Historisch Archief 1877-1940
No. 910
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
INGEZONDEN.
Nog eens Nederland-Lombok.
M!
In het laatst verschenen Weekblad komen
onderscheidene verklaringen voor van het sym
bool in de uitgave Nederland-Lombok. Fanta
sie kan veel, werkelijk zeer veel! Uwe geachte
Redactie gaf ook eene verklaring; ik heb het
symbool eenigzins anders opgevat en houd
het niet voor me zelf; zult u rne dat niet
kwalijk nemen en me niet voor verwaand
uitmaken? Ik hoop het niet; bij alle achting
voor u en de andere uitleggers, bekroop me
toch den lust ook het mijne ervan te zeggen
«n nu ziedaar.
Ik beschouw het geheel als den toestand
op Lombok, welke de inmenging van het
Nederl. Gouvernement noodzakelijk rna«kte.
De drie vrouwenfiguren op de linkerhand
stellen de Sassaks voor, de arme, door de
Baliers verdrukte bevolking; dat zij lijden
behoeft men niet te vragen, en desmeekende
blikken, welke de beide voorsten op de
figuur aan den rechterhand werpen, d>,en ons
niet twijfelen aan hare bedoeling, het is de
Engel der Barmhartigheid en van haar ver
wacht men hulp. Waarlijk, ^de taak van het
leger was eene schoone! Velen onzer arme
broeders zijn te vroeg heengegaan, doch ze
zijn gevallen zooals er slechts weinigen vallen,
in den strijd voor het goede.
En nu, mijnheer de redacteur, me dunkt
deze verklaring val l zeer goed samen met de
uitgave van Nederland-Lombok.
Met de meeste hoogachting,
Uu' die..
S. KLOMPSTRA.
Augustinusga, Friesl., 20 Nov. '!)L
rin
Staat, d
niet als met
schreven: Daar weten ze raad nul de dui
ten! 11 Ion is voor die schilden des
vaderland's zoo goed als een peulschil ! '.' . . .
Maar nu het voornaamst'"'.
Hoe is het mogelijk. M. de I!. dal niemand
uwer inzendt rs heelt gezien, dat er leven, be
weging in dat beeld zit??
Met Galihïzou ik willen uitroepen:
»T<;ch beweegt ze zich !"
Men behoeft er volstrekt niet zoo la
te staren, dat het je gr* en en gei l vo
wordt, een minuut, of vijftien is
eens op die heuplijnen
p
De bejaarde troonsopvolger.
M. d. R.!
Met verbazend veel genoegen zag ik in uw
laatste blad, dat er zoo velen in den lande
zijn. die de symholieke-teekening van Toorop
in Nederland-Lombok tot indenken en uil leggen
heeft gebracht'
U vraagt of er onder uwe lezers nog meer
zijn, die uitlegging weten te geven .... Wel
zeker, M. d. U.! ik n. a.: en ik beweer yci'ondcn
te hebben.... Zoolang de teekenaar /.elf bet
zwijgen bewaart, tasten wij iiog wel eetiigszins
in het duister, maar dat maakt het genut van
het vinden des te grooter. \Vaarschijnlijkmoet
hij nog te veel lachen en amuseert hij zich,
dat zooveel tastbaars over 't hoofd gezien kan
worden.
Laat mij u mijn gedachten duidelijk mogen i
maken .... j
Toorop is schilder, kunstenaar, ergo-dichter- j
prolfd! - Hij zag het, rooniil, dat de schat- j
kist van den Lomboksehen Vorst eenmaal j
door onze «mannetjes" gevonden zou worden ... :
»Dichtersplicht!" zou Multatuli hem hebben !
toegeroepen .... |
»Dc ili/ileii .'./j/t l/innen.'" Ziedan:1 hel, '
oogenbiik waarop de dichler ons plaatst Daar i
staat de Nedeilandsche Maagd al? hoofd per- '
soon min of meer in gepeinzen verdiept,. !
Hoe is liet mogelijk, daariii ee:i <.e'>^(.]" te i
zien een engel met, vleugels?? Zijn dat
schouders om zulk een vracht te tor.-chen ?
Slechts n uwer inzender-; heeft het be- '
grepen : het zijn schilden: emblematn van liet !
milildU'ixme ' Die lange vinders wijzende ]
naar die schilden, behoeven die 110^' verkla- i
o H r? l a-t o» k"e- ** *?' C- k.
DE Pmxs VAX WALES (tol zijn vrouw): »A1 die oomzeggertjes gaan mij voor, mama denkt er niet aan ons het zaakje over te doen!'
daar, waarbij een ;r(Vgeschapen mensch het
meeste vleesch wordt aangetroffen.
Die twee figuren links het
Nederlandsche volk zijn bedelaarsters; dat kan
een kind zien; dat aaien van dien arm
zegt, zoo duidelijk als iets : >Een senlje, asje
blief, van uwes overvloed!" en nu vraag ik u,
M. d. 11.! kan men met die beweging van dat,
zeker gedeelte, in verband met die lange
vingers, die den verkeerden kant opwijzen,
kiescher. fijner, schooner ja! ik heb geen
woorden meer! nogeeris: Kieseher dan! de
gedachte uitdrukken, die de Nederlandsche
Maagd daarbij bezielt? Is het niet, alsof ze
zegt: «Loop rondom! Ben juilie wel wijs?" of
zoo iets. »Je ziet toch wel, menschen, dat, dat
naar .... nu ja,! naar die schilden toegaat!" ....
Het was mij als een revelatie, M d. R.! 't is
een heerlijk gevoel een dichter te begrijpen!!...
Nog iets. Met die figuur onder dien boom
heb ik het meeste ingezeten, maar het
Nieuws eau den. Dn ij hielp mij op den
weg. Ik had die bovenste dingen voor
klapperblaren aangezien, maar het zijn
struisveeren. Natuurlijk: struisveeren ! De
oude Egyptenaars gebruikten al struisveeren
om het. verhevene, het goddelijke aan te dui
den Als je met de symboliek bezig bent,
moet je altijd in liet verhevene zoeken. Ik
keek nog eens naar die vruchten dooreen
vergrootglas en il; irrtx er! liet. zijn
jinihncn, en die figuur is de geest van
Hierojiymus van Alphen ! Kijk eens. hoe zalvend
hij hier aan t Nederlandsche volk evenals
nn.ii .lanije leeraart: -Niet gappen, hooi1!
Juilie hebt ook al zulke lange vingers ! Wacht
manr tot je wat krijgt!"
Heerlijk, nietwaar'.'' Mijn God, dacht ik bij
mij zelf. w n. t zijn toch die oude Makken bij
deze nieuwe kunst vergeleken? Op zoo'n oud
ding kan een boer wel zien, dat. ze een bur
gemeester of staalmeesler of schutter hebben
En als j" dat weet. is
? moet je i/riikri/. ut
denom den diciilci'sireesl ie
je 't vindt... Heerlijk ! !
L
willen pnrlrcttei'rei
het uit. Maar !///?
ken je inspannen
begrijpen ! En als
O ! d'ie heup/.waai '?
Adieu. M. de. K.
tenlucht.
Uw
Kr., 2.. Nov. '!il.
Antwoord van een vaderlander.
l' vraagt, wat. do teekening v:in Toorop in
Nederiiind-Lomhok belerktiil V Ytle
oplosr:ii', 2"Mi ziv) or re^d'-j neQ'even, w.^v uu op dit
iets nnders uit.
sulinde behaald, zou verheerlijken, als eene
dankbare hulde aan onze, voor het, vaderland,
gesneuvelden; en die nu vragend opzien
»JVaarmn uu niet ?"
En de achterste figuur is de Godin der ge
schiedenis, die zacht fluistert:
«Afbreken is gemakkelijk, opbouwen moei
lijk, maar in wc hoofd en hart, zal ook zon
der de hulp der kunst, de dankbare gedachte
aan die dapperen blijven bestaan!
Sneêk, 27 Nov. ;!) 1. II. G.
Aan
de Redactie van het, weekblad
.,de AitiHtcrdamnirr."
Naar aanleiding van uw verzoek om een
andere uil legging te. geven van het prentje
van Toorop in Nederland-Lombok. ben ik
zoo vrij UEd. te berichten, dat het volgens
mijn zeer bescheiden meening gerangschikt
moet worden bij het genre der zoogenaamde
watersnood-poüzie." Dit viel mij. als Secre
taris van een waterschap van nabij bekend
met dergelijke rampen, onmiddellijk op; en,
oi>k wat geliefhebberd hebbende in de sym
boliek van Toorop, staat het. -alzoo bij mij
vast, dat de voorstelling het volgende
beteekenen moet:
De dijken zijn doorgebroken! Een armzalig
slachtoffer heeft zich weten te redden op
een terp of vluchthcuvel, tegen welks be
groeide helling het staat, ietwat, schuchter
en beschaamd, omdat het zoo uit z'n warme
bedje vluchtend, zelfs de kleertjes heeft moeten
prijs geven. Twee zusjes in de ellende, komen
opkruipen tegen de hoogte, niet, grooie oogon
vragend, om hulp en een hemmetje! doch
eerstbodoelde iicruur wijst, inliem-drocf, dat
alles links w, 'ji'edreven i-1 (ie lange vingers
beduiden: ver. verre wecli!
Maar. bij alle deze ellende, eride
desesporeert niet! ziet. op den achtergrond staal daar
de schoorsteen van Ifl stoomgeï'.iaal, zware
iMok//'///w// uitwerpende, waarin! blijkt, dat
de polder wel gauw weer 'Iroojrgomalen zal
zijn. Ook staat 'laar -de Troont," die zegl :
«irorig uw tranen! ik voel mv haren worden
boven op al weer droop, 't ergste is geleden !"
't Fs alzoo een symbolische voorstelling vilti
-wanhoop nimmer: a's do nood op 't
oog^nhl'k. lees ik
De figuur met
Amsterdammer .
stellen het Nederan
nr i\<-*
-lo vicugeis is de Groene
d; l wee benedenste figuren
vul k voor,
Iets aan te doen?
(liii/f",oinh'ii >.
de symboliek moet men op alles lellen
Hoe loopt de rechter? Zacht, naar binnen
inp'ebogtn.
En de linker?.... Met een krüehtigen. unum. '-n j4Uil""i)L uau, um. nu m-^iiiuuc sim. \v^n.n'i -.-n nu.i. \.i.i >n.-m:i-i i.i,i.nv<:uon i\ ,
duidelijken haal naar buiten, en wel juist j van Braakensiek het roemrijke succes in In- , een uitstekende illustratie geleverd heeft.
,
dacht. en gehoopt had, dat, de begaafde stift
Het, is een voor ons Hollanders zeer delicaat
punt, waarop een inzend-ter in het, laatste
nummer van liet Weekblad de aandacht ge
vestigd en waarvan de heer Braakensiek zulk
Het, kwaad zit waarschijnlijk dieper dan
de schrijfster vermoedt en het antwoord, dat
zij van zoovele zijden heeft moeten vernemen,
is, geloof ik, niet zoo 'onwaardig, treurig en
dom", als het haar toeschijnt. Trouwens zij
brengt zelve de zaak dadelijk in verband met
de oorzaak, door den raad aan de hand
te doen, voor wat de minderjarige kinderen
misdrijven, de ouders aansprakelijk te stellen.
Ik weet niet, of deze uitbreiding der
strafrechterlijke verantwoordelijkheid Jicht bij
ons ingevoerd zou worden, maar ik weet wél,
dat die onaangename eigenschappen van onze
kwajongens uiting zijn van een nationale
eigenaardigheid, die men in alle standen en
niet alleen bij het lagere volk aantreft. Men
zou die eigenaardigheid overmoed" kunnen
noemen, hoewel *tuchteloosheid': misschien
nog juister was.
Wie de studenten kent en de kermissen
frequenteert, moet weten, dat hoog en laag
elkander in dit opzicht niet veel kunnen ver
wijlen. En de 17e en 1><3 ceuwsche
blijspeldichter en genreschiluers geven het bewijs,
dat wij niets anders doen, dan een Neder
landsche tradititie voortzetten.
Ondanks de roerende regels, door van Alphen
aan den Klepperman gewijd, beschouwen wij
de polilie als onzen erfvijand en daar wij
Hollanders tevens vrij sterk den trek
vertooncn, ons te bemoeien met wat anderen in
onze omgeving verrichten, is de arrestatie van
straatschenneiide kwajongens niet zoo een
voudig, omdat zij een verzet van dien aard
kan doen ontstaan, dat daarmee vergeleken
fle oorspronkelijke overtreding niets om het
lijf heeft.
Waar alzoo het optreden van den kwajongen
verband houdt met de volksxeden, is er, dat
geloof ik ook. niet, vee! aan t:1 doen. De zeden
te veranderen gaat. zoo gemakkelijk niet.
Men zou hiertegen door een zeer krachtige
en onverbiddelijk strenge repressie kunnen
optreden, maar dal valt weinig in onzen smaak
en cTiislig'j conllicien en onaangename
verhoudinu'en zouden er zeker het aevolg van zijn.
Men denke aan het palingtrekkers-oproer te
Amsterdam.
Hel, eenige afdoende middel is een
verza''hlii''g der zeden, door verhonging van het
gevoel van eigenwaarde en een vrijwillige
erkenning van het heilzame der lucht. Het
eer.-lgt-nocmde kan zeker door uitbreiding van
slemieclM. hef tweede door invoering van
algemeenen dienstplicht bevorderd worden,
maar van dit. laatste hopen we weer om andere
redenen verschoond te blijven.
Ik vrees dus, dat de onverantwoordelijke
en onschendbare koning onzer straten' . die
geen gezag naast zich duldt en zelfs een
keizerin van Oostenrijk den waaier uit de
hand geslagen heeft, nog langen tijd den baas
zal spelen. L.