De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1894 7 januari pagina 7

7 januari 1894 – pagina 7

Dit is een ingescande tekst.

Ntr. 863 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. Snuifjes. 7 PDat wil miar niet met onze profesoren Daar hebban we eerst de L)uter gehac om -ons over het kiesrecht in te lichten ; n hij ?deed dat zoo, dat van Kerkwijk, wel aparlemantair maar toch niet ten onrechte hem een leuteraar durfde noemen. Daarop is ^ruin gekomsn, in de N. Rott. Cl., en zijn imigste bewonderaars moesten erkennen, dat tj ge rust thuis had kunnen blijven, want dt hij de zaak niets verder had gebracht. 2n nu komt na den Utrechtschen en deii Lahschen hoogleeraar, de Amsterdamsche Cort v- d. Linden uit den hoek, nog nonsensicak dan zijn beide voorgangers te zameii. Wiar zit me dat nu toch in? Als het ongeluk wilde, <lat iemand niet meer denken mochl maar men hem zeide: kies een der Nederanders uit, die dat in het vervolg voor u za doen, hij zou allicht de Louter, Fruin of C<rt v. d. Linden aanwijzen,om die hersenwerkzamheid voor zich te laten verrichten, en het publiek zou niet weinig jaloersch zijn op zoo iemand en zeggen: wat een buitenkansje voo- X, hij denkt zelf niet meer, maar een van ce fijnste koppen denkt voor hem! En tochhieiin kiesrechtzaken is de eenvoudigste btrgerman snuggerder dan drie professoren t gelijk. Hoe moet ik dat nu verklaren ? Als eai ander, Brqnsveld b. v., gekke dingen schrijf over de politiek, vat ik dat. De man heeft iet druk met zijn preeken, zijn catechisaties, tijn ziel zorg, hij moet dat dus tusschen :ijn meer ernstig werk door doen; hij heeft grooen haast, want door zijn. onoplettendheid zou/ioo licht n meer verloren kunnen gaan. Haar een professor kent geen haast. Voor eikartikeltje geeft men hem minstens zes wekm, en hij schrijft alleen over zaken, waarin hijwerkelijk liefhebberij heeft. Ik heb al gedacht: zou een professor niet doorgaans te moe zijl van het vele werken, om dan op eens \oor 't een of ander buiten zijn studie vak hekfer te den ken ? Zoo iets moet het wezen. Daar zie ik dat onzen Jozef Israsls op zeer eigenaardige wijs hulde" zal vorden ge bracht. Een uitgever laat van zijl schilderij Alleen op de wereld" door Dake een ets maken, een kapitale ets. Van die kapitale ets zullen 50 genummerde exemplaren ver kocht worden, en ieder kooper krijgt dan ook een stukje van de koperen -ilaat. Zoo zullen, lees ik, de kunstliefhebbers" in staat gesteld worden aan den artist een blijvende hulde te brengen. Misschien ben ik wat ouderwetsch, maar de terminolo gie, waarin dit verteld wordt, bevilt me niet erg. Ik zou zeggen: een uitgever die een beetje bij de Ijand is, wat in onzen tiid wel mag! vindt in de zeventig jaren van Israels een welkome aanleiding hetzij om wat te verdienen, hetzij om een goedkoape reclame te maken.' En daarbij speculeert hij niet op de kunstliefhebbers", maar op de richards, die in staat zijn een van de 50 exemplaren voor hun rekening te nemen. Het meerendeel van de kunstliefhebbers is natuurlijk in Nederland, gelijk elders, zoo arm als de mieren. De eer van die eere-uitgaaf gaat geheel buiten Israels om. De eer er van zal Dake hebben, als hij een mooie ets maakt, en dat is alweder volkomen zooals het be hoort. Wat nu die vijftig rijke lui voorblij vende hulde aan Israels zullen brengen, be grijp ik niet. Of' is het misschien het voor nemen van den uitgever, vijftig kunstlief hebbers uit te zoeken, en hun die het exem plaar niet betalen kunnen er een gratis te geven als eere-uitaaaf van een eere-uitgever, die niet rust vóór hij Israels hulde heeft geboden ? Wij zouden hem dat afraden. Israels heeft geen hulde uoodig. Zijn blijvende hulde be staat in de stukken, die hij gemaakt beeft, en in de wetenschap, dat in j zich zelf be roemd en rijk geschilderd heeft. Daar mede en met een felicitatie kan een mensch het doen ! Van tijd tot tijd, om wat uit te rusten van de hooge politiek, zie ik gaarne J Ir t Xïeuirx van den, Dnrj eens in. Ik behoor niet tot die menschen, die, zooals zeker poëet van de jongere richting, minachtend spreken van den bijbel voor de hooien". Ik mag zoo'n eenvoudig praatje wel graag. Maar daarom mag ik ook wel eens i:;:n bescheiden aan merking maken, als de redactie van het Nifuwx bij uitzondering duister wordt. In het nummer van 1; .Januari komt een heel mooie brief voor uit Chicago. De ten toonstelling is wel gesloten, maar er gebeuren Uit de militaire hofkringen. (Naar aanleiding van de promotie van generaal Brugère, particulier secretaris van den President der Fransche Republiek.) "--,_* ' ?' V?* // V:,^-\/CT >/ -^fl\ »En Brugère heeft een legercorps gekregen, op zijn 52 ste jaar! Sakkerloot, wat een mooie promotie!" »Ja, maar kiik zijn staat van dienst eens: drie campagnes, eervolle vermeldingen; en dan zijn groote werken over artillerie, en dan al zijn commando's!" (Ilaagschc veiercinm, gr.noegelijk ylimlael/.end): »(Jampagaes. dikke boeken, coinniiindo's Domme kerel! Wij komen er gemakkelijker, kameraad!" daar toch nog interessante dingen, zooals bijvoorbeeld de moord van den burgemeester Harrison door Prendergasl. De briel'schrijver vertelt dat met dramatischen eenvoud: In het portaal stond een man, die, op het gezicht van Harrison, eoii revolver te voorschijn haalde en snel drie schoten loste. De getrof fene wankelde naar zijne kamer terug, waar hij weldra tien geest gat', terwijl de moorde naar overijld de vlucht nam. achtervolgd door een knecht, die het schieten had ge hoord". Dut begrijp ik. Maar wat teekent nu de redactie hierbij aan '! Inmiddels is het bericht gekomen, dat Prendergast ter dood veroordeeld is en genoeg bewustzijn had om, verlamd van schrik, de rechtzaal te verlaten. Dat begrijp ik niet. Ik hoop, dat de heer Eitter en zijn getrouwen zoo vriendelijk zullen zijn om voor mij en andere eenvoudigen van geest dit geheimzinnig psychologisch en physiologisch proces nader te verklaren. De Sultan van Corea schijnt op zijn manier ook al aan de oplossing van de sociale quaestie te doen. Hij heeft een edict uitgevaardigd, waarbij aan al zijne onderdanen een jaar lang het sluiten van huwelijken wordt ver boden. Er zijn waanwijze menschen, die beweren. dat de sultan dit doet omdat hij zijn harem wil vernieuwen en dan een ruime keuze wil hebben. Maar dat geloof ik niet. De man heeft immers, zooals elk Oostersch potentaat, zijn zakdoek maar toe te werpi-n aan de uit verkorene zijns harten, en zal zeker niet bang zijn voor de concurrentie van zijne on derdanen. Klaarblijkelijk is de wetenschap van Malthus tot Corea doorgedrongen, en heeft de Sultan er pleizier in. den wij/en Eugelschman een schitterend démenti te "-even. Overpeinzing van een bedelaar. Altijd hoor ju tegenwoordig de jiu-üM'hen klagen: 't is in .V'isvi'du;'.! <«>n beroerde !>o. ! ; er is geen werk voui' hen ^ne werk-1:; v-, ilu-n en voor die HK-! werken -V.iilen i-: er/elis v;.-e!i gelegenheid meer om een np-to.>tj'.' i.- UK. ken. De politie zit er te gau'.v achii'1' heen ; xe geeft wt-rkeloo/en en li. f hebbers van r."llelj< s suhiet op lui;i baailje, zonder ondei>e:;e!d 'ii s persoons. Ik lieweer, dat voor een kerel die :i beef je gaar is, die 'n armoedig ue/:iehl ka;> zenenen :n beetje slau' heelt om gebruik te maken van de omstandigheden en plaatselijke gegevens. Amsterdam een Dorado een la. n d van h ?lol'lo een echt luilekkerland is. Je kunt in Amsterdam, wanneer je den weg maar weet, van de helft van niemendal leven als ze het in de provincie wisten, kwamen er nog veel meer groenen" naar de hoofdstad. 't Eenige wat je moet hebben om in Amster dam rond te kunnen scharrelen, is een paar kleedingstukken ; want vereenigingen tot 't gratis verstrekken van kleeren heb je er nog niet, ten minste niet voor volwassenen, wel voor schoolkinderen. Wanneer je maar een bord voor je hoofd hebt, kun je van alles volop genieten. Op !t Singel aan 't oude Gymnasium kun je je ontbijt krijgen, brood en koffie; je moet daar somtijds wel wat lang op de bediening wachten, maar als je toch niets te doen hebt, komt een half uurtje meer of minder er niet op aan. Heb je je dejcuner gebruikt, dan ga je even een van de bruggen over, naar de Heeren of Keizersgracht, schelt aan het een of ander groot huis aan, en vraagt aan 't dienstmeisje of aan de heerenkneeht, die je opendoet, met een klagelijke stem zou uwe niet eens aan Mevrouw willen vragen of zij ook 'n soeploodje over de hand heef'? Als je dan slag hebt om 'n beetje 'n armoe dig en melankolick gezicht te trekken, heb je tien tegen een kans. datje een paar lood jes voor erwtensoep krijgt. Ben je geen, lief hebber van snert, dan kun je een bon voor boonen of erwten, rijst of brandstof vragen. (ield geven de menschen niet zoo gauw aan de deur, omdat ze 't, niet goed vinden de zirjht naar sterken drank aan te wakke ren n mooie mop! maar iedereen, die 'n poosje in Amsterdam onder de sjoiele lui heeft verkeerd, weet, dat soeploodjes en bons voor eetwaar of brandstof oven goed als con tanten zijn, omdat ze een vasten koers heb ben; snerl loodjes varieeren van '.} .> centen al naar mate er aanvoer is of niet; rijst-, erwtcn- en booiien-bons slaan altijd iet.-, lager genoteerd, omdat die rauwe waar vertegen woordigen. Wanneer je nu op n dag aan verschil lende pei'cteien. verschillende bons ophaalt. l;1;;: je <!:<? altijd 's namiddags of den volgen<Uü('..:j. op de Xooi'di'i'inarkl. !Ieeiv;in:arkt of v:'iór do bede-.-lings'okah'ii gril' van de har.d /ellen. :;aii iat/oeidnke huismoeders. vr:a;we;i van werkelooze mannen, die geen iu.-t liobhi'ji om mee ie, wand-, h-n niet den ii'rooii'n hoi,p; i'i-ieMal maakl. zoo n vrouw dan no^eeii pandje om'n paar bons (e kunnen inkoop; n ??- ,,i.dkc. siomm"nN ' Al .'(.iar male je al'aiie zooi:, dag goiukt, ; ] i i ver'ern ?; - iii.-n -- alüul als ji bij ( 'ai Ie hebben ze dikvjj!:-, :i-j;i!n>iiU'n n mr de avomi n ; e .-' o 111 > ook iseineni. ooveiir, su'g n aar w;vl. K,r <[?? baiieüeil heel tig. die krijgen een i: soepkaarten, dan kun je je avond leerzaam eu gezellig passeeren in 't lokaal Constantia daar zit je warm en wel. Wil je je niet onder de socialisten mengen, of ben je, van meer conservatieve beginselen, dan vindt je in Ons Huis" alles wat je hart begeert. Dat is een iijner inrichting, daar heb je een leestafel, een conversatiezaal en tussohen beiden een voorlezing of een tooneelvoorstelling. Je kunt je daar amuseeren en beschaven tevens. Je hoeft je nooit te ver velen; ben je voor ;t oogenblik nietje tijd verlegen dan ga je in de Tijdingzaal van de Telegraaf je krantje lezen of' de illustraties bekijken; 't is daar gezellig, goed verwarmd tn je ontmoet er van allerlei lui, Zoodra je op de stoep komt kun je je hand weer uit steken, de Kalverstraat is altijd eeii excellente buurt. Waarachtig, voor een ongetrouwd, niet al te verlegen mensch. die bedelen wil en kan, is Amsterdam een heerlijke stad je hoeft er waarlijk geen gebrek te lijden maar je moet bij de pinken wezen en iederen dag op wat nieuws vigeleeren. Lukt het niet met je lange, ongewasschen, armoedig getrokken ge zicht alleen, dan huur je er voor een paar uur per dag een »wurm" bij; iii de Duivelslioek weet ik een goed adres voor bedelarrikelen en gereedschappen. Je hebt er ruime keus?meisjes van l'/s?- jaar '20 cent per dag meteen of andere ziekte of uitslag 20 centjon gentjes van .'»?L jaar. die al goed kunnen huilen en och meheerije! zeggen, kosten iets meer maar zijn ook veel rendabeler. Heb je een heele week geioopen dan wil je natuurlijk Zondags wel eens rusten daarom moet je verstandig wezen en Zaterdag middags do cafés al nemen -- met 'npaar /(?ftriut'ii bij je. Zoo tusschen 7?M uur heb je 't meeste kans, dan zitten er lui die hun weuk-salaris hebben ontvangen ; 't moet al raar loopen als je je Zondagscentjes niet opdoet. jjeii je erg zindelijk vau natuur, dan kun je Zalerdagavonds nog een bad nemen voor i) een l s in de Yolksbadhnizen zeep en handdoek krijg j-' er bij ja hoeft er nooit Ie wachten, want de lui waar voor ze bestemd zijn komen er bijna niet. !.)« ambachtsman maakt er weinig gebruik van; schoolmeesters en kantoorklerken komen er meer, maar die yjilen je niet in den weg. .Neon ! Ani.-terdam is voor nu-nschen van on.~ i-lag, volstrekt niet onpleizierig of onvoordeeiig. (iebrek lijden doen er alleen de stomme lingen ??de ZOOLT' iiaamd fatsoenlijke lui, die Ibuis blijven /.itleii k r. niieieii en klagen en die geen durf in dr' lijf hebben om 't aar. de groole klok te hangen. VAX DI;U ILvnics (vroeger heer, tnans vak-bedelaar). .'l'Ug ;Y. al in 't, i ióii l voor onbeiü'.-r. n'! l'bijl en nel !e iieieeidng. van den eireiis of lu-b je ge''joi' je logies, il'el de iJOl'.S <>L

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl