N°. 882 DE AMSTEEDAMMEE A°. 1894 WEEKBLAD VOOft NEDEELAND Bit nummer bevat een bijvoegsel. Onder Redactie van J. DE KOO en JUSTUS VAN MAURIK Jr. Het auteursrecht voor den inhoud van dit Blad wordt verzekerd overeenkomstig de wet van 28 Juni 1881 (Staatsblad No. 124). Verschijnt eiken Zaterdagavond. Uitgevers: VAN HOLKEMA & WARENDORF, te Amsterdam, Singel bij de Vijzelstraat, 542. Zondag 20 Mei Abonnement per 3 maanden ..... ?1.50, fr. p. post/7 1.65 Voor Indie per jaar ............ mail?& Afzonderlijke Nummers aan de Kiosken verkrijgbaar . . . 0.12* Advertentiën van 1?5 regels ?1.10, elke regel meer . . Reclames per regel 0.20 0.40 I N H O C Di VAN VERRE EN VAN NABIJ. SOCIALE AANGELEGENHEDEN: La Mutualit Maternelle, door Socius. FEUILLETON : Laat het verleden rusten. Monoloog, vrij naar het Engelsen. TOONEEL EN MDZIEK: Aanteekeningen Tooneel, door C. F. v. d. Horst. Muziek in de hoofdstad, door Van Milligen. KUNST EN LETTEREN: Nog eens in het Rijksmuseum, door J. V. Handboeken, door V. De gene sis van den Lourdes-roman, door J. v. Santen Kolff. Buitenlandsche Bibliographie, door R. A. H. en F. C. Jr. VOO tl DAMES, door E-e. INGEZONDEN. RECLAMES. UIT Dr. GANNEFS STUDEERKAMER. PEN EN POTLOODKRASSEN. ADVERTENTIÈN. iiiiiiiUMmHJiiiininmiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiti Een zeer belangwekkende strijd wordt in Hongarije gevoerd. Het geldt de invoering van het burgerlijk huwelijk, een maatregel dus, die in een welgeordenden modernen staat als onmisbaar kan worden beschouwd. In Hongarije deed zich de noodzakelijkheid der invoering van het burgerlijk huwelijk dubbel gevoelen bij den naijver tusschen de verschillende kerk genootschappen, een naijver die, bij de veel vuldig voorkomende gemengde huwelijken, tot de ergerlijke praktijken van het zooge naamde Wegtaufen aanleiding gaf. Dat de opeenvolgende liberale regeeringen met de invoering van dezen maatregel zoo lang heb ben gedraald, is ongetwijfeld toe te schrijven aan het feit, dat de clericale oppositie steun meende te vinden bij den keizer-koning Franz Joseph, die, zooals men weet. een ijverig katholiek is. Het ministerie-Wekerle is er intusschen in geslaagd, de bezwaren van den monarch te overwinnen, en heeft, met diens volle en onvoorwaardelijke instemming,eenigen tijd geleden het wetsontwerp bij de volksver tegenwoordiging ingediend. In de Kamer hadden de discussiën een voor de regeering bijzonder gunstigen afloop. Met eene zeer groote meerderheid werd het ontwerp daar aangenomen. Doch nu moest het naar het Heerenhuis worden verzonden. lltlllmMlimillllMIIIHllllllllHIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIHIllHIIMIlHim HiinmiiiiiMHiiiiiiiiiiiHiiiiiHiiiiiiiiiHiHn iiiiiiiiniuiii Laat het verleden rusten. EEN MONOLOOG. Vrij naar het Engelsch. Ik heb mijn vrouw van onze woning in het Noorden meegebracht, om een week of wat in de stad door te brengen, eer wij naar het zuiden van Frankrijk vertrekken. Nu ik de zaken aan kant heb gedaan, zal ik het leven eens gaan genieten. Zelfs toen ik nog een jonge kerel van vijfen-twintig jaren was, ben ik wel eens bang geweest, dat ik eigenlijk een saaie Harmen zou worden, maar dat ben ik toch om den drommel nief. Ik weet mij goed te kleeden en ik doe me goed voor dat is 't halve eieren eten. Ik ben gezond, opgeruimd en, er is toch niemand bij, dus ik durf 't gerust te zeggen: verstandig, want ik vind het een dwaasheid, om me nog langer dood te wer ken, terwijl ik meer dan genoeg heb om van te leven en zoo'n heerlijk lief vrouwtje bezit als Maud. Ik zal nu alleen mijn best maar doen om haar gelukkig te maken; niet dat ik daar nu al niet voor zorg ... Ze houdt erg veel van mij ze is in n woord een engel in menschengedaante. We zijn nu vijf jaar getrouwd en ik begin haar met den dag liever te krijgen. Ha! ha! Ze noemt me knap. Nu, ik zie er nog niet zoo kwaad uit voor mijn leeftijd. Terwijl ik zoo door die lange gang van het hotel heen en weer liep, in af wachting dat de verkooping van achterge laten koffers een aanvang zou nemen, begon ik zoo over vroeger na te denken zeker Onder de «magnaten", die dit lichaam samen stellen, zou dit wist men vooruit de oppositie zeer sterk zijn. In niet mindere mate dan het Engelsche Hoogerhuis is het Hongaarsche eene burcht van het conser vatisme, en het zal dit ongetwijfeld blijven, zoolang in zijne wijze van samenstelling geen ingrijpende wijziging wordt gebracht. Waar de eene tak der volksvertegenwoordiging zijn ontstaan dankt aan een meer of minder uit gebreid kiesrecht, en de andere, hetzij geheel, hetzij gedeeltelijk, is samengesteld uit de erfelijke vertegenwoordigers van den adel en het groot grondbezit, zijn conflicten steeds onvermijdelijk. In den regel echter zijn de groote heeren volkomen doordrongen van het gevaar, dat hen dreigt, wanneer zij zich tegen een duidelijk uitgesproken volkswensch al te hardnekkig verzetten en bepaalt hunne oppo sitie zich wijselijk tot meer of minder plato nische betoogen. Zij weten immers vooruit, dat de strijd een ongelijke is en dat zij feitelijk moeten eindigen met toe te geven. Niet dat de grondwet hieromtrent iets positiefs voor schrijft: deze bepaalt alleen, dat een ontwerp, dat door de Kamer aangenomen en door het Heerenhuis verworpen is, opnieuw bij de Ka mer kan worden ingediend. Wordt het daar, ge wijzigd of ongewijzigd wederom aangenomen, dan keert het naar de Magnaten terug. Ver werpen deze het wederom, dan kan de Ka mer het voor de derde maal in behandeling nemen, en er bestaat geen enkel voorschrift, waardoor aan dit heen-en wederzenden een einde kan worden gemaakt; er is zelfs een voorbeeld bekend van een ontwerp, dat deze reis zestien malen heeft gemaakt. Doch het spreekt van zelf, dat bij vraagstukken van hooge beteekenis en overwegend belang van zulk een raket-spel geen sprake kan of mag wezen. Ofschoon men wist, dat in het Heeren huis eene jegens het regeeringsontwerp on gunstig gestemde meerderheid aanwezig was, is de verwerping toch nog voor velen eene verrassing geweest. Wat echter de Hon gaarsche liberalen het meest heeft verbitterd, is de hulp, die de oppositie in het Heeren huis uit Weenen heeft verkregen. Een aantal Hongaarsche hofdignitarissen, die zelden of nooit van hun rechten als leden van het Huis der Magnaten hadden gebruik gemaakt, zijn thans naar Buda-Pest vertrokken om hunne stem uit te brengen tegen het door den keizer gesanctioneerde ontwerp. DaarmtniMiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiitiiiniiiiiiiiu iiiiiiiiiiiimiiiiin omdat ik haar hier in Londen heb leeren kennen, denk ik. Een paar kennissen hebben mij overgehaald, om voor de grap die veiling eens bij te wonen. Er schijnt dat in de meeste hotels nu en dan koffers en reistasschen worden vergeten of achtergehouden, zoodat het van lieverlede een heele verzameling wordt, en na zoo of zooveel tijd hebben zij het recht, die voetstoots aan den me stbiedenden te verkoopen. Er is een koffer bij, die me wel aanstaat, een bijzondere koffer, waar ik een bod op denk te doen. Hij kan ons op reis nog te pas komen, al blijkt de inhoud ook misschien geen penny waard te zijn. Maud lachte toen ik haar zei, wat ik van plan was. Ze zit altijd vol grappen. We zijn een vroolijk paar. Ik heb een erg gelukkig leven gehad hoegenaamd geen verdriet sedert ik mijn moeder heb verloren. Toen had het mij niets kunnen schelen, als ik ook maar was gestorven. Maar een mensch gaat niet dood van verdriet op zijn zestiende jaar. Arme moeder, ik geloof dat zij veel van Maud zou hebben gehouden. Iedereen mag haar graag lijden, zij is zoo lief en zoo on schuldig. Een rozenknop, een sneeuwvlok, een parel. Niets is vlekkeloos genoeg om haar bij te vergelijken. Ik heb zoo lang op mijzelf gestaan en alleen in de wereld rond gezworven, dat ik weet, wat vrouwen zijn, en maar heel weinige vertrouw. Maar Maud de hemel zegene haar! is alles wat een man maar zou kunnen verlangen. Zij was daareven aanhoudend in mijn gedachten. 't Komt zeker omdat ik haar hier heb ont moet. Zij stond daar in het portaal met een jongmensch te praten zij geloofde dat hij een beetje pris van haar was, vertelde zij mij later. Goede hemel! hij was tot over de ooren op haar verliefd, dat zag ik direkt. Ofschoon ik haar dat toch nooit heb laten merken. entegen bleken andere hofdignitarissen, die juist tot de voorstanders van het ontwerp behoorden, dooi1 ambtsbezigheden verhinderd te zijn om Weenen te verlaten. Het is moeielijk uit te maken, of hier slechts toe val in het spel was, dan wel, zooals de ver toornde Hongaren beweren, eene intrige van den Oostenrijkschen minister van buitenlandsche zaken, graaf Kalnoky. In elk ge val is hierdoor weder de zeer teedere quaestie van de verhouding der beide deelen van de Habsburgsche monarchie op den voorgrond getreden. Zoodra het feit bekend was ge worden, dat hofdignitarissen uit Weenen wa ren overgekomen, om tegen het ontwerp te stemmen, werd de nationale trots geprikkeld van de Hongaren, die alles eerder kunnen verdragen, dan dat men hun uit Weenen de wet voorschrijft. Men zag nu in de ver werping een aanslag op de zelfstandigheid van Hongarije, en die gedachte was vol doende, om vele tegenstanders van het ont werp in voorstanders te veranderen, zoodat het ministerie Wekerle in zijn strijd met het Heerenhuis zich thans gedragen voelt door den onweerstaanbaren stroom der openbare meening. De heer Wekerle heeft eene langdurige audiëntie gehad bij keizer Franz Joseph en zich daarna over de voornemens der regee ring op tamelijk positieve wijze uitgelaten. Er is nu geen sprake meer van een einde loos heen- en weerzenden van het aanhan gige ontwerp. »Het is niet slechts de taak der regeering" zoo verklaarde de minister president in de vergadering van de liberale partij club »te volharden bij de beginselen van het ontwerp en dit opnieuw ter aanne ming aan te bevelen, maar het is ook haar plicht, waarborgen voor die aanneming te zoeken. Wanneer de Kamer het ontwerp opnieuw aanneemt, dan is het de constitutioneele plicht der regeering, die constitutioneele maatregelen te nemen, welke aan het ontwerp eene overwinning kunnen ver zekeren, en, nog vóór het Heerenhuis opnieuw uitspraak doet, de toestemming der Kroon voor zoodanige maatregelen te verwerven." Daar het Huis der Magnaten niet kan worden ontbonden, kan met de hierboven aangeduideconstitutioneelemaatregelen slechts worden bedoeld een zoogenaamde Pair s schub, d.i. het benoemen van een aantal nieuwe leden van het Heerenhuis door de Kroon. Maar de meerderheid tegen het ontiiiiiiiiiiimiiiiiminnu Hij heette hoe was het ook weer ? Her bert Herbert Fairburn zoo iets, als ik 't wel heb. Zij had erg veel welwillendheid van hern ondervonden, vertelde zij, toen zij uit Ierland was overgekomen, om de treurige ervaring op te doen, dat haar tante bij wie zij zou komen inwonen, intusschen was over leden. Hij reisde met haar op dezelfde boot, zoodoende kwam zij met hem in aanraking. Maar wie zeide zij ook weer was 't zijn moeder of zijn zuater die zóó lief voor haar was? Ik moet het haar toch eens vragen. Zij zou weer teruggaan. Zij had een be trekking als gouvernante bij mevrouw mevrouw enfin, mevrouw iemand, gekregen. Maar ik liet haar niet gaan. Zoodra ik haar zag, had ik haar liefgekregen. De eigenaar van het hotel stelde ons nog aan elkaar voor. Ila! ha! 't was bepaald romantisch. Een meisje van twintig jaar verliefd op een ouden kei el van vijftig. -Pas had ze mij gezien, bekcnr.e zij, of 't was haar zoo wonderlijk te moede geworden. Ja, en dat is waar, ik zie nog haar blik zooals ze mij toen aankeek. Ha! ha! ha! Och, och, och, och. Van dat jonge mensch hebben wij later niets meer gehoord of gezien. Ik bon benieuwd waar hij gebleven is ? Maud schoen niet veel belang in hem te stellen. Och dat kan ook niet anders ; ze is nu ge heel vervuld van mij alleen. Maar die koffer ! Er zal natuurlijk niets bijzonders in zitten. Ik zal den rommel maar aan een van de kellners geven. In den kof fer zelf heb ik wel zin. Of zou ik toch maar liever een nieuwen koopen? ;t Is anders mijn gewoonte niet, om zoo iets te doen en ik hoef het niet te doen om een koopje te halen ; een paar shillings meer of minder komt er niet op aan. Neen, ik zal maar heen gaan. Wat kan mij die veiling eigenlijk schelen. Toch is het vreemd, dat ik mij door zoo'u bespottelijk idee laat beheerschen. Ik werp bedroeg een twintigtal stemmen, en de benoeming van nieuwe pairs is door de grondwet aan zekere beperkende voorwaar den gebonden. Op het oogenblik kunnen slechts drie nieuwe leden voor den duur van hun leven worden b noemd ; het aantal der erfelijke pairs is niet vastgesteld, maar om daarvoor in aanmerking te komen, moet men een zeer hoogen census betalen. Intusschen zal het, volgens de Neue Freie Presse, volstrekt niet noodig zijn, dat bij den Pairsschub deze enge grenzen worden over schreden. Immers, ook als slechts enkele nieuwe pairs worden benoemd, zal aan de tegenstanders het grootste agitatie-middel wor den ontnomen. De bewering, dat de magna ten, die tegen het ontwerp stemden, het meest in den geest van de Kroon hebben gehandeld, is natuurlijk ten eenenmale onhoud baar, wanneer de Kroon zelve voorstanders van het ontwerp bij deze gelegenheid tot leden van het Heerenhuis benoemt. Het Heerenhuis zou dus niet alleen staan voor een conflict met de Kamer, maar ook voor een conflict met de Kroon, en daartoe zullen, volgens de Neue Freie Prcsse, vele magnaten den moed niet hebben. Wij hopen, dat het Weener blad zich in deze voorspelling niet vergist. Maar de geheele loop van zaken blijft een onverkwik kelijk geknoei en gescharrel, en het feit, dat de Hongaarsche Eerste Kamer op onrede lijke en verouderde wijze is samengesteld, wordt niet goedgemaakt door de aan de Kroon gegeven bevoegdheid, om in die sa menstelling eigenmachtig eene tijdelijke en gedeeltelijke verbetering te brengen. mmKiiiimmtiimiiiHiHiiHiiiiiiiimiiiiitmimimimMiimniMMMiiiiiiiiuH Scciak a u J iiuitttntniMiiiiiiniitfttiiiHiuiiuiiiiniimiiiituiiinninni La MutualitéMaternelle. Onder de vonnissen waarvan helaas maar al te dikwijls de bladen moeten ge wagen, wekken die uitgesproken over een kindermoordenares zeker wel de meeste ge mengde aandoeningen op, aandoeningen van afschuw voor de daad maar tevens van diep medelijden zoowel met het onschuldige slacht offer als met de jonge moeder, die door het vooroordeel van onze hypocriete maatschappij tot wanhoop gedreven, meestal in een toestand van ontoerekenbaarheid zulk een afschuweloop telkens naar de deur en kom even dik wijls terug, alsof het koopen van een ongeopenden kotter op een hotel-veiling een zaak van wonder wat gewicht was; 't is een aar digheid, een gril, anders niets, maar een massa verstandige menschen doen hetzelfde. Daar is Griggs ik zal er hem eens naar vragen hij doet het uit speculatie, heeft indertijd voor vijftien shillings een echt dia manten rivière gekregen, zegt hij. Nu goed, ik zal er om opgooien. Kruis : dan blijf ik en bied; munt: dan ga ik naar deii kofferma ker. Kruis! Daar is de afslager. 't Is zonderling. Niemand scheen dien koffer te willen hebben, dan ik alleen. Ik kreeg hem voor een bagatel. Ik heb hem boven naar mijn kamer laten brengen. De portier herinnert zich dien koffer nog wel. Hij be hoorde aan een jongmensch, die heenging zonder zijn rekening te betalen. Zijn koffer werd in beslag genomen en nooit ingelost. Dat beslist de zaak 't is geen buitenkansje. Een paar oude boeken misschien, wat afge dragen goed, een hoop prullen, anders zou hij zijn eigendom wel opgeëischt hebben. Ik zal den boel opredderen, voordat Maud van haar boodschappen terug komt. Hier afzon derlijk, in mijn kamer, ziet de koffer er honderdmaal beter uit dan straks. Ik ben toch maar blij, dat ik hem gekocht heb. Hier zit een sleuteltje aan het hengsel gebonden. Het past. Sakkerloot! Wie die koffer behoorde, is toch geen arme jongen geweest, al heeft hij hem in den steek gelaten. Wat keurige toilet artikelen ! Wat een kostbare fichu! Een doos vol handschoenen!! Een etui voor photographiën . . . Wat staat er op? Herbert Fairburn ! Allemachtig', dat noem ik toevallig. Zoo heette de jonge man, die zoo goed voor Maud is geweest, 't Is allerverwonderlijkst! Voor iemand, die goed voor Maud is geweest, zou