No. 923 DE AMSTERDAMMER, W E E K B D A D VOOR NEDERDAND. in Beeld en. Solxrift. (FABRIEKSWEZEN). Zuivere oplosbare Cacao. het vetgehalte te verminderen bevredigde geenszins wijlen den heer C. J. van Houten, den stichter der beroemde firma zonder bijmenging van vreemde stoffen, niet alleen van het overtollige vet te bevrijden, maar de overblijvende bestanddeelen in zooBij de oude bewoners van Mexico was het, aleer nog een Europeaan den klassieken bodem der Azteken had betreden, reeds een ge bruik om van geroosterde en gestampte cacao bonen, maïsmeel, en vanille een drank te bereiden, dien zij chocolatte noemden. Zooals de kennismaking met de tabak, hebben wij ook die met de chocolade te danken aan de Spanjaar den, welke deze na de verovering van Mexico in Europa invoerden. Zij hielden de berei ding eerst geheim, maar het was zekere Carletti, een burger van Florence, die, na langen tijd in West-Indiëvertoefd te hebben, in 1607 in zijn vaderstad terug kwam, en den eersten stoot gaf aan het vervaardigen van chocolatte op meer uitgebreide schaal. In Lissabon, Genua, Turijn, Marseille en Bayonne verrezen beroemde fabrieken en de ouderen van dagen zullen nog wel herinne ren, wat de naam »Zeeuwsche Chocolade" in ons land beteekende. De cacao-boom (Theobroma Cacao L.), van de familie der Büttneriaceën heeft zijn eigen lijk vaderland in de keerkringslanden van Amerika, maar komt thans ook wel voor in Aziëen Afrika. Evenals de citroen- en de koffieboom staat hij aanhoudend in bloei, zoodat men daarvan twee oogsten kan erlan gen en wel van Februari tot Juni en van Augustus tot December. Deze boom wordt ongeveer 13 M. hoog heeft een rechten stam met grijzen schors. De bladeren, die ruim drie decimeters lang worden, vertoonen zich eerst paars-rood, maar worden later groen. De vrucht is kegelvormig, vuil-citroengeel van kleur, met een roodachtig-bruine scha keering, en is van binnen gevuld met een witachtige brij. De eigenlijke cacao-boon, geelachtig bruin van kleur, is niets anders dan het zaad, dat in rijen geplaatst, zich in het zoetachtig zure moes van den vrucht bevindt. Om haar in den handel te kunnen brengen is de bereiding zeer eenvoudig. Ten einde de kiemen te dooden tracht men een gisting te doen ontstaan, door de boonen eenige dagen in vaten, met steenen bezwaard, te bergen of ook wel ze in den grond te begraven. Daarna worden ze in de zon ge droogd. Het voornaamste bestanddeel der cacao-boonen ongeveer 50 procent is een vette olie, de zoogenaamde cacao-boter; ver volgens bevatten zij eiwit, zetmeel en theobromine, die vermoedelijk de eenigszins bit tere smaak geeft, en als caftVine, maar veel zwakker werkt. Het bleek weldra dat de chocolade een der krachtigste zoo niet het krachtigste voe dingsmiddel was, dat het plantenrijk kon opleveren. Wegens het groot gehalte aan plantaardig vet achtte men echter een voort gezet gebruik voor zwakke magen minder doelmatig. Men trachtte hierin te voorzien door de grondstof der chocolade te vermen- , gen met zetmeel, in den regel stijfsel. Wel werd daardoor het vetgehalte naar verhou ding kleiner, maar aan den anderen kant werd ook de verhouding der overige nuttige bestanddeelen van de cacaoboonen zooveel geringer, en zoowel aan de voedende kracht als aan het aangenaam aroma werd dien tengevolge te veel afbreuk gadaan. Boven dien verkreeg men door zoodanige bijmen ging eerst na lang kooken een chocolade drank, die dan evenwel dik en daardoor in het gebruik minder aangenaam was. Deze gebrekkige oplossing der vraag hoe C. J. VAN HOUTEN. l(!eb. Maart IHOl. Gcstorrcn Mei C. J. van Houten en Zoon te \Veesp, den uitvinder van de heden ten dage in de geheele wereld bekende ';cacao'' Na vele danigen vorm te brengen, dat de cacao haar uitnemend voedende kracht ten volle be hield, en op zeer eenvoudige wijze tot een noemde zijn product, dat den vorm van een fijn verdeeld poeder had, »chocolade-poeder", een naam, die in latere jaren door dien van »V a n H o u t e n ' s cacao'' werd ver vangen, om daardoor nog meer te kennen te geven, dat het fabrikaat alleen de zuivere grondstoffen bevat, welke men in de cacao boon terugvindt, en dat het niet vermengd is, zooals de chocolade, met zetmeel of andere vreemde bestanddeelen. Bij kon. besluit van 4 April 1828 erlangde hij voor den tijd van tien jaren octrooi voor zijn uitvinding, die hij reeds dadelijk tot zulk een volkomenheid had weten te brengen, dat sinds dien tijd niet eenige noemenswaardige verbetering is aan gebracht, zoodat de tegenwoordige Van H o u t e n 's cacao, wel in verpakking maar in geen enkel opzicht wat de hoedanigheid betreft van het oorspronkelijk product van den uitvinder verschilt. Als een curiosum geven we hierachter een afbeelding van de machine van »zestien mannenkracht", die in de eerste dagen der cacaofabrikatie moest dienen om de steenen van de molen in beweging te brengen, die de cacao moesten fijn malen.. De afbeel ding is genomen naar een oude waterverfteeken ing, waarbij de teekenaar (een der in de machine loopende werklieden) zich om de perspectief weinig heeft bekommerd. Hoewel thans over geheel de wereld Van Houten's cacao wordt gedronken, wa ren het vooral Engeland en Duitschland, die het eerst de groote waarde van de uit vinding van Va n Houten hebben erkend. De firma heeft er zich sinds 1R2S op toe gelegd steeds slechts n soort cacao te ver vaardigen, maar dan ook zoo voortreffelijk mogelijk. Dat zij daarin in den loop der jaren in het bijzonder geholpen werd door de reusachtige vorderingen, die de technische wetenschappen maakten, zal straks blijken. Vooral in het practische Engeland, waar het voedingsvraagstuk steeds op den voor grond treedt, zag men weldra in, dat waar DK i'AiiuiKK AAX ]>!?: AMSTKKDAMSI UK vruchtelooze proeven eerste helft dezer eeuw ;elukte het hem in de , de cacaoboonen, hoogst worden aangenaam bereid. De smakende drank kon heer Van Houten thee en koffie slechts een stimulans waren, de cacao, zonder zooals beide andere dran