De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1894 23 september pagina 2

23 september 1894 – pagina 2

Dit is een ingescande tekst.

DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 900 Aan het trechtsch Dagblad werd van andere zjjde geschreven: »De geruchten in de pers aangaande de Am sterdammer, het orgaan van de radicale partij, z^jn voor het meerendeel onjuist. In de eerste plaats wordt geheel ten onrechte de naam van jhr. H. Tindal daarbij genoeaid; de heer Tindal is niet de eigenaar van dat blad en heeft er ook overigens niets mede te maken. Wel heeft hij tot de velen behoord, die in den loop der jaren met hun geld hebben bijgedragen om het blad op de been te houden, maar die relatie heeft reeds sinds lang opgehouden. De Amsterdammer is, na eenigen tijd in handen van den heer Gerritsen geweest te zijn, eigendom geworden van eene naamlooze vennootschap en is dat nog. Het redactie-personeel heeft ontslag genomen, omdat de hoofdredacteur, de heer de Koo, het niet langer vinden kon met de overige hoofden zijner partij. Sinds lang trouwens waren er in den boezem der radicale partij oneenigheden. Er is geen oogenblik aan gedacht om het blad te doen vallen. Het zal blijven verschijnen, maai de leiding gaat over in andere handen en het redactie-personeel wordt grootendeels vernieuwd; de personen zijn reeds nagenoeg allen gevonden. De richting bl\jft radicaal. Van verandering van richting is geen sprake geweest, zoodat het dan ook onwaar is, dat de hoofdredactie ook aan liberale publicisten zou zijn aangeboden. Of het blad tevens op vastere flnancieele grond slagen zal worden gevestigd, valt sterk te betwrjfelen." De eerste correspondent antwoordde daarop het volgende: «Juist, volkomen juist, is alles wat ik u heb geschreven en onjuist wat u door een ander uit Amsterdam wordt gemeld. De heer Tindal, en niemand anders, is de eigenaar van de Amster-.dammt.r. Hij zette zijn eigendom in een ven nootschap om, van GOO aandeelen van ? 500, waarvan de akte van oprichting in de Staats courant heeft gestaan. 1) »De relatie van den heer Tindal met de Am sterdammei heeft misschien na het collectief ont slag nemen der redactie opgehouden, voor den vorm ; want de heer Tindal heeft van bijna alle zaken, die hij oprichtte of exploiteerde, naamlooze vennootschappen gemaakt, zooals vandeelectrische drukkerij, die hij met den heer Van der Weide stichtte, en van de Telegraaf, die hij evenzoo van commissarissen voorzag. Bij de Amsterdammer werden daartoe aangewezen de heeren Grothe, Stokes en Blussé. De heer Grothe vervult een gelijke functie bij de electrische drukkerij, de heer Stokes is geëmployeerde bij des heeren Tindal's uitvinding : »De ozone-maatschappij", en de heer Blusséis de zwager van den heer Simon, die weder bij de electrische drukkerij en de Telegraaf commissaris is en ook betrokken bij de zuivelfabrieken, die weer geheel of gedeelte lijk den heer Tindal bebooren. Te ontkennen, dat de heer Tindal de courant gekocht heeft van een vennootschap, bewijst alleen dat uw andere berichtgever van deze zaak niets afweet. Dat de heer De Koo het niet langer vinden kon met de overige hoofden der partij, is mede onwaar. Er is slechts oen »hoofd", dat principiëele geschillen met hem heeft gehad, de heer Treub, die meer naar de liberale zijde geneigd, bij de laatste politieke verkiezing te Amsterdam mr. Borgesius wilde gocandideerd zien, wat door de Amsterdammer bestreden werd, en met succes, daar de kiesvereeniging Amsteidnm in deze met de Amsterdammer medeging. Zeker zijn enkele Amsterdamsche radicalen het een enkele maal niet eens met de zienswijze en met de openhartige polemiek van de Amsterdamtii-.r, daar de redactie de vrienden evenmin als de vijanden naar de oogen heeft gezien ; maar die kleine onvermijdelyke geschillen waren geenszins oorzaak van een vermindering van abonnés van de Amster dammer, daar het blad juist in het laatste jaar, onder de tegenwoordige redactie, 3 a 4 duizend abonnés had gekregen. En wat ten slotte de nieuwe bewering betreft, dat er van verandering van richting nooit sprake is geweest kan ik u verzekeren dat ik weet. dat de Amsterdammer aan de lüierale party te koop is aangeboden. Zoo noodig zal ik u de namen noemen." liet Hoofdleger wezen om Paythans dood te slaan harige kerels, die je 't binnenste buiten keeren als ze je te pakken krijgen. Ze zeggen dat het daar mooie vrouwen zijn." »Veel buit?" vroeg Jakin begeerig. »Geen enkele anna, hoor ik, of je moet den grond omspitten om te zien wat de nik kers weggestopt hebben, 't Is een armoedig zoodje." Jakin stond recht overeind op den tak en keek de vlakie over. Opeens fluisterde hij: »Lew, daar heb je den kol'nel. 't Is een goeie kerel. Laat ons naar hern toe gaan en 't hei:, ronduit vragen.'' Lew viel bijna uit den boom van schrik over een zoo stoute onderneming. Evenals Jakin vreesde hij God noch mensohen, maar er is aan alles een grens, zelfs aan de bru taliteit van een tamboersleerling, en een ko lonel aan te spreken was... Jakin had zich evenwel reeds langs den stam naar beneden laten glijden, en liep met groote passen den hoofdofficier tegemoet. Deze was verdiept ia bespiegelingen over een C. B. f), ja zelfs een K. C. 15. *), want kommandeerde hij niet een van de beste regimenten? Opeens zag hij twee kleine jongens op zich af komen. Alen had hem eens in allen ernst op het rapport gemeld «dat er onder de tamboers een oproerige geest heerschte", en dat Jakin en Lew de Te gelijkertijd verscheen een ingezonden stuk in het trechtsch Dagblad, onderteekend door het redactiepersoneel van de Amsterdammer, van den volgenden inhoud: »Amsterdam, 17 Sept. 1894. WelEdelgeboren Heer In een correspondentie uit Amsterdam, be treffende De Amsterdammer Dagblad voor Neder land, voorkomende in uw nummer van Zondag 16 September jl., wordt onder meer onjuistheden, het volgende medegedeeld: 'Het redactie-personeel heeft ontslag genomen, omdat de hoofdred Acteur, de heer De Koo, het niet laryer vinden kon met de overige hoofden zijner partij." Daar wij door uw correspondent persoonlijk in de ijuaestie worden gemengd, gevoelen wij ons genoopt u mede te d'elen, dat de goede man zich volkomen vergist of. ... opzettelijke onwaar heden debiteert. Wij hebben ons ontslag genomen, orndat de heer De Koo en dr. Pijzel, geen gevolg willende geven aan voorstellen van den heer indal, die niet anders konden worden uitgevoerd dan door aanmerkelijke verlaging van de redactioneele waarde der courant en aanzienlijke vermindering onzer bezoldigingen, besloten af te treden. Hoewel onzerzijds gaarne tot eenige offers be reid, waren wij echter niet voornemens voor minder dan een zettersloon te arbeiden, opdat de heer Tindal een sluitende balans zou kunnen maken waardoor hij in de gelegenheid zou gesteld worden ons en zijn courant aan den meestbiedende van welke partij ook te verkoopen. Wij hebben den brief, door den heer De Koo aan den heer Henry Tindal gezonden, gelezen, waarin de hoofdredactie aanbood altijd als onze bezoldigingen niet werden verlaagd ook al om geregelder betaling onzer salarissen te er langen, zijn eigen bezoldiging niet in geld, maar in obligatiën te ontvangen en tevens het steeds ontbrekende bedrijfskapitaal te bezorgen. Als eenige voorwaarde stelde hij een contract, ten einde te voorkomen, dat bij eventueelen verkoop het blad zou komen in handen van eene andere partij. Wij namen ook kennis van het antwoord van den heer Tindal op dit schrijven, liet gevolg was, dat wij allen collectief ons ontslag namen. Met spoedige opname van dit schrijven zult gij ons zeer verplichten. Was get. : C. Croll, J. II. Geerke, Chr. Xuys.J. G. Barenbroek, AndréJolles, S. van Milligen." Volgens verschillende courantenberichten heb ben in den loop dezer week ook nog de heeren J. Trosée te Utrecht, mr. II. J. Biederlack te Amsterdam, de heer van den Pauwert, hoofd redacteur van de Middelburgsche Courant en ds. J. van Loenen Martinet, te Santpoort, voor het hun aangeboden hoofdredacteurschap van het Dagblad voor Nederland bedankt. liet Vaderland deelde bovendien mede, dat de verschijning van een blad onder leiding der tegenwoordige redactie van de Amsterdammer, D. c. N. verzekerd is; onzeker is nog slechts, of het reeds met l October kan geschieden. 2) De heer llenry Tindal plaatste in de Amster dammer van Dinsdag de volgende Advertentie: Bij mijne terugkomst uit het buitenland vind ik te huis stapels brieven waarin de schrijveis solliciteeren naar eene betrekking bij de redactie van de Amsterdammer. Dit geschiedt naar aanleiding van verschillende courantenberichtjes. Hoewel liet mijne gewoonte niet is aandacht te schonken aan hetgeen zoo van tijd tot tijd omtrent mij verhaald wordt, wil ik in dezen eene uitzondering maken om aan velen teleurstelling te besparen. De Am xl er dammer is een Xaamlooze vennoot schap, waarvan ik zelfs geen commissaris ben. A! de toegezonden brieven heb ik, zeker in over eenstemming met de bedoeling der schijvers. ge zonden aan den heer directeur van het blad. 1) Volgens medeeling in de acte van oprich ting was toon f :>0.(!00 kasgeld aanwezig, doch een feit is, dat zelfs de kleine tractementeti niet op tijd konder! worden uitbetaald. '_') Die zekerheid is thans verkregen. Sociale iiiiiiiinmiiMiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiMiiiiiiitntil De Trades' Unions en het Socialisihe. Tot voor betrekkelijk weinige jaren kon men de Trades' Unions en het Socialfsrne niet in n adem noemen zonder daaraan de gedachte te verbinden van twee elkaar scherp vijandig gezinde partijen. De gebeurtenissen der laatste jaren gaven ons echter al meer malen aanleiding om er op te wijzen dat de Trades' Unions meer en meer in socialistisch vaarwater verzeild geraakten en reeds ver leden jaar moest worden geconstateerd dat de meerderheid volkomen zelfbewust had koers genomen naar het einddoel der sociaal-demo cratie : hel ycinecnscl/rtpiielijk bc: // van den grond en de overige middelen van voortbrenging. Op het toen te Belfast gehouden jaarlijksch Congres toch werd na een fel debat, uitgelokt door den afgevaardigde Macdonald van Londen, toen er sprake was van de stichting van een fonds ter ondersteuning van arbciderscandidaten bij verkiezingen, met 1;J7 tegen 97 stemmen eene motie aangenomen krachtens welke de ondersteunde candidaten moesten beloven het beginsel te zullen voorstaan van collectief eigendom en beheer van alle productie middelen. Het was vooral de bekende socialist John Burns, lid van het parlement, die het voorstel verdedigde en daarom was het onge twijfeld een bewijs te meer van den uiterst radicalen geest, dien het congres beheerschte, dat deze roode man verleden jaar bij de sa menstelling van het Parlementaire Comitéder | Trades' Unions niet minder dan 21 t van de 353 stemmen verwierf, en daarna zelfs geko zen werd tot president van dit Comité, eene waardigheid, die slechts weinige jaren tevo ren nog werd waargenomen door den betrek kelijk conservatieven heer George Hhipton. Wij vestigden er toen de aandacht op, dat deze feiten mochten worden beschouwd als de einduitslag eener onvermoeide propaganda, die sinds jaren door do E'igelsche socialisten f werd gedreven en van een krachtige mani festatie ten gunste van het socialistisch be ginsel door het Interna!ionale Trade* (Jnions ConyrcH dat in November Isss te Londen werd gehouden en dat zeker niet zonder in vloed op de denkbeelden der Engelsche ar beiders is geweest. Hoewel de meerderheid die zich verleden jaar vóór de socialistische richting uitsprak reeds vrij aanzienlijk was, bleet' er toen toch waarschijnlijk nog twijfel mogelijk of deze meerderheid der nfijeiruirdiijden wel (ie meer derheid der leden vertegenwoordigde en of de uitspraak soms ook bij wijze van overrom peling kon zijn verkregen. Van grootbelang was het daarom nalcgaaii hoe het volgend congres dit jaar van 3 tot !) dezer, te Xorwich gehouden over deze kwestie zou denken, vooral ook omdat thans beter dan vroeger was gezorgd dat bet; aantal af gevaardigden, dat de verschillende vcreenigingen mochten zenden, in gelijke verhou ding slor.d tot haar ledental. lïopaald was dut elke 2111)11 leden een afgevaardigde konden zenden op voorwaarde dat de vereeni»ing voor elke lOOO leden /' 12 bijdroeg in de kosten van hot Parlementair Comitébene vens f O entree voor eiken afgevaardigde. Zoo waien er nu opgekomen 372 iredele verden vertegenwoordigende l.|>>i.i.51.~j loden tegen ;N) afgevaardigden op een niiilioen leden in het vorig jaar. De kwotie van hot privaat bezit kwam werI kelijk ook op dit congres weer ter sprake en de ditmaal gevallen uitspraak bowij-l v>ldingend dat men verleden jaar niet te doen had met een overrompeling of mot den waan van een dag. maar nul PO n welgovestigde ovurluiü'iiiL' bij de, meerderheid der Engelsoho, iiiiiiimiiiiiiiiiiiinimimiiiHi ?[-) Cbmpauion of the Bath. *) Knight Coinmander of the Bath. (V.) belhamels waren. Wat hij nu zag, had we zenlijk ie!s van muiterij. De jongens hielden op twintig nieter af stand 111, niarcheeideii toen in den pus en maakten te gelijk het militaire saluut, beiden stokstijf stilstaande, beiden niet veel hooger dan een laadstok. De kolonel was goed in zijn humeur; de jongens zagen er op die eenzame vlakte zoo verlaten uit, zonder eenigen beschermer en een van de twee was ontegenzeggelijk een mooi ventje. »Zoo!'' zei de kolonel, die hen dadelijk herkende. »Zijn jullie van plan me in het open veld te attaqueeren? Je hebt je over mij anders niet te beklagen, en toch. . .." hij snoof' veelbeleckenend in de lucht heb jullie weer gerookt!" Het svas zaak het ijzer te smeden nu het heet was. Hun hart klopte bijna hoorbaar. Jakin begon. «Pardon, S i r, mag ik vragen, of het waar is dat ons regiment in actieven dienst her steld is?" »Ja zeker, jongens, dat heb jullie goed gehoord," antwoordde de kolonel vriendelijk. »En gant de muziek ook mee, sir?" vroe gen beiden te gelijk. Toen te gelijk: »Dan mogen wij ook mé, niet waar, sir?'' i Jullie!'' riep de kolonel, een paar schre den achteruit gaande om die twee kleine kereltj s des te beter te kunnen opnemen. «Jullie! Je zoudt bij den eersten grooten marsch bezwijken." «Neen, zeker niet, sir. We kunnen alle niarseheu van 't reg'ment mie maken; het doel er niet toe hoc ver.' vervangen door de nationalisatie van alle middelen van productie, verlxer en ruil". Dit amendement nu werd aangenomen met niet minder dan 219 tegen Cl stemmen, een resultaat dus voor de socialisten nog veel schitterender dan dat van verleden jaar. Bovendien bewezen ook de overige beslujten van het congres, waaronder n aandringende op de afschaffing van het recht van veto door het Hoogerhuis onmiskenbaar een steeds toe nemende neiging tot politieke bemoeiing en Staatstusschenkomst, een karaktertrek elie mede sterk uitkwam bij de verkiezing van een secretaris van het Parlementair Comité, toen het congres, na tamelijk heftige scènes, aan den aftredendcn secretaris, Feniuiek, zijn congégaf wegens zijn vijandige houding tegen de achturenwet voor mijnwerkers en in zijne plaats verkoos het parlementslid tiamuelWonds, die zich daarvan een voorstander had betoond. Onze revolutionaire socialisten zouden, dunkt ons, wol doen, zich aan dit S'.icces hunner veel gesmade geestverwanten in Enge land te spiegelen. Deze toch, hebben zich nooit geschaamd voor hun beginsel uit te komen, maar ook nooit geleidelijke verbete ringen afgeslagen en andersdenkenden van zich vervreemd. Daardoor mogen zij zich nu niet alleen verheugen in een afzonderlijke socialistische partij, maar ook in den bijval van een meerderheid der trades' unionisten, waarvan men het aantal wel op op SOOdÜO man mag schatten. Het Nederlandsen soci alistisch orgaan Recht voor Allen werkt nu al 10 jaar lang, maar het heeft nog geenszins den schijn dat het met zijn tactiek zelfs in oen verwijderde toekomst een resultaat zal bereiken dat bij het succes der Engelsche socialisten ook maar in de verste verte te ver gelijken zal zijn. Aan den anderen kant schijnt de merk waardige evolutie der trades unions, waarop wij hierboven de aandacht vestigden, wel te bewijzen, dat geen enkele staatkundige partij op de duurzame sympathie der arbeiders zal kunnen rekenen indien zij geen diep ingrij pende hervorming van het overgeleverd eigen domsrecht in verband met een betere verdeeling van het maatschappelijk inkomen in haar pro gramma durft opnemen. Soctus. iiiiiiiiimimiii zie ~^K^^Crr^s'> i*1 de Hoofdstad. '' In l,u Tr?i]ix van 5 September 1. 1., heeft Artlnu l'ougm een reeks van onuitgegeven brieven van Ros-ini uepnbLceerd. Do brieven loopcn van !^17 tot 1"-IJ^ (vijf maanden voor zijn dood.) ' .Men vihdt, er bril ven onder aan zij» viiend Cicognarii, aan den v.eomic Sosl.l.ènes do la Koehefoiicauld. aan (ieu ba'-zaii.uvr /oboli. aan de componisten Mereadeute, Doiii/.etüen l'aciiii, aaa Tito Kicordi den /.oon van zijn uitgever, aan den componist l.auro kos.-i en eindelijk Au l'ère teniel. (l)oeh over de/en laatste straks). In (ie/.e brieven vindt men Rossini's oordeel over sijiiini i^'e meesters, /ipio jn/.ioliteu omtrent den ojvra- -l }]\ en in n brief: /.ijne s1, nipa:, hl'; vniir de lla!ia,ii]>ehc eonsen atoires nitgeiiaiki . ! V ,(.Ts!e brief (1S17) is wel een der zonderlingste, 'etui^e de volgende aaniiali!'^'. -/Van den da^' at' dat. er vijf tonen aan liet klavier zijn to.'uwo.'gi!, hè!) ik Vii')i--pj.']d dat. er eene noodlottige oinweuteiinu' \\erd \ oorberoid in ue kunst, die to. MI reeds tot, vui :;iakiiii;' \t as gekomen, \vaut (ie eivarut-T heeft, ^i leerd, dal, wanneer men iets aan liet v»ortrül'eluk;; \u'i virbeteren. men in liet S.'K eiitere venalt. ]|;;vdti \\ as reeds begonnen den -maak te bederver, (! ! i door in zijn eoiiipositii'n vreemde acitnoru; n, knnsi matige tLrurcn, stoute niciLwii.1;hcileii te ijri'im-en, doch hij behield ten miii.-;i (h, xooveei \ erl.etiiü' eji smaak voor liet onJe. dat /iine d \\ al inurii !?; versehoonen waivn. .Maar iia hem hèlicrven (,'ramer en eindelijk Beethoven met IIIMMMIIIliniHEI knipmes in mekaar vaiiea."' zei Len. Torn heeft erge spataderen, sir.'' s Erge" wat''." «Spataderen, sir. Daarom zwellen ze zoo op als er lang g( xereoerd wordt. Ais hij nuêkan. kunnen wi] l ook." Wederom zag de koloi;el hen lang en op merkzaam aan, Xit ja, de muziek gaat nu ," zei. hij oinI delijk, even ernstig alsof hij tol een collega ;-prak. iLevcn jullie ouders no_r, van een van beiden r' «Neen. sir,'' klonk hè' juichend, van L(>w's en Jakin's lippen. .>\Ve zijn allebei wee/en! Er is niemand voor \vien we 't een van i beiden behoeven te iaion." j >.-Arnie jongens! En nu wou jullie wezen lijk graag met het regiment nu naar 't hoofdloger 'i Waaro'n ioe'n '!" -Ik heb Hr. M~s. uniform al twee jaar gedragen, sir," zet Jakin. En hot i-: (och wel hard, als een m-.n> al dii-n tijd zijn plicht. dool en er nooit voor belo'md wordt.'1 ?>Kn en als ik niet rneémag, sir,'' v;el : Len zijn vriend in de rede, %zegt de kapel meester dal hij van mij oen misera - d.it | hij me voor kapelmeester zal opleiden. En dan zou ik nooit in 't gevocht geweest zijn, sir!'' Het duurde geruimen tijd eer de kolonel antwoordde. Eindelijk sprak hij : »Xu, als jullie goedgekeurd wordt door den dokter, dan heb ik er niets tegen. Maar 'k zou je raden niet, te rooken." j De i.iii^cns maakten het militaire >n!uut | en iiurebuorden af. Du kolonel wandelde door, naar huis, en vertelde het ge'oeurde aan /.ij n e vrouw, wie de tranen in do ongen ! kwamen. Maar de kolonel was in zijn nop je-, Als 7.00 de stemming was onder il- kin deren. wal kon liij dan niet van tle soldaten verwachten ! Jakin on Lew traden statig de jongenskaz ino binnon; hot duurde wel tien minu ten oer zit zi.jh verwaardigden een woord niet, hun kameraden to wisselen. Toei: b 'gou Jakin, die bijna barstte van trots: »Ik heb j den kol'jiel gi iHervieuwd. 'n Goeie k- re! die kol'nel. k Zeg t-°gen 'm, 'k zeg: »Ko'Vel. ' zog ik, ik zou wol méwillen met hoi rog' ment. naai' 't hoofdkwartier." »Goed" zoL;t,-ie, ??'hit kun je, 'k wou d; t er meer zulke liinke de trommels slaan." Kidd, pas op, a'.sj;j me met laar/.en gooit, omdat ik je, tot je eigen bestwil, do waarheid zeg, dan krijg je nog o nj 7.00 dikke boenen.'' : l>esnieu,emin ontstond er in de sla;.07,aal van do kazerne een hevig gevecht, want de i jongens werden verleerd vau haat en nijd, on iioc'ii Jakia's noch L'^w's houding was er naar 0111 hen verzoenend te stemmen.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl