Historisch Archief 1877-1940
No. 920
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
trachten ter beschikking heeft. Het voordeel
daarvan is, dat, evenals bij de vroegere soupers,
de tooneel- en concert-artisten hun medewerking
kunnen verleenen, zonder met hun avond-enga
gement in botsing te komen. Bij de beide soorten
van five o'clocks houden de dames haar hoeden
op, en de heeren zijn niet in rok; de vrouw des
tui?es is in tea-gown, en haar helpsters, zusters,
nichtjes, die de honneurs helpen waarnemen, in
ochtend-visitetoilet. De heer des huizes is soms
zoo beleefd, de recepties van zijn vrouw bij te
?wonen. De bezoeksters laten haar mantels, als
die groot zijn, in de antichambre, als ze klein
?ijn, houden ze ze aan. De heeren geven bij de
gevraagde matinees hun hoed en stok af, bij de
gewone recepties nemen zij beiden mede.
Op de five o'clock dient men dan niet enkel
the»1, maar ook chocolade, punch, sherry, port,
enz., ijs, limonade en sorbets, gebakjes, beschuit
jes en bonbons, geconfijte vruchten en geleien,
sandwiches en zout gebak; alles intusschen zon
der omslag, als terloops, hetzij dat de gastvrouw
zich door kennissen laat helpen, hetzij dat men
in een hoek een buffet met een bediende instal
leert en de gasten zich daar zelf gaan bedienen.
*
* *
Carlyle of een ander geleerd en onaesthetisch
mensch heeft gezegd : »de beste geur is geen geur."
Zoo zou men, omdat er leelijke kleuren en akelige
geluiden zyn, kunnen decreteeren: »het beste
geluid is geen geluid", »de beste kleur is geen
kleur", met voorbijgang van Rubens en Beethoven.
Er komt bij, dat »geen geur" een onmogelijkheid
is; ieder deel van de aarde, ieder huis, ieder
mensch heeft zijn eigenaardigen geur; het Oosten
heeft zijn eigenaardigen geur, de Chineesche kust
ruikt men een uur ver in zee (een mengsel van
?wierook en oude opium) en niet al die eigen
geuren, zelfs de menschgeuren, zijn zoo leelijk
als vele Hollandsche dames beweren. Bonne sant
s.nt bon, zeide een Fransch philosoof.
Maar niet alle menschen zijn tevreden met
bun eigen geur en dien van hun gezonde natuur
gen ooten ; velen vinden het een genot, hun ze
nuwen met wat bloemen- of specerijengeur te
prikkelen. In het apprecieeren daarvan zijn de
menschen zeer verschillend. Kardinaal Mazarin
vond den geur van een rozeknop te sterk voor
z\jn zenuwen; de geur van sommige moderne par
fums is voor menigeen's gestel te kras. Maar
tusschen niets en white rose is de afstand groot;
een feit is het, dat bij sommige persoonlijkheden
?een lichte, niet opmerkelijke maar onafscheidelijke
geur behoort, en zij wel doen, zich er een te
kiezen, die hun atmosfeer helpt volmaken. Heeft
men zulk een geur gevonden, die geheel vol
doet, dan houde men er zich bij en gebruike
nooit een ander. Men moet zich daarbij vooral
?wachten voor goedkoope odeurs; deze hebben
vooreerst het nadeel, dat zij kort na het gebruik
oudbakken worden, en nog een ander. Om de
meeste odeurs te fixeeren namelijk, is muskus
noodig, en het verscbil tusschen dure en goed
koope odeurs zit juist in de qualiteit van deze
muskus, die achterblijft, wanneer de
bloemen?essences reeds lang vervlogen zijn.
Waar men zich voor moet wachten, is, gelijk
wij onlangs uit de harmonieleer der Yransche
parfumeurs aantoonden, vooral het vermengen
van geuren. Daarom ook is het zoo goed zich
bij n zachte odeur te houden, rose, heliotrope
Tnlann, lilas blanc, muguet, new mown hay, violette
de Parme ; deze blijven voldoen. De sterkere en
samengestelde geuren daarentegen, yhlang- yhlang,
jockey-club, Ess-bonquet, frangipani. peau
d'Espagne, Ghypre, Kananga, opoponax, en de latere,
fleur des orkidées, oryza, cuir de llussie,
bou?quet toreador, mogen een oogenblik behagen, op
den duur voldoen zij niet.
*
* *
De volksmeening wil altoos met groote voor
rechten het een of ander groot ongeluk
veriiiiiiiiiimmin
5de Jaargang. 10 Februari 18P5.
Redacteur RUD. J. LOMAN.
Adres: Myra Lodge 49 Deronda Road, Herne Hill,
Londen S. E.
Verzoeke alle medeileelingen, deze rubriek
betreffende, aan bovenstaand adres te richten.
fll:lllllllllU1IIIIIIIIIHIIII!l1IIIIIIIMIIIII11llllllll!IIIIIHIIIIIII
MIIIII1IIII1IMIII
CORRESPONDENTIE.
E M. te D. Indien beide partijen gedwongen zij»
hun zetten te herhalen wordt de partij n miso be
schouwd. Herhaalt een der spelers zijn zetten (of
serie zetten driemaal, dan kan de tegenpartij 't spel
remise verklaren.
J. J. K. te A. Vriei delijlt dank voor tegemoetko
ming. De schuld lag bij onx.
Dr. B. M. te 's-H. Uw kaait was eerst 6' nuf X.
uit den Haag verzonden, dus veel te hint.
A. Wijbrands. Jleld ons s.v. p. waai op uw kous is
gevdllei .
J. J. S. te B. Indien de partijen mooi zijn zuil ik
ze uitspelen.
CORRESI'ONDENTIEWEDSTRIJD.
Derde zet van Wit.
l!
?v
8
4
5
7
8:
»*'
A
R cl
R et
R bó
c3
f3
P f3
P e'>:
R b5
R bó
B
R c4
R b5
P c3
C
d4
(U
P 13
R cl
P 13
d3
D c2
R bf>
c3
R (.'l
I)
R cl
R bó
R b«
P c3
e5
R b5
R cl
R c4
li bó
P
ei>P c3
R b
1) (U
R c4
F
R 1)5
<U
R t-4
R c4
(14
P f»
R b5
J' f3
P «3
c5
Uiterlijke termijn voor verzending der zetten Maan
dag laatste lichting.
2de zet van Zwart in A 7 P fG, in A9 P c6, in E l
<35, in E5 P fri, in l 4 P c6.
De plaats van den heer Fles wordt ingenomen
door den heer C. Gorter te Krommenie. De overige
deelnemers in B worden verzocht zoo spoedig moge
lijk door part. corresp. de schade met den heer
eenigen. Zoo gaat de legende, dat baron Albert
von Rothschild te Weenen eene dochter zou
hebben die een monster zou zijn. Eerst werd
gesproken van een driedubbelen bult, later van
een ongeneeslijke melaatschheid ; nu heet het dat
het arme kind een doodskop" zou hebben en
daarom of om een andere reden steeds een
masker zou dragen. Dat de legende ver verspreid
is. blijkt uit de tallooze brieven die de familie
dagelijks ontvangt, deels persoonlijke aanzoeken
van pretendenten die zweren, het meisje door
hartelijke liefde en goede verzorging het leven
aangenaam te zullen maken, deels van kwak
zalvers, hypnotiseurs of eenvoudige lieden, die
allerlei middelen tegen de bewuste kwalen aan
prijzen. Eenigen willen zelf komen, anderen hun
onfeilbare middelen of hun mooie maskers inzen
den, maar allen willen voorschot hebben. Sommi
gen ook bieden alleen gebeden en pelgrimstochten
aan, alles tegen billijke vergoeding.
Nu is het waar, dat baron Albert een dochter
heeft; zij is intusschen kaarsrecht, volkomen ge
zond en blozend van gelaat; tegen de
huwelijkscandidaten heeft zij nog n bezwaar: zij is pas
acht jaar oud.
* *
*
Een van de »Farola" recepten, dat wij durven
aanbevelen is de »gebakken pudding" (baked
custard), die ook buiten op de potjes vermeld
staat. Het is als volgt: 2l/4 ons farola aanmaken
met een V* liter melk. Verwarm l liter melk
tot dicht bij kookpunt en voeg er de aangemaakte
farola bij. Vermeng % ons (beter l ons) boter,
?"/i ons (beter IVg ons) suiker, wat geraspte
citroenschil en 4 goed geklopte eieren. Bak ge
durende een half uur in een matigen oven.
Het is eenigzins «soufflé", men moet dus op
passen dat met het afnemen en binnenbrengen
der timbale, de pudding geen tocht vat en
neerslaat. Om er variatie in te brengen, kan
men op den bodem van den vorm gestoofde
peren of andere vruchten leggen.
*
* *
Gemberbier is, gelijk men weet, in Engeland
een zeer geliefkoosde drank; hij geldt als ge
zond, opwekkend, verfrisschend en smakelijk. Er
zijn verschillende recepten van, en deze worden,
daar de families buiten hem zelf maken, in booge
waa<de gehouden. Een der beste is dit:
Neem 30 gram goode gember (niet gecoMljt,
de gember der drogisten en apothekers), stamp
of breek ze tijn; 500 gram witte suiker; 50 gram
peterseliewortel, 5 gram cremor tartari en twee
citroenen, in schijven gesneden. Plaats alles in
een Keulschen pot, en giet er 5 liter kokend
water op, bedek den pot en schud of roer, tot
de temperatuur op .'ï.ïa 40 graden (cels.) ge
daald is. Voeg er dan 50 gram gist bij, en
plaats den pot op een matig koele plaats, opdat
de gisting plaats vindt. Na :?4 uur zeeft men
door een lap fianel, laat nog een paar dagen
gisten, zeeft nog eens en doet den drank in
tlesschen, De kurken worden met touwtjes vast
gemaakt en er springen wel eens een paar tles
schen; het is de Engelsche champagne.
E-e.
na
iiiiiiiiiiiiiiiiiin
Die Duelen flcr onfle Meren.
Volgens een oude wet, welke reeds lang voor
de middeleouwen bestond, moest elke vrije man
weerbaar zijn. Paar nu de poorters der stede
vrije mannen waren, zoo was elk poorter
gedwonGorter in te halen. De heer G. zen'ie zijn 1ste zetten
in B 6 en B 7 aan J. J. Speet Breda (G) rn P. de
Wan, Heeiestraat H Iversum (7) Eerste zet vau Wit
in B l ia P f8 (A. Klet]kuians, Amsterdam), in B
is b 4 (L. H Deelman, Groningen),
Oe plaats van den heer Onnen wordt ingenomen
door den heer S Gazan 'o Den IleHer (Molenstraat
61). De heer G. zende zijn 1ste zet D 9 aan G
Ifalbertr-nia te Beeisterzwaag en in D U aan IL G
Heedeis, Gera d Doustraat Am-<t r.lam. M-n halo de
achterstallige zetten z^o spoedig mogelijk in!
De heeren Kleinhoonte te Arnhem in D 2 en /ier,
Spui te 's-Hage, in D U spelen beide a's Ie zet el.
Van «Clarus" te Utrecht.
Vervaardigd voor don probleemwedstrijd van
't Weekblad.
No. '274. Mat in drie (:>) zetten.
8
a b c d e t' g h
Wil: K cl. D d8. K c7 en cS, P e C en g4; 1)3,
b-i. cC en s2 = 10.
Zwart: K el, B hl, P hl; al, bG, e5 en . 7 = 7.
Vi'ij vu'zoelien nllr. oplosners punten aan de
pvobleii^en toe te kennen, l ~ onberispelijk, 8 = nuoi,
2 ~ goed, l = middelmatig, l = slecht.
Aan de tot dusver ver.-eiienen problemen werden
de volgende punten toetckend: No. 270 ('. Ham)
G A. C. 2, v. W. te U 3, R-e-ids 2, v. \Vi]hn l,
Wara-Atti 2. Wieling 2, C l» t ai 2. Gemiddeld c r, f e r 2 ,
No. 271 (Kui.jers) Wara-Atti 3. lu 't geheel 20 pun
ten door 7 oplossers = 2%.
gen »harnasch ende weer" te hebben, en hij die
zich niet te weer kon stellen werd voor een
onnuttig en onbekwaam poorter gehouden. Deze
verordening en zeker ook deze minder vriende
lijke betiteling maakten nu dat een ieder zorg
droeg een »bequaem poorter" te zyn, waartoe
men zich tot een gilde vereenigde.
Amsterdam, dat in 1300 door Guy van Hene
gouwen, Bisschop van Utrecht, tot een stad ver
heven was, bezat reeds in 1ÏS42 zijn
Schuttersgilde met zijn Doelen. De Doelen was een open
hof met een gildehuis, waar men zich bijna da
gelijks niet alleen oefende in den wapenhandel
met het schieten naar een zeker aangeduid doel,
ten einde «vaster in haer schieten te syn",
maar waar men ook bijeenkwam om onderling
»kennisse ende vrundscap" te maken. De oudste
Doelen hier ter stede dagteekent van voor 1;>!)4,
toen door »die Scutteren" een nieuwe Doelen
werd opgericht. De plaats waar eerstgenoemde
gestaan heeft, is onbekend. Zeker is het,
dat hij gelegen was binnen de stadswallen ,
en dat hij omstreeks 1;!94 verlegd werd naar
»die uyterste graft", dat wil zeggen in
hedendaagsch Amsterdamsch naar den Oudezijds Achter
burgwal, begrensd door de Prinsenhofsteeg tot
een eind voorbij de straat, welke nu nog van
ouds den naam van Oude Doelenstraat heeft be
waard. In het midden der l Ge eeuw werd ook
deze Doelen verplaatst en met opstal en erven
verkocht en gesloopt. Dwars door den Hof, waar
zoo menigwerf met den voetboog naar den pape
gaai geschoten was, werd een straat aangelegd,
de tegenwoordige Oude Doelenstraat; en het
>Gildehuys", waar men jaarlijks op SintJorisdag
feestelijk bijeen kwam om het rekenmaal te hou
den, weid gesloopt en verbouwd.
Door een toeval, met een vriend op armen
bezoek zijnde, ontdekte ik onlangs nog een
overblijfsel van »die Duelen der oude Scutteren",
eu ik vermeen den liefhebbers van
Oud-Amstelredamme van dienst te zijn door hen uit te
noodigen met mij in den geest eene kleine wan
deling te maken naar de Oude Doelenstraat.
/.eker hebben wij honderde malen die straat
doorkruist, zonder ooit te denken dat daar aan
de zuidzijde, achter oen nieuw opgetrokken
gevel, een stuk Oud-Amsterdam bewaard wordt.
Wij houden stand voor het koffiehuis, dat tot
opschrift heeft »V;in o:;ds de Oude Doelen." Na
verlof gevraagd te hebben aan de vriendelijke
eigenaresse, beklimmen wij een echt
Amsterdamschen steilen trap, welke onmiddellijk van de
straat toegang tot de bovenwoningen (.erft. Ver
rassend is bet echter als wij onzen klim gemaakt
hebben. Wij zien voor ons twee boven elkander
gelegen groote zalen, welke echter om ze produc
tief te maken verdeeld zijn in een aantal van
hout getimmerde woningen voor »die kleijne
l «ij d en" Beide zalen loopen uit in oen van
baksteen uit den grond opgetrokken toren van
omstreeks twee en een halven meter middcUijn,
welke met zijn vensterkens thans uitzicht geeft
op daken en een open plaats. Deze plaats, nog
gftnoeiiul het, Hof, is te bereiken in de
l'rinsenbofsteeg, door een oude poort, waarin het jaar
IfiliO gegritt'eld staat
De zalen zijn kaal en naakt. De eikenhouten
lambriseeringen en de ver vooruitspringende
schouwen zijn verdwenen, alleen de zware eiken
houten moerbalken, welke door gebeeldhouwde
karlieels gedragen worden, doen ons aan lang
vervlogen tijden herinneren. Op eiken karbeel is
in de benedenste zaal beurtelings een monnik of
een non uitgehouwen, in staande houding met
een boek in de hand. Hoe die vertegenwoordigers
van het ernstige en rustige leven verzeild zijn
geraakt te midden va1! het woelig leven der
-oude Scutteren" is nog een raadsel. \Vol zegt
de geschiedenis dat in 1414 Let S. ('aecilia
convent, dat vlak aan don Doelen grensde, aan
>die Oudermans der oude Scutteren ' een ert ver
pachtte, doch nergens vond ik welke redenen
Oplossing van Xo. 272 (v. Ham) l b7 enz.
Opgelost door Zier te 's Hage, Ciarus te Utrecht
il), v. Woeldereu tn lioiterdam (3', v Wijhe te Zwolle
(2), W. v. EI. te Delfi. (3i, C, v. S-.vieten te 's-llage
(il), ll-eders te Amsterdam (2', Hi.oftman te
Beetsterzwaag (3), G. A. C. te Parijü(2', H. Mendts da
Costa te Auifterdam (2j, Wieli g te Groningen (2),
Wara-Atti te 's H:"ge (2), J. Schoonbeek te Weiwerd
2r> pu ter,, 11 oplosseis =^ 21',,. No. 270 behaal ie
i u* 2, No. 271 2'': en No. 272 2"n punten.
lieounleclingen van No. 272 ^'t, Vlekje, dat rp
K c5, P mat g et't op t'5 of cl, is onbeduidend, maar
van de 7 niat^tanden zijn er l door P cl, daarom
nii-t hoogste aantal punten." v. W. te 11.
,.De aardige matstelli g na l - K d7 wordt be
dorven door den t-ivialen Isten zet." ..Cla'us" te U.
De sleutel is fraai en enkele ruat tellingen zijn
prachtig. Jammer dat in l varianten 't zelf Ie stuk
ruat geeft." W. v. li. to D.
Pas assez de variantes." G. A. C.
TUT DE SCHAAKWERELD.
Ken 15 al U'ovlii gen van 't Gymnasium en H. B. K.
te Arnhem h'-bben et-n scbaak.'iub opgericht. Deieden
hebban tien bond^secrc'aris om vergunning gev, a^gd
de club naar hem te ni'igen noemen, waar de heer
v. Lennep i;atnnr ijk niets op tegen bad.
Do Arnh'Mii'-ch" schaakvereeniging vcrgadeit tegen
woordig in de l'n/rr llnijiilf , iles /utei dagavonds.
Si/haakliofhebbers zijn steeds welkom
De soiree in de J/f//-. Oxx ('iitl, te Londen, ter
eeie van 't bezoek van de:i I.urd-Maynr, was een g' oot
succes. De opkomst der leden mei liunno dames was
zei r groot en de beide sranees Hoprn KOIM! van
stapel. T» ichmann won 27 iaitijen. \ e l'Hir 1. bij 5
remises. IV Ke'iacteur won l, verloor l b1" l remise.
De séances hadden in hvi-c i aast rikaar gelegen
vertivkken plaats. De club. die nog geen (j jaar bestaat,
telt ihans reeds pi. m. 100 leden!
Uit ll'ist-ngs komt 'l goede bericht, dat na aiioop
der scliaa' feesten terstond voor ? 3 JUI) geterkend is
vorir een internat, tourrooi in Ailg. as. Du preMdetit
en vici'-pracses gaven ieder ' rtlill! Een geschikter
oord vnor {'en schaakwedstrijd dan een badplaats is
mn>'ilijii ^en baar. behoefte aan tVissche lucht wordt
dan meer dan ooit gevoeld.
Do beer Hoffer te Londen publiceerde een
consn!tati''p;r tij. die onlangs te Amsterdam gespeeld
werd. Wij nemen de partij hier over, in de meening
den vpeiers geen o, dienst te bewijzen hen met de
analy-e vau den bekwamen redacteur bekend te ma
ken. De partij is daarenboven zeer de moeitewaard.
bij den bouwmeester hebben voorgezeten om die
ernstige figuren op eiken karbeel uit te beitelen.
De oplossing van dit raadsel is zeker moeilijk
te geven en zij zal wel in het duister gehuld
blijven, want de gebeeldhouwde kloosterlingen
stellen geen patroonheiligen voor daar zij den
nimbus missen; ook het gildehuis was klaarblij
kelijk geen oud verblijf van het genoemd klooster,
daar het een »erf" en geen »huisinge" verpachtte.
Op de oude kaart van Cornelis Anthoniszoon
komt het gebouw in kwestie niet voor, wel op
die van Balthasar Floriszoon Anno 1U52.
Zoude misschien het »Gildehuys der oude
Scutteren" gesloopt en weder opgebouwd zijn
van afbraak uit een of ander onteigend klooster?
Zulks is bijna niet aan te nemen daar de nog
bestaande muren met hunnen, geenclaveerden
toren duidelijk zeggen dat het huis niet is af
gebroken.
BEHXAW) J. M. DE BONT.
liiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniliiiliilliii.iiiiiiiiinii ...... iiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiirriniiiiiiiHi
40 cents per legel.
Decoratieve Inrichtingen.
STIJLMEUBILEERING.
VOS & LE GRAND, Kalverstraat.
in Soep is een
Delicatesse,
volmaakte voedsel voor
Kinderen, Zwakken en
Hersteilenden.
BRUINKOOL-BRIKETTEN
maar neemt vooral
liet goc<*e inerte.
Merk i» in een Uriehoek.
Verkrijgbaar bij Brandstoffen-IIaudelaren.
Geldersche Hammetjes
't gewicht van 3 a 4 Kilo ;i ?0.10 per
Kilo.
GEROOKT RÜNDYLEESCH
voor de Boterham,
stukjes van pi. m, 3 Kilo a /'O.O"1/., per
Kilo.
Franco Rembours.
A. J. DE GRUIJTER,
Deventer.
Magazijn KEI/ERSHOK", Nieinvemlijk 190.
Zij d en s t offen. (i r o >tste sorteering zwarte
en gekleurde, effen, gewerkte en gedamassserde
Zijde, Satijn en Surah. De nieuwste des
sins en kleuren steeds voorhanden.
SCHADE & OLDEMKOTT.
iHiiiiiimiiiniinii
Wit.
Speijer en Jlann.
l e4 <-5
a p f :$ p t-6
3 K 1»5 ;l(i
4 R u4 P f6
5 00 R e 7
6 d4 b.">
De gebruikelijke en
meer correcte voortzet
ting is edi: 7 t~>, P el
SPAAX3CHE PARTIJ.
8 'i'
7
al, l'
dcö:
Beter is
11 b3.
P e4:
r i-o
o-o
8 R b;5
O P c:5
10 K f4
Wit had zijn K raads
heer voorlonpig kunnen
behouden door K d5 te
spo.len.
10 It b7
11 T o I T e(J
12 D (12
II #3 was to verkiezen.
De afruil van 2 niadrfli.
tri:, en 2 paarden is voor
"NYït onvooi'dtitlig.
1-2 P a5
13 R <15 c(>
14 l', 1)3
R ei zou een pion kos
ten wegens t antwoord
P cl.
14 P 1'4:
l j D f i : di
K) ed6: e.]>.
T adl was hier de zet.
16 K d(J:
17 D d-2
Deslecht-teplaats voor
de dame. Wit had
noeten spelen D t'5, gevolgd
door T adl. Op 17?c
kan dan zonder gevaar
II d5 geschieden.
17 c 5
18 T :idl
Zwart,
Sohlberg en Yijzelaar.
N n dengt 11 d5 niet
wegens IS?bi 19Rb7:,
bc-3: 20 D d5, T LS 21
R cG, T l (> en de raads
heer is verloren.
18 R f3:
19 £f3: P b3:
?20 ab3:
D dl) : dan 20?P dl
l 21 D d.8: (21 D g3 dan
! \ii 22 P hl, P e2 t en
winti P 1'3 : f 22 K hl,
'I' ad8 : met't bes'e spel.
?20 R o7
?21 P et 1> h4
?2-2 P s3 I) f«5
?23 D e3 D c'.i:
'24 bc.",: T iidS
'2?. P c4 R 1)6
i '2(5 T d<5
! Wel zoo sterk wa« b4.
'l wat de kracht van den
;-p-on zou
neulrahseeren. .Mei. goed spel was
de partij n* g best remise*
te houden.
'2(5 T dC,:
?27 P dt>: T d8
?28 T eS f T e8:
?21) P cS; (T,
30 P d(> ;*6
i 31 P cS
De par ij is nu verlo
ren. DM raadsheer is in
dit eindspel meer waard
dan 't paard.
31 R »:>
3-2 P e7 f K 17
? «13 P (15 g5
en Wit verlo^ r ten slotte.
Du heer Huiler breekt do
purti) hier af met de op
merking: It is evident,
that the Black allies ave.
the better generals "
't Noodzakelijk verlies
is o. i. Liet ( pvallend.
(Red.)