De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1894 2 december pagina 7

2 december 1894 – pagina 7

Dit is een ingescande tekst.

No. 910 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. INGEZONDEN. Nog eens Nederland-Lombok. M! In het laatst verschenen Weekblad komen onderscheidene verklaringen voor van het sym bool in de uitgave Nederland-Lombok. Fanta sie kan veel, werkelijk zeer veel! Uwe geachte Redactie gaf ook eene verklaring; ik heb het symbool eenigzins anders opgevat en houd het niet voor me zelf; zult u rne dat niet kwalijk nemen en me niet voor verwaand uitmaken? Ik hoop het niet; bij alle achting voor u en de andere uitleggers, bekroop me toch den lust ook het mijne ervan te zeggen «n nu ziedaar. Ik beschouw het geheel als den toestand op Lombok, welke de inmenging van het Nederl. Gouvernement noodzakelijk rna«kte. De drie vrouwenfiguren op de linkerhand stellen de Sassaks voor, de arme, door de Baliers verdrukte bevolking; dat zij lijden behoeft men niet te vragen, en desmeekende blikken, welke de beide voorsten op de figuur aan den rechterhand werpen, d>,en ons niet twijfelen aan hare bedoeling, het is de Engel der Barmhartigheid en van haar ver wacht men hulp. Waarlijk, ^de taak van het leger was eene schoone! Velen onzer arme broeders zijn te vroeg heengegaan, doch ze zijn gevallen zooals er slechts weinigen vallen, in den strijd voor het goede. En nu, mijnheer de redacteur, me dunkt deze verklaring val l zeer goed samen met de uitgave van Nederland-Lombok. Met de meeste hoogachting, Uu' die.. S. KLOMPSTRA. Augustinusga, Friesl., 20 Nov. '!)L rin Staat, d niet als met schreven: Daar weten ze raad nul de dui ten! 11 Ion is voor die schilden des vaderland's zoo goed als een peulschil ! '.' . . . Maar nu het voornaamst'"'. Hoe is het mogelijk. M. de I!. dal niemand uwer inzendt rs heelt gezien, dat er leven, be weging in dat beeld zit?? Met Galihïzou ik willen uitroepen: »T<;ch beweegt ze zich !" Men behoeft er volstrekt niet zoo la te staren, dat het je gr* en en gei l vo wordt, een minuut, of vijftien is eens op die heuplijnen p De bejaarde troonsopvolger. M. d. R.! Met verbazend veel genoegen zag ik in uw laatste blad, dat er zoo velen in den lande zijn. die de symholieke-teekening van Toorop in Nederland-Lombok tot indenken en uil leggen heeft gebracht' U vraagt of er onder uwe lezers nog meer zijn, die uitlegging weten te geven .... Wel zeker, M. d. U.! ik n. a.: en ik beweer yci'ondcn te hebben.... Zoolang de teekenaar /.elf bet zwijgen bewaart, tasten wij iiog wel eetiigszins in het duister, maar dat maakt het genut van het vinden des te grooter. \Vaarschijnlijkmoet hij nog te veel lachen en amuseert hij zich, dat zooveel tastbaars over 't hoofd gezien kan worden. Laat mij u mijn gedachten duidelijk mogen i maken .... j Toorop is schilder, kunstenaar, ergo-dichter- j prolfd! - Hij zag het, rooniil, dat de schat- j kist van den Lomboksehen Vorst eenmaal j door onze «mannetjes" gevonden zou worden ... : »Dichtersplicht!" zou Multatuli hem hebben ! toegeroepen .... | »Dc ili/ileii .'./j/t l/innen.'" Ziedan:1 hel, ' oogenbiik waarop de dichler ons plaatst Daar i staat de Nedeilandsche Maagd al? hoofd per- ' soon min of meer in gepeinzen verdiept,. ! Hoe is liet mogelijk, daariii ee:i <.e'>^(.]" te i zien een engel met, vleugels?? Zijn dat schouders om zulk een vracht te tor.-chen ? Slechts n uwer inzender-; heeft het be- ' grepen : het zijn schilden: emblematn van liet ! milildU'ixme ' Die lange vinders wijzende ] naar die schilden, behoeven die 110^' verkla- i o H r? l a-t o» k"e- ** *?' C- k. DE Pmxs VAX WALES (tol zijn vrouw): »A1 die oomzeggertjes gaan mij voor, mama denkt er niet aan ons het zaakje over te doen!' daar, waarbij een ;r(Vgeschapen mensch het meeste vleesch wordt aangetroffen. Die twee figuren links het Nederlandsche volk zijn bedelaarsters; dat kan een kind zien; dat aaien van dien arm zegt, zoo duidelijk als iets : >Een senlje, asje blief, van uwes overvloed!" en nu vraag ik u, M. d. 11.! kan men met die beweging van dat, zeker gedeelte, in verband met die lange vingers, die den verkeerden kant opwijzen, kiescher. fijner, schooner ja! ik heb geen woorden meer! nogeeris: Kieseher dan! de gedachte uitdrukken, die de Nederlandsche Maagd daarbij bezielt? Is het niet, alsof ze zegt: «Loop rondom! Ben juilie wel wijs?" of zoo iets. »Je ziet toch wel, menschen, dat, dat naar .... nu ja,! naar die schilden toegaat!" .... Het was mij als een revelatie, M d. R.! 't is een heerlijk gevoel een dichter te begrijpen!!... Nog iets. Met die figuur onder dien boom heb ik het meeste ingezeten, maar het Nieuws eau den. Dn ij hielp mij op den weg. Ik had die bovenste dingen voor klapperblaren aangezien, maar het zijn struisveeren. Natuurlijk: struisveeren ! De oude Egyptenaars gebruikten al struisveeren om het. verhevene, het goddelijke aan te dui den Als je met de symboliek bezig bent, moet je altijd in liet verhevene zoeken. Ik keek nog eens naar die vruchten dooreen vergrootglas en il; irrtx er! liet. zijn jinihncn, en die figuur is de geest van Hierojiymus van Alphen ! Kijk eens. hoe zalvend hij hier aan t Nederlandsche volk evenals nn.ii .lanije leeraart: -Niet gappen, hooi1! Juilie hebt ook al zulke lange vingers ! Wacht manr tot je wat krijgt!" Heerlijk, nietwaar'.'' Mijn God, dacht ik bij mij zelf. w n. t zijn toch die oude Makken bij deze nieuwe kunst vergeleken? Op zoo'n oud ding kan een boer wel zien, dat. ze een bur gemeester of staalmeesler of schutter hebben En als j" dat weet. is ? moet je i/riikri/. ut denom den diciilci'sireesl ie je 't vindt... Heerlijk ! ! L willen pnrlrcttei'rei het uit. Maar !///? ken je inspannen begrijpen ! En als O ! d'ie heup/.waai '? Adieu. M. de. K. tenlucht. Uw Kr., 2.. Nov. '!il. Antwoord van een vaderlander. l' vraagt, wat. do teekening v:in Toorop in Nederiiind-Lomhok belerktiil V Ytle oplosr:ii', 2"Mi ziv) or re^d'-j neQ'even, w.^v uu op dit iets nnders uit. sulinde behaald, zou verheerlijken, als eene dankbare hulde aan onze, voor het, vaderland, gesneuvelden; en die nu vragend opzien »JVaarmn uu niet ?" En de achterste figuur is de Godin der ge schiedenis, die zacht fluistert: «Afbreken is gemakkelijk, opbouwen moei lijk, maar in wc hoofd en hart, zal ook zon der de hulp der kunst, de dankbare gedachte aan die dapperen blijven bestaan! Sneêk, 27 Nov. ;!) 1. II. G. Aan de Redactie van het, weekblad .,de AitiHtcrdamnirr." Naar aanleiding van uw verzoek om een andere uil legging te. geven van het prentje van Toorop in Nederland-Lombok. ben ik zoo vrij UEd. te berichten, dat het volgens mijn zeer bescheiden meening gerangschikt moet worden bij het genre der zoogenaamde watersnood-poüzie." Dit viel mij. als Secre taris van een waterschap van nabij bekend met dergelijke rampen, onmiddellijk op; en, oi>k wat geliefhebberd hebbende in de sym boliek van Toorop, staat het. -alzoo bij mij vast, dat de voorstelling het volgende beteekenen moet: De dijken zijn doorgebroken! Een armzalig slachtoffer heeft zich weten te redden op een terp of vluchthcuvel, tegen welks be groeide helling het staat, ietwat, schuchter en beschaamd, omdat het zoo uit z'n warme bedje vluchtend, zelfs de kleertjes heeft moeten prijs geven. Twee zusjes in de ellende, komen opkruipen tegen de hoogte, niet, grooie oogon vragend, om hulp en een hemmetje! doch eerstbodoelde iicruur wijst, inliem-drocf, dat alles links w, 'ji'edreven i-1 (ie lange vingers beduiden: ver. verre wecli! Maar. bij alle deze ellende, eride desesporeert niet! ziet. op den achtergrond staal daar de schoorsteen van Ifl stoomgeï'.iaal, zware iMok//'///w// uitwerpende, waarin! blijkt, dat de polder wel gauw weer 'Iroojrgomalen zal zijn. Ook staat 'laar -de Troont," die zegl : «irorig uw tranen! ik voel mv haren worden boven op al weer droop, 't ergste is geleden !" 't Fs alzoo een symbolische voorstelling vilti -wanhoop nimmer: a's do nood op 't oog^nhl'k. lees ik De figuur met Amsterdammer . stellen het Nederan nr i\<-* -lo vicugeis is de Groene d; l wee benedenste figuren vul k voor, Iets aan te doen? (liii/f",oinh'ii >. de symboliek moet men op alles lellen Hoe loopt de rechter? Zacht, naar binnen inp'ebogtn. En de linker?.... Met een krüehtigen. unum. '-n j4Uil""i)L uau, um. nu m-^iiiuuc sim. \v^n.n'i -.-n nu.i. \.i.i >n.-m:i-i i.i,i.nv<:uon i\ , duidelijken haal naar buiten, en wel juist j van Braakensiek het roemrijke succes in In- , een uitstekende illustratie geleverd heeft. , dacht. en gehoopt had, dat, de begaafde stift Het, is een voor ons Hollanders zeer delicaat punt, waarop een inzend-ter in het, laatste nummer van liet Weekblad de aandacht ge vestigd en waarvan de heer Braakensiek zulk Het, kwaad zit waarschijnlijk dieper dan de schrijfster vermoedt en het antwoord, dat zij van zoovele zijden heeft moeten vernemen, is, geloof ik, niet zoo 'onwaardig, treurig en dom", als het haar toeschijnt. Trouwens zij brengt zelve de zaak dadelijk in verband met de oorzaak, door den raad aan de hand te doen, voor wat de minderjarige kinderen misdrijven, de ouders aansprakelijk te stellen. Ik weet niet, of deze uitbreiding der strafrechterlijke verantwoordelijkheid Jicht bij ons ingevoerd zou worden, maar ik weet wél, dat die onaangename eigenschappen van onze kwajongens uiting zijn van een nationale eigenaardigheid, die men in alle standen en niet alleen bij het lagere volk aantreft. Men zou die eigenaardigheid overmoed" kunnen noemen, hoewel *tuchteloosheid': misschien nog juister was. Wie de studenten kent en de kermissen frequenteert, moet weten, dat hoog en laag elkander in dit opzicht niet veel kunnen ver wijlen. En de 17e en 1><3 ceuwsche blijspeldichter en genreschiluers geven het bewijs, dat wij niets anders doen, dan een Neder landsche tradititie voortzetten. Ondanks de roerende regels, door van Alphen aan den Klepperman gewijd, beschouwen wij de polilie als onzen erfvijand en daar wij Hollanders tevens vrij sterk den trek vertooncn, ons te bemoeien met wat anderen in onze omgeving verrichten, is de arrestatie van straatschenneiide kwajongens niet zoo een voudig, omdat zij een verzet van dien aard kan doen ontstaan, dat daarmee vergeleken fle oorspronkelijke overtreding niets om het lijf heeft. Waar alzoo het optreden van den kwajongen verband houdt met de volksxeden, is er, dat geloof ik ook. niet, vee! aan t:1 doen. De zeden te veranderen gaat. zoo gemakkelijk niet. Men zou hiertegen door een zeer krachtige en onverbiddelijk strenge repressie kunnen optreden, maar dal valt weinig in onzen smaak en cTiislig'j conllicien en onaangename verhoudinu'en zouden er zeker het aevolg van zijn. Men denke aan het palingtrekkers-oproer te Amsterdam. Hel, eenige afdoende middel is een verza''hlii''g der zeden, door verhonging van het gevoel van eigenwaarde en een vrijwillige erkenning van het heilzame der lucht. Het eer.-lgt-nocmde kan zeker door uitbreiding van slemieclM. hef tweede door invoering van algemeenen dienstplicht bevorderd worden, maar van dit. laatste hopen we weer om andere redenen verschoond te blijven. Ik vrees dus, dat de onverantwoordelijke en onschendbare koning onzer straten' . die geen gezag naast zich duldt en zelfs een keizerin van Oostenrijk den waaier uit de hand geslagen heeft, nog langen tijd den baas zal spelen. L.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl