No. 879 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. 1891, 1894. riiiiiiHiimiiiiniiiiiiMiiiniiiMmiiiiitiiiiiMJiiiMHiMMHHiMMiiimimiii Julius Pruttelman Brommeijer. Dat is me niet te gengevallen. Daar zit toch nog fut in ?de natie, meer dan ik gedacht had. Vóór eenige da gen kwam ik Jan Versluis tegen, die zelfde man die me indertijd met zijn schoolboekjes lastig viel, dienikeenhali jaar 'lang meende ? voor goed kwij t te zij n maar, die, opnieuw door Spruyt bij me geïntroduceerd, me eeft weten over te halen het plan der campagne voor de herstemmingen mee te ontwerpen. Nu bij nadere kennisma king is hij me ge bleken een kolos sale vent te zijn. Jongen?, jongens wat een logische kop en wat een zielkundig man! Ik zei al spoedig tegen, hem, dat ik eigenlijk geen plan had me met deze stemming in te laten, omdat het toch niet zou geven, en dat het eenige wat ik er nog op wist zou zijn, om Charles over te halen, nu vier conservatie ven in plaats van drie radicalen aan te he velen, maar dadelijk gaf hij een bescheid, ?waaruit je kondt zien, dat hij de dingen drom mels goed overwogen had. Neen, mijnheer Brommeijer, antwoordde hij, u vergist u, dat zal Charles niet doen, dat kan en mag hij ook niet doen. Ten eerste zou hij den schijn op zich laden door Polak nu weer in den hoek te zijn gezet, en dat zou hem grootelijks benadeelen in zijn prestige bij zijn mede redacteuren; die zouden denken, zie je nu wel, niet Charles maar Polak is toch eigenlijk de baas hier, en dat niet alleen, maar het publiek zou gaan twijfelen aan de beginselvastheid van het IlandelxUml. En er is niets noodlottiger voor een blad, dan de meening, dat het niet recht weet wat het wil. Daarom moet nu het llawlrlxl>ln<l zichzelf gelijk blijven, met Burgerplicht, zooals het door A. C. geworden is, mee doen, om dan later langzaam aan, heel zachtjes weer bij te draaien en ons orgaan te worden, zooals het. dat altoos geweest is. En nu zal u vragen, maar hoe willen we iets uitwerken zonder een krant? Want om de kiezers te vangen moet er heel wat verteld worden, waarop de lommerd geen geld geeft, en dat ge in geen enkel blad, of 't zou de Xlcu>/;c Koltcrdaminrr moeten wezen. geplaatst kunt krijgen. Maar heeft U daar over maar geen zorg, Bergsma heeft al met mij en Spruyt het plan ontworpen een eigen blad te laten verschijnen, we zijn met alles gereed, ook met het geld, want U moet niet denken dat ik bij TJ kom om U iets van dien aard te vragen, het geld, mijnheer Brommeijer, stroomt ons toe. Neen, het eenige wat wij graag van u zouden ontvangen is een schriftelijke bij drage, om den Handel den schrik om het lijf te jagen, en dan zouden wij een advies willen hebben over den naam dien we aan ons blad zullen geven. Daar Bergsma, de directeur van de ga_sfabriek, zooveel als de stichter van het blad is, hebben Spruyt en ik er aan ge dacht een naam te zoeken, die tevens als een kleine attentie kan beschouwd worden jegens dezen vurigenpolitieken medestander, een naam dus die voor hem en voor hetpubliek tegelijk een aangenamen klank heeft, maar dat is niet zoo heel gemakkelijk. Spruytdachtereen oogenblik aan, het De, Werkmanxvrienil te noemen, en dat zou wel heel toepasselijk op Bergsma zijn, want hij is met zijn maatschappij een werk mansvriend zooals je zo er weinig ontmoet. Aan de gasfabriek is alles in de beste orde, de loonen zijn hoog, de werktijden kort, 't is voor velen een ongezond werk, maar daarom krijgen ze met hun GOste jaar al een pensioen, daar een burgerman jaloersch op zou kunnen zijn, en bij ziekte gaat hun loon door, want Bergsma zegt altijd, wij maken onge veer een milioen winst per jaar, de gasprijzen zijn tabelachtig hoog, en het gaat ons dus meer dan goed, m:iar dan behoor je ook je werklui, die zooveel voor je verdienen, mild te gedenken, maar, zoo redeneert hij dan verder, dan moet je ze juist geen kiesrecht geven. Iemand die hart voor zijn volk heeft als ik, houdt ze van de stembus verwijderd, want, waar breng je ze toe? Het zijn net kinderen; ze begrijpen er niets van dat tie Maatschappij blijven moet zooals zij is, wil de Imperia! ook blijven zoo als zij is, en dat volk zou komen tot vereenigingen, het zou vergaderingen houden, het zou aan poli tiek gaan doen, het zou, eigenwijs als alle domme menschen zijn. het beter willen weten dan zijn patroons, die nu zoo goed voor hen zijn, je zoudt ze in n woord ongelukkig maken en ons, en allen die nog iets bezitten, ongelukkig meteen. l)e ware werkmans vriend is Ir ti f 11 het kiesrecht, hoor ik hem dikwijls zeggen, en Kpruyt en ik zijn hel daarmede eens, maar toch als wij ons blaadje Dr '}'er/,'iin'/nnrneiiil doopten, zou het een verkeerden indruk rna.kf'ii, want de valsehe, togen u kan ik wel recht uitspreken de on eerlijke werkmansvrienden zijn allen vóór het werkmruiskiesrrehl, en zoo/.ouden we dus. door dien titel verwarring stichten. Ik beaamde .il die redeneeniiüvi). en daar viel mij den goeden naam in. Ais 't jelui wensch is, en ik kan dat billijken, Burgsmu en hel publiek samen e:>n pieisierije Ie doen, /."l er dan boven -M'^r i/r///'.'' ,|e kunt er zeker van zijn, dat voor liergsma, dien ik ook als een pinlercn kerel ken. dit alles behalve e''ii bijzaak onder zijn idealen y.a' wezen. en dat de kiezers, die je bereiken moet, met een blad. dal ten huize van di-n directeur dev Fnipc'riai zim bureaux heeiï. (l leercngracht 1-71 naar niets meer verlangend zullen zijn, dan naar ..Mr'%r licht", als /;j dit 'en minsU gratis kunnen krijgen, want. van Meer Licht kosteloos te ontvangen hebben zij Lot dusver hier ter slede nog nooit gehoord ! Zoo is do conservatieve verkiezingfcouran' aan haar naam gekomen, en ik moet zoggen dat Jan Yer:-h;is dien dankbaar geaccepteerd heeft. Ik nam daarop een r-iuk papier en schreef, om vergissingen te, voorkomen, daar ik vreesde, dat hij in de verkiezingsdrukte minder accuraat zou zijn, den naam van de krant voluit: Meer Licht, onder redactie van de heeren Bergsma, Prof. Spruyt en Jan Versluis. Maar hierover ontstond tusschen hen en mij nog eenig verschil van gevoelen. Aller eerst maakte hij de opmerking, dat Meer Licht l moeilijk de leden harer redactie aan het hoofd j zou kunnen vermelden, omdat uil dm aard der \nul; in dit verkiezingsorga.au heel wat moest staan, waaronder niemand graag zijn i naam zou zetten; vervolgens dat Bergsma j het bepaald zou weigeren, omdat hij als le verancier bij het toenemend gebruik van electrisch licht een beetje voorzichtig moest zijn i met het oog op zijn l;lan,t":>: terwijl Spruyt als gemeenteambtenaar ook al weer niet zou | kunnen uitvaren tegen den wethouder van i financiën, die voor zijn tractement zorgde, en 1 Treub was juist de man, dien hij, Versluis, het liefst zou geweerd hebben, want hij kon, om de waarheid te zeggen, hem niet luchten of' zien. Wat mij zelf betreft, zei Vershüs, ik zou er mij in kunnen schikken, dat mijn naam boven al dit geschrijf geplaatst werd. ik zag dit zelfs zeer gaarne, want als je wat doet, dan wil je er ook wel de glorie van hebben, en mijn naam, al zeg ik het zelf, is van dien aard. dat er : niet gemakkelijk iets van verloren kan gaan, i maar mijne bescheidenheid verbiedt mij op deze manier met eens ander mans veeren te pronken. Ik doe dat alleen met mijn eigen, en nu ik toch over mijn naam spreek, moet ik u verzoeken, n veertje mij te laten, dat mij van mijn heelen dos het liefst is, het laatst aangegroeide, met zooveel zorgen liefde opgepasie veertje, bestaande in deyvan Vershiys. U schrijft mijn naam met een i. zoo heel plebejisch, aleofniijn geslacht zijn origine in <b ir ccnii' bij een -sluis" gevonden had. juist om die onaangename onderstelling af te snijden heb ik met mijn eigen hand van Yers'nis met ee-n i Yerslnys, met een y gemaakt, en zoo zit in die eene y eigenlijk de kern van mijn wezen. tiet spreekt van zelf'dal ik u iet hij mijn gevoe len persisteerde, en we verder hei l wat overlegd hebben over den inhoud van het blad. Maar loc!! zou m. i. dit krachtig waikii in den strijd niet zulke wonderen hebben uitgewerkt, als ik iiiet, behalve zoo'n uitstekende!1, naam er voor. ecniü'e medestrijders had aangewezen, die inder daad ons nog meer geholpen hebben dan ,l/i,'i' /,''<?//?? zelf. Ik bedoel de orthodoxe dominees, die n'et de dohernidon overhoop liggen en met Kuyper iels hadden af Ie rekenen. Ik zei tegen Versiuv-1: die lui moet, je vooral in het oog daarmee is iets aan to vangen, als ?i! kunnen ze ,;o de overwinning beiLiis.scliie'.i wel zonder Mrrr Li'-l<l. is niets venijniger, niets dat feller en bijt dan de haal, van de t'ienluis zoo iets van een geestelijk vitrioo). \vaanegen niets bestand is. Kr, VerWelk een gevoel maaktzich in deze dagen van mij meester! Het is mij of'i k een lot uit de lo terij getrokken heb. Wat scheelt je toch, Juul, heeft mijn vrouw me al gevraagd, je fluit en neuriet tegenwoordig den geheelen dag. En dan zeg ik, ja dat is, omdat ik niet beter ge leerd heb, maar als ik kon zou ik wel willen zingen ook. Want de democratie is versla gen, voor goed verslagen; waarheid, recht en deugd hebben getriumfeerd en Jan Kap, die den troon, het altaar en de brandkast wou aanranden, ligt met gebroken armen en beenen op zijn rug. hij staat nooit meer op'! Of het spul sprak, even daarna werd iemand van het Dagblad van Z. en V Grai'CiiItctge aangediend, door de Redactie van dat blad belast mij een lofdicht te komen. overhandigen, dat zij daar, uit erkentelijk heid voor hetgeen ik voor de goede zaak verricht heb, mij hebben opgedragen. Ik was, zooals me dat meer gebeurt, reeds vóór de man begon te reciteeren een beetje aangedaan. Ik k°.n nu eenmaal niet tegeu verzen ; al weet ik nog niet eens wat er in zoo'n gedicht staat, als ik die korte regels en al die hoofdletter.» zie. begin ik er al anders van te worden. En zoo hoorde ik: Bi'ommeijeL1 lul', de Ti'oou ^ered i n '; Vaderland, Gered \iiii 'l eed^'t >jiiui. !e huaiier uiü' inboren ; Opnieuw den biind u'esum'rd, (i:'ii <.:!\ erbrokeu band. Opstuw Uiiu 'l jubellied den !a:,d/n!! in de ..cve:.! \Vaar hel < \V:en AeèrlüiidK'ii bl.'ed"' weer dringt in i iel ,11 .:"in En 'l heerlijk jnbi'llieil, 't Wilhelmus ',;m Xnssiiuveii''. Klinkt, ,M,k de blijde kivi : Heil l u Koningin ! ,,()'> 'i edelsie deel de-, vu.k^ km;t Oii --vi'ii^, vertrouwen" Thal^ S'diai'en \vie hel heil \;i], l oude Xederiaiii! KM v;in uii.s V,,!1-;:lijk llnis lii'ü- 'c hüi'le dni i onuloeha /!eh al- n nntn om Brom', -w, i) lot u edeistand. Al> v> eer de Seus v;ei'['l, li n L'i, die n , in de /iel vel ]'< e;i il, < >, w, er ii, 'ii i-eil \ ernieiuvd, den dnuj- '^e/u oren eed, Die Vailu'k'tld en Trunn en (ireid've A,i- ien /.eu'eli, -Mei l . n Ivniiii^in! iivlrouv, in ie-!' en [eed G:nt! Xederiaud i;en;^t een niiuwe ' o,'k,,[M-t leu'en. ), Daar brnnd!. ( gen. dm een Mol Xn \unr 't 'lekem lilej'd <KI'^ Tenv:;I ;:;i 'i iïeiiten \ ;i n e,'i nieu,\eit d;e^v ;?.;;<,! lYeldi-l 'de ,;.IM d.'- lieil>,m- !,,:e-!Y, ,ii'l l'le,)/ !)?-,?!,ijl!'.': . V' :i- \;;:ik hè! h;!f!, hek'enul };'i\ de :!:' n j', b1 iniiell -! ,'!J i, \\-vd IIM'U!^1 /neh; L'el(,n>d léj ^ i1, ,e k i < |, > ^;M 111 -i! /',', e fe. i, h:y- h'H-l't dit in zijn oor geknoopt, en do amcMW.-rkincr tusschei: (vrondwet, de l'r.ile Katholieke Iverk en de (ioreforinees is niet uitgebleven, want l, Die lof is gepast. Meer zal ik er niet van zeggen. versnel meer.Ie van de meerderheid door de onzen behaal i- miiislen..-- een derde bijeengebracht, om dien vervloekten Kuyper met zijn doleeren en zijn Vrije l'niversileit een trap te geven. Maar dit doet ei' niet toe, we zijn er. -- e 11 wc zullen uu wel /.ien, dut we er blijven ook! Laai, Satan maar komen!