Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER, WEEEBLAD VOOR NEDERLAND.
No. 921
in Beeld exx Solxrift.
(K U NS TI N D U S TR IE).
Van meubelen en sloteen.
Wie onzer werd niet dikwijls getroffen
door de groote vaak niet te overkomen moei
lijkheid, welke ieder verstandig man en iedere
vrouw van smaak hadden te overwinnen,
zoodra zij, zich verheffende boven de banale
dingen des dagelijkschen levens, een tehuis
wilden scheppen, dat beantwoordde n aan
hun behoefte voor comfort n aan hun zin
voor het schoone tevens.
De best onderwezen man van de wereld,
oogenschijnlijk door zijn opleiding daartoe
geroepen, in staat om op gezonde wijze over
een boek te oordeelen, een standbeeld mooi
te vinden, een schilderij te begrijpen en te
verklaren, is, waar het op het inrichten van
zijn tehuis aankomt, bijna even hulpeloos,
als de grootste weetniet. Daar hij boven
dien bewust is van zijn relatieve minder
heid, de hinderpalen kent die hem in den
weg staan, wijl hij vreest de een of andere
dwaling te begaan, die hem allicht bespotte
lijk zou kunnen maken, is hij al zeer ge
lukkig indien hij zijn zorgen kan laden op
de schouders van een ander; kunstenaar, of
kunstindustrieel, dikwijls niet meer dan een
eenvoudig koopman, meer of min met zijn
vak bekend, meer of min bekwaam, is deze
geroepen n plan te ontwerpen om de wo
ning, te meubelen en te decoreeren, waarin
anderen moeten leven, beminnen en sterven.
Dit was in de gouden eeuw der vrije Ne
derlanden geheel anders. De regenten en
rijke kooplieden dier dagen kochten geen
ameublement of meubelstuk, zooals thans,
maar lieten dit vaak naar eigen
teekening of naar die van groote kunstenaars,
door meesters in het vak vervaardi
gen en dit was de oorzaak dat er mees
terstukken uit de werkplaatsen der meubel
makers kwamen, die nu nog de bewondering
van alle opwekken en waarvoor thans schat
ten gelds worden betaald. Wien het gegund
is een blik te slaan in onze oude
Amsterdamsche patricische huizen, waarvan er, he
laas, zoovelen reeds voor kantoorlokalen
worden verhuurd, ziet onmiddelijk welke
meesters de vaderen waren in de kunst om
hun huis te versieren. Zij hadden een staf van
kunstenaars om zich heen, die het niet ver
nederend vonden een plafond te beschilderen
of een schoorsteen te beeldhouwen. Deze
waren artiesten en artisans tevens en wisten,
voorgegaan door den eigenaar, op de pa
tricische woning den stempel van diens leven
en werken te plaatsen.
Wij weten, dat die schoone dagen voorbij
zijn. De man die maanden besteedde om
een Hollandsche kast te beeldhouwen, bestaat
niet meer. De techniek heeft den gewonen
handenarbeid nagenoeg overal verdrongen,
de galvanoplastie verdreef den drijver, de
naaimachine verricht thans het fijnste
naaldwerk en zelfs het ornament wordt gestoken
door de machine. De verdeeling van den
arbeid heeft bovendien op de kunstindustrie
zoo groot een invloed uitgeoefend, dat het
nagenoeg onmogelijk is, dat het genie van
den kunstenaar op n voorwerp geheel haar
stempel drukt.
Er kwam nog iets bij, dat vooral het meu
belmakersvak betrof. De smaak voor de
renaissance in het algemeen en voor de Hol
landsche renaissance in het bijzonder moest,
vijf-en-twintig jaar geleden, nog geboren wor
den. Onze meubelen, voor zoover ze niet
copieën waren van de vormen, die het eerste
keizerrijk ons had nagelaten, hadden volko- j
men geen stijl en zoo hier en daar ziet men
op de verkooping nog wel eens een ameuble
ment opduiken de bekende tête-a-tête met i
zes stoelen en de door de dames vroeger zoo
zeer begeerde bonheur-du-jour dat een
trouwe afspiegeling is van de smakeloosheid,
die in die dagen bij het meubelen van een
huis voorzat.
Dit is nu wel anders geworden; school
gaande bij de vaderen, een voorbeeld ne
mende aan onze Fransche naburen,
waren er meubelmakers in ons land, die i
er naar streefden deze industrie uit haar !
diep verval op te heffen; thans wordt zij,
ook in het buitenland, met eere genoemd
en wanneer men nu zich een te huis wil
inrichten, beantwoordende aan goeden smaak
en comfort, een huis waarin het aangenaam
is te leven en te beminnen, dan is het zoo
moeilijk niet den kunst-industrieel te vinden,
die in het labyrinth van vormen en stijlen
u den weg wijst.
:[: *
*
Het was de heer M. H. F. J a n s e n,
die in 1853 een stoffeerders- en meubelzaak
oprichtte, zoo nederig bij haar debuut, weldra
zich uitbreidende, thans zoo rijk in haar
Het is een mooi groot gebouw van vier ver
diepingen, met een voorgevel van zes en
twintig en een diepte van twee en twintig
meter, en uit een architectonisch oogpunt
vooral wanneer men het doel in het oog
houdt, waarvoor het is opgericht, zeer te
prijzen.
De reusachtige groote spiegelruiten laten van
de straat reeds een groot gedeelte van het maga
zijn aan den beganen grond zien, terwijl men
de fraaie meubelen kan bewonderen, welke
de Werkplaatsen van de heeren Jansen
hebHET MAQAZIJN or UXT £
voorname uiting. De stichter der iirma be
greep terecht hoe oen actief intelligent man
in Nederland er het zijne toe kon doen, om
de industrie der vaderen in haar oude eer
te herstellen. Zijn drie zouen, die thans de
zaak onder de Hrma H. F. J a n s e n &
Zonen drijven, hebben waardig de voet
stappen van hun vader gevolgd.
Bij de oprichting legde de firma zich in
het eerst meer bijzonder toe op stoffeering,
maar sedert zestien jaren maakt zij zelve
meubelen, in alle stijlen en dit met te meer
succes, waar nagenoeg alles, de grondstoffen
natuurlijk uitgezonderd, vanaf het zagen van
het hout, tot het borduren der stoffen, in
hun werkplaatsen geschiedt.
Deze wijze van fabriceeren biedt dat voor
deel aan, dat de firmanten tot in de minste
onderdeelen den gang der fabricatie kunnen
volgen, waardoor niets aan het toeval wordt
overgelaten, terwijl men bij beter tevens
goedkooper arbeid erlangt.
Het nieuwe magazijn op het Spui beslaat on
geveer 000 vierkante meters en is in de plaats
gekomen van eenige oude pakhuizen, die dit
fraaie gedeelte van de stad zeer
ontsierdenben verlaten eii voor de spiegelruiten zijn
geëtaleerd. Wanneer men de groote deur is
binnen getreden, waarboven het koninklijke
wapen aantoont dat de heeren Jansen hof
leveranciers zijn, ziet men onmiddellijk hoe
de vier verdiepingen uit rondloopende gale
rijen bestaan, die door kolommen worden ge
dragen, totdat het oog stuit op het gekleurde
glas, dat het platte dak van het gebouw dekt
en een fraai gedempt bovenlicht laat
doorvallen. Rechts geeft een porti ere toegang
tot een wacht-salon, dat door zijn fraaie
stoffeering en inrichting reeds dadelijk een
voorproef geeft van hetgeen den bezoekers
wacht.
Een breede dubbele trap op den achter
grond van den rez-de-chaussée voert in de
eerste plaats naar den entresol, waarvan wij
een afbeelding geven. Deze is nu juist geen
magazijn, maar een fraai tentoonstellingssalon,
waar de bezoekers zich kunnen overtuigen van
het effect, dat dit of dat genre, deze of gene stijl
van een ameublement of een meubel op hen ma
ken. Een menigte kleinere meubels, gracieuse
luxe-stoeltjes, tafeltjes, damesbureaux, gu
ridons in alle stijlen, en soms ook in geen
anderen stijl dan die der fantaisie, zijn hier
geëtaleerd.
Een verdieping hooger vind t men alle typen
van deftige salonmeubels, eet- en
slaapkamergarnituren, allen in de fabriek van
de heeren Jansen, waarvan wij later een be
schrijving zullen geven, vervaardigd. De derde
verdieping dient voor kleinere meubels, die
hetzij afzonderlijk of te zamen als
saloneet- of slaapkamer-garnituur zijn tentoon
gesteld.
De vierde verdieping is geheel ingericht
voor ruime luchtige werkplaatsen, die onder
de leiding van een der broeders staan. Hier
wordt, door tal van bekwame werksters, alles
vervaardigd wat op de stoffeering betrekking
heeft en worden, hetzij met de hand, hetzij
met de machine, op alle soorten van stoffen,
zijde, satijn, fluweel en peluche, de borduur
werken aangebracht, die naar eigen
teekeningen vervaardigd, zoozeer de aandacht der
mannen van het vak en niet het minst der
dames trekken.
Van het platte dak van het gebouw zagen
wij in de heldere stralen van de winterzon,
geheel Amsterdam aan onze voeten liggen
en heel in de verte de Zuiderzee, wier ijs
en sneeuwmassa's samensmolten met den
gezichteinder.
Een fraaie lift voerde ons snel naar be
neden, ten einde nog een bezoek te brengen
aan het sousterrein, dat onder het geheele
gebouw doorloopt, waarin lange rijen rollea
van de prachtigste tapijten staan gerang
schikt en groote calorifères zorgen voor de
verwarming van alle magazijnen en werk
plaatsen.
Het is niet wel doenlijk een beschrijving
te geven van de ameublementen en meu
bels, welke op de drie verdiepingen en in
het magazijn gelijkvloers het oog treffen.
Wezen wij reeds op de prachtige dubbele
trap met haar draperiën en luxe-meubels,
hier en daar een aangenaam zitje aanbie
dende, in den entresol ontmoetten wij een
salon Louis XIV, geheel van rose-satijn
en geborduurd blauw peluche. Een portière
van dezelfde stof met een sous-portière van
rose-damassé, geeft den toegang; het behang
sel is van een rooskleurige zijde met
blauwpeluchen randen, de stoelen zijn van dezelfde
stof, in het midden staat een
dames-schrijfbureau van citroenhont, afgezet met een
amaranth-kleurig soort van hout. Dit ameu
blement verraadt een bijzonder goeden smaak
en men betreurt het, dat de markiezin er
aan ontbreekt, voor wie het een passende
omgeving zou wezen.
Meer deftig is een klein salon, stijl Louis
XVI. De stoffeering is van zijde en peluche
van de kleur der heliotroop, terwijl de meu
belen van olijf kleurig-groen hout met koper
zijn afgezet.
Zoo zagen we op de derde verdieping een
slaapkamer voor een jong meisje van verlakt
crème-kleurig hout, waarop los en bevallig
fraaie rozen waren geschilderd.
Maar het schoonste is zeker het
salongarnituur in den stijl van den galanten
Koning, dat in een der expositiekasten van
de straat is te zien. Het bestaat uit twee
canapé's, vier fauteuils, vier gewone stoelen,
twee tafels en twee salonmeubels. De grond
stof is palisanderhout, met cuivre vernis
afgezet. De canapé's en de stoelen zijn be
kleed met het kostbare Aubusson, waarop in
allerfraaist naald werk rozen en andere
bloemen zijn geborduurd. De tafels en
salonmeubels zijn met sierlijke arabesken en
bloemen ingelegd. De meubelgordijnen, welke
het salon zullen tooien, waarin dit garnituur
zal worden geplaatst, zijn van gedamasseerde
zijde, in een tint van rose fanée.
Van het oogenblik dat men het magazijn
binnentreedt, ontmoet men trouwens, waar
heen men ook de schreden wendt, een grooten
overvloed van prachtige meubelen, smaakvol
gerangschikt, portières van allerlei stof en
kleuren. Rijke stoffen, elegant gedrapeerd,
gobelins, prachtig geborduurde gordijnen,
' Perzische en Smyrnasche tapijten, bronzen,
tagères en dan die mille riens, welke een
salon of een boudoir zoo gezellig kunnen
i maken.
De groote verdienste van de heeren Jansen