De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1895 10 februari pagina 2

10 februari 1895 – pagina 2

Dit is een ingescande tekst.

DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 920 PLICHT is, de hand uit te steken tot hulp en de koorden van de beurs te ontknoopen. Er wordt hier veel gegeven, maar nog immer niet genoeg. Zoolang er in ons vaderland nog menschen wonen, die aan 't allernoodigste gebrek lijden, moet de meer door 't lot beweldadigde, uit een ge voel van dankbaarheid, iets van 't zijne af staan. Laat dus de stem van de commissie te Egmond a/Zee, zich niet te vergeefs doen hooren! JUSTUS VAN MAURIK. Democratische politiek. in. Hoewel eigenlijk ongeneigd om deze serie artikelen over democratische politiek te ge bruiken als middel van zelfverdediging, zoo ben ik toch sedert mijn laatste woord over dit onderwerp (Weekblad 20 Januari 1.1.) van verschillende zijden zoo heftig aangevallen, dat zwijgen daarover den schijn van toe stemmen zou dragen. Gelukkig acht ik mij echter, dat deze noodzakelijke zelfverwering mij tevens nog duidelijker zal doen uitspre ken, wat ik vroeger bedoelde. Onder het opschrift: Een xonderlinyc inval, verwijt de Amsterdammer van 23 en 24 Januari mij onder meer : hyper-democratisch streven, omdat ik mijn afkeuring had uitgesproken over het vaststellen van een program, alvorens de groote kwestie van het kiesrecht was beslist. Het Vaderland van 27 en 28 Januari, met "grooten lof het onlangs door mij vertaalde werk van Greenl af Tho.npson bespre ende, en daarvan getuigende, dat het van onschat bare waarde is ter juister waardeering van de Amerikaansche democratie, maakt er met het oog op mijn Weekbladartikel mij eene beschuldiging van, dat ik de beschouwingen van den Amerikaan als gids aanneem voor onze politieke toekomst, inzonderheid met betrekking tot de door mij gewraakte hou ding der Liberale Unie. Eindelijk, om niet meer te noemen, heeft mr. M. C. L. Eotsy in Xos. 3 en 5 van het nii-u've weekblad de Krnnicl: mijne bewer king van Thornpson's «politiek eener demo cratie" op geduchte wijze onder handen genomen. Het kan niet in mijn bedoeling liggen en zou de mij afgestane ruimte in dit blad ook overschrijden, om op alle bijzonderheden van die verschillende kritieken terug te komen. Wi'de ik dat doen, wat zou ik dan b. v. anders kunnen antwoorden op de aanmer king van di'ii heer Lo(.-y omtrent de, beide. eerste hoofdstukken van Tiiornpson's werk, (waarin deze niet een enkele, pennestreek de, lic'.n en schaduwzijden van de monarchie en de democratie bespreekt) dan dit. dat on/e Amerikaansche schrijver juist, daardoor ge toond heeft te verstaan l'art de faire un livre. Onze schrijver weet zelf zeer goed, dat met die heide tegenstellingen de zaak niet is uitgemaakt, doch in verband met /iju geheelen arbeid is die hoogst onpartijdige introductie zeer op hare plaats, en verdient vol!-1 rek t niet de laffe bespotting, waarmee zelfs de heer Lotsy die ten koste van den goeden smaak tracht te bestrijden. Ernstiger schijnt mr. Eofsy's woord, dat het gevaarlijk is, de voor Europa onbiuikbare politiek van Amerika hier te impor teeren, daar zij ons niet anders geven kan dan steenen voor brood. En het Vaderland spreekt ook al van het gevaar, orn de Amerikaïiiische politiek, in casu het dogma van staatsonthouding ons als ideaal voor oogen te IK uden. Loopen de beide oordeelvellingen van Kroniek en Vaderland over mr. Thomp son's boek hemelsbreed uit elkander, op dat punt van het gevaarlijke komen ze geheel overeen. Maar hoe? Heb ik mij dan niet duidelijk genoeg in de inleiding van het meesterlijk geschrift van Thompson daarover uitgelaten en beweerd, dat het mijn doel in de eerste plaats was, nieuwe dingen omtrent Ameri kaansche toestanden te doen kennen en dat ik slechts van ter zijde beoogde, daarmede invloed te willen hebhen op ons eigen poli tiek leven. Zeide ik niet duidelijk (hl. (j i, dat onze toestanden geheel anders zijn en dat de individualistische richting hier on mogelijk in haar volle consequentie kan worden toegepast t Men zou mij met die bewering, dat ik de Amerikaansche politiek wilde importeeren en haar als ideaal voor den geest stellen, evenzeer kunnen verdenken van republikeinsche neigingen, alsook van een poging om in ons land politieke syndi caten te willen invoeren. De bespottelijkheid daarvan moet ieder in het oog vallen. Hoe belangwekkend ook de uiteenzetting van de werking dier syndicaten door den Amerikaanschen schrijver ook moge zijn, welk Nederlander zou de dwaasheid kunnen heb ben, om zelfs bij de volle erkenning van de zwakheid onzer politieke partijen als zoo danig, met eenige hoop op succes daarin Amerika te willen navolgen f Mijne eenige bedoeling met mijne bewer king van Thompson's Politiek eener Demo cratie, is dan ook geweest: in een nieuw en frisch beeld mijnen landgenooten, die zich op een tweesprong van hun politiek leven bevinden, oude bekende waarheden te her inneren, waaraan zij getrouw moeten zijn, om de overwinning te behalen. Ik zie geen enkele reden, waarom Amerika in dit opzicht als voorbeeld zou moeten zijn uitgesloten ; waarom ons democratisch streven ook daaraan zich niet zou mogen opbouwen, al laat men de toepassingen daarvan voor rekening der Amerikanen en al weet men van te voren, dat in onze samengestelde maatschappij, product van de inwerking der wetten van vele eeuwen, het democratisch begrip der gelijkheid anders zal moeten werken. Beriep een Stuart Mill, toen de reform beweging van het kiesrecht, in 1805 -07 Engeland in rep en roer bracht, zich niet eveneens op Amerika ? Ontleende ook hij niet aan dat land der democratie bij uitnemendheid de krachtigste drangredenen om het kiesrecht uit te breiden ? De belangstellende lezer zie, er zijn hoofd stuk over de extension of the suffrage !) maar eens op na Welnu, eveneens als ten vorigen jare in de gespannen dagen der ontbinding door mij voor de lezers van dit blad een hoofdstuk uit onze eigen geschiedenis werd opppge=lagen, om aan te, dringen op /,oo ruim mogelijke uitbreiding van bet kiesrecht 2) ; zoo moest mij ook onlangs voor datzelfde si reven Ame rika dienen. In een tijdsgewricht, als waarin ons staatskundig leven zich thans bevindt. kan er, dunkt mij. niet genoeg op het beginsel van alle democratie gewezen worden. In hoever het voor ons land noodzakelijk zijn zal, staatsinmenging loe te, passen .-,). moet, bovenal de toekomst leeren ; voorshands moet het democratisch beginsel van zeer uil gebreid kiesrecht vaststaan, als nieuwe grondwet van den staat, voor nu-n verder op dat fundament met vrucht zal kunnen voortbouwen. Het over het, hoofd zien van die primor diale waarheid is hetgeen ik der Liberale TTnie verweet. Zij wil vruchten doen rijpen aan een b lom. die nog mo"t worden geplant. Dat is haar looi-c'ie fout. die d.'arbij voor den nadenkenden burger den schijn heeft van ondemocral Wi te zijn Uitbreid'nj' van kiesrecht is, principieel genomen, nhdiealio van gezag Het handhaven vai' dut. g'"/ng, hoe aangenaam en streelend ook voor het gevoel van eigen hefeokonis. is in sfr'id met bet beginsel van di" uiihreidim'. Daarom van w"lhe 7,!i<le ook de ('undanie'teele wet van alle ware demo,M ??! '?? in haar groot" beteo!;"r,i- kan wor ii n ivïn ,?';,.n welij1-1 gemaakt, tracht ik in on fc dagen, nu hel 7\'i dt rlandsche volk op een tv." -:?: '!??; van zijn p«l't'eke l"vr>. -.iaat. da-u me l ? ''.? goede zaak 'e die,-en. lï"l i^ mi oov r~- . ; i:;/ of' de stro'ining d<T Fransehe revolutie, o!' die over den A tlanti-ehi n O.'eaao du; b"d onzer wedergeboorte ons brengt. Il yoo vij slechts goed worden oiidergedo-iipee1 en ors volksleven er d >or vernieuwd en vcrjnnvd wor i t. Men vergunne mij dan ook om d >.. prak tisch doel (i-etrou.v Ie blijven, dil ar(i'-:ii, 'e mijner zelfYenvering g ?sehrovo'i. te einü/en met een beeld, noch aan Amerika noen aan Frankrijk ontleend, maar aan Fii;.' iar'ei ; een beeld dat, krachtiger dan all" re.l.-neoringen b"\vij.«"n kan. d,u, het op dit o ijfublik alleen aanko'iii. op d.> principieel,'V u o sic van de uilbrei'iiog van het kiesivel'i Wil ook daarom de Ainxlfi'',''ini/iti'r mi; een hyperdemocraat en het Vaderland rnij een iiarNtochtelijk democraat hoden, wat deert mij de poging o'ii mij nvt zulke quablrMties <e bezoedelen, zoo ik slechts overtuigd b"!!, dut, ik consequenter en pvincipieeler de Noderlandseho democratie daarmede dien? Wat leert ons de geschiedenis van de kies.rechthervorming van Engeland in d" jaren l'Sliii en 1^'ii '' (iladsione was na de mis lukking op 2i! Juni 1^1)0 afgetreden. Zijn pogingen, orn hel ki<verscorps mei i Ou no;i man te vermeerderen, waren af'gestnii op de tegen kanting der conservatieven. De/.o kwamen toen onder lord Derby en Disraeli uan het bestuur. En wat, geschiedde:' Een veel ra dicaler kieswet d >or Disraeli voorgesteld, hoewel door Derby een sprong in het duistere genoemd, werd in \^<<ïaangenomen. Wa'ir aan was dat toe te schrijven ? Het volk had niet. stil gezeten: na ( ihHstone's val duurde de beweging voort. < )p 2->?2") Juli had de stormachtige meeting in het Hydepark plaats 1) ('li!i])t. VIII van zijn werk: ('onsidorations on representative K'ivernnient. ?Ji Zie WeelMiil van 5 April isül: -Do poli tieke crisis in liet licht der geschiedenis". ,'!) Dwaasheid ware liet staatsonlhoadhu; :ils ideaal voor te houden. In volstroktun zin doet Thompson dit zelfs voor Amerika niet (hlz. 1i".i). och komt hot mij voor, dat gedachten als hij op hlz. 1^0 en IL':* uitspreekt, ook hier wol kunnen overwogen worden. 1) Wetenschappelijk zeker een vruchtbaar punt van onderzoek. De hoer Lotsy duido mij echter niet euvel, hem hoon to wijzen naar de Introduction van Tocqueville's werk over de Ameri kaansche democratie, die genoegzaam leert, dat deze autoriteit zoowel de Amerikaansclie als de Europeesche democratie uit dezelfde bron afleidt. en tot het einde van het jaar herhaalde zich die beweging van stad tot stad. Is het nog noodig met zoovele woorden de toepas sing te maken op ons land ? Waren en werden de geesten ook hier door de leiders wakker gehouden op het groote punt, ook onze tegenwoordige regeering zou daarmede hebben moeten rekening houden ; en mis schien ware er een kieswet door haar aan geboden, weinig van die van Tak verschil lende. Maar thans ? ? DR. NIJHOFF. China en Jiipan. De val van Wei-Hai-Wei, het tweede en laatste groote maritime arsenaal in het noorden van het Hemelsche Kijk, is blijk baar slechts eene quaestie van enkele dagen en zal wellicht, als het Weekblad onder de oogen zijner lezers komt, reeds een voldon gen feit zijn. De Japanners weten precies wat zij willen, en wat meer is, zij voeren hunne plannen uit met eene nauwkeurigheid, die aan het wonderbaarlijke grenst. Op den dag af hebben zij voorspeld, wanneer PortArthur in hun bezit zou zijn, en de voor spelling is uitgekomen. Zijn de beide groote arsenalen in de handen der Japanners, dan zijn deze meester van de golf' van Petchili. Daarenboven bevindt zich de Ohiueesehe vloot, juist in deze wateren, en zal dus, ver stoken van elk steunpunt, haar lot niet kunnen ontgaan. Tegelijker tijd rukken twee Japansche legers uit het noorden tegen de hoofdstad Peking op. Gold het een ander land dan China, dan zou ongetwijfeld de bevolking, verbitterd en ontmoedigd door eene onafgebroken reeks van nederlagen, welke een treurg getuigenis afleggen van de onbekwaamheid der legeraanvoerders en van de onbruikbaarbeid deitroepen, ernstig in verzet komen tegen de onverklaarbare inertie der regeering. Maar China i-i te vergelijken met die lagere orga ? ni>me, die van verminkingen en verwondin gen, welke voor hoogrre organismen doodelijk zouden zijn. niets schijnen te gevoelen, en die op de sterkste prikksls zoo goed als niet reageeren. Twee jaren na den oorlog van 1^'i.1). die met de inne'iiing van Peking door t\" Knge!-ehe en Fian^ch" troepen eindigde, was in de binnenlanden van China nog niets van dezen worslel-trijd be.ke.:id. De hoogere ,'imbiennren zullen er waarschijnlijk wel wat lul ?n geweten, maai' zij aeot'.en het verkieslijk, lier, volk in onweiendheiii ie lalen. Na'uurlijk moe^t er g"!d zijn o-n de oo; !ogs(!?' < 'ainees i- ZOO ?singon van a'lerlei niet eens ,:l l, ' o en l lm-.-r vv-iagt, w;',a;' g.'.-Mnrhi va-l"n nriaistaf g"hi gen nio"i diei,en. En waar de i;,i gvo<,i-fe gedeelte bet-iaa.n uit landlo ijv.-rs e;, vagebonden. di« voor den dienst /.i;,! gepre;-t is een e opruiming van eilelijko (];H. ad:-"lalii>g voor de ovet bevolking, en U'V<-ns ("?n middel om daarnil nulteloo/.e en gevaar!';!:o elementen Ie doen verdwijnen. Soms zon men in ver/;o"king komen om :::i'i te nemen, dat do regeering te Peking zelve niel weet, wat, er op hel oorlog-terrein voorvalt. Toen cenig" maaoden geh'dea de, heer Deiring naar Japan werd gezonden om vrodesondei handelingen aan Ie ksioopen, was. n:ei\ te Tokio niet we'm'g onlstemd over de omstandigheid, dat deze moeieliike (|:iaesfio moeM worden behandeld met e,-n umi '^ge schikt Etiropooseh ambtenaar, maar men verwaeh'le all hans, dat de he"r Deiring van behoorlijke volmaebten voorzien zou >:ijn. En wat bleek nu? De heer Deiring kou niets anders vertoonen dan een brief van den onder-koning L;-ITving-Cha.ng aan -21111 goeden vriend graaf' Ito" i'lcn Japanschen premier), waarin do^en laatMen onder het oog werd gebrachl, dat, de oorlog zoo nood lottig was voor Japan, en dal het daarom beier zou zijn. er een einde aan t; maken! EM nu, na een gam-ehe reeks van overwin ningen, door de Japan-<che troepen behaald, worden weder vredesonderhandelingen aan geknoopt. Dezen keer zijn het een paar Cninoesche vnandari|iien, die met de taak belast zijn, om eene. zoo mogelijk, onmiddellijke staking der vijandelijkheden Ie bespreken. De Japanners antwoorden, dat zij dit niet kunnen doen, zonder eerst de volnvichlen uil te wisselen. Wederom blijkt het, dal de volmach ten der Caineezon niets beteekenen; de gezan ten van den keizer zijn niet bevoegd tot het nemen van een enkel belangrijk besluit, zonder eerst over elk punt. het oordeel hun ner regeering Ie hebben gevraagd. Xat,uurlijk hellen de Japanners dadelijk de zitting op, en geven den ('hineezen te verstaan, dat zij het best zullen doen met dadelijk af te reizen, dat de boot, voor hen gereed ligt, en dat, zoolang zij zich op Japansch grondgebied bevinden, voor hunne veiligheid zal worden gezorgd. Op deze wijze hebben de Chinee zen het alleen aan ziehzeJven te wijten, wan neer de Japanners ook het laatste nummer van hun programma uitvoeren, en te Peking aan do Chineezen de vredesvoorwaarden ko men voorschrijven. Dat die voorwaarden in dien tusschentijd niet gunstiger zullen worden, ligt voor de hand. Sir Edwin Arnold, de bekende Engelsche dichter en oriëntalist, die jaren lang in Japan heeft gewoond en nog steeds met de regeering aldaar betrekkingen onderhoudt, noemt als minimum der door Japan te stel len voorwaarden de volgende punten op: lo. een onbetwist protectoraat van Japan over Korea; 2o. een voor de Japansche producten gunstig handelstraktaat; 3o. terug gave der door Japan gemaakte oorlogskosten en daarenboven een schadeloosstelling van vijftig millioen pond sterling; 4o. als onder pand voor de behoorlijke vervulling dezer voorwaarden de tijdelijke bezetting van PortArthur en Wei-Hai-Wei door Japan, en eindelijk afstand aan Japan van het eiland Formosa en van een deel van Mandschoerije. Het is niet te verwachten, dat China deze voorwaarden goedschiks zal aannemen, en dus zal de oorlog nog wel eenigen tijd worden voortgezet. Uit Shanghai (dus uit Engelsche, voor de Chineezen zeer gunstige bron) wordt geseind, dat de onderkoning Liu in Mandschoerije een nieuw leger van 40.000 tot 50.01)0 man heeft bijeengebracht, waarmede hij de Japmners zal tegenhouden op hun tocht naar Peking. Mogelijk zijn die, cijfers juist; maar de berichtgever te Shanghai is genoodzaakt er bij op te merken, dat van die gansene, legermacht hoogstens 5()ou man goed gewapend zijn, daar de Japanners in de verschillende veldslagen b'pia al de moderne vuurwapenen hebben bui'gemaakt over welke her, ('nineesche leger kon beschikken. Sir Edwin Arnold verdedigt in het Engelsen Tijdschrift Tl/e Minxler de stelling, dat de overwinningen der Japanners een zegen zul len zijn zoowel voor de Europeesche natiën. als voor het Oosten. ;>l)e triomf van .Japan verkondigt, met de stem eener bazuin, hoe de natiën afhangen van hun innerlijk na tionaal leven, evtn'lls het individu afhangt van zijn persoonlijke vitaliteit. Hef stelsel, waaronder China lot stagnatie is gekomen, was op h"dekte wijze noodlottig voor vaderlandsli'.-file. loyaliteit, vertrouwen, mannelijk heid, ji/i'i,'/- Ktiii'ii en persoonlijke /elfeerbiediging. In Japan daarentegen hebben deze deugden, die sedert eeuwen in den n:\nonalen bodem geworteld waren, nooit opgehouden te bloeien en de vruchten te dragen, wel ke de ui*komst zijn van eene werkelijke, h' epiiheuf e der beste nwoorer ver ;:>ehriIn (''ijiicesche bhiden lezen wij jii'iimoi lijke m-'de'leelingen omtrent oMikoopb.iarlüi.l verilui>teriiig (-n plirM verzuim, t"r-vij! de tucht <-r i< vt rvni'g'-i) door h,-l terrorlsi wreedheid. \ec:u het eersie. het. Jaj),'in-:ohe nieuw-blad over den t'-gs d'gen veldtocht. «M- hand. en ge zuh ??lag"U in vindon van parliculieiv i pannen zich te huis in. om n !c bereiden voor hare va i; kere bevolking eener stad m Ebmie eenstemmig bel gebrirk van fondsen bij een te brengen, i.en in 's'iirna n. D. ?zich teneinde fien lo zeirl-.'n naar de rei:im i'. 'nc andere stad in Foei be.-loot,. zich v onthouden, tot volledig zou zijn; hel op geld werd naar g, 't leger g het drinken van s--il;i. ie overivrn.ing van Japin b ,-spa irle D' dorpe ngen van Sciiizuoka togen gezamenlijk naar den top van den Foeji San. om te bidden voor hel. geluk «ie: Jap uisehe wapenen, l u ''Ou woord, hel gansene land, van den keizer lot den laag-len iit:i*n!;n is vereenig/1 door don grootcn hartklop dor nationale inspanning, en het, gevolg is güweost, dat de onmetelijke, logge, or.gelede ma-sa der Chme.ese.he macht is neuerge.vorp'üi voor de vlag van Japan, gelijk de lijstlialmen voor de sikkel vanden oogsler.'' liet is do oude historie van D.U'id en Goliath. -Toen Goliath David zag, zoo ver achtte hi met den Flüstijn is af'geloopen. e,!n." Maar men weet, hoe het Sociale aa ga ey iiiiiiiiiiiiiiMiiiniitinit De Vrouw in Staat en 11. Ook in de p rak tij k waren de uitkomsten der beweging geeuzins onbevredigend. De Minister van Waterstaat, die scheen om te gaan met het plan om de gehuwde vrouwe lijke ambtenaren bij post en telegrafie zoo weinig mogelijk, allhans slechts in inférieure betrekkingen, te handhaven, moest dil, voor nemen (in de kwestie van het verlof' van Mevr. Ee Grand-Goudschaal) door den drang der publieke opinie laten varen ; verschillende bon den en vereenigingen, bijv- deNed. Vereen, tot afschaffing van sterken drank, namsn vrouwen

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl