft Ibsen een //wereldhistorisch drama" geschreven en Solness staat eenvoudig en enkel voor Ma. GLADSTONJ: ! De naam zelf Soluess" is Gladstone" op zijn poëtisch geschreven. //Sol-ness" beteckent ^zonneb.oed", zonnekruin", «zonnig hoogland'' of rots", «blijde steen", //Gladstone". Door het verzinnen van dezen eenvoudigen logogryph heeft de dichter een bijna on-artistieke bezorgdheid getoond om ons toch vooral op het spoor te helpen. Bunyan was niet duidelijker in Mr. Badman" of //Mr. Taoing-both-ways". En als Solness mr. Gladstone is, wie is Hilda dan ? Natuurlijk Ierland, of de lersche partij; en Miss Elisabeth Atkins, in de Londensche voorstellingen, scheen met het instinct vau de ware arüste den geest van den dichter gevat te hebben, toen zij, misschien ook al om de critici het begrijpen gemakkelijk te maken, //groen" droeg. A.an Hilda heeft, vele jaren geleden, vele jaren geleden, in de dagen vóór den radikaal separatistischen bond, Solness //het Koningrijk &.ppelsinia" beloofd; dit beteekent: Gladstone hoopte op eene oplossing van de lersche qnaestie .angs royalistischen of orangistischen weg." Maar lu «wil Hilda niets meer te doen hebben met dat lornrne koninkrijk." Zij komt naar Solness zonder jeld en zonder eigendom, alleeu met haar vuil linnen in haar knapzak", een regel die bij de vertooning is weggelaten, maar te belangrijker om dat er uit blijkt, hoe Ibseu althans niet beetge nomen is door het gedeeltelijk schoonwassclieu van de Parnellcommissie, en j vraagt nu //een heel ander koningschap" dan dat van Ornujelaud. liet konink rijk moet een paleis hebben, eeu Parle ment ; maar zelfs Hilda is niet zon der een slim ver moeden dat het al leen //een lucht kasteel zal blijken te zijn". Toeh vindt zij het //vreeselijk interessant" er aan te denken, en Solness in zijn dolle loopbaan verder te lokken. //Voor den dag met mijn koninkrijk!" roept zij. Het koninkrijk op tafel !" en daar, op de tafel vau het Huis, daar ligt het nu. Mevrouw Solness stelt Engeland voor, liet arme verwaarloosde Engeland, dat over haar verdwe nen glorie maar zit te suffen, terwijl Soluess aan 't coquetteeren is met Hilda. Wat de doode twee lingen betreft. dood tengevolge van Solness' gewoonte om hulpeloos naar een gevaar te staren in plaats van liet tegemoet te gaan en af te wen den, wie kou nalaten er Imperium et Libev- | tas", of Vrede met Eere'" in te herkennen'r Men kan zelfs vau tweede ader van symbolisme in die tweelingen erkennen, en er de Trausvaal en Soedan in getypeerd zien. Een derde interpreta tie nog wordt aangegeven door een vriend met wien wij de quaestie besproken hebben. Hij wil hebben dat de tweelingen Dilke en Parnell voorstellen; hij voert aan dat, al was het niet door uit een brand te outsuappen dat de laatste staatsman viel, liet toch van een brandladder was; maar dit beschouwen wij als een ver keerd gezichtspunt. Engeland geweest is, beschouwt blijkbaar Liverpool als een provinciestad), en begon zijn carrière met het bouwen van kerken, als een vurig verde diger vau Kerk en Staat. Nu daarentegen bouwt hij geen kerken meer, veeleer zou hij ze omver halen. Hij wijdt zich nu aan woningen voor menschelijke wezens", als hij geen luchtka~teelen bouwt met Hilda; dat is te zeggen: hij slaat kapitaal uit demoeratisch-sociale (om niet te zeg gen sociaal-democratische) maatregelen. In den ,/troll" en de helpers cu dienaars", die hem in naam gehoorzamen, maar wier dienaar hij in derdaad is, herkent men al heel gemakkelijk den heer Schuadhorst en de partijleiders die aan de draadjes trekken. Hij heeft mevrouw Solness een geheel nieuw huis beloofd, een radikaal her vormde partij met kerspelraden, Inent o/ilirm, den achtuurswerkdag, en al de moderne lastighedeu, maar mevrouw Solness, als een verstandige vrouw, twijfelt er teu zeerste aan, of zij in het nieuwe huis gelukkiger zal zijn dan in het oude. In den toren van dit imposant gebouw zal Hilda moeten gaan wonen, dat is te zeggen de toren symboliseert lerland's autonomie. Hilda drijft of tart iihuren bouwmeester" om naar den top van den toren te klimmen. Hij klimt langs den stei ger (de separatistische meerderneid), naar boven, en staat eindelijk //groot en vrij" naast den weer haan (een stuk symboliek waarop alle commentaar overbodig is). Naar hem starende op die ver keerde verhevenheid" meent Hilda harpen in de lucht" te hooren. Waarom harpen eer dan violoucellen of trombones ? Wel, omdat de harp het nationale zinnebeeld van Ierland is; het ia ,the harp that once on Tara's hills", waarnaar Hilda in extase luistert. Dan, . . . maar op dit oogenblik wordt het symbolisme profetisch, ibseu. in derdaad een vatcs sacer", ziet Solness omlaag tuimelen te midden van de brokken van het steigerwerk, (dat staat, duidelijk in de tooneelaanwijzingen) met andere woor den van de meerderheid waarlangs hij opge klommen is. Hilda schreeuwt nog maar door: Hoera voorden bouwmeester !" en feli citeert zich er mee, dat hij toch een oogenblik werkelijk op den top gestaan heeft. Maar al vroe ger in de allegorie heeft Solness zijn eigen graf schrift uitgesproken. Het is://niets gebouwd, niets, niets ! Uit is alles, niets '/' En als men bedenkt dat deze kristalheldere allegorie duister gevonden is ! Eu dat sommigen zelfs opg'cstreden hebben dat er iu 't geheel geen allegorie in het drama lag! \\ ie zal de diepten van :s mensclien oiiuoozelheid peilen 'l een vroom huis op Even duidelijk is het symbo lisme van de overblijvende karakters. De oude Brovnik stelt de stervende partij der Whigs voor, aan wie Solness zijn eerste opleiding te dan ken heeft, '/iju zoon Ragnar, dien Solness haat en vreest, is duidelijk het LiberalUnionism. terwijl l\aïa Schot land voorstelt, door gezond verstand, wereldsch belang en familie-traditie aan Ragnar verbonden, en toch, ondanks haar zelf, door Solness betooverd, gehypnotiseerd. Solness, men zal het zich herinneren, kwam uit het land", (Ibsen, die nooit in De arrestatie van een internationalen gauwdief. Uit Venetiëwordt, vau l ?"> Mei gemeld : lieden morgen om S nnr vierd in het hotel (,'apello Nero het hoofd der internat ionaledievcnbentle X<>rirtu ifi-llif t'nï<-Iii'/l<i (club van de vork) gearresteerd, door eenige der beste politieagenten vau Kome, die den zoojjemiamdcu Fransclieu graaf Raplmel llenrv Maill'edy reeds sedert een jaar verdacht hadden niet, te zijn degene waarvoor hij zich uit'af. De eerste aanleiding tot deze verdenking gaf een beruchte diefstal, die het vorige jaar tijdens de tentoonstelling te l'alenno, in het mei, vorste lijke weelde inserielite //Hotel des l'nlmos" ge pleegd werd, terwijl de gewaande graaf eenc rij van kamers iu het hotel bewoonde. Een tweede bevestiging van deze verdenking kregen de beide Romcinsche agenten der geheime politie bij een gecostumeenl bal, dat de Fransche kolonie te Ni/.za organiseerde en waarbij de Kranschc graaf geeostiimeerd verseiieen. ver sierd met juweelen, die een merk\\ aardige overeen komst, vertoonden met de te Paletrno in het, l lotcl des Palmes Bestolene. Toen kwamen de stations Monaco en Rome. Overal bewoog zicii de door de agenten bespiede in de voornaamste kringen en verheugde zich openlijk in de gun>t der schoonste w zoo is de ware naam van den gainulief, is ecu on l en voornaamste gewoon innemende persoonlijkheid en in alle salonen verleidmgskunsten uitgeleerd. Te Venetiëeindelijk, waarheen de, gewaande Fransche graaf weer met de beste aanbevelings brieven en een door den Kransenen ambassadeur te Home oudertcekcud paspoort aankwam, kreeg l de politie eene week geleden de zekerheid dat zij met een herhaaldelijk veroordeelden dief en het hoofd van de beruchte club der vork" te doen had. De gevangenneming van den zeer eleganten en beeldschoonen vreemdeling verwekte ouder de aanzien lijke gasten te Venetiëde onaangenaamste sensatie. Nog een dag voor zijne arrestatie, 's Zondags, kon men den langen slanken man met den betooverendcn blik in gezelschap van Italiaausche oilicieren onder de muziek op de Piazza di San Marco voor het, caféQuadri vrooliik zien zitten pralen. Ver leden week ontbrak hij bij geen der Fuls/a^-\ooï~ stellingen in het teatro Eenice, hij woonde ze bij iu een eerste rang loge, die aan een bekende sehooiie Venetiaansche darue behoorde. De arrestatie van een kameraad van Mareellino te Rome, dien meu ecu zakkenrollerij betrapte, heeft tot de ontdek king geleid. De politie en het publiek kunnen zich met deze vangst gelukwcnscheu, want zoo zal, naar men hoopt, een eind worden gemaakt aan do reeks misdaden, die de beruchte du b, over alle groote steden vau Europa verspreid, heeft be dreven. Door de Berlijnsche politie is lieden aan de Veuetiaausche politie de arrestatie van een ande ren op grooten voet levenden Italiaanschen dief gemeld, die ook tot de Societa della Forchetta behoort. 7,even personen werden sedert Maandag tusschen Rome en Milaan iu hechtenis genomen, twee Italianen, een Belg, een Rus, ecu Amerikaan, een Bohemer en eeu Hongaar. Bij hen allen werden correspondentie!! in hetzelfde cijferschrift ontdekt, dat ook vele brieven in Marcellino's koiler gevonden, vertoonen. Marcello Mareellino, ofschoon eerst 27 jaar oud, heeft, zooals de brie ven en photographicën die hij bij zich had beves tigen, een zeer avontuurlijk verleden. Hij is de zoon eeuer hoogst fatsoenlijke en beschaafde familie te Napels, voerde op school niet veel bijzonders uit en vlucht te, nog zeer jong, naar Parijs, waar hij zich de volmaakte kennis en uitspraak der Eransehe taal en zijne elegante manieren aanwende, maar ook dik wijls kleine gevangenisstraffen onderging. In zijn vaderland teruggekeerd, werd hij te Macerata wegens diefstal tot twee jaren tuchthuisstraf veroordeeld. '/oodra hij in vrijheid gelaten was, ging hij naar Rome, waar bij door middel van vervalsehte ge tuigschriften den post vau gouverneur in het, huis vau graaf Bonaeorsi wist te verschaffen. Kort daarop verdween hij uit Rome, ging op reis en stichtte de club der vork." Sedert jaren voert hij het leven vau een grand seigneur, zouder dat men ooit iu staat geweest was, zich van zijne steeds onder andere namen opdringende persoonlijkheid meester te maken. IIij stond overal met de aan zienlijkste dames in teedere betrekking; eeu paar zusters wilden zich om hem kort geleden vau het leven berooven. Een der meisjes stierf; van de andere werd ter uauwernood het leven gered. Eeu voorbeeld onder velen, dat de Venetiaansche bladen vermelden, bewijst hoe brutaal Mareellino handelt. Aan liet station Sampier Darena stapte hij in een eerste klasse-eoupévan een sneltrein. Eenc alleen reizende Engelsche dame zat tegenover hem. Hij zag haar met zijn staalblauwe oogen een oogenblik strak aan en zcat eindelijk in zuiver Eranseh: Gij gevoelt, u onwel, madame!' \ olstrekt niet,'' antwoordde de dame verbaasd. Toch wel, ik ben dokter en het lijdt voor mij geen twijfel, of u zijt een flauwte nabij", en reeds houdt, de gewaande dokter de vreemde een flacon met vlugzout ouder den neus eeue werkelijke flauwte is het gevolg, Mareellino maakt daarvan gebruik, om liet, taschje der ilame, met 1G.OUO lire contant geld mee te nemen en den trein, die juist het station binnen rijdt, te verlaten. Men weet, dat do nieuwste wijze van piano's to plaatsen is met den rug niet meer naar den muur, maar naar de kamer, waar ze dau gedra peerd worden. iAls men nu ook de pianisten er toe krij gen kon, hun rug naar de piano to keeren", zei Royor. Verleden jaar hoeft het gemeentebestuur te Dresden ecu zware belasting gelegd op de katten. De week vau de invoering kon men bij de poeliers lianen en konijnen ^opgemaakt", haast te geef krijgen. De jonge tuinman op oen buiten moet holpen dienen op oen avondje. AV.it hem treft, is do dunte vuil de sandwiches die hij moet preseuteeren. Tot een goede, oude dame zegt hij tluisterend : ?'!: zou maar drie of vier sneedjes op mekaar leggen, juffrouw; misschien kan je dan eeu hap krijgen."' Te Londen is een vernuftige wijze uitge vonden om de belasting op de kroegen te, ont duiken. Keno vigelante staat op klanten te wachten ; iemand stapt er in, en de vigelante gaat stapvoets een paar huizen ver. Do man stapt er weer r. i t. Do klant hooft namelijk het kussen op de voorbank opgelicht, en daar een sixpence in een gleuf gestoken ; een deksel glijdt dan teriur, men vindt een sehontjo whisky, een glas eneenkarnt water: als het kussen weer op zijn plaats is, gaat een klein sehelletje en de koetsier weet dat hij kan ophouden. Aau boord van een nnülboot legt eeu heer aan een weetgierige dame op haar verzoek de werIdiifir van de stoommachine uit. /'iet u, het eeue ding gaat naar boven, en dan ga:it een ander ding naar beneden en dau laten ze den stoom uit, die maakt dat de raderen draaien. Daarom noemen ze het een hydraulische werking, 't Is heel eenvoudig als men }v/l veet." Gut ja, ik bob bet vroeger nooit begrepen. Muar het is me ook nooit duidelijk uitgelegd, Dank u wol."