De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1895 3 februari pagina 10

3 februari 1895 – pagina 10

Dit is een ingescande tekst.

10 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 919 Waltó-Ronssean. Gewezen candidaat voor het presidentschap der Fransche Republiek. '"" minimum iiiiiiiiimmiiiiiminiiiiiiiiiin uil IIIIIIMIMII i Adviezen in een lieel lastige Mie, Het Weener Fremder,blatt beeft langs den meer en meer gehruikelijken weg getracht de yraag op te lossen, of een in het stuk voorge schreven kus door de tooneelspeelster inderdaad moet worden gedrukt op den mond van haar partner, of dat zij kan volstaan met hem aan te geven. Een heele serie van actrices heeft aan het verlangen van het Frcmdenblutf, om haar meening over dit moeielijk probleem te zeggen, voldaan. Zie hier eenige antwoorden : Irene Abendroth. (Weenen). ledere kun stenares moet dat doen gelijk zij goedvindt. Ik voor mij zou mij alleen door mijn vader, mijn broeder, of mijn verloofde laten kussen. Lola Beeth (Weenen). Zij is vroolijker : Kussen Vor den Coulissen istPtticht; Kussen Hinter den Coulissen Entschieden nicht! Franziska Ellmenreich (Hamburg). Zij heeft aanleg voor het schrijven van echtduitsche verhandelingen : Ik neem tot den kus op het tooneel hetzelfde standpunt in als tot den dolk en het vergif van deze schijnwereld. >Man thut nur so." Het is algemeen gebruik, dat ook de partner bij het kussen deze opvatting huldigt. Gelijk bij alles op het tooneel, komt het ook bij den kus voornamelijk aan op de handigheid, om een indruk van de waarheid te maken. Evenals ?op de planken niet metterdaad word gemoord, zoo min behoeft er metterdaad te worden gekust, om den toeschouwer de algeheele illusie er van te geven. A. d e 11' Era (Berlijn). Een kunstenares die met lijf en ziel bij haar beroep is, moet, zoo noodig, kussen en zich laten kussen. Ware kunst is verheven boven alle kleinigheden. Katharina Frank (Frankfort a/M) Een «eingehende Erörterung": Ik onderscheid drie Toorname soorten in den kus op het tooneel: den kus uit dankbaarheid, den kus uit achting en den kus uit liefde. Mijns inziens moet ieder yan deze drie soorten alleen scherp worden aan gegeven. Evenmin als een schrijver den heuschen dood door dolk of gift verlangt, zal Lij een anderen kus dan den aangegevene voorschrijven. De kus uit dankbaarheid, gelijk men hem aan een weldoener geeft, en die uit eerbied, die aan de naaste bloedverwanten wordt toegediend, en die zeker ontspringt aan de innigste, zij het dan ook niet aan de stormachtigste aandoeningen, moeten zeer zeker slechts worden aangegeven, daar zij inliet gewone leven niet door hevige gemoedsbeweging worden ingegeven. Doch ook voor den kus dien men aan den minnaar op de lippen drukt, blijft Gretcüeii-Faiire, (Silhouette.) dit aan te bevelen. Een bezwaar is, dat wie met zijn rol medeleeft, zich op het bewuste oogenblik moeielijk kan beheerschen, en zoo sterk de illusie op zich voelt inwerken, dat hij trots het afkeerwekkende schmink alle goede voornemens vergeet, en kust en zich laat kussen. Sommige heeren collega's maken van dit oogenblik van onopzettelijke realiteit een zoo weinig ridderlyk gebruik, dat de tooneelspeelster als uit een droom ontwaakt, terugschrikt en daardoor niet zelden het effect van de geheele scène bederft. Onze partners moesten in zulke gevallen in het belang der voo. stelling hun overdreven ijver wat matigen. Marie G o e t z e. (Berlijn). Een kus op de planken behoort tot de requisk-ten. Frederike Goszmann (gravin Prokesch?Osten, Gmunden). Aangezien wat op het tooneel gebeurt, aan het publiek een getrouw beeld van de werkelijkheid moet geven, ben ik voor den kus, en we! met dien verstande, dat hij moet wordui gegeven in overeenstemming met de behoefte van do situatie. Vaders, ooms en vrien dinnen mogen den schijnkus krijgen met de be kende hoofdbeweging. Maar niets is valscher, en verstoort meer de illusie dan wanneer gij twee hoofden of schouders een kleine beweging ziet maken, wanneer bedrijven lang gesproken is van het verlangen van twee minnende». Dan is de kus op den mond een onafwijsbare noodzakelijk heid ; hy werkt als een bevrijdende uitkomst, waarop men heeft gerekend. Overigens kan een niet inderdaad gegeven kus het eft'ekt van een momei t bederven ; ik heb daarvan in mijn eigen tooneelloopbaan de ervaring opgedaan. Jenny G r o s z (Berlijn). Ik ben op het too neel in den meest letterlijke beteekenis Madame Sans-Gêne. Do mt de schrijver mij tot kussen, dan kus ik, en niet maar in schijn. Met Wrangel in Wuilens-ttiti's Tod zeg ik als kunstenares : »Ich hab' h'er blos ein Arnt und keine Meinung." P h i l o m e n a II a r 11 - M i t i u s (München). Ik laat mij kussen en geef zelf kussen, al naar mate de toestand dat ei-cht en de sein ij ver het aangeeft: schreiend, lachend, koel, hartstochteoostelijken oever der rivier verschillende lange rijen kazerneachtige gebouwen, die door hun eigenaardigen stijl de aandacht trekken van bijna alle reizigers. Geweldige muren, 20 voet hoog, die om elke 50 pas een wachttoren dragen, waarin mannen, met geweren bewapend op den uitkijk staan, sluiten de grauwe gebouwen in. Aan den kant van de rivier belet een zwaar ijzeren hek, waarvan de tralies duimen dik zijn den toegang, maar zij laten het uitzicht vrij op de alle sieraad missende, slechts door smalle vensters gebrokene steenmassa's. Mannen, vreemd van uitzicht, met witte en zwarte strepen op de kleeding, kaalge schoren hoofd en gelaat, loopen heen en weder in den soberen tuin, of leunen tegen de koude ijzeren stangen, en werpen verlangende blikken in de verte. Dit is het vermaarde Sing Sing, het tuchthuis waarheen de staat New-York zijn struikroovers, moordenaars, dieven, verkiezingzwendelaars en andere beruchte misdadigers zendt. De chineesche klank van den naam is een ver keerde vingerwijzing naar zijn oorsprong. Hij moet misschien worden afgeleid van het indiaan che o sin<n(i, dat heteekent: steen op steen, en zoowel in symbolische als in realistische opvatting op het gebouw van toepassing is. Deze gevangenis is gebouwd in het jaar IS^lï. Gevangenen waren het die hier de steenen uit do rots moesten houwen om hun eigen kerker te bouwen. liet hoofdgebouw is -IS l voet lang en heeft 1200 cellen, die. 100 per rij, over zes ver diepingen verdeeld liggen. Een smalle gang scheidt in iedere verdieping cel van cel. Door het draaien van een kruk, gaan tegelijk vijftig cellen open of dichf ; voor alle securiteit wordt des nachts iedere cel bovendien afzonderlijk ge sloten. De wacht op de muren rondom het tucht huis wordt zeer scherp waargenomen; een poging om te vluchten kan bijna niet met succes worden ondernomen. ledere cel is drie voet breed en acht lang. Behalve ren bed. bestaande uit een matras en een wollen deken, op een schraag die overdag wordt dichtgeslagen, hebben zij geen ander meubilair dan een houten sto< l en het allernoodzakelijkste huisraad. De gevangene mag de murtn van zijn kluis met houtsnedcn en lithoHei Kabinet, [Naar aanleiding van de jongste ministeriele crisis in Frankrijk (L'istii/e Bliïttir.) Na al de sc'iand'ilen zijn de verschillend3 c m liditan ZOT gu'uvon-1, dut het den president der republiek moeilijk val', een Aee/ti-t k.ir.sl vo)i- zij'i ministerie tu vinden. nieuwen lijk, in isjesachtig, moederlijk, zonder dat ik, als de komedie ged.vm is, ook maar do geringste herinnering er aan mede naar huis neem. Waar zou de waarheid blijven, waarnaar w;j allen toch, in de groote zoowel als in de kleine schouwbur gen streven, indien wij ons publiek na een aan grijpend tooneel door een alleen aangegeven kus uit den hemel lieten vallen ! Daardoor zou den wij de lieden opzettelijk herinneren aan de draden waaraan marionetten hangen. Ik denk aan Hamlet, die verwonderd over de tranen van den tooneelspeler, uitroept: Wat is hun llekuba, Wat is hij haar, dat hij om haar zal weenen 'i Wat is mijn collega A of 11? Niets llekuha! Een kus kan .nij niet ont wijden, want ik ontvang hem in dienst der kunst. Meine Ruh' ist hin Als de koninklijke llndson het zoogenaamde hoogland'" heeft verlaten, en zich neigt naar de trotsche hoofdstad van Amerika, New-York, ont plooit hij nog eenmaal de volle tooverknicht van zijn bekoorlijkheden. Xijn bedding wijkt uit en wordt llaverstraw-baai en Tappanmeer. de dichte wouden op de bergen aan zijn oevers liggen over de karakteristieke bergtoppen benen, die voor een deel steil met hun rotsen in de rivier staan. Aan den westelijken oever heginnen de beroemde palissaden van den Jfudson, een loodrechte rots muur, verscheidene honderden voeten hoog, die over een afstand van 15 tot -O engelsche mijlen de rivier begeleiden. In broeden kring blinken, tusschen het donkergroen der wouden door, vroolijke buitenverblijven en villadorpen, in wier romantische omgeving de meeste legenden en idyllen van Washington Irving spelen. Visschersbooten met witte zeilen, boeiers, en groote. bontbewimpi 1de passagiersbooten schommelen op den blauwen stroom, door de vlakten aan den voet der be gen snellen de spoortreinen, en wekken de begeerte naar reizen, zien en genieten. Te midden van dit paradijs liggen op den | graphie opvroolijken ; zij maken daarvan gebruik i door voornamelijk portretten op te hangen van vrouw en kinderen of andere familiebetrekkingen. liet systeem in deze gevangenis trouwens is, om aan ben dio er verblijf moeten houden, bet leven zoo dragelijk te maken als binnen de perken van wet en veiligheid maar eenigzins mogelijk is. Hier zijn ketenen, of kogels, gesmeed aan de ledematen der gedetineerden, onbekend; wel bestaat het verbod om gesprekken te voeren, maar het wordt ivet gehandhaafd met de rigonreuse strengheid die in sommige europeesehe gevangenissen wordt toegepast. Lezen is geoor loofd, en over het algemeen mag de gevangene zich bezig houden met het een of ander, opdat hij in de maatschappij teruggekeerd, nitt een reddeloos verloren wrak zij. Do eetkamer, de kapellen voor godsdienst oefeningen, waarvan de wanden door de bewoners van Sing-Sing op hunne manier zijn verfraaid, de werkplaatsen, waar hoeden, schoenen, kle dingstukken, zadels, machines en andere dingen tegen stukloon worden vervaarvaardigd, gaan wij voorbij, om eenige oogenbiikken te verwijlen in de zaal der ieiectrocutie". de doodstraf door elec riciteit. Albany. do politie o hoofdstad van New-York, is de plaats waar de eerste proeven met deze wijze van terechtstelling werden ge nomen. Do lezer herinnert zich nog levendig, hoe die mislukten, daar de veroordeelden ten gevolge van den te zwakken stroom of slechts in een vordooving vielen, óf op afzichtelijke wijze verbrandden. Maar ook in dit opzicht heeft de wetenschap weder eenige schreden vooruit ge daan, en tegenwoordig mag zij zich beroemen, dat uit een oogpunt van aesthetica, indien daar van bij doodstraf sprake kan zijn, de terecht stelling door middel van van electriciteit hoven alle andere den voorkeur verdient. Deze dood is de snelst denkbare, gaat niet met de geringste pijn gepaard, er wordt geen bloed bij vergoten ; Int lichaam blijft uiterlijk ongedeerd, zoodnt de toeschouwers er minder van hebhen te lijden dan van hangen of onthoofden. Het vertrek waar de electrocuties plaats vin den, biedt ruimte aan niet meer dan 50 personen, en behalve dat er een aantal stoelen en fauteuils Don lipl, de geniale dubbel-jongleur. (Glühlichter.) staan, geeft het niets te zien dan een soort kast, die omhoog reikt tot liijna aan den zolder toe. Daarin staat een grooto armstoel van eikenhout: deze wordt tot voor de deuren van de kast ge rold, en is de plek dor executie, liet electrisch toestel is in de kamer naast deze. De beul, bijna een te leelijk woord geworden voor den' zachtzinnigen ambtenaar die hier de straf voltrekt, staat bij een der zijwanden van de kast, en brengt met een lichten druk op een knop het toestel on middellijk in werking. De veroordeelde weet alleen in welke week hij zal worden ter dood gebracht. De directeur kiest dag en uur, en zoekt eerst kort voor het beslissend oogenblik den misdadiger op, om hem bij zijn laatsten gang te geleiden. Deze komt het vertrek binnen, waar artsen, een geestelijke, de verslaggevers van een paar bladen. en eenige andere personen bijeen zijn; hij neemt plaats in den stoel, en wordt daarin vastgesnoerd met twee riemen die over horst en bovenarm gaan. De armen en boenon worden op dezelfde wijze bevestigd. Overal waar het lichaam met den stoel in aanraking zou kunnen komen, is nat vilt aangebracht, waardoor het afleiden van den stroom, of het verbranden van het lichaam wordt verhinderd. De voeten worden dan in ver binding gebracht met een draad die van ben-eden komt; van boven daa;t een stalen kroon neder op het hoofd van den misdadiger. Die kroon draagt vier draden, die togen het voor- en achterhoofd en tegen de beide zijwanden van het hoofd komen te liggen, en daarmede zijn alle voorbereidselen afgeloopen. Op een gegeven teeken maakt de beul verbinding met d< n stroom, deze treft den veroordeelde onmiddellijk m<!t een kracht van Hi.~)i) volten, en veroorzaakt een bliksomsnellen, smartloozen dood. liet gehoele proces duurt zoo kort, dat van het oogeuhlik w.iarop de veroor deelde zijn cel verlaat, totdat alles is afgeloopen, nauwelijks 'l of -"/o minuut verloopt. .Langzaam aan wordt de stroom verminderd; het lijk blijft nog :>0 minuten in den stoel. Hebben d3 aan wezige artsen geconstateerd dat alle levensgeesten zijn geweken, dan wordt het lijk in een eenvou dige doodkist gelegd en hetzij overgegeven aan de familie, óf, indien niemand er aanspraak op maakt, op het kleine kerkhof van het tuchthuis hegraven. Tot nog toe zijn in Sing-Sing l'J electrocuties uitgevoerd; geen van allen heeft een abnormaal verloop gehad. Uit de Oostenrüksche beeldhouwers-ateliers, ((fliihlicliter.)

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl