Historisch Archief 1877-1940
Ntr. 863
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
Snuifjes.
7
PDat wil miar niet met onze profesoren
Daar hebban we eerst de L)uter gehac om
-ons over het kiesrecht in te lichten ; n hij
?deed dat zoo, dat van Kerkwijk, wel
aparlemantair maar toch niet ten onrechte hem
een leuteraar durfde noemen. Daarop is ^ruin
gekomsn, in de N. Rott. Cl., en zijn imigste
bewonderaars moesten erkennen, dat tj ge
rust thuis had kunnen blijven, want dt hij
de zaak niets verder had gebracht. 2n nu
komt na den Utrechtschen en deii Lahschen
hoogleeraar, de Amsterdamsche Cort v- d.
Linden uit den hoek, nog nonsensicak dan
zijn beide voorgangers te zameii. Wiar zit
me dat nu toch in? Als het ongeluk wilde,
<lat iemand niet meer denken mochl maar
men hem zeide: kies een der Nederanders
uit, die dat in het vervolg voor u za doen,
hij zou allicht de Louter, Fruin of C<rt v. d.
Linden aanwijzen,om die hersenwerkzamheid
voor zich te laten verrichten, en het publiek
zou niet weinig jaloersch zijn op zoo iemand
en zeggen: wat een buitenkansje voo- X, hij
denkt zelf niet meer, maar een van ce fijnste
koppen denkt voor hem! En tochhieiin
kiesrechtzaken is de eenvoudigste btrgerman
snuggerder dan drie professoren t gelijk.
Hoe moet ik dat nu verklaren ? Als eai ander,
Brqnsveld b. v., gekke dingen schrijf over de
politiek, vat ik dat. De man heeft iet druk
met zijn preeken, zijn catechisaties, tijn ziel
zorg, hij moet dat dus tusschen :ijn meer
ernstig werk door doen; hij heeft grooen haast,
want door zijn. onoplettendheid zou/ioo licht
n meer verloren kunnen gaan. Haar een
professor kent geen haast. Voor eikartikeltje
geeft men hem minstens zes wekm, en hij
schrijft alleen over zaken, waarin hijwerkelijk
liefhebberij heeft. Ik heb al gedacht: zou een
professor niet doorgaans te moe zijl van het
vele werken, om dan op eens \oor 't een
of ander buiten zijn studie vak hekfer te den
ken ? Zoo iets moet het wezen.
Daar zie ik dat onzen Jozef Israsls op zeer
eigenaardige wijs hulde" zal vorden ge
bracht. Een uitgever laat van zijl schilderij
Alleen op de wereld" door Dake een ets
maken, een kapitale ets. Van die kapitale
ets zullen 50 genummerde exemplaren ver
kocht worden, en ieder kooper krijgt dan
ook een stukje van de koperen -ilaat. Zoo
zullen, lees ik, de kunstliefhebbers" in
staat gesteld worden aan den artist een
blijvende hulde te brengen. Misschien ben
ik wat ouderwetsch, maar de terminolo
gie, waarin dit verteld wordt, bevilt me niet
erg. Ik zou zeggen: een uitgever die een
beetje bij de Ijand is, wat in onzen tiid wel
mag! vindt in de zeventig jaren van Israels
een welkome aanleiding hetzij om wat te
verdienen, hetzij om een goedkoape reclame
te maken.' En daarbij speculeert hij niet op
de kunstliefhebbers", maar op de richards,
die in staat zijn een van de 50 exemplaren
voor hun rekening te nemen. Het meerendeel
van de kunstliefhebbers is natuurlijk in
Nederland, gelijk elders, zoo arm als de
mieren. De eer van die eere-uitgaaf gaat
geheel buiten Israels om. De eer er van zal
Dake hebben, als hij een mooie ets maakt,
en dat is alweder volkomen zooals het be
hoort. Wat nu die vijftig rijke lui voorblij
vende hulde aan Israels zullen brengen, be
grijp ik niet. Of' is het misschien het voor
nemen van den uitgever, vijftig kunstlief
hebbers uit te zoeken, en hun die het exem
plaar niet betalen kunnen er een gratis te
geven als eere-uitaaaf van een eere-uitgever,
die niet rust vóór hij Israels hulde heeft
geboden ?
Wij zouden hem dat afraden. Israels heeft
geen hulde uoodig. Zijn blijvende hulde be
staat in de stukken, die hij gemaakt beeft,
en in de wetenschap, dat in j zich zelf be
roemd en rijk geschilderd heeft. Daar mede
en met een felicitatie kan een mensch
het doen !
Van tijd tot tijd, om wat uit te rusten van
de hooge politiek, zie ik gaarne J Ir t Xïeuirx
van den, Dnrj eens in. Ik behoor niet tot die
menschen, die, zooals zeker poëet van de
jongere richting, minachtend spreken van
den bijbel voor de hooien". Ik mag zoo'n
eenvoudig praatje wel graag. Maar daarom
mag ik ook wel eens i:;:n bescheiden aan
merking maken, als de redactie van het
Nifuwx bij uitzondering duister wordt.
In het nummer van 1; .Januari komt een
heel mooie brief voor uit Chicago. De ten
toonstelling is wel gesloten, maar er gebeuren
Uit de militaire hofkringen.
(Naar aanleiding van de promotie van generaal Brugère, particulier secretaris van den President der Fransche Republiek.)
"--,_* ' ?' V?* // V:,^-\/CT >/ -^fl\
»En Brugère heeft een legercorps gekregen, op zijn 52 ste jaar! Sakkerloot, wat een mooie promotie!"
»Ja, maar kiik zijn staat van dienst eens: drie campagnes, eervolle vermeldingen; en dan zijn groote werken over artillerie,
en dan al zijn commando's!"
(Ilaagschc veiercinm, gr.noegelijk ylimlael/.end): »(Jampagaes. dikke boeken, coinniiindo's Domme kerel! Wij komen er
gemakkelijker, kameraad!"
daar toch nog interessante dingen, zooals
bijvoorbeeld de moord van den burgemeester
Harrison door Prendergasl. De briel'schrijver
vertelt dat met dramatischen eenvoud: In
het portaal stond een man, die, op het gezicht
van Harrison, eoii revolver te voorschijn
haalde en snel drie schoten loste. De getrof
fene wankelde naar zijne kamer terug, waar
hij weldra tien geest gat', terwijl de moorde
naar overijld de vlucht nam. achtervolgd
door een knecht, die het schieten had ge
hoord".
Dut begrijp ik. Maar wat teekent nu de
redactie hierbij aan '!
Inmiddels is het bericht gekomen, dat
Prendergast ter dood veroordeeld is en genoeg
bewustzijn had om, verlamd van schrik, de
rechtzaal te verlaten.
Dat begrijp ik niet. Ik hoop, dat de heer
Eitter en zijn getrouwen zoo vriendelijk zullen
zijn om voor mij en andere eenvoudigen van
geest dit geheimzinnig psychologisch en
physiologisch proces nader te verklaren.
De Sultan van Corea schijnt op zijn manier
ook al aan de oplossing van de sociale quaestie
te doen. Hij heeft een edict uitgevaardigd,
waarbij aan al zijne onderdanen een jaar
lang het sluiten van huwelijken wordt ver
boden.
Er zijn waanwijze menschen, die beweren.
dat de sultan dit doet omdat hij zijn harem
wil vernieuwen en dan een ruime keuze wil
hebben. Maar dat geloof ik niet. De man
heeft immers, zooals elk Oostersch potentaat,
zijn zakdoek maar toe te werpi-n aan de uit
verkorene zijns harten, en zal zeker niet
bang zijn voor de concurrentie van zijne on
derdanen.
Klaarblijkelijk is de wetenschap van
Malthus tot Corea doorgedrongen, en heeft de
Sultan er pleizier in. den wij/en Eugelschman
een schitterend démenti te "-even.
Overpeinzing van een bedelaar.
Altijd hoor ju tegenwoordig de jiu-üM'hen
klagen: 't is in .V'isvi'du;'.! <«>n beroerde !>o. ! ;
er is geen werk voui' hen ^ne werk-1:; v-, ilu-n
en voor die HK-! werken -V.iilen i-: er/elis v;.-e!i
gelegenheid meer om een np-to.>tj'.' i.- UK. ken.
De politie zit er te gau'.v achii'1' heen ; xe
geeft wt-rkeloo/en en li. f hebbers van r."llelj< s
suhiet op lui;i baailje, zonder ondei>e:;e!d 'ii s
persoons.
Ik lieweer, dat voor een kerel die :i beef je
gaar is, die 'n armoedig ue/:iehl ka;> zenenen
:n beetje slau' heelt om gebruik te maken van
de omstandigheden en plaatselijke gegevens.
Amsterdam een Dorado een la. n d van h
?lol'lo een echt luilekkerland is. Je kunt
in Amsterdam, wanneer je den weg maar weet,
van de helft van niemendal leven als ze
het in de provincie wisten, kwamen er nog
veel meer groenen" naar de hoofdstad.
't Eenige wat je moet hebben om in Amster
dam rond te kunnen scharrelen, is een paar
kleedingstukken ; want vereenigingen tot 't
gratis verstrekken van kleeren heb je er nog
niet, ten minste niet voor volwassenen, wel
voor schoolkinderen.
Wanneer je maar een bord voor je hoofd
hebt, kun je van alles volop genieten.
Op !t Singel aan 't oude Gymnasium kun
je je ontbijt krijgen, brood en koffie; je moet
daar somtijds wel wat lang op de bediening
wachten, maar als je toch niets te doen hebt,
komt een half uurtje meer of minder er niet
op aan. Heb je je dejcuner gebruikt, dan ga
je even een van de bruggen over, naar de
Heeren of Keizersgracht, schelt aan het een
of ander groot huis aan, en vraagt aan 't
dienstmeisje of aan de heerenkneeht, die je
opendoet, met een klagelijke stem zou uwe
niet eens aan Mevrouw willen vragen of zij
ook 'n soeploodje over de hand heef'?
Als je dan slag hebt om 'n beetje 'n armoe
dig en melankolick gezicht te trekken, heb
je tien tegen een kans. datje een paar lood
jes voor erwtensoep krijgt.
Ben je geen, lief hebber van snert, dan kun
je een bon voor boonen of erwten, rijst of
brandstof vragen.
(ield geven de menschen niet zoo gauw
aan de deur, omdat ze 't, niet goed vinden
de zirjht naar sterken drank aan te wakke
ren n mooie mop! maar iedereen, die
'n poosje in Amsterdam onder de sjoiele lui
heeft verkeerd, weet, dat soeploodjes en bons
voor eetwaar of brandstof oven goed als con
tanten zijn, omdat ze een vasten koers heb
ben; snerl loodjes varieeren van '.} .> centen
al naar mate er aanvoer is of niet; rijst-,
erwtcn- en booiien-bons slaan altijd iet.-, lager
genoteerd, omdat die rauwe waar vertegen
woordigen.
Wanneer je nu op n dag aan verschil
lende pei'cteien. verschillende bons ophaalt.
l;1;;: je <!:<? altijd 's namiddags of den
volgen<Uü('..:j. op de Xooi'di'i'inarkl. !Ieeiv;in:arkt
of v:'iór do bede-.-lings'okah'ii gril' van de
har.d /ellen. :;aii iat/oeidnke huismoeders.
vr:a;we;i van werkelooze mannen, die geen
iu.-t liobhi'ji om mee ie, wand-, h-n niet den
ii'rooii'n hoi,p; i'i-ieMal maakl. zoo n vrouw
dan no^eeii pandje om'n paar bons (e kunnen
inkoop; n ??- ,,i.dkc. siomm"nN '
Al .'(.iar male je al'aiie zooi:, dag goiukt,
; ]
i i
ver'ern ?;
-
iii.-n -- alüul als ji
bij ( 'ai Ie hebben ze
dikvjj!:-, :i-j;i!n>iiU'n n
mr de avomi
n ; e .-' o 111 > ook
iseineni.
ooveiir, su'g n aar w;vl.
K,r <[?? baiieüeil heel
tig. die krijgen een
i:
soepkaarten, dan kun je je avond leerzaam
eu gezellig passeeren in 't lokaal Constantia
daar zit je warm en wel.
Wil je je niet onder de socialisten mengen,
of ben je, van meer conservatieve beginselen,
dan vindt je in Ons Huis" alles wat je hart
begeert. Dat is een iijner inrichting, daar
heb je een leestafel, een conversatiezaal en
tussohen beiden een voorlezing of een
tooneelvoorstelling. Je kunt je daar amuseeren en
beschaven tevens. Je hoeft je nooit te ver
velen; ben je voor ;t oogenblik nietje tijd
verlegen dan ga je in de Tijdingzaal van de
Telegraaf je krantje lezen of' de illustraties
bekijken; 't is daar gezellig, goed verwarmd
tn je ontmoet er van allerlei lui, Zoodra je
op de stoep komt kun je je hand weer uit
steken, de Kalverstraat is altijd eeii excellente
buurt.
Waarachtig, voor een ongetrouwd, niet al
te verlegen mensch. die bedelen wil en kan,
is Amsterdam een heerlijke stad je hoeft
er waarlijk geen gebrek te lijden maar je
moet bij de pinken wezen en iederen dag op
wat nieuws vigeleeren. Lukt het niet met je
lange, ongewasschen, armoedig getrokken ge
zicht alleen, dan huur je er voor een paar
uur per dag een »wurm" bij; iii de
Duivelslioek weet ik een goed adres voor
bedelarrikelen en gereedschappen. Je hebt er ruime
keus?meisjes van l'/s?- jaar '20 cent per dag
meteen of andere ziekte of uitslag 20 centjon
gentjes van .'»?L jaar. die al goed kunnen
huilen en och meheerije! zeggen, kosten iets
meer maar zijn ook veel rendabeler.
Heb je een heele week geioopen dan wil
je natuurlijk Zondags wel eens rusten
daarom moet je verstandig wezen en Zaterdag
middags do cafés al nemen -- met 'npaar
/(?ftriut'ii bij je. Zoo tusschen 7?M uur heb je
't meeste kans, dan zitten er lui die hun
weuk-salaris hebben ontvangen ; 't moet al
raar loopen als je je Zondagscentjes niet
opdoet.
jjeii je erg zindelijk vau natuur, dan kun
je Zalerdagavonds nog een bad nemen voor
i) een l s in de Yolksbadhnizen zeep en
handdoek krijg j-' er bij ja hoeft er nooit
Ie wachten, want de lui waar voor ze bestemd
zijn komen er bijna niet. !.)« ambachtsman
maakt er weinig gebruik van; schoolmeesters
en kantoorklerken komen er meer, maar die
yjilen je niet in den weg.
.Neon ! Ani.-terdam is voor nu-nschen van
on.~ i-lag, volstrekt niet onpleizierig of
onvoordeeiig.
(iebrek lijden doen er alleen de stomme
lingen ??de ZOOLT' iiaamd fatsoenlijke lui, die
Ibuis blijven /.itleii k r. niieieii en klagen en
die geen durf in dr' lijf hebben om 't aar. de
groole klok te hangen.
VAX DI;U ILvnics
(vroeger heer, tnans vak-bedelaar).
.'l'Ug
;Y. al in 't, i ióii l voor
onbeiü'.-r. n'! l'bijl en nel !e iieieeidng.
van den eireiis of lu-b je
ge''joi' je logies, il'el de iJOl'.S <>L