Historisch Archief 1877-1940
Na. 921
BB AMSTERDAMMER, WEBEBLAD VOOR NEDERLAND.
11
Ne.d Maagd tot Jolm Jhdl: Weet u wel zeker dat hij gestolen heeft; hebt u zijn verdediger gehoord, is het
ventje gelegenheid gegeven in appèl te gaan....? Och, als u hem eens een tik te veel gaf....
John Buil: Zachte heelmeesters maken stinkende wonden.
De N. Bott. Ct over Fries
Ik ben nog nooit zoo geschrokken als van
morgen. Ik kom beneden om te ontbijten. De
krant ligt naast mijn bord als gewoonlijk.
Wat hier in Rotterdam de krant is bij de
meer nette lui behoef ik niet te zeggen. Ik
snij mijn broodje door en zal beginnen te
lezen Eerst eene oproeping voor de verkiezing
voor.den raad van vandaag. Nu, dat is voor
mij niet noodig. Mijn billet is allang ingevuld
met de zes liberale namen, want ze mogen
nu zeggen, dat er ook wel een paar van de
anderen in den raad mogen, daar krijgen ze
roe niet toe. Mooie boel, je eigen glazen in
te gooien Ik wil zoo verder de krant door
kijken toen mijn vrouw in eens zegt: Je
moet eens lezen wat er uit Friesland in staat,
daar vlak bij je duim. Dat is daar een mooie
boel, hoor. En dan nog wel," verder hoorde
ik haar niet, want ze ging de kamer uit om
de kinderen te helpen.
Ik kijk bij mijn duim en lees:
Het wetsontwerp heeft ten doel de groote
grondbezitters te' diringm ...."
Goeie God, denk ik, daar hel) je 't al. Van
Houten is losgebroken. Daar heb je 't nou;
ik heb 't altijd wel gczeid; op een mooien dag
houdt hij ons allemaal voor den gek. Maar
laat ik doorlezen, laat ik in 's hemels naam
kalm blijven.
»de groote grondbezitters te dwingen
«onbebouwde terreinen te gaan bebouwen,
»hun land in kleinere stukken Ie venleelen
>>en de intensieve cultuur te bevorderen. De
'pachtcontracten worden gewijzigd. Een
ter>mijn is bepaald, waarbinnen de gronden
-verdeeld, verbeterd en in erfpacht gegeven
«moeten worden. Is de eigenaar nalatig, dan
zal de regeering het doen, of de bezittingen
-onteigenen. Een afzonderlijke bepaling ver
hindert den eigenaren onteigening als een
?voordeel te beschouwen."
Ik liet de krant vallen. Verschrikkelijk,
verschrikkelijk ! En zoo'n man heeft de liberale
partij aan haar boezem gekoesterd; aan haar
spits gesteld! »Is de eigenaar nalatig,
dan zal de regeering het doen!" Ga je
gang l En dan die onteigening dat heeft hij
natuurlijk niet vergeten. Z:jn oude stokpaardje.
Ja, dat wil ik wel gelooven dat hij den men
schen geen voordeeltje zal gunnen met die
onteigening. Net iets voor hem. Maar laat ik
nu lezen denk ik, wat Zaaijer te zeggen heeft.
Hij zal hem toch waarachtig wel eens eventjes
op zijn plaats zetten, /aaijer is een eerste
uitsmijter, hoor. En zonder aanzien des
persoons. Van Houten, daar ga je. Je kunt je
matjes wel oprollen.
Ik pak de krant weer op en daar valt mijn
oog op het volgende :
«Hervormingen zijn nooit beproefd en wat
»men ook beweert van den goeden wil der
«eigenaars, i u 't algemeen is daar nooit iets
»van gebleken."
Het begon me te schemeren. Hoort dat nu
nog bij den considerans vnn het wetsontwerp of'
niet? Het moet wel, maar toch, zoo'n taal ...
zou de Rotterdammer dat zelf?... laat ik
gauw verderop kijken.
»Een tegenwerping i-; : Tiet wetsontwerp
?ontneemt den eigenaar liet recht, van te
»conlracteeven zooals hij wil. waardoor de
«individeëele vrijheid te l"or yaat paal. Maar
»is niet elke staatsinmenging eene b<-p"rking
«diir vrijheid V .Moet het welzijn van
: d u i / e n d e n n i <? i h o o g e r s l a a n
»d a n h e l privaat b e l a n g v a n w e
i»n i ge n ? Hier is hel, gel jof ik. eene quaestie
»van de beurs."
Ik stond op en pnakie naar lucht. Drie
keer moest ik de kiimer rondloiipen om wat
lot bedaren te komen. <!"d. G >d ! Z:iaijer
ook al' De reine MM-uili-l ! K MI quaesiie van
de beurs ! Iemands goed recht een (luacstie
van de beurs! 't Is werkelijk of ik een verslag
van een j-ocialistenvergadering las. .longen.
jongen, wat een geschiedenis. Maar ze zijn
er nog niet! Wacht een beetje! Ik zal straks
een briefje aan Mees schrijven, dat hij onmid
dellijk een vergaaring van de kiesvoreeniging
bij mekaar roept. Kr moet een protest komen
van 't heele land. Maar laat ik 't nu uit
lezen ; ik moet toch op de hoogte zijn.
De eigenaar komt onder wetstoezicht.
»Welnu, ik durf beweren, dat de meesten dit
»toezicht noodig hebben, want hunne pachters
»(wat? rentmeesters bedoelt 'i zeker)
exploiiiiimiiniim
«teeren den boer en zelf bekommeren ze zich
«weinig om hun bezit, behalve waar het geldt
-het innen der pacht."
Wat een gniepig verwijt! Wat vreemd
is, is dat hij i L' schrijft. Dat doet een behoor
lijke hoofdredacteur toch niet. En ik heb 't
ook nog nooit van hem gezien. Wat mankeert
hem toch ?
.Samenvattend kan men het ontwerp der
'regeer'mg niet anders dan roemen. Jammer,
? dut d ie ongeliiL'L'ige jioli/ieL' il f behnmhling er
? rrin \<>oln)nj M'tl nitxlrllcit. Men heeft de
grond«beginselen van dit wetsontwerp socialistisch
?genoemd, //,? *.ou xe ccnler meiiscltUe.rcnd
be,*titckn "
Hoe langer hoe mooier' Zaaijer, die de
politiek uitscheldt! En dat: »men heeft"?
Dus er is al iets van bekend geweest? Dat
ik dat niet gehoord heb ! Misschien hadden
we er dan nog een stokje voor kunnen steken....
De boer krijst meer belang iti bet land,
?/.al er zijn kapitaal in steken en dus indirect
-ook den eigenaar bevoordeelen ((ia achter
?mij, satan!) De armoede zal verminderen, de
«veiligheid beter worden, de ontevredenheid
afnemen en de aanleiding voor opstanden
ven l vvijt-.en.''
Jawel, nu nog bangmakerij ook!
?Is de beschuldiging waar, dat de socialisten
in troebel water gevischl hebben en
oecono'/nisehe misstanden aangegrepen hebben om
.beroering voort te brengen, dan is liet zeker,
-flat de/.e regecnng geen beter middel kon
bedenken om hun de wapens uit de handen
"te nemen, veel beter dan hun in massa
pro-oessen aan te doen. L'ings vreed/.a'nen weg
redenen tot ontevredenheid weg te nemen, is
de oplos-ing van de sociale quaestie be
spoedigen."
't Was uit. Ik was verpletterd. Wie had
dat kunnen denken ! Zoo'n complot! Allemaal
afgesproken werk natuurlijk. ><I)eze regeering''
durft de S'ent Ie schrijven. Net of de anderen
van dat zaakje van van Houten geweten
zullen hebben. Net iets voor Rnëll ja!
Maar wat staat nie nu te doen? Negen uur;
laat eens kijken. Als ik nu nog eens even bij
Mees aanloop, tref ik hem misschien nog
thuis. Ik schiet mijn jas aan, slok haastig
mijn laatste reep op met wat thee en wil de
kamer uitgaan. Daar komt mijn vrouw net
binnen, (rut ga je nou al weg?" >;Ja, ik
j moet nog even zorgen, dat er een
vergaa: ring.... een mooie boel, die Enesehe ge
schiedenis." 'O heb je 't gelezen ? .Ia, 't is
j onfatsoenlijk, hoor." Ik kan je zeggen,"
i zeg ik, ik ben er kapot van." Daar begint
ze me te lachen: Nou, laat nou naar je
j kijken. Jij er kapot van! Je bent nog al een
lievertje om daar kapot van te wezen. Jij
had 't we! eens willen zien, denk ik. Jullie
mannen zijn allemaal 't zelfde. Maar ik zeg
dan, dat 'terg onfatsoenlijk is en als ze daar
gtcri eind aan...." Maar mensch," zeg ik,
.wal pr lat je? Wel eens willen zien? Ik
begrijp je niet. }]'ic willen zien?" Wie? De
baaiicomniissarif.sen natuurlijk niet. Maar 't
is een schandaal, dat zeg IL: Een kwam er
uit de tent, die haar onderrok ook had uit
getrokken.... Xou moest dat hier eens wezen
en ik moest er met Betsy zijn heengegaan.
?'t. Kind is zoo dol op wedstrijden. Ik schaamde
me mijn oogeu uit mijn hoofd."
Ik zei geen woord; bevend nam ik de krant
; weer op. Friesland was dan die wet niet
voor Friesland ? /ou 't soms voor Holland
of voor l heele land . . . hemel, mijn eigen
landerijen! Als ze daaraan komen... Een
i blik op het, blad en ik gooi het neer en hol
de deur uit en kijk rechts nog links en ver
geet mijn broek om te slaan en loop door
dik en dun en kom op kantoor en val neer
op een stoel. Kerel, wat scheelt je ? ' roept
mijn broer. Eu nog gekker keek hij, toen ik
niets kon zeggen dan prevelend: -Dus t
was maar op Sicilië. . .' En den heelen dag
ben ik telkens opgesprongen met een schok
en dacht dan ineens : >'t Was maar op Si
cilië..." *)?
Nog nooit ben ik zoo geschrokken als van
morgen.
*l Vgl. de correspondentie uit Rome in,
de A', li Cl. van 12 Febr. 2e blad.