Historisch Archief 1877-1940
No. 885
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
?orde van den dag; men garneert er alles mede,
vooral met gepailleteerde tulle.
Van de tweede Drawing-room zullen wij niet
meer zooveel details meedeelen, als van de eerste,
de bijzonderheden gelijken te veel op elkaar.
Was bij de vorige de heerschende kleur geel,
ditmaal zag men (behalve natuurlijk de d
bu'tanten, die bijna zonder uitzondering wit dragen),
ook zeer veel andere dames in crème, ivoor,
parelwit, met appelbloesemrose, bleek geel en
bleek paars, vooral dit laatste. De hertogin van
Newcastle had een prachtige combinatie van bleek
paars fluweel, satijn en mousseline chiftbn, met
zilver borduursel en zilveren sequins; Lady
Frederick Bruce droeg bleek.paars met goudbor
duursel, paars brokaat en zwart fluweel; Lady
Mary Crooke bleek paars met bleek geel brokaat.
Er werd weer veel staalborduursel, stalen
pampilles, staalfranje en staalpassement gedra
gen; dit versierde b. v. prachtig een kleed van
changeant blauw en rose, met zwart fluweelen
traine de cour.
Het meest geroemde costuum was dat van Mrs.
Longfleld; brokaat van parelwit en rose chan
geant, bestrooid met bouquetten van anjelieren op
groote afstanden en gevoerd met rose satijn
vormde den sleep; de rok en corsage waren van
bleek groen satyn, onregelmatig en fantastisch
geborduurd met snoeren gouden sequins; twee
'banden van goudborduursel omkruisten de schou
ders. De bouquet was van dezelfde anjelieren als
?het patroon van den sleep.
Er waren weer enkelen, die den sleep aan den
?eenen schouder gehecht hadden; of de eene
mouw van andere kleur en stof dan de ander;
?of den sleep aan den eenen hoek opgenomen
met een bouquet genuanceerde rozen; maar al
?die onregelmatigheden blijven uitzonderingen.
* *
In de Folies-Bergères te Parijs, geeft men Le
réveil d'une Parisienn", waarvan eigenlijk al de
aantrekkelijkheid daarin bestaat, dat men een
dame ziet wakker worden, een kop chocolade
drinken, een partijtje kaart spelen met haar kame
nier, opstaan en zich aankleeden, in heel mooie
?en heel elegante kleeren. De lange nachtjapon
is van rose plissé, geboord met Mechelsche kant,
saut de Ut van wit taf, h jour geborduurd op
rose transparant, en gesloten met een enormen
strik van mauve taf; de chemise de jour van
zijden batist en point d'Angleterre. De kousen zijn
zwarte zijde met vleeschkleurige kousebanden het
corset gele zijde met point d'Angleterre, de rok van
wit satijn met overtrek van zyden mousseline, van
onderen ingehaald met strikken van wit lint.
Eindelijk de robe d' intérieur; wit satijn met
sterren van vonkelende steentjes, tablier van
lersche kant, groote lussen van lint, en pli
Watteau. De grootste kunst van de actrice is,
dat alles vlug en netjes aan te trekken, zonder
dat het publiek zich verveelt.
#
De handel in valsch haar schijnt zeer toe te
nemen; de nieuwe kapsels eischen veel gegolfd
en gekruld haar, en op den duur kan het daar
niet tegen. Zoowel het friseeren als het
onduleeren in wavers vaa heet metaal of met kokend
water gevuld, doet op den duur het haar af
knappen. Ook voor de badplaatsen neemt men
wel kapsels van gekruld haar om op het natte
eigen haar te leggen. Natuurlek gekruld haar
is zeer zeldzaam ; op 60 kilogram haar komt nog
geen pond voor; daarentegen is het mooie grijze
haar, dat tegenwoordig veel gevraagd wordt, meest
altijd natuurlijk gekruld. Maar het kost veel
geld, voor mooi wit haar wordt tot 20.000 francs
het kilo betaald : het meeste haar in Frankrijk
komt uit Auvergne. Het wordt opgemaakt op
tulle, chantilly en Alenron ; het laatste is het
beste, omdat van dit weefsel het breken van n
steek geen enkelen tweeden steek meeneemt.
*
* *
Bisque d'écrevisse. Men weet dat sedert
tientallen van jaren de »potage bisque aux
crevisses" het beroemde gerecht der cabinets
par?mmiiiiiiiuiiiiiwtiimiHitfBniii
?niiiiimiiimiiiiitiiiiiiiimiimiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiMiiitiMiiiiuml
?5de Jaargang. 10 Juni 1894.
Redacteur RUD. J. LOMAN te Londen.
Adres: Myra Lodge, Deronda Road, Herne Hul,
Londen S. E.
Verzoeke alle mededeelingen, deze rubriek
betreffende, aan bovenstaand adres te richten.
lllniiiiimifHii!
HiiiiiiimiiMmiiiiHMiiiimiiiiiiiiiinimimmttmm
CORRESPONDENTIE.
H. Yeth te Delft. Als goede leerboeken kunnen wij
?a aanbevelen: Theorie en Praktijk. Utrecht. Beijers.
Das A. B. C. des Schachspiels von Joh. Minckwits
(Veit, Leipzig).
Van H. Mendes da Costa, alhier.
No. 24,". Mat in drie zetten.
a b c d e f g h
Wit: K el, T el en f4, L hl, P eG: aa, c2 en
f3 = 8.
Zwart: K d5, T cl, L g6, P a2 en c7; c5. f5 en
h3 = 8.
ticuliers was, en vandaar ook in andere keukens
is afgedaald. Men kende deze soep reeds in de
zestiende eeuw, en het recept is niet zoo buiten
gewoon als men zou denken.
Voor zes tl acht personen laat men veertig
kleine kreeften koken, met een kopje consommé,
een glas madera, twee uien, wat worteltjes, peter
selie, laurierbladeren, thijm, zout, gewone peper
en een weinig Cayenne of piment. In plaats van
de consomméen de madera zijn ook een paar
glazen witte bordeaux voldoende. Als de kreeften
gaar zijn, neemt men ze eruit, en giet twee liters
consomméof gewone bouillon in de pan, waar
mee men alles een half uur laat koken, zorgvul
dig de soep afschuimend.
Intusschen maakt men de kreeften schoon, houdt
het vleesch van de staarten apart, stampt de
schalen, scharen, afval, heel fijn in een vijzel,
met 125 gram boter en evenveel rijst en de ge
kookte groenten, voegt wat bouillon bij dat moes
en laat het door een zeef gaan. Deze
kreeftenpuree is te dik, men lengt haar aan met de rest
van de bouillen, en laat alles in een bain-marie
warm worden. De soep is gereed.
Om haar te versieren legt men de
kreeftenstaarten geheel of gesneden erin; sommige koks
vullen ook een kreeftenschaal met vischfarce, of
maken balletjes van vischfarce, om die in ieder
bord soep te leggen; ook stukjes gebakken brood
zijn voldoende. Onhandige koks maken de bisque
te scherp, zoodat zij het gehemelte verbrandt,
in plaats van het te streelen; dit is verkeerd,
toch moet zij altoos de haut gout zijn.
E-e
Jnaüzonbrn.
Auto de fé.
G r a n a d a 30 Mei 1894
Een handig apologeet is toch maar een gave
des hemels. Door den heer Kuinders heeft het
publiek in den Amst. van '() Mei j. 1. kennis
kunnen maken met den heer Devivier en diens
Apologie des Christendoms. En nu kan het niet
geloochend worden dat Devivier, naar de woor
den welke de heer Kuinders (waarschijnlijk in
vertaling) van hem aanhaalt, de volle waarheid
heeft gezegd over de Autos de fé. Maar.... hij
vertelt die volle waarheid op zoo'n listige manier
dat ieder die niet scherp uit zijn oogen kijkt,
en zoo blijkbaar ook de heer Kuinders, met een
leugen verrijkt naar huis gaat.
Devivier immers zegt, volgens den tekst dien
de heer Kuinders geeft: De waarheid is echter,
dat een auto-da-féniet bestond in verbranden
noch ter dood brengen, maar daarin dat personen,
die gebleken waren onschuldig te zijn, werden
vrijgesproken, en dat de schuldigen, die berouw
hadden getoond, met de Kerk verzoend werden.
Wat evenals de priesters bij het toedienen van
het H. Sacrament der Biecht, schonk ook deze
rechtbank kwijtschelding aan diegent n, die berouw
hadden. Alleen de ketters, die hardnekkig in hun
ketterij volhardden, en zij wier misdaden gedeel
telijk tegen het burgerlijk recht waren, werden
aan den wereldlijken rechter overgeleverd. Na
deze vrijspraak was de auto-da-fégeëindigd, en
verlieten de kerkelijke rechters de plaats."
Terecht onderscheidt Devivier dus drie gevallen:
Ie waar beschuldigden van ketterij, onschuldig
werden bevonden, volgde vrijspraak door de
geestelijke rechtbank, de Inkwisitie; 2e waar
de aangeklaagde ketters berouw toonden, volgde
verzoening met de kerk ; en ;>e maar in dit
3e zit hier juist de heele kwestie »alleen de
ketters, die hardnekkig in hun ketterij volhardden,
en zij wier misdaden gedeeltelijk tegen het bur
gerlijk recht waren, werden aan den wereldlijken
rechter overgeleverd;" óók al weer volkomen
juist; maar, en dit is jammer, Devivier vergeet
een paar kleine, kleine woordjes: deze verstokte
Probleem No. 242 is een eierzet, niet ilriezei.
Wij hebben nog goede oplossingen van NOS. 240
en 241 te vermelden van W. Albregts, alhier.
UIT DE SCHAAKWERELD.
De match tusschen Jhr. A. E. v. orcest en N. "W.
V. Lennep had 't volgsnde verloop :
v. Foreest 1100011 = 4.
v. Lennep 0011100 = 3.
De maten werd gespeeld in 't V. A. S. Dit is de
tweede match tusschen gen. spelers. De eerste werd
in 1893 gespeeld en door v. Leimep met 3 tegen l
bij 2 remises gewonnen.
In de corresp.partij Amsterdam (Wit) v. Klberfeld
zijn de volgende zotten geschied: l e4, e5 2 P f 3,
P c6 3 L cl, P fti 4 P ga, d5 5 eda:. P a5 6Lb5f,
cö7 dcö:, bjö: 8 L e2, hG 9 P f3, e4 10 P c5, D c7
11 dé, L d6 12 L d2, 0-0 13 0-0, P b7 14 f4, ca 15
L c3, P do 1G D cl, fG 17 P gü, T d8 18 L c4, L eC
19 L da:, L d5: 20 D e3, L f7.
De Ned. Schaakbond schrijl'c wedstrijden met
afen aanspel uit op de volgende datums:
Amsterdam !) en 1U Juni, CaféKoode Leeuw,
Vijgendam. Aanvang Zaterdagavond 8 nur.
's-Gravcnhage Zondag 17 Juni, Zuid-Hollandscb
Koffiehuis. Aanvang 's morgens 10 uur.
Groningen Zondag 24 Juni, Huis de Beurs. Torn
bola wedstrijd te 2 uur, 'a avonds simultaanseance
door den Bondssecretaris.
De jaarl. algemeene vergadering en grooto wed
strijd zal dit jaar den eersten of t\veeden Zondag in
Augustus te liütterdam een aanvang nemen.
In de corresp.partijen tusscheu Parijs en St. Peters
burg zijn de volgende zotten gedaan.
EVAXSGAilBIET.
St. Peterburg. Parijs.
l el
2 P f3
3 L ei
4 1)4
5 c3
6 0-0
7 d4
8 D 1)3
J) de5:
ca
P c
L c5
L b4:
L a5
de
L d?
D e7
de5:
dl OPENING.
Parijs. St. Petersburg.
l d4 (15
t'6
2 P 13
3 e3
4 et
5 P e3
6 D 1)3
7 P e5
8 L d3
9 P d3
10 P e2
P
L g4
c
e6
D e7
L f5
L d3:
P bd7
ketters werden aan den wereldlijken rechter
overgeleverd ... OM LEVEND VEBRRAND TE \VOKDEK,
hetgeen onmiddellijk ter plaatse gebeurde.
n hiermee is de kwestie nu eigenlijk al uit.
Of de sluwe Devivier er de woorden »en zy wier
misdaden gedeeltelijk tegen het burgerlijk recht
waren" nu nog tusschenschuift, doet niets ter
zake; in een tyd toen er nog geen sprake was
van scherpe scheiding tusschen Kerk en Staat,
was een vergrijp tegen den godsdienst al heel
gauw een vergrijp tegen de maatschappij. En
dat in laatste instantie overleveren van den tot
den brandstapel veroordeelden ketter aan de
wereldlijke overheid, was ook een formaliteit;
degenen die de doodstraf voltrokken, konden
toch moeielijk priesters zijn.
Nu nog een opmerking over het woord »auto
de fé". De heer Kuinders tracht dit woord eerst
in het Latijn over te zetten, en daarop dit door
hem zelf geconjectureerde Latijn in zijn geest
te vertalen; waarlijk toch al te avontuurlijk.
Het Spaansch zal nog wel uit het Spaansch
dienen verklaard te worden. Auto" nu in het
Spaansch beteekent »akte" in den juridischen
zin; »los autos" zijn dan ook de akten van een
geding, de processtukken. »Auto" in het enkel
voud en zonder toevoeging van andere woor
den, beteekent echter speciaal de beslissing, de
uitspraak van het »Juzgado", dat is ongeveer
ons kantongerecht; als zijnde »de akte par excel
lence" die door deze lagere rechtbank wordt
opgesteld.
Het spaansche »fé" heeft, evenals het Latijnsche
»fides", twee beteekenissen, die van >4rouw", en
die van »geloof". Tegenwoordig nu wordt de
term »auto de fé" nog algemeen gebruikt, maar
beteekent niets anders als »akte van trouw,
ten overstaan van een Notaris verleden", dat is
dus »notarieële akte"; niets meer of minder.
Het ouderwetsche en verouderde »auto de fé"
beteekent f. echter ^beslissing, uitspraak van geloof,
gegeven door de Inkwisitie, de geestelijke recht
bank ad hoc". En nu zegt Devivier volkomen
terecht. De waarheid is echter, dat een
autoda-féniet bestond in verbranden noch ter dood
brengen ;" inderdaad, de auto da féwas enkel
een ge.'oofsbeslissing. Maar.... deze
geloofsbeslissing kan zijn of een vrijspraak, of een ver
giffenis, of, als het geen der beide voorgaande
was, dan was het een veroordeeling tot den brand
stapel, in levenden lijve, mei, huid en haar, stante
pede, en ad majorem Dei gloriam.
En zóó kwam het dat het woord auto de fé, dat
drie beteekenissen kon hebben, langzamerhand in
den volksmond van alle landen, Spanje inbegre
pen, vereenzelvigd werd met die ne en
vreeselijkste die het hebben kon en ook menigmaal
had. Ue vorm auto da fé, waaronder het buiten
Spanje bekend is, is echter fautief; het woord is
auto de fé. It.
Uit een oude preek van de zesde eeuw.
Le Règne de l'Argent van Anatole
LeroyBeaulieu, waarvan Socius spreekt in zijn voorlaatst
artikel, herinnerde mij aan een homelie van een
Syrisch geestelijke der zesde eeuw, Mar Jakob.
Ze is interessant genoeg, om er iets uit mee te
deelen.
»Arm en nederig is Jezus gekomen en heeft de
armen zalig gesproken. Arm en gering waren ook
zijn apostelen, wier geloof de wereld voor hun
meester heeft veroverd. Met nijdige oogen zag
Satan het aan, dat der goden tempels ineenstort
ten, hun beelden vielen en hun onmacht bleek.
liet scheen, dat zijn rijk uithad.
»Ten einde raad wendt Satan zich tot de dwa
ling, de moeder der ijdelheid, die hij zijn zuster
noemt. Zij zal hem zeggen, wat hij moet doen,
om de verloren heerschappij te herwinnen.
«Laten we in de wereld invoeren de liefde tot
het geld, die zal al de terneergeworpen goden
wreken en ons rijk herstellen. Ook de Christenen
zullen verliefd worden op het geld, en aan die
liefde zal hun geloot' sterven. In den boezem der
Kerk zal Mammon de begeerlijkheid wekken, den
De wijze, waarop 't Parijsche comitéde beide ope
ningen behandelt, heeft Tschigorine op 't idee ge
bracht dat zijn oude antagonist Alapiue achter de
schermen aan de l-'ransche zijde meehelpt.
T.-chigorine heeft daarop onmiddellijk zijn medewerking ge
staakt en als voorwaarde gesteld dat Alpine 2000 fr
aan den inleg van 't Parijsche comitézal toevoegen.
Alleen onder die condite is hij bereid verder te spe
len, 't Blijkt achterna dat Tsehigorine's achterdocht
geheel ongegrond is geweest, want Alapine was, zoo
als later is gebleken, tijdens de onderhandelingen
over de te kiezen openingszetten, niet te Parijs aan
wezig, ja men beweert zelfs dat hij zich op dat
oogenblik te St. Petersburg bevond! 't Is te hopen dat deze
persoonlijke veete geen verdere stoornis in deze
overjgens vreedzame match zal. te weeg brengen. De
openingen voorspellen een interi
Vessant gevecht.
De match tussehen Steinitz en Lasker, die gedu
rende ruim twee maanden de schaakgemoederen der
geheele wereld in spanning hield, eindigde, zooals te
verwachten was, met een beslissende nederlaag voor
Steiuitz. Opmerkelijk is 't, dat do oindrichting na
genoeg dezelfde is als de indertijd even gewichtige
match tusschen Steinitz en Zukertort in 18:0. Stei
nitz won toen 10, Zukertort 5 partijen, bij 5 remises,
dus slechts een remise verschil. Hoewel wij Lasker's
overwinning geenszins willen verkleinen, zoo moeten
wij toch opmerken, dat van 't oogenblik af dat
Sieimtz zijn bizarre opening vaarwel zeide, de strijd met
steeds wisselend geluk gevoerd werd. Aan Lasker
komt eehter de eer toe dat hij de eerste i^ geweest,
die Steinitz van de onsoliditeit van zijn verdediging
der llny Lopez overtuigd heeft. Tot nog toe had
Steini'üiu zijn groote matchen met zijn verdediging
tamelijk succes. Van de drie partijen, die wij ons
herinneren, won hij ren van Gunsberg en won en
verloor hij een tegen Tschigorine. Dat 't spel van
Steinitz, die reeds tweemaal door een lichte attaque
van beroerte is getroffen, niet meer zoo krachtig en
vlekkeloos is als tijdens zijn historische matchen met
prof. Anderssen, lilackburne en Zukertort, mag waar
lijk geen verwondering haren. Men staat eerder ver
baasd over 't feit, dat hij onder deze omstandigheden
op 't laatst nog zulk een geweldigen weerstand heeft
weten te bieden. Dat hij, in plaats van op zijn wel
verdiende laiiweren te gaan rusten, op bijna GOjarigen
leeftijd met den sterksten der jongere spelers, die
jeugd en oefening op hem voor had, een dergelijken
strijd ondernam, is op zichzelf een ridderlijke daad.
Dat Steinitz, na 2G jaren 't schaakkampioenschap der
wereld, tegenover de grootste meesters van zijn tijd
dorst naar goud, die haar zal doen verkwijnen.
De oude goden liggen voor altijd in het stof,
maar spoedig zullen koningen en priesters zich
buigen voor Mammon, den god der goden.
»Toen Jezus en zijne discipelen de afgoderij
uitroeiden, bleef de ergste van alle afgoden, de
gierigheid, leven in Judas Iskarioth en zijn na
geslacht is grooter dan dat van de elf andere
apostelen tezaam. Niemand kan twee heeren
dienen, God en Mammon te gelijk, zoo heeft Jezus
gesproken, maar hij heeft daarmee ook gezegd,
dat Mammon werkelijk heerscht, en goddelijke
macht bezit over de menscheu, die hem dienen.
Nietig gebleven zijn de goden der heidenen, maar
het geld is en blijft een macht, die haar slaven
bedwelmt. Geen afgod kan met God vergeleken
worden, dan Mammon alleen, wien tegenwoordig
heel de wereld dient.
»De liefde tot het geld is de opstanding der
heidensche afgoderij. Mammon leeft en regeert.
Waar een priester het sacrament bedient, een
monnik preekt en bedelt of een veroveraar plun
dert, viert Satan het feest van zijn opstanding."
In dien geest sprak en schreef iemand in het
Oosten, dertien eeuwen geleden. Maar aan onze
moderne democratie als oorzaak der plutocratie,
daaraan dacht hij nog niet.
Leeuwarden. Dr. T. J. DE BOER.
De Van Speijk's weezen.
In Amsterdam let men er zoo niet op. Men
ziet ze pok bijna niet door de drukte en de
veelkleurigheid in de groote stad. Maar op een
stil plaatsje, zoo een echt plattelands stadje als
Wageningen, daar ziet men ze gauw, vooral op
feestdagen. Met Pinkster wandelde er een door
't stadje; de groote menschen bleven staan en
keken hem achterna; de kleine hadden grooten
lust hem uit te lachen tot ze wisten, dat het een
wees was.
Maar pa, wat is nu eigenlijk een wees?"
»Wel jongen zei z'n zusje, weet je dat
niet; dat zijn kindertjes van meneer Van 't
Lindenhout, waarvan in de krant staat, dat ze
zooveel ransel en zoo weinig eten krijgen."
Zus werd hier gauw terecht gewezen en er werd
een verhaal gegeven over de Van Speijk's weezen.
>;Maar, als die kinders dan, behalve hun vader
en moeder, nog zooveel missen, waarom moeten
ze dan in zulke gekke pakjes over straat loopen V"
»Ja, jongen! dat lijkt ons nu wel erg mal,
maar de heeren, die dat bepalen, denken daar
zoo niet aan. Die hebben het natuurlijk veel te
druk met andere dingen, 't Schijnt bovendien
een algemeene gewoonte om weezen in carnavals
pakjes te kleeden. In Middelburg b.v. heb je
twee soorten, die kenbaar zijn aan de kraagjes
van hun buis. De burgerweezen dragen eengroen
kraagje, de »arme" weezen een rood !"
»Als u dan eens aan die heeren een brief
schreef, pa."
»Ik ken die heeren niet, maar weet je wat ik
zal doen: 'k zal een brief sturen aan
'tAmsterdamsch weekblad, dan kunnen de heeren mis
schien ons gesprek lezen. En als dan andere
kranten er ook eens een berichtje over schrijven.
krijgen die arme stakkerts misschien wel be
hoorlijke pakjes."
«Dat hoop ik, pa."
AVageningen, Pinkster '94. VAX DEN Brsscire.
Reclames.
40 cents per regel.
Smaakvolle Meiibileering.
HUIZEN, VILLA'S, APPARTEMENTEN.
YOS & LE GKAND, Kalverstraat.
Magazijn KEI/ERSHOF", Nienwendgk 196.
Zij den stoffen. Grootste sorteering zwarte
en gekleurde, effen, gewerkte en gedamasseerde
Zijde, Satijn en Surah. De nieuwste des
sins en kleuren steeds voorhanden.
SCHADE & OLDENKOTT.
roemrijk verdedigd te hebben, eindelijk als een kloek
strijder op 't bed van eer sneuvelt, zal aan zijn
grooten naam, en later aan zijn nagedachtenis (even
min als bij Zukertort 't geval was) geeu de minste
afbreuk doen. Wij hebben van Laskcr vanaf zijn eer
ste optreden, steeds de hoogste verwachtingen ge
koesterd en deze ook openlijk verkondigd, toch }>e<
twijfelen wij zeer of 't hem zal gelukken gedurende
28 jaren onafgebroken den hoogsten zetel van 't
scliakersrijk te handhaven. Dat enkelen hem spoedig zijn
hoogen rang zullen betwis'en, daarvan kan men zeker
zijn. lleeds nu gaat 't gerucht, dat Steinitz een
revanche eiscut en liefst nog in dit jaar l Uitdagingen
uit Neurenberg en St. Petersburg zullen niet lang
uitblijven. Nu echter is de beurt aan Lasker om
condities te stellen!
Op pag. G vindt men het portret van den beroem
den schaker.
De onderstaande positie deed zich voor in een
partij onlan"s te Vent tic gespeeld.
l
a b c
Wit aan den zet beslecht 't pleit nu op de vol
gende schitterende wi^ze.
l 1) :ü! L o5 4 T c*: t K e7
2 I) b8:üL 1)8 5 T 18: K f8:
3 T i-1 e6 6 gf3: en wint.