F. 895 DE AMSTEEDAMMER A°. 1894. WEEKBLAD VOOK NEDEELAND Dit nummer bevat twee bijvoegsels. Onder Redactie van J. DE KOO en JÜSTUS VAN MAÜRIK Jr. Het auteursrecht voor den inhoud van dit Blad wordt verzekerd overeenkomstig de wet van 28 Juni 1881 (Staatsblad No. 124). Verschijnt eiken Zaterdagavond. Uitgevers: VAN HOLKEMA & WARENDORF, te Amsterdam, Singel by de Vijzelstraat, 542. Zondag 19 Augustus Abonnement per 3 maanden ?1.50, fr. p. post/1 1.65 Voor Indiëper jaar mail?9. Afzonderlijke Nummers aan de Kiosken verkrygbaar . . . 0.12* Advertenti'ën van 1?5 regels ? 1.10, elke regel 'meer . . . 0.20 Reclames per regel 0.40 IN H O V Di VAN VERRE EN VAN NABIJ. SOCIALE AANGELEGENHEDEN: De arbeidstijd der bak kers, (Slot), door Socius. FEUILLETON : Een liefdessuggestie, naar het Duitsch. (Slot). KUNST EN LETTEREN: De wereldtentoon stelling van Schoone Kunsten te Antwerpen, door Pol de Mont. I. Griekenland tijdens de op komst van het Hellenisme. Buitenlandsche Bibliographie, door R. A. H. en F. C. Jr. TOONEEL EN MUZIEK: Mevrouw Dugazon. SCHAAKSPEL. VOO cl DAMES, door E-e. RECLAMES. UIT Dr. GANNEF'S STUDEERKAMER. ADVERTENTIÉN. Bijvoegsel: Bekende Tijdgenooten. XXIX. Prof. Dr. C. P. Tiele, naar het leven geschetst door Jan Veth. Den vorigen Dinsdag werden in twee na burige Balkanstaten twee gedenkdagen ge vierd: in Bulgarije herdacht men den dag, waarop de Sobranja, zeven jaren geleden, prins Ferdinand van Coburg tot vorst had verkozen, en in Serviëvierde men den achttienden verjaardag van den jongen koning Alexander. flgnaz Nase, Diurnist" zoo onderteekende vorst Ferdinand eenige jaren geleden schertsend een brief, aan een zijner intieme vrienden geschreven. De eigennaam doelde op den vervaarlijken neus, waarmede de na tuur dezen Coburger heeft bedacht en die een uitkomst is voor de karikatuurteekenaars. En wat met »Diurnist" wordt bedoeld, is duidelijk: onze naburen geven dien naam aan ambtenaren of klerken, die per dag be taald worden en eiken dag kunnen worden ontslagen. De positie van den vorst van Bulgarije was al even onzeker. Het laatste jaar is voor vorst Ferdinand zeer belangrijk geweest. De geboorte van den jeugdigen erfprins Boris geeft hem het recht om met trots en zelfvertrouwen te spreken van de nieuwe Bulgaarsche dynastie. Inderdaad kan men zeggen, dat door de ge boorte van den prins van Tirnowa de banden tusschen den Duitschen vorst en de Bul gaarsche natie nauwer zijn toegehaald. Ove rigens heeft vorst Ferdinand door zijne toe wijding werkelijk aanspraak verkregen op de «llllliiiiliiiiiiiiliiiiiiiiiiiiii iiiimiiiiiiniiiiiiimiHiiiiiiiiiiili mi Een liefdessuggestie. Naar het Duitsch. (Slot). De deur van den salon werd opengedaan en een jong meisje trad binnen. »Dag, oompje," klonk haar vroolijke groet. »Hoe gaat het met u? Mama heeft me hier heen gezonden, om te vragen, of u vandaag bij ons komt eten, maar laat ik u eerst eens bedanken voor dien prachtigen armband, dien u me van morgen voor mijn verjaardag ge stuurd hebt. Ik ben er erg blij mee, en wat 'n geld hebt u uitgegven voor uw kleine Adèle. Ik mag er u minstens wel een har telijke belooning voor geven." Zij hief haar rozenmondje tot hem op, kuste hem en ontving zija kus terug. >Wat is 't hier warm,'' vervolgde ze, ik had plan een poosje bij u te blijven ... ten minste als u tien minuutjes tijd voor mij hebt?" »Dat dient wel, je bent nu een groote dame geworden,1' antwoordde oom, terwijl Adèle voor den spiegel ging staan en haar ponnykrulleljes een weinig opkamde. »Een dame, dat ben ik al lang, oom. Ben ik niet al drie keer op een bal geweest?" »Ja, dat is waar en op het bal heb je, naar ik hoor, veel gedanst met baron Ritter, hè?" »Juist hij danst heerlijk!" »Zoo?" »Ja, goddelijk en dan kan hij nog al aar dig babbelen." achting zijner onderdanen, maar misschien het meest omdat hij, hoewel persoonlijk spot, beleedigingen en vijandschap trotseerend en al het bittere eener dubbelzinnige positie gevoelend, zich toch in de leiding der binnenlandsche aangelegenheden van zijn nieuw vaderland, tot voor korten tijd, met eene uiterst bescheiden rol heeft tevreden gesteld. Waren het ook trots en zelfvertrouwen, die den vorst er toe brachten, zich van zijn tot dusver almachtigen minister Stamboeloff te scheiden? Zeker heeft vorst Ferdinand op pijnlijke wijze den druk gevoeld, die de vaderlands lievende, maar al te »rüeksichtslose" Bul gaarsche staatsman op vorst en volk uit oefende. Maar wat waarschijnlijk den door slag heeft gegeven tot zijn besluit, om het ontslag van Stamboeloff te provoceeren, was de hoop, zich met Rusland te kunnen ver zoenen en daardoor zijne erkenning als wettig vorst van Bulgarije van de Europeesche mogendheden te verkrijgen. Die verzoening 7ou misschien zeer wenschelijk zijn, als Rusland daarvoor geen voor waarden stelde, die voor Bulgarije volkomen onaannemelijk zijn. Zooals bekend is, blijft Rusland weigeren de wettigheid van vorst Ferdinand's regeering te erkennen, ofschoon de verkiezing van dien vorst heeft plaats gehad volgens de door het traktaat van Ber lijn vastgestelde voorschriften, dus op volko men wettige wijze. Aanvankelijk was het woord «usurpator" de zachtste qualificatie, welke de Russische pers (en natuurlijk ook de bevriende Fransche) op den armen Coburger toepaste. Langzamerhand begon men hem persoonlijk een weinig te sparen, en al de fiolen van Rusland's toorn werden op het hoofd van Stamboeloff uitgegoten ; maar om dit te kunnen motiveeren, moest men Fer dinand natuurlijk voorstellen als een man zonder kracht of heerlijkheid, als een werktuig in Stamboeloff's handen. Toen rijpte bij den vorst het plan, om aan de wereld in het algemeen en aan Rusland in 't bijzonder te toonen, dat hij Stamboeloff niet meer noodig had. De Bulgaren, op wie de hardhandigheid en de willekeur van den premier meer indruk hadden gemaakt dan de onwaardeerbare, al thans door de groote massa nog niet gewaar deerde diensten, welke Stamboeloff aan zijn land heeft bewezen, juichten den val van Stamboeloff toe. En de Russen gaven den vorst eene bonne ntarque. Maar de voorwaarden voor de verzoening? »Wat is het hier prettig," ging zij voort de kamer rondloopende en haar oogen van het eene voorwerp op het andere vestigende, »zoo recht elegant, alles op zijn plaats, maar zonderling . .. toch kun je duidelijk zien, dat er geen vrouw in huis is." »Vind je dat!'" Zij had haar bonten muts afgezet en den met bont gevoerden peluchen mantel uitgetrokken. »Weet u, wat tante Ernestine zegt:1" »Neen, wat dan?" »Zu!t u niet boos worden, als ik het vertel ?" »Heusch niet." »Ze zegt, dat u wel verbazend geleerd, maar ook verbazend pedant bent." »I)at kan wel. Ik ben in elk geval een ernstig man, en in de verste verte niet zoo'n engel als bijvoorbeeld baron Ilitter. »O, ja, daar dweept ze letterlijk mee en als de baron soms van plan mocht zijn haar hand te vragen, ik geloof waarlijk, dat '/.e hem geen blauwtje zou laten loopen. En misschien zijn ze ook wel voor elkander geschikt." »Wat denk jij ervan ?" »Nu, wat de leeftijd betreft; zeker. Tante Ernestine is dertig jaar en de baron ja, hoe oud zou die zijn?" »Zeven en dertig.'' »0ch, oom! dat kan niet. Hij ziet er wel tien jaar ouder uit dan u." »O, wee! als hij dat gehoord heeft,'1 dacht de dokter. Toen vatte hij Adèle's hand en zei: »Kom eens naast me zitten, lieve kind en laten we reis 'n verstandig woordje praten samen. Weet je wel, dat het mij in den laatsten tijd ook dikwijls in de gedachte gekomen is, hoe aangenaam liet voor een man is. als een vrouwenhand alles voor hem in orde houdt? Het idee, s'avonds na afloop van de dagelijksche bezigheden naar een gezellig, vreedDaarmede kwam men geen stap verder. Af treding van den vorst, teneinde eene nieuwe verkiezing door de Sobranja mogelijk te ma ken, zoo luidde het te S t. Petersburg uitge geven parool. »Dat is nog lang niet alles!" verklaarden de organen van Stamboeloff. «Rusland wil daarenboven de beschikking hebben over het Bulgaarsche leger en over de oorlogshavens van Varna en Boergas." Het merkwaardigste van dit conflict is, dat de tegenwoordige Bulgaarsche regeering, ofschoon zij uit tegenstanders van Stamboe loff bestaat, het in dit opzicht met Stamboe loff volkomen eens is. Het orgaan van de nieuwe regeering noemt juist dezelfde voor waarden als het blad van den ex-premier en voegt daaraan toe: »Zijn de Bulgaren Afrikaansche negers, die zich aan Rusland verkoopen, om als slachtvee gesleept te worden naar Constantinopel, opdat de czar over hunne lijken daar kunne binnenrukken ? De Bulga ren zijn onderdanen van den Sultan en ma ken een deel uit van het Turksche rijk; volken rechtelijk zijn zij niet bevoegd aan iemand een deel van hun gebied af te staan, of zich door zulk een afstand met eene buitenlandsche mogend heid te verzoenen." Dat is duidelijk gesproken, zoowel voor den vorst als voor den czar. De vorst weet nu althans, dat hij niet behoeft te hopen op eene erkenning, die slechts ten koste van Bulgarije's zelfstandigheid zou kunnen worden verkregen. Toen de Bulgaarsche regeering dit den vorst eerst goed aan het verstand hr.d gebracht, heeft zij hem op den zevenden verjaardag zijner verkiezing met compli mentjes en liefelijkheden rijkelijk bedacht. Maar wij vreezen, dat »Ignaz Nase, Diurnist", dien dag erg op zijn neus zal hebben ge keken. De zaken zijn er voor hem niet beter op geworden, nu de officieuse Russische pers met een nieuw plan voor den dag is geko men. Vorst Ferdinand wordt weder grqualificeerd als een medeplichtige van moorde naars en misdadigers, en men geeft hem den raad, om afstand te doen ten behoeve van zijn zoontje Boris. Daarmede zou Rusland genoegen kunnen nemen, als het knaapje (dat slechts enkele maanden oud is) werd geplaatst onder de voogdij van een regent schap, waarmede Rusland genoegen nam. Wat dit zou beteekenen, behoeft niet nader te worden toegelicht. Om de maat vol te meten heeft de Bulgaarsche regeering, toen zij ver nam dat de bekende Russophit' agit°tor en samenzweerder Zankoff naar Bulgarije wilde zaam thuis te keeren is...." »Aha! ziet u nu wel, ieder op zijn tijd. En hebt u al een keus gedaan?" »Neen, ik nog niet." »Niet? Kom, zeg het maar, u weet al iemand, maar u moet nog een beetje wach ten met trouwen." » Waarom?" »Wel, omdat ik het wil." »Wat kan dat jou schelen ?" ;>Wat of dat mij schelen kan, dat is heel begrijpelijk. Nu u alleen bent, komt u ons tusschenbeule nog eens opzoeken, ons allerlei nieuwtjes vertellen en ja, soms blijft u 'n heelen avond gezellig zitten redeneeren. En dat vind ik dol pleizierig, want weet u, u vertelt zoo prettig, zóó. . . niet zulke flauwiteiten, u praat geen onzin, zooals de baron. En als u nu eenmaal getrouwd bent, dan hebt u natuurlijk alleen ooren en oogen voor uw vrouw." ;llm! ik zal dus van jou niet eerder mogen trouwen of jij moet eerst een eigen huishou den tje hebben V' »Ja, belooft u me dat, oom ?'' »Je eiscbt wel wat te veel van me, Ad letje. Maar (lul- wil je stellig beloven, dat ik zonder jou toestemming geen vrouw nemen zal. Ben je tevreden?' »Op uw woord van eer?" »Op mijn woord van eer, hier!" hij reikte haar de hand en hield het fijngevormde meisjcshandje langer in de zijne, dan noodig was voor de bekrachtiging van zijn belofte. »Ik heb er reeds lang over nagedacht, hoe de vrouw, die ik u toewensch er eigenlijk wel moeten uitzien,'1 ging zij voort. »Nu, en tot welke resultaten, ben je ge komen ?" »Ze moet vóór alles opgeruimd zijn en lief, zooals u.... Neen," viel ze zichzelf in de rede, »ik mag u niet ijdel maken. De hoofdterugkeeren, om zich met de regeering en den vorst te verzoenen, kortweg verklaard, dat zij Zankoff, die door een besluit van de Sobranja was verbannen, zou laten arresteeren, zoodra hij de Bulgaarsche grenzen overschreed. De »Coburger" weet thans, waaraan hij zich te houden heeft! Koning Alexander van Serviëis op 14 Augustus volgens de constitutie meerderjarig geworden. Men zal zich herinneren, dat hij zich, een goed jaar geleden, eigenmachtig meerderjarig heeft verklaard. Sedert dien tijd is de gang van zaken in Serviëverre van normaal geweest. De tegenwoordige raads lieden der kroon zijn niet populair en kun nen zich alleen handhaven, omdat zij over het leger beschikken. En niet de staatslieden, die de meerderheid der natie achter zich hebben, is, zooals bij herhaling en op de meest overtuigende wijze is gebleken, geen land te bezeilen. De terugkeer van 's konings vader, den ex koning Milan, heeft de deur opengezet voor onafzienbare politieke intriges, en als de koningin-moeder'Nathalie ook terug komt, zooals te verwachten is, zal de toe stand nog bedenkelijker worden. Men mag al tevreden zijn, dat de achttiende verjaar dag van den koning is voorbijgegaan zonder nieuwe verrassingen, die zeker van pijnlijken aard zouden zijn geweest. IIIUimimillllMIIIIIIIIIIIMMIIIHMMIIllllHIII iimiiiiiiiiiniimimi Sotiaia, De Arbeidstijd der Bakkers. De Rijks-commissie voor Arbeidsstatistiek die den 3 Juni 18ÏJ2 van den Duits.ch.en Rijkskanselier de opdracht ontving een onderzoek intestellen betreffende den toestand in het bakkersbedrijf ging nog dienzelfden zomer aan het werk door aan 10 pCt. der bakkers vragenlijsten toetezenden omtrent den thans gebruikelijken arbeidstijd. Uit de daarop ingekorneii antwoorden bleek dat in 5.'i..'5 pCt der gevraagde bakkerijen de arbeidstijd t.hans reeds minder dan 12 uur bedraagt; in de overige 17 pCt. echter loopt de arbeidstijd tot 18 uren. Van deze laatst rn hadtien 00 pCt. bezwaar tegen de invoering van eeu nor malen arbeidsdag van 12 uren. Daarna stelde de Commissie nog een mon deling onderzoek in door een verhoor va:i de zaak is ook, dat zij?ja, hoe zal ik dat nu uitleggen? dat ze verstand moet hebben, om alles, wat u interesseert ook te kunnen begrijpen. Niet uw dokterspraktijk, maar, kijk, u houdt nu veel van natuurwetenschap pelijke studiën en ziet u, nu wou ik dat zij... maar ho even, daar schiet me op eens wat te binnen! Ik heb gisteren in de courant de uitwerking van uw hypnotische proeven ge lezen. Neen, maar! dat moet interressant zijn. Hè, oompje, u moest mij eens hypnotiseeren.'' »Wou je soms, dat ik op de eerstvolgende vergadering een proef met je nam ?'' »I)ank u wel, voor al die geleerde heeren te verschijnen? Maar ik zou zoo graag eens willen weten, of ik ook een sujet ben, zoo heet het immers? en hoe je je gevoelt, als je schijnbaar slaapt en toch alles doet, wat de magnetiseur beveelt. Toe, probeeert u het eens, ja!'" »Foci wat kinderachtig.'' ^Kinderachtig, daar meent u toch niets van en bovendien, u mag iemand, die jarig is, zoo'u klein verzoek niet weigeren.'' »Ik weet niet, of je er op 't oogenblik wel geschikt voor bent." »Nu, dat zullen we wel merken. Maar dat zet ik op deii voorgrond, als ik niet inslaap, dan lach ik u en al wat hypnotisme heet, hartelijk uit." »En als je nu met hoofdpijn wakker wordt ?" »O, dat gaat wel weer over, als ik in de buitenlucht ben. Kom, zoek nu geen uitvluch! ten meer, nare plaaggeest!" Thans dacht de dokter aan den luisteraar in de kamer daarnaast. Bood het toeval hem geen gunstige gelegenheid, om aan het ver zoek van den baron te voldoen:- Liefdes suggestie ! Hij dacht er geen oogenblik aan, een dergelijke proef te nemen, het gold hier alj leen een onschuldige meisjesgril in te willigen.