Historisch Archief 1877-1940
No. 867
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
b\j het binnenrijden van den Staatsman hem even
ie zien, werd in ons de overtuiging bevestigd,
dat Franz von Lenbach de groote verandering in
?de geheele persoon van Bismarck naar waarheid
heeft weergegeven. Het schoone schilderij is een
kniestuk. Bismarck is staande genomen, zonder
muts of helm op het hoofd, in zwarte jas, met
vitten halsdoek; de linkerarm is uitgestrekt naar
beneden hangende, de blik van den ouden Kanzier,
zooals altyd vol uitdrukking voor zich uit
starend. Het doek mag ongetwijfeld tot de
beste werken van Lenbach gerekend worden.
Toch stemt de uitdrukking en het geheel droevig.
De groote Staatsman is na zijne zware ziekte
(zomer 1893) niet slechts zeer verouderd, maar
het doek laat ons verder vermoeden, dat zgne
gemoedsstemming dikwyls tamelijk treurig zijn
kan. Wij hadden verleden zomer de eer door
Lenbach te München te worden ontvangen en
mochten gedurende een uur in zijn schoon atelier
toeven. De meester was goed geluimd en zeer
spraakzaam, en zoo vertelde hij ons hoe vele
keeren h\j den vorst reeds had uitgeschilderd
(zeer zeker reeds 30 keer) en waar en op welke
toevallige wijze hij hem had ontmoet en leeren
kennen (1878). »Ik reis overmorgen naar Kis
singen!" Om Bismarck te portretteeren, lieten wij
daarop volgen. «Neen, hij zal er nu te slecht
uitzien" antwoordde Lenbach. Zijne profetie was
juist. Als wüdit nu tentoongestelde portret, dat
na de ziekte, dus in den herfst van 1893 geschil
derd is, vergelijken bij de schoone verfschets,
gedateerd April 1893, welke wy verleden jaar
in Lenbach's atelier mochten bewonderen, dan
is het een feit dat het jaar 1893 voor Bismarck
noodlottig is geweest. De genoemde verfschets (uni
form met helm) toont ons nogmaals, maar ook voor
den laatsten keer, die geweldige gestalte van den
stichter der Duitsche eenheid, met dien
doorborenden blik, waarvan den door hem aangespro
kene de kracht en het gewicht niet kan ont
gaan. Van dat alles is in dit portret, niets meer
weer te vinden. Wel is Bismarcks blik nog kalm
«n vastberaden, maar de trekken hebben aan
kern en pit veel, zeer veel verloren. De geheele
persoon, welke Lenbach ons weergeeft, is als 't
ware eene andere geworden. Ja, juist ook de
houding. Men kan het aan Bismarck zien, dat hij
tot zichzelf gezegd heeft: »Houd je nu goed en
recht op, je wordt uitgeschilderd/' Dezen indruk
geeft geen der laatste Bismarck-schilderijen. Toch
moet het Duitsche volk Lenbach voor deze naar
waarheid geschilderde beeltenis dankbaar zijn,
dat voor het werk, hetwelk over den staatsman later
zal verschijnen, van groote waarde blijft.
Van 6 Februari tot l Maart zal in de kunst
zaal van de Leidsche Lakenhal een tentoonstel
ling wor ' en gehouden van een veertiental werken
van Jan Toorop, uit verschillende perioden. Daar
onder zijn vijf jaar oude Broek in Waterland,
zijn Tuin der Weeën, de llódeurs, het portret
van Zuster Nelly, en de recente Sakuntala.
De kunstzaal zelve zal uu toch worden opge
knapt. V.
De Fransche beeldhouwer Cavelier is te Parijs
overleden. Hij was in 1814 geboren, zijn bloeitijd
valt in het midden dezer eeuw. In 1842 kreeg
hy met een Diomedes den prix de Kome, in 1842
ook maakte hij een bronzen »wedlooper te
Olympia", in 1849 een marmeren slapende Penelope,
die de hertog van Luynes op zijn kasteel
Dampierre heeft; in 1853 een Waarheid, die op
het Luxembourg is, met een Moeder der Gracchen.
Van hem is ook de H. Mattheus in het groote
portaal van de Notre Dame.
De firma S. Lankhout te 's Gravenhage, heeft
een groot lithografisch portret van den algemeen
bekenden opperrabbijn den heer Berenstein in
den handel gebracht. Het is door den kunstschil
der Daniël Lewenstein op steen geteekend. De
uitvoering doet aan een ets denken.
MmmiiiiiiHuiiiiMHimilli
iiimiiimiiiMmiiiimiiiiiiiHiiiiiiiiMiiiiiiiiMiiiitiiiiiiiiiiiiimiiiinlliiraifM
5la Jaargang. 4 Februari 1894.
Redacteur RUD. J. LOMAN te Londen.
Adres: MyraLodge, Deronda lioad, Herne Hill,
Londen S. E.
Verzoeke alle mededeelingen, deze rubriek
?betreffende, aan bovenstaand adres te richten.
iiiimiiiiitlliilltiiHliitHMiMttiiMinimHiiitMiHiiimmumutmtfuiuM
Motto: »Les créations de mon esprit".
Pospisil 36, den Hertog o 134 = 33:;/t.
.No. 227. Mat in twee zetten.
a b c d e f g h
Wit: Ka5, Dg7, Tf5, Lhi>; e3 = 5.
Zwart: KdG, LcG; eü~ 3.
Oplossing van No. 225 l P gh6 enz'
Opgelost door de heeren :
W. Albregts te Amsterdam, H. C. Beets te 's Hago,
A. Bleijkmans te Amsterdam, W. v. II. te Delft, C.
T. v. Ham te Gorredijk, J. 't Hooft te Vlissingen, J.
V. d, Hulst te Oud Ade, A. Langejan te Urk, A.
MenVerleden Zaterdag is in de Hulpschool aan de
Plantage Muidergracht een tentoonstelling ge
opend, ter viering van de 100ste vergadering van
het genootschap Architectura et Amicitia.
Zondag 4 Februari opent de heer August
Legras in de Kunstzaal van het Panorama in de
Plantage eene tentoonstelling van schilderijen en
schetsen, zijn arbeid uit Noord-Afrika.
Bij de firma E. J. van Wisselingh & Co.
Kalverstraat 194, is geëxposeerd een schilderij van
Jozef Israëls »0p de duinen" en een penteekening
door Reicher naar Israëls.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiitiiiiiiiiiiiHniin
vo
AMBS.
Baltoiletten. De wals. Defilircour.
Bal masquè. Tapijtrt iniging.
De Fransche modejournalen zijn het er over
eens, dat het baltoilet dezen winter heel een
voudig moet zijn. »Geen zware versierselen" zegt
La Saison ? »alleen de schoonheid der stof en
het artistiek mengen der nuances moet het cachet
geven." De Saison geeft dan ook enkel
korte japonnen, alleen voor staatsie-toiletten of
concertsoirées, waar niet gedanst wordt, worden
slepen opgegeven. Het décolletéis vierkant of
en coeur; alle toiletten met een breed ceintuur;
de meeste met lange fladderende linten. De Mode
Illustrée denkt er eveneens over, en wijst ook
op de zuinigheid, die men zoo goed zal kunnen
betrachten, nu een japon zoo gemakkelijk op
geknapt wordt met een corsage of een paar
mouwen van heel andere stof. »Van wat wit, rose
of licht blauw brocatelle met gouden of zilveren
moezen, maakt men een nieuw corsage en weet
het door wat tulle, mousseline-chift'on of Liberty
zijde met den rok in harmonie te brengen. Is
een oude zijden rok al te verlept, of zelfs is hij
te nauw voor de nieuwe mode, men gebruikt hem
als transparant en neemt er vier of vijf tulle
overjaponnen over heen, alle even lang, als de rokken
der balletdanseressen; het corsage maakt men dan
van moirémet tulle mouwen, ieder van twee
doffen."
Intusschen is het noodig, als men de japon dan
weer voor een tweede bal gebruiken wil, den
bovensten of de twee bovenste tulle rokken te ver
nieuwen, maar dit is heel goedkoop.
De Momteur d la Mode preekt het décollet
Louis-Philippe aan, de schouders geheel bloot,
met een lage berthe, of ook wel bet décollet
dat men eenige jaren geleden droeg, met twee
lintjes of halve braceletten in plaats van schou
ders. Wil men dan zediger zijn, dan maakt men
er groote en breede Alsacienne strikken of ka
pellen van.
De Mode pour tous is niet zoo eenvoudig als
de anderen. Zij spreekt van gekleurde tulle op
transparants van changeant zijde, van zijden cr
pon, zijden mousseline, bergaline, geglaceerd
surah, alles met tallooze volants of ruches van
gekleurde tulle.
Dit alles heeft niets te maken met de toiletten,
die op de bals in de groote wereld door rijke en
aanzienlijke vrouwen gedragen worden, Op een
van deze bals zag men bv. een toilet van wit satijn,
bezaaid met gouden pampillea, het corsage zeer
gedecolleteerd, omgeven door een veelkleurig ga
lon. Al te laag uitgesneden, was het aangevuld
met eene charpe van goudgaas, die ook om den
eenen arm en verder over het kleed gedrapeerd
was. Als schouderbedekkingen twee kleine rivières
van diamanten. Een ander : zwart fluweel, gebor
duurd met arabesken van groengouden sequins
en groote rosetten van zwart git, zeer korte en
lUiHimnuiiiimniiiiiiiiitiiumniiiimiiiiiiiiijiiinii
des da Costa te Antwerpen, H. Mcndes da Costa te
Amsterdam, M. F. Onneu te Leiden, Philax te Venloo,
J. H. Schröder te Leeuwarden, Warra Atti te 's Hage,
Wethmar te Edam, E. Wieling te Groningen, A.
Wijbranda te Amsterdam, J. v. Wijhe te Zwolle.
Goede oplossingen van No. 22i van J. H. Schröder
te Leeuwarden en Wethmar te Edam.
N.B. Uiterlijke termijn voor verzending: Maandag
middernacht (10 dagen na 't verschijnen van een
probleem}. Van oplossingen na dien tijd verzonden
wordt geen melding gemaakt.
UIT DE SCHAAKWERELD.
IQ de schaakclub te Rotterdam, Groningen en
Breda zijn op 't oogenblik onderlinge wedstrijden in
gang, waaraan Hink deelgenomen wordt.
De Saaie Zeitntifi brengt 't bericht, dat de lieer
Zwanzig nog den avond vóór zijn dood de leden der
schaakclub te Gera op een simultaan séance vergastte.
Weinige uren na alloop daarvan werd de Eiserne
Kanzier" door een beroerte getrrffdn ea de Duitsche
schaakwereld, waai van Zwanzig du ziol was, in die
pen rouw gedompeld.
EISDSPEL
van Joh. L'hting te lïiga
(Bigaer Tagebtatt).
abc d e f
Wit speelt en wint.
wijde ballonmouwen; een ander: hemelsblauwe
tulle met bretels van rose rozen en hoog opge
nomen mouwen.
In het haar draagt men geen bloemen meer en
aan het corsage evenmin; alleen »aigrettes-colonel"
en kleine poufs Louis XV, bouquetjes van gekrulde
veeren met diamanten gespen, snoertjes paarlen
en paarlen franjes. Zelfs draagt men groote
vleermuisvleugels, met kleine schitterende
pailletten bezaaid, in het haar.
Het bont, dat een paar jaar geleden ook voor
garneering van baltoiletten gebruikt werd, heeft
daarvoor afgedaan; daarentegen is het voor
sorties meer mode dan ooit; vooral versiert men
met een of meer hooge bonten kragen de sortie?,
die met guipure of kant overdekt worden.
* *
*
Bij de bals in het buitenland voert dezen
winter de wals den boventoon; te Londen is het
zoo sterk, dat op de (vrij lange) programma's,
die 22 a 23 dansen bevatten, er meest 18 a 20
walsen zijn. Men walst ze altoos a trois temps,
en wie goed, en dus gaarne, walst, beschouwt
den tijd, aan polka, Duitsche polka of mazurka
besteed, als verloren. Op de hofbals worden een
zeker aantal quadrilles en Lanciers in eere ge
houden, maar ook wanneer deze op andere bals
op het programma staan, ziet men menig carré"
zich oplossen in vier paar walsers en deze lustig
rondtoeren, om de balancez" en en
avantquatre" der plichtbeseffenden heen.
De galop is geheel verdwenen, en nog meer de
tempête en varsovienne; daarentegen komt de
»barn-dance" op, met de Berliner kreuz-polka
en de coquette of bébé-polka; deze laatste vooral
voor kinderbals. De overige dansen die als
afwisseling met den wals een toekomst schijnen
te hebben, zijn de pavanes. menuets a la reine
en gavottes. Men studeert ze met acht of meer
personen, maar langzamerhand zijn er zooveel
«stellen" die ze kennen, dat men er vaak een
zaal mee vullen kan.
Zullen ooit de horlepijp met haar tallooze
figuren, de gigue, de sarabande, de courante, de
bourrée en al die andere oude dansen weer
opkomen? Men kan er niets van zeggen; ze
hebben indertijd hun succes gehad, en daar
iedere dans geleerd moet worden, kan men deze
gracieuse vernuftigheden evengoed terugverwach
ten als de menuet, die werkelijk zijne opstanding
beleeft.
Woensdag was er in de ridderzaal van het
Koninklijk Schloss te Berlijn groote
»Defilircour." De keizer gaf bij het binnentreden van
de ridderzaal aan de keizerin den rechterarm,
maar aan de bovenste trede van den troon geko
men, moest dit veranderen en zij aan zijn lin
kerzijde staan. De keizer droeg het roocle
galacostuum van de officieren der gardes du corps,
met het oranje ordelint van den Zwarten Adelaar ;
ook de keizerin droeg dit oraiijelint met de dia
manten ster op het met zilver geborduurde kleed.
Naast de keizerin stond prinses Heinrich in wit
kleed met bleekblauwen sleep, met diamanten en
parels als collier en in het blonde haar. De traïne
de cour van prinses Albrecht bestond uit licht
blauw fluweel en hermelijn; maar bijzonder ge
prezen werd het hofcostuum van prinses Friedrich
van Hohenzollern, changeant rose en blauw, ge
heel bedekt met arabesken van kant, volgens een
patroon door de prinses zelf geteekend. Het
onderkleed bestond uit rose satijn, met rose
fluweelen rosetten bedekt, de rand was met sabelbont
en rose fluweel afgemaakt. Als collier behoorde
er een rose lint bij, waarop groote diamanten,
als bladen gearrangeerd, schitterden en een dub
bele diadeem sierde het kapsel. Bij den keizer
stonden verschillende prinsen eu hofbeambten;
daartegenover »der grosse Vortritt", het gezelschap
dat defileeren moest. Vooraan stond lady
Ermentrude, de vrouw van sir Edward Malet, den
Engelschen gezant. Zij maakte het eerst den
»Throngruss", en stelde de dames van haar gevolg voor;
imtllllllMtlllHIIIIMIIIIIIIIIIIIIfl
SPAANSCHE PARTIJ.
Uit den C. W. (Siegcrgruppe).
Wit. Zwart.
E. Brandsma, Hilversum.
l «4 e5
2 P f 3 Pc6
3 L. l>5 P 16
4 d3 L ca
Volgens Bosctithal is
deze zet volkomen cor
rect. Men dient echter
met llosenthal's analyse
door en door vertrouwd
te zijn om niet op een
der vele klippen te stran
den.
a 0-0
Dit trekt geen partij
van Zwart's gevaarlijke
positie, 't Beste is waar
schijnlijk C3, waarop
Zwart tot D e7 vrijwel
genoodzaakt wordt.
5 P (11'.
De partij gaat hierdoor
over in een voor /wart
nadoi-ligen variant der
Birdsidie verdediging.
6 P dl: L (14:!
7 c3 L b6
8 K hl 0-0
9 fl f«
J. Lohmann, Umuiden.
10 fe5:! P e4:
11 de4: d>5:
12 D d5 D hi!
Deze zet btvalt ons
niet. Onder de gegeven
omstandigheden was D e7
o. i. 't meeat raad
zame plan. Zwart dreigt
daarom met D c5 afruil
dor dames of winst v tin
den hinderlijken pion op
13 P (12 D ha
14 b3 T (18
15 L n3 L e3
Zwart is geheel weer
loos. D h 4 stond met
zelfmoord gelijk.
1<> T f3 'L (12:
17 T ufl! h6
18 T f7: K h7
19 L fS T f8:
20 T f8:
d6
en wit annonceerde mat
in hoogstens 6 zetten.
't Mat is echter in
hoogstens 5 zetten
mogelijk, (lied.).
COBEEbPONDENTIE-WEDSTBIJD.
Leipzig.
25 T f2
Berlijn.
1) d4
Berlijn.
27
28 D e2
Leipzig.
1) f6:
De onlangs verschenen derde uitgave van 't Mn,'i'liy
]>>"'/i door Max Lan^e geeft o. a. de volgei de partij
(in 1357 te New Vork gespeeld), die in de vorige
uitgaven niet voorkomt, en zeer de moeite waard is.
haar man, doyen van het corps diplomatique, de
heeren.
Van de Duitsche dames was de eerste de prinses
zu Stolberg-Wernigerode, van den Bondsraad
graaf Caprivi, dan volgden de ministers, de ridders
van den Zwarten Adelaar, de inlandsche vorsten,
de generaals en zoo alle categorieën van de
genoodigden, tot eindelijk de officieren, die in ge
sloten gelid optraden. Gedurende het gansche
défiléklonken verschillende marschen.
* *
#
Onze aandacht wordt gevestigd op de Neder
landsche stoomtapijtreiniging en
desinfectieinrichting, door de tirma Eichholtz & Co., aan
de Alexanderstraat bij den Amstelveenschen weg
(onder Kieuwer-Amstel) opgericht. De twee
afdeelingen, geïnfecteerde en andere goederen,
worden afzonderlijk gehouden, maar bij beide is
de behandeling met oververhitten stoom de hoofd
zaak. Naar de fabriekanten verzekeren, is deze
noch voor de stoften, noch zelfs voor de kleuren
gevaarlijk; zoowel ziektekiemen en bacillen van
allerlei soort, als stof, insectenlarven en mot
worden onschadelijk gemaakt, en de fijnste weef
sels, zijde, fluweel, en teedere meubelstoff'en
hebben er niets van te lijden.
De Februari-aflevering van Voor onze damef,
(uitgave van Van Holkema & Warendorf, redac
trice Jo van Sloten) heeft als gratis bijvoegsels
twee platen met gekleurde carnavalscostumen,
waarvan men de eene, eene Hollandsche edelvrouw
uit de XVIlde eeuw, in rose satijn, zou kunnen
laten encadreeren en aan den muur hangen.
Verder is de heele aflevering vol bal- en
balmasquécostumen, te veel om te noemen. Gekleurd
zijn: een aanzienlijk Italiaan uit den tijd van
Titiaan, een Harlekijn, een Colombine-Watteau,
een Pierrot en nog een Italiaan, (deze twee
Italianen schijnen ons eigenlijk als Scaramouche
en Pantaleone bedoeld); ongekleurd zijn o. a. eene
boerin uit Karinthië, eene dame Directoire, een
lichtrose baltoilet met kant, eene boerenbruid
uit Plouarec, een Parijsche domino, een dame
Louis XV, eene Fransche boerin, een baltoilet
van zijden mousseline, een soiree-toilet, een
(bijzonder mooie) fantasie-domino, eene boerin
uit Krakau, en voorts een aantal soiree-toiletten,
sorties en balmantels. Toch bevat de aflevering
ook nog een aantal andere costumen en hand
werken.
*
* *
Koningin Victoria is, als haar volk, bijzonder
op een sterk kop thee gesteld. Zij drinkt thee
van 3 gulden het pond, volgens het blad Tlie
Princess; de gewone mengsels intusschen bevallen
haar niet, zij neemt voor een deel orange-pecco,
voor een deel andere thee, en houdt ervan ze
zelf op de gewone wijs te zetten, of althans voer
haar oogen te laten zetten. De hertogin van
Edinburgh daarentegen drinkt ze altoos a, la,
Busse, wil niet met rhum, maar toch in een
samowar gebrouwen, zonder suiker oi melk, en
met een scheutje citroensap er in.
E?e.
iHMUiiiiiiHiMiiuiiiHiiiiiiiiiiiiimmiiiuiiiuini
40 cent» per regeL
Magazijn KEIZERSHOF",
Nieuwendijk 196.
ZIJDENSTOFFEN.
Grootste sorteering zwarte en gekleurde, eft'en,
gemerkte en gedamasseerde Zijde, Satijn en
Surah. De nieuwste dessins en kleuren
steeds voorhanden.
SCHADE & OLDENKOTT.
nimumuiiniiiiniinMiutmiiiiimiiiiiiiniiiiinmitiiitiniiiiiiiiiiinan
ONREGELMATIGE VERDEDIGING.
Wit. Zwart.
Paul Morphy. Louis Paulsen.
10 Juli 1884. f Aug. 1891.
Op T c7: volt 25 d e7',
T dl: f 20 K g2 en wint.
l ei
2 P f3
3 edó:
4 D e2
5 D c4
6 L b5 f
7 D e2
8 L (17:
9 (14
10 0-0
11 c4
12 (15
13 P e5
14 P c3
Wit verliest nu wel is
waar de kwaliteit, maar
zijn pionnen zijn een
voldoeiid equivalent.
ea
do!
e4
L e7
P f6
L d7
P d5:
D d7:
0-0
P c6
P f6
P b4
D fa
14
15 g-4
1« D g4:
17 P ?4:
IS L f4
19 L o7:
20 d6
P c2
P S*:
» b'4:
P al:
P (2
T ac8
L d8
lïeide meesters zrjn nu
ieder in hun element,
ilorphy als aanvallende
party en .
verdediger.
21 P (15
22 T dl
23 P c7:
24 a3
als
?^a ca f6
26 T (12 P cl
27 K fl p f3
28 T (13 P ga
29 bl T d7
30 f4 P f7
31 P e3 P h(i
32 b5 K f7
Dit eindspel van weers
zijden vereischt de grootst
mogelijke zorgvuldigheid.
33 K e2 g6
34 a4 P gS!
35 P c4 P e7!
36 böab6:
37 P b6: T ccS:
38 P d7: T d7:
39 dc7: K e7:
40 T e3 f K f7
41 T b3 K e6
42 T b6 f K d5
43 T f6: K c-5:
44 f5 o-fa:
45 T f5: f K b4
46 aa
47 T ha
48 K e3
K liS
L c7:
T fdS
K g8
T c7
K c4
K b4
T c3 f
49 It4
50 K (14
als remise afgebroken.
Ve reem'gd Amst. Schaakgenootschap CaféRoode
Leeuw, Vijgendain. Speelavonden Woensdag en Za
terdag, 8?12. Jaar], contributie ? 6.
't V. A. S. geeft voortaan toegangkaarten uit a ? 3,
welke een jaar lang geldig zijn.
Amst. Schaakclub CaféWiederhold,Damrak,
'aMaandags, 8?12. Contributie ? 3.
College Zuemanshoop (Dam) alle middagen van
1?5 unr en Zaterdag 's avonds
den eu buitenleden.
voor geïntroduoeer»