Historisch Archief 1877-1940
No. 856
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
HETSJES
Bernardino Luini en
tante Schoonebaum.
Mevrouw Schoonebaum had nooit een neef of
«ene nicht bezeten. Maar zooals in vroeger tijd
aan een verdienstelijk man wel eens de titel van
Vader des Vaderlands" werd gegeven, had men
deze dame in haar stadje de waardigheid van tante
toegekend. Tante Schoonebaum was zij voor den
burgemeester zoo goed als voor den nachtwacht.
Bij alle plichten die haar titel, honoris causa, haar
oplegde, had zij toch nog den tijd gevonden om
voor haar dochter eene uitstekende moeder te zijn,
?en wat meer zeggen wil, sedert acht dagen was
zij ook schoonmoeder. Alle liefde concentreerde
zich nu op het blonde hoofd van den heer Dr.
Hans Muller. Het liefste vatte zij zijn hand en
zette zich naast hem op de sofa neer, terwijl het
bruidje Emma, met veel gevoel, La prière d'une
Vi. rge" voordroeg. Dat kon Emma, maar het had
ook genoeg geld gekost. Zij kon echter nog veel
meer. Op de tafel lag de kunstgeschiedenis van
Lübke, waarin ze nu van ochtend tot avond stu
deerde, om goed uitgerust te zijn voor het kunst
genot dat haar huwelijksreis naar Italiëzou op
leveren.
,Tante", had iedereen gezegd, »hoe zult u het
nu zonder den dokter stellen? Zes weken blijven
ze weg!" Galant had Dr. Muller, toen hij zulke
gezegden hoorde, de goede vrouw verzocht mee
te gaan naar Italië, waarbij de lieve kleine Emma
een allesbehalve lief gezicht trok. Tante Schoone
baum had echter het belachelijke voorstel om als
meereizende schoonmoeder naar Italiëte trekken,
ver weggeworpen. Tante, tante", herhaalde echter
iedereen, als ge ze maar niet nareist."
En nu waren de kinderen weg. //Emma", had
.ze bij het afscheidnemen tegen haar dochter ge
zegd, wees lief voor hem." Zij wist dat Emma
iets bad van wijlen Schoonebaum, dat zij bij zijn
leven //neiging tot gezeur" had genoemd.
Maar alles scheen goed te gaan. De eerste
brisven waren vol verrukking, vooral die van Hans.
Die van Emma waren een beetje geleerd. Louter
Lübke was het, wat er in stond. De geheele ge
schiedenis van den Dom te Milaan, ergernis over
de slechte behandeling van Lionardo's Avondmaal,
en vreeselijke uitdrukkingen als b. v.
Cinque>cento". Eens kwam er ejhter een merkwaardig
epistel.
,Ik heb gevonden," schreef zij, *waar mijn hart
steeds naar verlangde. Een schilder met zulk zacht
en edel gevoel, met zooveel zelfverloochening en
trouw dat is altijd mijn ideaal geweest. Reeds
de naam alleen in zijne klankvolle weekheid is
poëzie: Bernardino Luini. Hij kent de taal der
-oogen, als geen tweede; in iedere beweging ademt
de geheele reine, kuische ziel."
4>Kuische ziel," dat was voor tante Schoonebaum,
die met ingehouden adem den brief van haar dochter
had gelezen, tenminste in zooverre bevredigend,
dat ze niet dadelijk flauwviel. Met bevende hand
nam zij het schrijven van Haas op. O, die verblinde
man l
Verbeeld n, moedertje," schreef hij, onze Emma
is op een schilder verliefd geworden, en draaft hem
overal achterna. Aanstaanden Maandag wil zij om
-zijnentwil naar een afgelegen nest: Saronna. Ik
kan mij dien hartstocht bij een vrouw in de witte
broodsweken niet begrijpen."
Tante Schoonebaum staarde met verstijfden blik
voor zich uit. Die goede Hans, die niet begreep
wat hij in zijne toegevendheid deed. O, hij kende
de Schoonebaumsche natuur niet. In haar was iets
van neiging tot ontrouw," wijlen Schoonebaum
had dat ook gehad. Ea dat was zijn kind. Op de
huwelijksreis op een ander gecharmeerd worden.
Zij stelde zich den ellendigen kladder voor, met
zijn zwarte lokken en zijn fluweelen veston. O,
die verblinde Hans!
Tante Schoonebaum was een gedecideerde vrouw,
mmMUltliiHniiiiiitii
iiiiiimimimun
iiHMiiiinniiimiiumin
44e Jaargang. 19 November 1893.
Bedacteur RUD. J. LOMAN te Londen.
-Adres: Myra Lodge, Deronda Koad, Herne Hill,
Londen S. E.
Verzoeke alle mededeelingen, deze rubriek
betreffende, aan bovenstaand adres te richten.
iiiiiiimimminnin
imimummiiflaM
COBRE8PONDENTIE.
W H. K. Pollock. Instead of getting a fresh co
lumn every week, they persist in sending the same
paper twice during a fortnight.
Mevrouw T. te H. De looper liep de deur voorbij!
Een volgende keer beter.
Motto: »Vanitas et Vanitatum".
,No. 217. Zwart 5 stukken.
a b c d e f g h
Wit (10 stukken) geeft in 2 zetten mat.
(Pospisil 42, den Hertog 323A =37%).
lier was het noodig, dadelijk te handelen. Van
daag was het Vrijdag; Maandag zouden zij den
zwarten verf kladder nareizen dat moest verhin
derd worden. Christien," riep zij vastberaden, haal
mijn gewerkte reistasch eens gauw van den zol
der." Christien keek haar met open mond aan.
Verstaan?" riep tante Schoonebaum, en Christien
deed haar mond weer dicht, en vloog naar den
rommelzolder. Tante pakte in wat ze bij de hand
lad en bovenop kwam de geelzijden japon met de
:warte volants. Want zij wilde er goed uitzien
als zij voor den verwaanden verfmorser stond. Ze
sprak wel geen Italiaansch. Maar hij zou haar
;och wel begrijpen.
Alle menschen verstonden haar immers ook wel,
de conducteur, de kellner in Göschenen, en ook
de portier van hotel Milano, die in Milaan aan
iet station was. De Oberkellner ontving haar zelf,
:n sprak haar dadelijk in Let Duitach aan. //Een
rroote nonsens, dat heele Italiaansch t" dacht tante
Schoonebaum. Bieder verstandig mensch noemt een
Darapluie toch een parapluie, en niet het een of
inder gek, moeilijk woord uit het
Konversationsiexicon. Dat is toch eigenlijk alleen maar
aanstel.erjj, zooals bij Emma met haar Cinquecento."
//Ben kamer, mevrouw?"
Hoor eerst eens even; logeert Dr. Muller hier
ook?"
n Ja mevrouw, met zijn echtgenoote. Nummer 47.
Ze zijn van morgen om 9 uur 12 naar Saronna
gespoord,"
//Zoo", zei tante Schoonebaum en liet zich in
een steel vallen ,/te laat." Zou zij de onge
lukkige i maar in den steek laten? Schoonebaum
zal zich in zijn graf omkeeren, als hij weet wat
hier g ;beurt. Met moeite richtte zij zich op. Zijn
zij me; hun beiden alleen gegaan?"
Ja mevrouw."
Z jn zij hier ook veel met een heer samen
gewesst?
T/at is best mogelijk."
E i toen vroeg tante Schoonebaum met meer
nad: uk: Logeert hier ook een zekere Luini in
het Hotel?"
//Luini, Hm; Jean, het vreemdelingenboek !"
De Oberkellner bladert het door Meijer, Maier,
v. Meijer, Meijer, Dr. Meijers, neen Luini heeft
hier niet gelogeerd."
//Dus ergens anders. Zoo ver ging het ten minste
niet. Breng mij naar de kamer van Dr. Muller."
//Maar mevrouw !"
//Wat ? Waarom niet ? Ik ben de schoon
moeder."
De Oberkellner waagde het te glimlachen. Het
scheen hem volstrekt niet onmogelijk toe.
Daar zat zij nu in de kamer van haar ongeluk
kige kinderen. Hans, die edele argelooze man, stortte
nu met eigen hand zijn vrouw in het verderf. Be
greep de arme dan niet dat hij met vuur speelde ?
Schilders zijn toch gevaarlijk. Tante Schoonebaum
dacht aan de lang vervlogen dagen harer jeugd.
Eens was het ook een schilder geweest. Maar, God
zij dank, toen kwam Schoonebaum, en sedert dien
tijd was het uit. Zij staarde dof voor zich uit.
Met groote letters las zij: Signora Muller. Wer
kelijk, daar lag een pakje. Maar heel losjes dicht
gemaakt. Ze opende het, zonder verder na te
denken, en een massa photographieën vielen in haar
hand. Enkel kerkschilderijen. Met een boos ge
zicht bekeek zij ze. Wat? Wat stond eronder?
Bernardino Luini. En daar en weereen! Alles
van hem. Dus hij schilderde kerkstukken nu,
dat zijn je ware!
Zij schelde om het kamermeisje.
//Wie heeft hier dat pakje afgegeven?"
//Een jonge man."
Met zwart haar?"
n Ja.'
//Groote oogen?"
//Ja."
//Zag hij er uit als een schilder?"
//Ja."
//Hij is het! Hij is er dus persoonlijk geweest.
Roep eens even den Oberkellner/'
//Mijnheer, U hebt mij gezegd, dat er hier geen
Luini geweest is. En zie nu eens !"En ze slingerde
?iniiiituiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiHiiimitiHMiiifHiiiiiinjtniiiiiimi
Oplossingen worden ingewacht vóór Maandag 27
November.
Oplossing van no. 215 l D f4!, enz.
Opgelost door C. T. v. Ham, Gorredijk; W. v. H.,
Delft; A. Wijbrands, alhier; Wara?Atti, 's Hage ; J.
v. d. Hulat, Oud Ade; H. Itendes da Costa, alhier;
E. Wieling, Groningen; J. 't Hooft, Vlissingen; J. v.
Wijhe, Zwolle; H. C. Beets, 's Hage; A. Langejan,
Ur'k; S. J. A., Woudsend; S. P., Haarlem.
UIT DE SCHAAKWERELD.
De uitslag der Simultaanvoorstelling, door Van
Lennep in het V. A. S. gegeven, was dat van de 15
partijen 9 door hem werden gewonnen en verloren;
2 bleven onbeslist.
Correspondentie-partij T. A. S. Elberfeld: l e4
e5, 2 P f3 P cö, 8 L c4 P f6, 4 P g5 d5, 5 ed5 : P
a5, 6 L b5f c6, 7 dc6 : bc6 :, 8 L e2 h6, 9 P f3 e4,
10 P e5 L d6, 11 d4 D c7.
De schaakclub te Moskou heeft dr. Tarrasch en
Tschigorin uitgenoodigd, na afloop der match, aldaar
vijf partijen tegen zeer voordeelige condities te
komen spelen, 't Royale aanbod is onmiddellijk door
beide meesters geaccepteerd. De schaakwereld staat
dus nog een dessert te wachten.
De groote match te St. Petersburg behoort alweer
tot 't verleden. De uitslag zal ongetwijfeld algemeen
voldoening geven; indien ooit twee spelers aan elkaar
gewaagd waren, dan zijn 't deze beide meesters. Ook
hun speeltrant loopt minder uiteen, dan wij aanvan
kelijk vermoedden. Tsehigorineheeft sinds zijn laatste
match met Steinitz zijn grootste tekortkoming voor
een groot deel overwonnen; zijn spel kenmerkte zich
deze keer door even fijne verdediging als
aanvalstaktiek. Nooit heeft hij correcter en geacheveerder
gespeeld dan in deze match, 'i Spel van dr. Tarrasch
heeft niet aan de o. i. te hoog gespannen verwach
tingen beantwoord. Zijn ongeëvenaard succes als
tournooi-speler heeft velen in de meening gebracht
dat hij onfeilbaar was; men vergat daarbij echter
dat geen zijner tegenstanders, die hij in Breslau,
Manchester en Dresden te bestrijden had, van't zelfde
kaliber als Tschigorine was. De Engelsche meesters
bijv. waren allen reeds min of meer in hun nadagen
en geen van hen was in theoretische kennis tegen
den geleerden dokter opgewassen. Met Tsehigorine
was 't gansch anders gesteld; zijn redacteursohap
de photographieën over de tafel. Dat heeft hij zelf
gebracht!"
De Oberkellner, met alle bezienswaardigheden
van Milaan bekend, bekijkt de plaatjes en denkt:
dat arme mensch is niet wel bij 't hoofd!"
//Is Luiui hier geweest of niet?"
//Luini, dezelfde Luini die deze stukken heeft
;eschilderd ?"
//Ja mijnheer, diezelfde."
//Ja, die is in Milaan geweest."
Ziet ge wel! Wanneer?"
Ja, zoo ongeveer in het jaar 1500 na Christus."
Tante Schoonebaum beefde. Houd me niet
voor den gek. Hij is nu in Saronna!"
Hij niet, maar schilderijen van hem. De Luinis
waren mevrouw Muller hier zoo goed bevallen, dat
zij er nog meer van wilde zien. Daarom vroeg
ze mij de vorige week of er nog andere werken
van dien meester waren. En om die te zien, zijn
mijnheer en mevrouw vandaag naar Saronna en
komen van avond weer terug. Deze photographieën
zijn door Dr. Muller bij den kunsthandelaar be
steld. Is er anders nog iets van mevrouw's dienst ?"
In een half uur was tante Schoonebaum weer
aan het station en wachtte in de tweede klasse
wachtkamer op den volgenden trein. Daar ging de
deur open. De trein uit Saronna was aangekomen.
Een juichkreet en Emma hing aan haar hals, ter
wijl Hans hare wangen streelde. Mama, moe
dertje, we wisten wel dat u niet zonder ons kon
leven! Nu blijft u toch ook zeker bij ons," riep
Hans met een ietwat onzekere stem,
Maar tante Schoonebaum was een verstandige
vrouw. Tot morgen, kinderen, en geen uur lan
ger. Ik wou alleen maar eens zien, of het u goed
ging."
Heerlijk, mama! En wat we niet al gezien heb
ben! Vandaag in Saronna niets dan Luini!"
Op dien kon ik nog wel eens jaloersch wor
den" zei dr. Muller.
Wel neen, Hans," zei tante Schoonebaum, die
heeft immers omstreeks 1500 na Christus geleefd."
Maar mama, hebt u soms ook Lübke gelezen ?"
riep Emma, terwijl ze haar geleerde moeder lachend
omhelsde.
iiiiiiniiuiiiiittniiiiiiiiiiiiHiiiiimnitiiiiniHifiHiiiitiiiiiiniiiniinfniii
Allerlei.
In het jaar 1788 was tegen 4 Juni |eene
zonsverduistering aangekondigd. De Magistraat van
Worms liet den vorigen dag het volgende bjj
trommelslag uitroepen:
»Daar morgen den 4den dezer in den ochtend
eene zichtbare zonsverduistering zal plaats heb
ben, welke naar de ervaringen tot dusverre
opgeda^nr «eer kwade gevolgen en schadelijke uitwa
semingen op het aardrijk doet vreezen, wordt
hierbüdoor de overheid op straf bevolen, geen
stuk vee vóór twaalf uur 's middags uit den stal
op de weide te laten gaan.
Ex. Com. Magistratus.
3 Juni 1788.
Een spotter, graaf T., maakte er het volgende
versje op:
Ein hochgelahrter Magistrat,
Der minder Weisheit Hebt, als eine volle Tonne,
Gab einst das schreckliche Mandat:
«Weil man bei einer Finsterniss der Sonne
Viel gift'gen Dunst zu fürchten hat,
Soll man bei hoher Pon das liebe Vieh der Stadt
Vor zwölf Uhr nicht aus seinem Stalle treiben,"
Hm! sprach der Kühhirt Bibulus,
Bei meiner armen Seel! so muss
Der halbe Rath zu Hause bleiben!
Het besluit, zoowel als het versje werd door
den dichter-musicus Ch. D. Schubart in zijne
beroemde kroniek opgenomen. Maar mocht een
graaf al met den magistraat spotten, een kro
niekschrijver mocht dat niet doen. Men vindt dan
ook in een later nummer der kroniek het volgende:
»0p allerhoogst bevel moet ik het artikel, in
No. 67 van mijne kroniek opgenomen, betref
fende den twist tusschen den magistraat van
Worms en de burgerij, zelf berispen en hier
mede verklaren, dat ik daarin te ver ben gegaan,
en het aanzien van den magistraat van Worms
heb aangetast."
iiHitiiinmmimtiiiiiiifiiiiifiii
der schaakrubriek in de Novoje Vremja, noopte hem
tot voortdurend analyseeren en zijn presidentschap
der nieuwe Petersburger Schaakclub legde hem in
zekeren zin de verplichting op aan de clubwedstrrjden
deel te nemen, zoodat 't hem ook aan praktische
oefening niet ontbrak. Dit alles in aanmerking ge
nomen, moet men zich eigenlijk verwonderen dat een
amateur, als dr. Tarrasch, wien tijd en gelegenheid
tot praktische oefening ten eenenmale ontbreken, een
dergelijken weerstand heeft kunnen bieden. De geni
aalste combinaties zijn door hem gemaakt en 't is
duidelijk gebleken, dat zijn spel lang zoo droog niet
is, als men uit 't groote getal remises op zijn
tournooi-score allicht zou opmaken. De kracht van deze
beide meesters ligt ontegenzeggelijk in de analyse
en hierin hebben zij een grand van perfectie bereikt,
die alleen wellicht door dr. Zukertort is overtroffen,
n.l. den Zukertort van 1883.
Dat Steinitz al dezen analytici de baas is, heeft de
match te St. Petersburg weder opnieuw bewezen.
In de beide matches die Steinitz met den Russischen
meester in Havana speelde, versloeg hij dezen bijna
zonder uitzondering, indien hij zulks slechts verkoos
Reclames.
40 cents per regel.
UfUIIIIIUIIIIHH
RECLAME.
SPUISTRAAT 128.
ULSTER Et
LANGE PELERIN,
geheel met wollen plaid
gevoerd, n of twee r\j
knoopen,naar maat ?33.
Winterjassen
met wollen plaid gevoerd
van af ?40, netto
contant.
Magazijn KEIZERSHOF",
Nieuwendijk 196.
Volledige sorteering Wollen gebreide en
geweven Dames-, Heeren- en
KinderOndergoederen.
SCHADE & OLDENKOTT.
Depots te AMSTERDAM.
Uloih & Co.. Zeedijk 16.
A. v. Tuyll, Paleisstr, 13.
Cléban, Heiligenweg 42.
Scalongne, Kattenb. pl.13,
Hulswit, Vondelkade, 89.
de Cas<ro,Muiderstr. 14.
A. Stark, Mauritsstr. 5.
,...
Querido, Roeterstr. 92.
p.Hemert,Utrecht.str.U8.
J. D. Steen, Singel 176.
Schaffers, Ferd.Bolstr.il.
Marnette, Wagen.str. 40.
v. Winsen Jr., Vjjzelstr.28.
Schuift, Haarlem.str. 140.
Koek, P. C. Hooftstr. 130.
D. Stork, Leliegracht 44.
A. Barneveld, Overt. 419.
Hoofd-Depöt
VAK
Dr. JAE&ER's Ori£, lom.
WolarütöleB
K. F.
DEUSCHLEBENGER. :
Amst. ti.alverttr.T39.
Eenig specialiteit in den
artikelen in geheel Nederland.
OELOF
JKalverstraatl
Teleph.No658
Juweelen,
Gouden- en
Zilveren
Werken.
HORLOGES.
Groote Sorteering.
ITROEN,
Prachtige en
practische
NOUVEAUTÉS
voor bet a.s.
St.
Nicolaasleest.
Billijke Prijzen.
iimiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiMiiiiMHiiiiiiNiiiiiiiiiiiiimimiiiiiMMimiiiiiii
en zich niet in de opening moedwillig en onnoodig
aan gevaren blootstelde. Ia de gesloten party was
Tschigorine evenala Zukertort geheel machteloos tegen
den grooten strateeg. Hun fijn ontwikkeld
combinatieen concentratie vermogen was daar betrekkelijk van
weinig nut; intuïtie en een aangeboren
veldheerablik zijn in de gesloten partij, waar men zelden een
uitgangsp'int voor c imbinaties heeft, van meer belang.
Opmerkelijk is 't, dat Tschigorine tegen Tarrasch
't zelfde resultaat bereikte als tegen Gunsberg (Ha
vana 1889), terwijl Gunsberg 't jaar daarop in
NewYork een match tegen Sleinitz verloor. De gevolg
trekking dat Tarrasch geen match voor Steinitz is,
komt ons voor alleszins gewettigd te zijn.
De club te Havana heeft Steinitz en Lasker
uitgenoodigd hun match aldaar te komen spelen. Beide
meesters hebben zich hiertoe bereid verklaard en als
conditie een geldprijs van f 6250 gesteld. De winner
ontvangt ? 450ü, de verliezer ? 1750. Wij twijfelen
niet of de rijke tabakplanters zullen 't bedrag spoedig
bijeen krijgen.
Aanschouwelijk overzicht van 't geheele verloop der groote match te St. Petersburg:
l 234 5 6 7 8 9 10 11 12 13
S FSFSFSFSFSF S
Dr. Tarrasch l 001 l l O O l B l K R
Tschigorine O 110 O 0110BOR R
Aantal zetten 26 43 62 62 26 59 42 34 63 31 53 51 32
14 15 16 17 18 19 20 21 22
F S KG S F S
10R100010
01R011101
77 45 27 56 62 42 66 30
G, HenW W H H GenH W H H W W H H GenH WWG?W
S = Spaansch, F = Fransch, K G = Eoning's
gambiet
l = gewonnen, O = verloren, R = Remise.
G = Proo. Groninger, H = Handelsblad, \V = Week
blad de Atn.iferdamtHer.
Uitslag: Dr. Tarrasch 9, Tschigorine 9, remise 4.
MATCH REMISE.
De 18de partij werd door Tschigorine zeer sterk
gespeeld. Tarrasch behandelde de verdediging anders
dan in vorige partijen; hij liet nl. den gewichtigen
zet C 5 achterwege, wat 't spel een geheel ander
aanzien gaf. In plaats van zijn heil in een langzamen
aanval op der. D-vleugel te zoeken, liet hij zich tot
een levendige attaque in 't centrum verleiden. Over
't algemeen was 't spel van dr. Tarrasch minder
voorzichtig dan men van hem gewend is; Tschigorine's
geniale speelwijze schijnt ook hem te hebben aange
stoken. Met zijn 19de zet D d 5 dreef hij de waag
halzerij wat al te ver. De Kus opende nu een geweldig
vuur, met dit gevolg dat op den 24 sten zet een der
boeren sneuvelde. De deugdelijkheid van zwart's af
ruil van paard tegen looper (zie 33sten zet) is zeer
twijfelachtig. Tarrasch won wel i* waar den pion
terug (38sten zet), maar nadat de dames verwijderd
waren, geraakte hij in groote moeilijkheden, die ver
ergerd werden doordat zijn klokje een nauwkeurig
onderzoek niet toeliet. Voor de 43, 44 en 45ste zetten
had hij geen sesonde bedenktijd en deze gewaagde
avances kostten hem dan ook 't spel. Tschigorine won
een onberispelijk gespeelde partij in 62 zetten.