Historisch Archief 1877-1940
H*. 838
DE AMSTEEDAMMER
A'. 1893
WEEKBLAD VOOÏNEDERLAND
Dit nommer bevat een bijvoegsel.
Onder Redactie van J. DE KQO en JUSTÜS VAN MAÜRIK Jr.
Het auteursrecht voor den inhoud van dit Blad wordt verzekerd overeenkomstig de wet van 28 Juni 1881 (Staatsblad No. 124).
Verschijnt eiken Zaterdagavond.
Uitgeyersj VAN HOLKEMA & WARENDORF, te Amsterdam,
Singel bij de Vijzelstraat, 542.
Zondag 16 Juli
Abonnement per 3 maanden ?1.50, fr. p. post/7 1.65
Voor Indiëper jaar ' maUa 9.
Afzonderlijke Nummers aan de Kiosken verkrijgbaar . . . 0.12*
Advertentiën ran l?5 regels ?1.10, elke regel meer
Reclames per regel
0.20
0.40
I N H O U Di
VAN VERRE EN VAN NABIJ. -FEUILLE
TON: Een bewijs van liefde, een verhaal uit
Zuid-Afrika, door Arnold White. (Slot.)
TOONEEL EN MUZIEK: Heinrich Bulthaupt's
»Dramaturgie des Schaupiels"., Nieuwe uitgaven
op muzikaal gebied, door Van Milligen.
Aanteekeningen Schilderkunst, door J. V. KUNST
EN LETTEREN: Guy de Maupassant.
SCHETSJES: Hoe de gevangenen
correspondeeren. SCHAAKSPEL. VOOR DAMES, door
E-e. ALLERLEI. INGEZONDEN: Iets
over Amsterdamsche politieagenten. RECLA
MES. UIT Dr. GANNEF's STUDEERKAMER.
PEN- EN POTLOODKRASSEN. ADVER
TENTIËN.
MnniiiuiiiuiiiiiiifitiiniiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiMiiiiiiiui
Midden in den komkommertijd eene zoo
groote spanning in de politiek gelukkig
niet in de internationale politiek te moe
ten constateeren als thans moet worden ver
meld, zal den kroniekschrijver slechts zelden
gebeuren.
Wanneer dit blad in handen van onze
lezers zal zijn, zal het legerontwerp door
den Duitschen Rijksdag waarschijnlijk zijn
goedgekeurd. Toch zal dit, na al wat de re
geering gedaan heeft om het gewenschte
resultaat te verkrijgen, voor haar geen over
winning zijn om zich op te verhoovaardigen.
Donderdag werd artikel l van bet ontwerp,
houdende de bepaling van het cijfer der
legersterkte op voet van vrede aangenomen
met eene meerderheid van slechts 11 stem
men ; 198 afgevaardigden stemden voor en
187 tegen. Waren alle afgevaardigden tegen
woordig geweest, die thans een zetel hebben
(er zijn nog enkele vacatures) dan zou de
uitkomst dezelfde zijn geweest. En om die
uitkomst te verkrijgen, is het gansche appa
raat van de Kamerontbinding en de
algemeene verkiezingen in beweging gebracht.
Men zal misschien opmerken, dat de re
geering, nu zij eindelijk de door haar ge
wenschte of juister gezegd : de door haar
na een compromis gevraagde legeruitbreiding
heeft verkregen, voldaan zal zijn en zich
weinig zal bekommeren om de wijze waarop
dit geschiedde. Zeker, hebben is hebben en
krijgen is de kunst. Maar men mag niet uit
het oog verliezen, dat deze met zoo groote
inspanning verkregen meerderheid bestemd
HlHiHflfniiiiuiiiiMiifmnnnHiiHiiHmiiitiiiiiiiniiiiiiiiiiini
itiHllltlllniiiliiiiiiHililiHiiimiiniiluMi
EEN BEWIJS VAN LIEFDE.
Een Verhaal uit Zuid-Afrika.
DOOB
ARNOLD WHITE.
Sannie stond aan de tafel in de eetkamer
koekjes te kneden. De mouwen hoog opge
stroopt, handen en armen wit van het meel,
neuriede ze zoo goed en zoo kwaad als het
ging een liedje, den vorigen avond door den
Engelschman gezongen. Deur en ramen
stonden wijd open, maar ze voelde geen
tochtje, ze hoorde geen geluid dan het een
tonig krassen van een spreeuw of van een
Kaapschen vogel en het kwinkeleeren der
vinkjes in de wilgen aan deii overkant. De
arme Sannie dacht aan den Engelschman
met zijn zachte stem en aan het leven waarin
hij haar den vorigen avond een blik had
doen slaan. Zij hoopte dat hij nog meer van
zijn zusters vertellen zou; zouden ook zij
voor de kalveren moeten zorgen en koekjes
kneden op snikheete dagen, terwijl het veel
uitlokkender was onder de hooge populieren
te zitten met haar boek, »De Toren van
Taddeo", en de klokjes der schapen die naar
huis kwamen, waarschuwden dat de dag*en
schijnt te zijn om dadelijk weder uiteen te
spatten.
Na de principieele beslissing over artikel
l kwam nog de stemming aan de orde over
het door prins Carolath-Schönaich en den
heer Rösicke ingediende voorstel, om den
tweejarigen diensttijd voor de infanterie, dien
de regeering slechts voor den tijd van vijf
jaren wilde toestaan, bij de wet vast te stel
len voor even langen tijd, als het thans aan
genomen cijfer der legersterkte zou worden
gehandhaafd. Dit voorstel is verworpen, en
de overige artikelen der legerwet zija daarna
zonder hoofdelijke stemming aangenomen.
Morgen (Zaterdag) heeft de derde lezing der
wet plaats. De regeering rekent er op, dat
deze voor haar gunstig zal afloopen. Dan
mag de Rijksdag haar zomervacantie be
ginnen, en gaat de heer Von Caprivi van
de vermoeienissen der laatste weken uitrus
ten in het Hartz-gebergte, terwijl keizer
Wilhelm te Cowes de zeilwedstrijden gaat
bijwonen, als gast van zijne grootmoeder,
koningin Victoria van Engeland.
Maar daarna ? Zoodra het zomerreces is
afgeloopen, komen twee hoogst belangrijke
zaken aan de orde. In de eerste plaats het
handelstractaat met Rusland; in de tweede
plaats de quaestie, door welke nieuwe be
lastingen de kosten der legeruitbreiding zul
len worden gedekt. Wat zal er dan van de
regeeringsmeerderheid worden ?
De conservatieven, die bij de laatste stem
ming onder de voorstemmers de sterkste
fractie uitmaakten, zijn sterk tegen alle
handelstractaten, die aan de particuliere be
langen der agrariërs afbreuk zouden kunnen
doen. De vrijzinnigen, die den ^nieuwen
koers" met meerdere of mindere ingenomen
heid hebben gesteund, vooral waar het
Caprivi's handelspolitiek betrof, zijn na de ont
binding zeer verzwakt. Is de rijkskanselier
bereid om met zijne nieuwe meerderheid
protectionistisch te worden en zoo zijn eigen
verleden te verloochenen?
Niet beter staat het met de quaestie der
nieuwe belastingen. Vóór de ontbinding had
de regeering verklaard, dat zij de middelen
hoopte te vinden uit eene nieuwe of hoogere
belasting van de drie -B's, zooals men kort
heidshalve zeide, d. i. van het bier, den
brandewijn en de beurs. Hoe zij met de
tegenwoordige meerderheid dit doel zal be
reiken, is voor haar zelve waarschijnlijk een
raadsel.
In Frankrijk staan de verkiezingen voor
de deur; de regeering heeft medegedeeld, dat
zij, in plaats van in October, reeds op 20
Augustus zullen worden gehouden. Het tijd
stip is allerongelukkigst gekozen, maar de
?MifiiiififififiiiiiiiiiiiiinniiiifiiiHiiliiiiiHiiiiiimiiiiiimiiimitiiuiiiHiiiiiMi
einde liep. Toch was zij zeer gelukkig. Haar
vader en Adriaan waren altijd even lief
voor haar. En zij had bijna geen anderen
omgang dan met hen, want de buren hadden
gewoonten en manieren waaraan zij niet
meer wennen kon, sedert zij te Grahamstown
had school gegaan. Nooit zag men sterker
band dan tusschen Piet en zijne kinderen.
Terwijl Sannie zich aldus in gepeinzen
verdiepte, hoorde ze het galoppeeren van een
paard den weg van de Kloof af, zij liep
ijlings de deur uit, en zag Cyril juist van
het paard stijgen. Hij nam een van haar wit
bestoven handen in de zijne, zag haar vlak
in het gelaat en zei:
»Is uw vader thuis ?"
»Neen. Maar waarom houdt u mijn hand
zoo stijf vast en ziet u mij zoo vreemd aan ?"
Hij liet haar hand los, en hernam, op
meer kalmen toon :
»Waar is uw vader ? Hij moet komen.
Adriaan verlangt naar hem."
«Adriaan verlangt naar hem ? Waarom ?
zeg, meneer, waarom? Hebt u hem dood
geschoten? Zeg het mij, terstond."
Wederom nam Cyril hare hand. Hij had
haar niets willen vertellen van het ongeluk
haar broeder overkomen, maar het meisje
gedroeg zich als een gerijpte bezadigde vrouw.
Er scheen weinig gevaar voor de scène waar
hij bang voor was.
Met haar hand vast in de zijne, vertelde
hij de geheele waarheid. »Adriaan is langs
een spleet in de rotsen, waarop wij ons maal
gebruikten, naar beneden gegleden. Ik weet
niet hoe diep, hij is niet meer te zien ; ik
denk een twintig voet; hij heeft zich be
zeerd, kas zich niet bewegen; vraagt om
heer Dupuy ziet zeer goed in, dat elke dag
uitstel zijne kans vermindert om die verkie
zingen te »leiden'', zooals men dat in Frank
rijk noemt, d. i. om al den invloed van het
jregeeringsgezag in de schaal te leggen ten
gunste van de candidaten der regeeringspartij.
Doch het blijft de vraag of hij, niettegen
staande deze vervroeging van den wellicht
noodlottigen termijn zijn ministerieel leven
zoolang zal kunnen rekken. De houding door
de regeering bij de ongeregeldheden te Parijs
aangenomen, was zeker krachtig genoeg,
maar heeft de radicalen en de socialisten in
hooge mate verbitterd, zoodat de radicale
leden van het kabinet, de heeren Peytral,
Viette en Terriër, met hun ontslag dreigden.
Om dit drietal te vriend te houden en aan
de oppositie van de uiterste linkerzijde een
voorwendsel te ontnemen, offerde de heer
Dupuy den prefect van politie Loze op. Nu
brak weer een storm van verontwaardiging
los van de zijde der opportunisten en der
mannen van het centre ganche, die de heer
Dupuy voor zijne t>politique de concentration"
evenmin missen kan. Wederom trachtte hij
de vertoornden te verzoenen door den heer
Lépine te benoemen tot opvolger van den
heer Loze.
En nu waren de radicalen, die in tusschen
in de volkomen gemotiveerde sluiting der
Parijsche arbeidsbeurs eene reden tot onte
vredenheid hadden gevonden, weder aan de
beurt om te protesteeren. Want de heer
Lépine staat bekend als een man, die
den heer Loze in »Schneidigkeit" om een
in onze dagen tot eere gekomen Duitsch
woord te gebruiken nog zal overtreffen.
Volgens de uiterste linkerzijde handelt de
heer Dupuy door deze benoeming als de oud
testamentische koning, die de rechtmatige
klachten van zijn volk beantwoordde met do
woorden: »Mijn vader heeft u met geesclen
gekastijd, maar ik zal u met schorpioenen
kastijden."
Hoe groot de spanning is geworden, be
wijst het feit, dat op 14 Juli, den nationalen
feestdag bij uitnemendheid, een goed deel
van de Parijsche bevolking besloten heeft
zich van deelneming aan die feestelijkheden
te onthouden, terwijl de regeering harerzijds
het hoofdnummer van het jaarlijksch pro
gramma, de revue bij Longchamps, aanmer
kelijk beperkte, deels omdat, na de laatste
ongeregeldheden, de kazernes te Parijs nog
te vol zijn om troepen van buiten te herber
gen, deels omdat zij vreest voor demon
straties tegen de garde républicaine, welke
die ongeregeldheden hielp onderdrukken.
In Engeland maakte de heer Gladstone
korte metten met de oppositie tegen zijn
riiMiimimiiiMiHiiiillMMllllHliillliiiiiimiiiimimimiiiiiiMiiiiiiMimiitiUB
mannen, touwen en zijn vader."
Sannie was doodsbleek, maar bleef zich
volkomen meester. Binnen twee minuten
had zij de noodige bevelen gegeven. Adonis
werd op Cyril's paard naar de schapenkraals
gestuurd om zijn meester te halen. Toen
Piet Villiers in de hoeve kwam, vond hij
alles gereed: mannen, touwen, een ftesch
brandewijn, windsels, pluksel, een paar
kussens en een plank.
»Mag ik meegaan, vader ?"
»Neen, kind; blijf en maak een kamer voor
je broer gereed."
Met tranen in de oogen zag zij de ver
trekkenden na en ging toen Adriaan's ka
mer in gereedheid brengen. Ruim een half
uur was zij bezig met honderden kleinighe
den ten gerieve van den gekwetste. Zij
plukte wat frissche roode rozen en zette
die bij het bed, ook eenige mandarijntjes, in
geval Adriaan dorstig mocht zijn. Toen
keek zij naar buiten om te zien of er reeds
iets naderde. Doch zij bedacht dat ze eerst
over drie uur terug konden zijn, met zons
ondergang. Zij ging dus naar haar eigen
kamer, deed een andere japon aan en een
witte schort, een kleeding die meer bij eene
ziekenverpleegster behoort.
Wederom keek zij naar buiten, niets.
Het werd twee uur, drie, vier, vijf, zes uur.
Het was over negenen, geen bericht, geen
enkel teeken van leven nog. Sannie begon
te schreien. Doch zij werd boos op
zichzelve en zette iets gereed om te eten en een
kopje thee te drinken. Toen zij er van ge
bruikt had en bezig was alles weer te ber
gen, kwam Adonis aanrijden, en, glimlachend
als altijd, het mutsje in de hand, gaf hij
Home 7?wfe-ontwerp. Eens in de week laat
hij, zooals het aan Punch ontleende plaatje
op onze zesde pagina het aanschouwelijk
voorstelt, de amendementen-guillotine werken.
Zoo werd den rorigen Donderdag de dis
cussie over artikel 9 van het ontwerp,
waarin bepaald wordt, welke voortaan de
bevoegdheid der lersche leden in het
Rijksparlement zal zijn, plotseling afgebroken,
niettegenstaande de regeering zelve op dien
avond nog eene belangrijke wijziging in haar
eigen voorstel had gebracht. De artikelen 9
tot 26 werden daarop afgehamerd. Heel for
tuinlijk liep het dezen keer voor de regeering
niet af, want eenige artikelen werden bij
deze gedwongen stemming verworpen, en
eenige andere werden dientengevolge door
haar ingetrokken. Zoo blijkt alweder, dat
zelfs een staatsman als Gladstone niet onge
straft de leer: »het doel heiligt de middelen"
kan toepassen.
Ten slotte nog een blik naar het Oosten.
Daar is de jeugdige khedive, Abbas-Pacha,
te Cmstantinopel de gast van zijn suzerein
sultan Abdoel-Hamid. De jonge man, die niet
zulk een meegaand karakter heeft als zijn
vader Tewfik-Pacha, en die reeds eenmaal
de verzenen tegen den Engelschen prikkel
heeft geslagen, heeft van zijn standpunt
redenen genoeg om zich over John Buil te
beklagen. De Fransche pers vindt dan ook
zijn bezoek aan Constantinopel hoogst be
langrijk, en de Engelsche pers zegt wel, dat
het niets te beduiden heeft, maar blijkt toch
niet geheel gerust te zijn. Doch
AbdoelHamid is een voorzichtig man. Als het
resultaat van Abbas-Pacha's bezoek zich
vertoont in den vorm van een dier cor
recte maar onschuldige diplomatieke nota's
waarvan de Porte het geheim bezit, zal het
al heel wel zijn.
iimiiiiHmimiimiiiiiiiiiimmiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiMliff
TOONLLKaMVZIEK
Heinrich Bulthaupt's Dramaturgie
des Schauspiels".
Van het eerste deel ven Heinrich Bulthaupt's
«Dramaturgie des Schauspiels" verscheen een
nieuwe, de vijfde druk. Naar aanleiding hiervan
wijdt Rudolph Lothar in de Neue Freie Pretse
een artikel aan het werk en zijn schrijver.
Bulthaupt behandelt in zijn «Dramaturgie" achtereen
volgens Lessing, Goethe, Schiller, Kleist,
Shakespeare, Grillparzer, Hebbel, Ludwig, Gutzkow
iimiiiiiiniiiiiiiimiiiiii miiiiiiinmuiimiiiii iiiiiimiiiiiimminnn
haar een met potlood geschreven briefje van
Cyril. Het luidde aldus :
»Waarde miss Villiers
Uw vader laat u verzoeken Hendrik ter
stond naar de twee metselaars te sturen die
gisteren in de Kraals werkten. Hij zal ze
wel weten te vinden. Zij moeten onmiddel
lijk hierheen komen, met hun gereedschap.
Uw broeder zit tot boven de heupen tusschen
de rotsen bekneld en kan er met de touwen
niet uitgehaald worden. Hij zit zoo vast
als een muur. Hij is bij kennis, zendt u
zijn hartelijken groet en laat u zeggen dat
over een paar uur alles wel in orde wezen
zal. Uw vader verzoekt u tevens, Adonis
wat voedsel mede te geven, een paar
kaarsen en een Bijbel.
Ik van mijn kant voel mij verplicht u te
zeggen, dat mijns inziens de toestand van uw
broeders zeer gevaarlijk is. Gij zult al uw
moed en geestkracht noodig hebben, zoo
alleen.
Met innig medelijden
Cyril Danish."
Toen Sannie dit briefje gelezen had,
wendde ze zich tot Adonis en deed hem
eenige vragen.
»Ja, Missie; Baas Adriaan heel leelijke
plaats, veel pijn heeft. Oude Baas heel be
droefd. Oude Baas aldoor praat met Baas
Adriaan. Engelsche Baas bedroefd; ikke
heel bang, Missie. Veel spook 's avonds in
de kloof."
Sannie zorgde voor het verlangde en de
nacht ging eindelijk, eindelijk voorbij. Ado
nis was met de eetwaren, de kaarsen en den